Группа МинТакс

2009 жылғы 27 қарашадағы

Кеден одағының Кеден кодексі

туралы шартқа

қосымша

 

 

Кеден одағының кеден кодексі

 

I. ЖАЛПЫ БӨЛІМ

 

1-бөлім. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

 

1-тарау. Жалпы ережелер

 

1-бап. Кеден одағындағы кедендік реттеу

1. Еуразиялық экономикалық қоғамдастығы шеңберіндегі кеден одағындағы (бұдан әрі - кеден одағы) кедендік реттеу - тауарларды кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізуге, оларды кеден одағының бірыңғай кедендік аумағы арқылы кедендік бақылаумен тасымалдауға, уақытша сақтауға, кедендік декларациялауға, кедендік рәсімдерге сәйкес шығаруға және пайдалануға, кедендік бақылауды жүргізуге, кедендік төлемдерді төлеуге байланысты қатынастарды, сондай-ақ кеден органдары мен көрсетілген тауарларды иелену, қолдану және оларға билік ету құқығын іске асыратын тұлғалар арасындағы билік қатынастарды құқықтық реттеу.

2. Кеден одағындағы кедендік реттеу кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес, ал мұндай заңнамада реттелмеген бөлігінде, кеден одағының кеден заңнамасы деңгейінде тиісті құқықтық қатынастар орнатылғанға дейін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

 

2-бап. Кеден одағының бірыңғай кедендік аумағы және кедендік шекара

1. Кеден одағының бірыңғай кедендік аумағын (бұдан әрі - кеден одағының кедендік аумағы) Армения Республикасы, Беларусь Республикасының, Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы мен Ресей Федерациясының аумақтары, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттер аумақтарының шегінен тыс орналасқан жасанды аралдар, қондырғылар, құрылыстар мен оларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің айрықша заңдық құзыры болатын өзге де объектілер құрайды.

2. Кеден одағының кедендік аумағының шегі кеден одағының кедендік шекарасы (бұдан әрі - кедендік шекара) болып табылады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында орналасқан жекелеген аумақтардың шегі кедендік шекара болып табылуы мүмкін.

 

3-бап. Кеден одағының кеден заңнамасы

1. Кеден одағының кеден заңнамасы:

1) осы Кодекстен;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден одағындағы кедендік құқықтық қатынастарды реттейтін халықаралық шарттарынан;

3) Кеден одағы комиссиясының осы Кодекске және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес қабылданатын кеден одағындағы кедендік құқықтық қатынастарды реттейтін шешімдерінен тұрады.

2. Кеден одағының кеден заңнамасы кеден одағының кедендік аумағында қолданылады.

Егер кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден одағындағы кедендік реттеу кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын болса, мұндай заңнама осы кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында қолданылады.

3. Егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, кедендік реттеу кезінде кедендік декларацияны немесе өзге де кедендік құжаттарды тіркеу күніне әрекет ететін кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

4. Егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, тауарларды кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген талаптарды бұза отырып кедендік шекара арқылы өткізген кезде іс жүзінде тауарларды кедендік шекарадан өткізу күніне әрекет ететін кеден одағының кеден заңнамасы, кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

Егер іс жүзінде тауарлар кедендік шекарадан өткізілген күн белгіленбесе, егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, белгіленген талаптарды бұзушылықтар анықталған күніне әрекет ететін кеден одағының кеден заңнамасы, кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

 

4-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі терминдер

1. Осы Кодексте мынадай негізгі терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) авария - тасымалдаудың, сақтаудың және пайдаланудың (қолданудың) қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи өзгерістерді, сондай-ақ төтенше және осы жағдайларда алдын алуға болмайтын жағдайларды (еңсерілмейтін күш) қоспағанда, көлік құралдарымен және (немесе) кедендік бақылаудағы өзге де тауарлармен болған, мұндай өзгерістер кезінде тауарлар оның иелегінде болған меншік иесінің және (немесе) тұлғаның қасақана емес әрекеттерінен болған олардың кеден одағының кеден заңнамасында көзделмеген сандық және (немесе) сапалық өзгерістеріне әкеп соқтырған өз салдары бойынша зиянды техникалық, технологиялық немесе өзге де сипаттағы оқиға;

2) әкімшілік құқық бұзушылықтар және қылмыстар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдары олар бойынша әкімшілік процесс жүргізетін (іс жүргізуді жүзеге асырады) әкімшілік құқық бұзушылықтар және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес олар бойынша іс жүргізу кеден органдарының жүргізуіне жатқызылған қылмыстар;

3) тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу - нәтижесінде тауарлар халықаралық почта жөнелтімдерінде жіберуді, оларды кеден органдары шығарғанға дейін құбыржол көлігін және электр беру желілерін пайдалануды қоса алғанда, кез келген тәсілмен кеден одағының кедендік аумағына келген кедендік шекараны кесіп өтуге байланысты әрекеттерді жасау;

4) тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету - тауарларды халықаралық почта жөнелтімдерінде жіберуді, кедендік шекараны іс жүзінде кесіп өткенге дейін құбыржол көлігін және электр беру желілерін пайдалануды қоса алғанда, кез келген тәсілмен кеден одағының кедендік аумағынан әкетуге бағытталған әрекеттерді жасау;

5) тауарларды шығару - кеден органдарының мүдделі тұлғаларға тауарларды мәлімделген кедендік рәсімнің шарттарына сәйкес немесе осы Кодекске сәйкес кедендік рәсімдерге орналастыруға жатпайтын тауарлардың жекелеген санаттары үшін белгіленген шарттарға сәйкес пайдалануға рұқсат беретін әрекеті;

6) декларант - тауарларды декларациялайтын не оның атынан тауарлар декларацияланатын тұлға;

7) мүдделі тұлғалар - тауарларға қатысты мүдделері кеден органдарының шешімдерімен, әрекеттерімен (әрекетсіздігімен) тікелей және жеке қозғалатын тұлғалар;

8) тыйым салулар мен шектеулер - тарифтік емес реттеу шараларын, тауарлармен сыртқы сауданы қозғайтын және ұлттық мүдденің негізінде енгізілетін шараларды, тауарлармен сыртқы сауданың тыйым салулары мен шектеулерінің ерекше түрлерін, экспорттық бақылау, оның ішінде әскери % мақсаттағы, техникалық реттеу өнімдеріне қатысты шараларды қамтитын кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты қолданылатын шаралардың кешені, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімдерімен және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерімен белгіленген санитарлық-эпидемиологиялық, ветеринарлық, карантиндік, фитосанитарлық және радиациялық талаптар;

9) шетелдік тұлға - кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы болып табылмайтын тұлға;

10) шетелдік тауарлар - кеден одағының тауарлары болып табылмайтын тауарлар, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес шетелдік тауарлардың мәртебесін алған тауарлар;

11) Кеден одағының комиссиясы - бірыңғай тұрақты қызмет ететін реттейтін кеден одағының органы;

12) коммерциялық құжаттар - шот-фактуралар (инвойс), спецификациялар, тиеу және орау парақтары мен сыртқы сауда және өзге де қызметті жүзеге асыру кезінде, сондай-ақ тауарларды кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізуге байланысты мәмілелерді жасауды растау үшін пайдаланылатын басқа да құжаттар;

13) тұлға - жеке және (немесе) заңды тұлға, сондай-ақ егер осы Кодекстен өзге туындамаса, заңды тұлға болып табылмайтын ұйым;

14)кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы - кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлға, заңды тұлға болып табылмайтын ұйым, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекетте тұрақты тұратын жері бар жеке тұлға, оның ішінде кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес тіркелген жеке кәсіпкер;

15) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттары - кеден одағының шарттық-құқықтық базасын құрайтын халықаралық шарттар;

16) халықаралық почта жөнелтімдері - кеден одағының кедендік аумағынан тыс жөнелту үшін қабылданған, кеден одағының кедендік аумағына келіп түсетін не осы аумақ арқылы транзитпен өтетін және Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген ілеспе құжаттары бар почта жөнелтімдері;

17) тарифтік емес реттеу шаралары - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімдерімен және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерімен белгіленген сандық және экономикалық сипаттағы өзге де тыйым салулар мен шектеулерді, енгізу жолымен жүзеге асырылатын тауарлармен сыртқы сауданы реттеу шаралар кешені;

18) салықтар- қосылған құн салығы және тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кеден органдары өндіріп алатын акциз (акциздер);

19)тауарларды кедендік шекара арқылы заңсыз өткізу - тауарларды кедендік шекара арқылы белгіленген жерлерден тыс немесе осы жерлердегі кеден органдары жұмысының белгіленбеген уақытында, не кедендік бақылаудан жасырып, не тауарларды декларацияламай, не дұрыс декаларацияламай, не тауарлар туралы дұрыс емес мәліметтер бар құжаттарды пайдалана отырып және (немесе) мұндай өткізуге ниеттенуге тең, жасанды не басқа тауарларға жататын сәйкестендіру құралдарын пайдалана отырып өткізу;

20) почта байланысының операторы - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және Дүниежүзілік почта одағының актілеріне сәйкес почта байланысының қызмет көрсетуін қамтамасыз ететін тұлға;

21) тасымалдаушы - тауарларды және (немесе) жолаушыларды кедендік шекара арқылы тасымалдауды және (немесе) кеден одағының кедендік аумағы шегінде кедендік бақылаудағы тауарларды тасымалдауды жүзеге асыратын тұлға немесе көлік құралдарын пайдаланғаны үшін жауапты болып табылатын тұлға;

22) тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу - тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу немесе тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету;

23) керек-жарақтар - тауарлар:

қосалқы бөлшектер мен жабдықтарды қоспағанда, теңіз (өзен) кемелерін, ішкі жүзу кемелерін, «өзенде - теңізде» жүзу кемелерін, су асты қанаттары бар кемелерді, ауа жастықтары бар кемелерді, өздігінен жүретін және өздігінен жүрмейтін лихтерлер мен баржаларды қоса алғанда, шағын кемелерді (бұдан әрі - су кемелері), әуе кемелерін және пойыздарды жүру жолында немесе аралық аялдама не тұрақ пункттерінде қалыпты пайдалануды қамтамасыз ету және техникалық қызмет көрсету үшін қажетті;

бұл керек-жарақтардың сатылатындығына немесе сатылмайтындығына қарамастан, су кемелерінің, әуе кемелерінің бортында жолаушылар мен экипаж мүшелерінің немесе пойыздарда жолаушылар мен пойыз бригадасы қызметкерлерінің тұтынуы үшін арналған;

көрсетілген керек-жарақтарды осы кемелердің бортында тұтыну мақсатынсыз, су кемелерінің, әуе кемелерінің жолаушылары мен экипаж мүшелері үшін сатуға арналған;

24) кедендік декларация - белгіленген нысан бойынша жасалған, тауарлар туралы, таңдалған кедендік рәсім туралы мәліметтер және тауарларды шығару үшін қажетті өзге де мәліметтер бар құжат;

25) кедендік бажы - тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге байланысты кеден органы өндіріп алатын міндетті толем;

26) кедендік рәсім - тауарларды кеден одағының кедендік аумағында немесе одан тысқары кеден мақсаты үшін қолдану және (немесе) иелену талаптары мен шарттарын айқындайтын нормалардың жиынтығы;

27) кедендік декларациялау - декларанттың кеден органына тауарлар туралы, таңдалған кедендік рәсім туралы мәліметті және (немесе) тауарларды шығару үшін қажетті өзге де мәліметтерді мәлімдеуі;

28) кедендік құжаттар - тек кедендік мақсат үшін жасалатын құжаттар;

29) кедендік операциялар - кеден одағының кеден заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында тұлғалар және кеден органдары жасайтын әрекеттер;

30) кеден органдары - кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары;

31) кедендік бақылау - кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында кеден органдары, оның ішінде тәуекелдерді басқару жүйесін пайдалана отырып, жүзеге асыратын шаралардың жиынтығы;

32) межелі кеден органы - қызмет өңірінде жөнелтуші кеден органы белгілеген тауарларды жеткізу орны бар не кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтайтын кеден органы;

33) жөнелтуші кеден органы - тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасайтын кеден органы;

34) кедендік өкіл - кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес декларанттың немесе өзге мүдделі тұлғаның атынан және тапсырмасы бойынша кедендік операцияларды жасайтын кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы;

35) тауар-кедендік шекара арқылы өткізілетін кез келген жылжымалы мүлік, оның ішінде ақпарат тасымалдағыш, кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасы, бағалы қағаздар және (немесе) валюталық құндылықтар, жол чектері, электрлік және энергияның өзге де түрлері, сондай-ақ жылжымайтын мүлікке теңестірілген өзге де өткізілетін заттар;

36) жеке пайдалануға арналған тауарлар - кедендік шекара арқылы алып жүрілетін немесе алып жүрілмейтін багажда, халықаралық почта жөнелтімдерінде немесе өзге тәсілмен өткізілетін жеке тұлғалардың жеке, отбасылық, үй және кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес мұқтаждықтары үшін арналған тауарлар;

37) кеден одағының тауарлары - кеден одағының кедендік аумағындағы мынадай тауарлар:

толығымен кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында өндірілген;

кеден одағының кедендік аумағына әкелінген әрі осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының тауарлары мәртебесін алған;

кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында осы тармақшаның екінші  және үшінші абзацтарында көрсетілген тауарлардан және (немесе) шетелдік тауарлардан жасалған және осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының тауарлары мәртебесін алған;

38) көліктік (тасымалдау) құжаттар - коносамент, жөнелтпе құжат немесе тауарларды тасымалдау шартының бар болуын растайтын және оларды мұндай тасымалдау кезінде ілеспе болатын өзге де құжат;

39) көлік құралдары - оларға арналған техникалық паспорттармен немесе техникалық формулярлармен көзделген қосалқы бөлшектері, керек-жарақтар мен жабдықтары, егер, көрсетілген көлік құралдарымен бірге тасымалданатын болса, олардың конструкциясында көзделген май құю ыдыстарындағы жанар-жағармай материалдары, салқындату және өзге де техникалық сұйықтар бар кез келген су кемесін, әуе кемесін, автомобильдік көлік құралын, тіркемені, жартылай тіркемені, теміржол көлік құралын (теміржол жылжымалы құрамы, темір жол жылжымалы құрамының бірлігі) немесе контейнерді қамтитын тауарлар санаты;

40) халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары - жүктерді тиеу, түсіру, өңдеу және қорғауға арналған олардағы арнайы жабдығы, материалдық-техникалық жабдықтау және жарақтандыру заттары, сондай-ақ, көлік құралын жүру жолында жөндеуге, техникалық қызмет көрсетуге немесе пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері мен жабдығы бар жүктерді, жолаушыларды және (немесе) багаждарды халықаралық тасымалдауды бастау және (немесе) аяқтау мақсатында кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін немесе одан тыс әкетілетін көлік құралдары;

41) экспресс-жүк - халықаралық почта жөнелтілімдерінде жіберілетін тауарды қоспағанда, жеке жүкқұжатқа сәйкес ықтимал және (немесе) тіркелген барынша аз уақыт ішінде осы тауарды алушыға дейін жеткізу мақсатында тасымалдауларды ұйымдастыру мен қадағалаудың электронды ақпараттық жүйесін пайдалана отырып, көліктің кез келген түрлерімен жедел тасымалдау шеңберінде тасымалданатын тауар.

2. Кеден одағы кеден заңнамасының өзге де терминдері осы Кодекстің тиісті баптарында және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында айқындалатын мәндерде пайдаланылады.

3. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, осы Кодексте пайдаланылатын азаматтық және басқа салалардағы заңнаманың терминдері кеден одағына мүше мемлекеттің әрқайсысында осы кеден одағына осы мүше мемлекеттер заңнамасының тиісті салаларында пайдаланылатын мәнде пайдаланылады.

 

5-бап. Кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген мерзімдерді есептеу тәртібі

1. Кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген мерзім, күнтізбелік күнмен немесе жылмен, айлармен, күндермен немесе сағаттармен есептелетін, уақыт кезеңінің етуімен айқындалады.

Мерзімді болуы мүмкін оқиғаны немесе жасалуы мүмкін іс-әрекетті көрсете отырып та анықтауға болады.

2. Егер кеден одағының кеден заңнамасымен уақыт кезеңімен белгіленген мерзімнің басталуын және аяқталуын анықтау үшін мерзімді есептеудің арнайы тәртібі белгіленбесе, кеден одағының кеден заңнамасында осы баптың 3-8-тармақтарында көзделген ереже қолданылады.

3. Уақыт кезеңімен белгіленген мерзімнің өтуі күнтізбелік күннен немесе оқиғаның басталуы анықталған күннен кейін келесі күні басталады.

4. Жылдармен есептелетін мерзім, мерзімнің соңғы жылының тиісті айында және күнінде аяқталады.

5. Айлармен есептелетін мерзім, мерзімнің соңғы айының тиісті күнінде аяқталады.

Егер айлармен есептелетін мерзімнің аяқталуы, тиісті күні жоқ айға келетін болса, онда мерзім осы айдың соңғы күнінде аяқталады.

6. Егер мерзімнің соңғы күні жұмыс істемейтін күнге келетін болса, одан кейінгі жақын жұмыс күні мерзімнің аяқталу күні болып есептеледі.

7. Егер мерзім қандай да бір іс-әрекетті жасау үшін белгіленсе, ол мерзімнің соңғы күнінде 24 (жиырма төрт) сағатқа дейін орындалуы мүмкін.

Бірақ, егер бұл іс-әрекет ұйымда жасалатын болса, онда мерзім, бұл ұйымда белгіленген ережелер бойынша тиісті операциялар тоқтатылған сағатта аяқталады.

Мерзімнің соңғы күнінде 24 (жиырма төрт) сағатқа дейін почта байланысы мекемесіне (ұйымына) тапсырылған жазбаша өтініштер және хабарламалар мерзімінде жасалған деп есептеледі.

8. Егер мерзім жұмыс күндерімен есептелген жағдайда, жұмыс күндері деп аптаның дүйсенбіден жұмаға дейінгі, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жұмыс істемейтін күн деп жарияланған мереке күндеріне келмейтін күндері айтылады.

Егер тауарларды кедендік шекарадан өткізу орындарында және кеден органдары орналасқан өзге де орындарда кеден органдарының жұмыс уақыты жұмыс істемейтін күндері белгіленсе, осы кеден органдарының жұмыс күндерімен есептелетін кедендік операцияларды жасау мерзімі өзіне жұмыс істемейтін күндерді қамтиды.

 

6-бап. Кеден органдары және олардың негізгі міндеттері

1. Кеден органдары кеден одағының кедендік аумағында мынадай негізгі міндеттерді шешуді қамтамасыз етеді:

1) кеден одағының бірыңғай сауда саясатын іске асыруға жәрдемдесу;

2) орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген, кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің өзге де заңнамаларын орындауды қамтамасыз ету;

3) кедендік операцияларды жасау және оның ішінде, өзара әкімшілік көмек көрсету шеңберінде кедендік бақылауды жүргізу;

4) кедендік төлемдерді, сондай-ақ арнайы, демпингке қарсы және өтемақылық баждарды өндіріп алу, оларды есептеу дұрыстығын және уақытында төлеуді бақылау, өз құзыреті шегінде оларды мәжбүрлеп өндіріп алу бойынша шаралар қабылдау;

5) өз құзыреті шегінде кедендік-тарифтік реттеу шараларын және кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты тыйым салулар мен шектеулерді сақтауды қамтамасыз ету;

6) өз құзыреті шегінде кедендік реттеу саласында тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды қамтамасыз ету және кедендік шекара арқылы тауар айналымын жеделдету үшін жағдай жасау;

7) өз құзыреті шегінде кеден одағына мүше мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігін, адам өмірі мен денсаулығын, жануарлар мен өсімдіктер әлемін, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік шекарасы арқылы бағалы қағаздарды және (немесе) валюта құндылықтарының, жол чектерінің өткізілуін бақылауды жүзеге асырған кезде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды қамтамасыз ету;

8) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар мен қылмыстарды анықтау, алдын алу және жолын кесу;

9) өз құзыреті шегінде кеден одағының кедендік аумағында зияткерлік меншік құқығын қорғауды қамтамасыз ету;

10) кедендік статистиканы жүргізу.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кеден органдары шешетін өзге де міндеттер белгіленуі мүмкін.

2. Кеден органдарының жүйесі, олардың құқықтары, міндеттері және жауапкершілігі, сондай-ақ кеден органдарында қызмет атқару шарты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

7-бап. Кеден органдарының құқық қорғау қызметі

1. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары контрабанда туралы, кедендік төлемдерді төлеуден жалтару және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес олар бойынша іс жүргізу кеден органдарының жүргізуіне жатқызылған өзге қылмыстар туралы істер бойынша анықтау органдары болып табылады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары, осы мемлекеттердің заңнамасымен, іс жүргізуі кеден органдарының жүргізуіне жататын қылмыстар деп танылған, құқыққа қарсы әрекетті дайындайтын, жасайтын немесе жасаған тұлғаларды анықтау, халықаралық шарттарға сәйкес халықаралық кеден ұйымдарының, шет мемлекеттердің кеден және өзге де құзыретті органдарының сұрау салуларын орындау мақсатында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырады.

Жедел-іздестіру қызметін кеден одағына мүше мемлекеттердің жедел-іздестіру қызметі туралы заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары жүзеге асырады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша әкімшілік процесті жүргізеді (іс жүргізуді жүзеге асырады) және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартады.

 

8-бап. Кеден органдары алған ақпаратқа қатысы

1. Кеден одағының кеден заңнамасына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдары алған кез келген ақпаратты мұндай органдар тек кеден мақсаты үшін, оның ішінде әкімшілік құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың алдын алу және жолын кесу үшін ғана пайдаланады.

2. Кеден органдарының, олардың лауазымды тұлғаларының, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес осы баптың 1-тармағында көрсетілген ақпаратқа қол жеткізген өзге де тұлғалардың мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты және осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, басқа да құпия ақпаратты жариялауға, жеке мақсатта пайдалануға не үшінші тұлғаларға, оның ішінде мемлекеттік органдарға беруге құқығы жоқ.

Егер көрсетілген органдарға мұндай ақпарат аталған кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өздеріне жүктелген міндеттерді шешу үшін кажет болса, кеден одағына бір мүше мемлекеттің кеден органдары өздеріне ұсынылған ақпаратты аталған кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпиясын және басқа да құпия ақпаратты қорғау жөніндегі заңнамасының талаптарының, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарының тәртібімен және оларды сақтай отырып, осы кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік органдарына ұсынады.

 

9-бап. Кеден органының және оның лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану

Кез келген тұлға, кеден органдарының шешіміне, кеден органдарының немесе олардың лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) кеден органының немесе кеден органы лауазымды тұлғаларының шешіміне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымданатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіпте және мерзімде шағымдануға құқылы.

 

 

2-тарау. Ақпараттандыру және консультация беру

 

10-бап. Кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпараттандыру

1. Кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпараттандыру кеден одағының кеден заңнамасының актілерін ресми және өзге де баспасөз басылымдарында жариялау жолымен, сондай-ақ ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олар туралы ақпаратты телевизия және радио бойынша, сондай-ақ ақпаратты таратудың өзге тәсілдері арқылы жалпы жұрттың назарына жеткізу жолымен жүзеге асырылады.

2. Кеден одағының комиссиясы және кеден органдары, Интернет желісінде олардың ресми веб-сайттарында орналастырылған кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпаратқа тұлғалардың кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етеді.

 

11-бап. Кеден органдарының консультация беруі

1. Кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасына қатысты мәселелер бойынша және кеден органдарының құзыретіне енетін өзге де мәселелер бойынша мүдделі тұлғаларға консультация береді.

2. Кеден органдарының консультация беруі ауызша және жазбаша нысандарда тегін жүзеге асырылады. Мүдделі тұлғаның жазбаша сұрау салуы бойынша кеден органы ақпаратты жазбаша нысанда қысқа мерзімде, бірақ кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген мерзімнен кешіктірмей ұсынуға міндетті.

3. Консультация беру кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары кеден органының атынан кедендік декларацияларды және кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден органына ұсынуға жататын өзге де құжаттарды тексермейді, сондай-ақ мұндай кедендік декларациялар мен құжаттарды жасамайды.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттарды толтыруға байланысты консультация, мүдделі тұлға ұсынған ақпаратты тексерместен ауызша нысанда жүргізіледі.

4. Консультация беру кезінде кеден органы лауазымды тұлғасының:

1)кеден органдарының құзыретіне енбейтін мәселелер бойынша консультация жүргізуге;

2) мүдделі тұлға ұсынған құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге;

3) мүдделі тұлғалардың құжаттарына билік ету жазуларын жазуға, кеден органдарына нұсқау беруге немесе қандай-да бір өзге тәсілмен кеден органының кейінгі шешімдеріне немесе кеден органдарына жүктелген функцияларды жүзеге асыру кезінде оның лауазымды тұлғасының әрекетіне ықпал етуге;

4) заңнамаға сәйкес жария етуге жатпайтын мәліметтерді хабарлауға құқығы жоқ.

5. Консультацияларды жүргізу кезінде мүдделі тұлғаларға ұсынылған ақпарат, тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасау кезінде кеден органының немесе оның лауазымды тұлғасының шешім қабылдауы немесе әрекет (әрекетсіздік) жасауы үшін негіздеме болып табылмайды.

6. Кеден органдарының консультация беруін ұйымдастыру тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

 

 

3-тарау. Кеден органдарының сыртқы экономикалық қызметке қатысушылармен және кеден ісі саласында қызметті жүзеге асыратын тұлғалармен өзара қарым-қатынасы

 

12-бап. Кедендік өкіл

1. Кедендік өкіл - осы Кодекстің 13-бабында белгіленген шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға кедендік өкілдердің тізіліміне енгізілгеннен кейін кедендік өкіл болып танылады.

Кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында кеден өкілдері тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың кеден өкілдері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртіптері белгіленуі мүмкін.

2. Кедендік өкіл декларанттың немесе өзге мүдделі тұлғалардың атынан немесе тапсырмасы бойынша кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес оның кеден органы кедендік өкілдердің тізіліміне енгізген кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында кедендік операцияларды жасайды.

3. Кедендік өкілдердің декларантпен немесе өзге мүдделі тұлғалармен қатынасы келісімшарт негізінде құрылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден өкілдерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде кеден өкілдерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет оны Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында мерзімді жариялауды қамтамасыз етеді.

5. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік өкілдердің тікелей кедендік операцияларды жүзеге асырушы жұмыскерлеріне қойылатын біліктілік талаптары және мұндай тұлғаларға олардың белгіленген талаптарға сәйкестігін растайтын құжатты беру шарты анықталуы мүмкін.

6. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкіл үшін осы Кодекске сәйкес декларант немесе өзге мүдделі тұлғалар кедендік операцияларды жасаған кезде белгіленетін жағдайлардан қолайсыздау жағдайлар белгіленбеуі немесе сол кезде қойылатын талаптардан неғұрлым қатаң талаптар қойылмауға тиіс.

 

13-бап. Кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттары

Мыналар заңды тұлғаны кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) бұл тұлғаның штатында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға олардың сәйкес келуін растайтын құжаты бар кем дегенде 2 (екі) жұмыскердің бар болуы;

2) ұсынылатын тұлғалардың мүлігіне зиян келтіру немесе бұл тұлғалармен шарттарды бұзу салдарынан болуы мүмкін өзінің азаматтық жауапкершілігінің тәуекелін сақтандыру шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) мұндай қамтамасыз етуді ұсыну күнгі кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша кем дегенде бір миллион евроға баламалы сомаға кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

4) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

 

14-бап. Кедендік өкілдердің тізілімінен шығару үшін негіздеме

Кедендік өкілдердің тізілімінен шығару үшін мыналар негіздеме болып табылады:

1) осы Кодекстің 13-бабымен белгіленген кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) кеден өкілінің оны кеден өкілдерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

15-бап. Кедендік өкілдің құқықтары

1. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкіл оған кеден органдарымен өзара қарым-қатынаста өзінің мүддесін білдіруге уәкілеттік беретін тұлғамен бірдей құқықтарға ие.

2. Өз қызметін жүзеге асыру кезінде кедендік өкіл:

1) өкілдік беруші тұлғадан кедендік мақсаттар үшін қажетті, оның ішінде коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпараты не басқа құпия ақпараты бар құжаттар мен мәліметтерді талап етуге және осы Кодексте белгіленген талаптардың сақталуын қамтамасыз ететін мерзімдерде осындай құжаттар мен мәліметтерді алуға;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен, кедендік мақсаттар үшін қажетті ақпараттарды автоматтандырылған өңдеу, деректерді электрондық жолмен беру үшін пайдаланатын кеден органдарының ақпараттық желілеріне қол жеткізуге құқылы.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бірыңғай Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес тауарлардың жекелеген түрлеріне қатысты не кедендік шекара арқылы белгілі бір көлік түрлерімен өткізілетін тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасаумен, сондай-ақ жекелеген кедендік операцияларды жасаумен немесе кеден одағына мүше мемлекеттің бір (бірнеше) кеден органының (кеден органдарының) қызметі өңірінің шеңберінде қызмет өңірімен кедендік өкілдің өз қызметінің саласын шектеу құқығы қарастырылуы мүмкін.

 

16-бап. Кедендік өкілдің міндеттері

1. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкілдің міндеттері кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген талаптарға және шарттарға негізделген.

Кедендік өкілдің міндеттеріне мәлімделген кедендік рәсімдердің талаптары мен шарттарын сақтауға байланысты кедендік операцияларды, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес олар өкілдік беруші тұлғаларға ғана жүктелетін өзге міндеттерді жасау кірмейді.

2. Өкілдік беруші тұлғадан алған мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты не басқа құпия ақпаратты кедендік өкіл және оның жұмыскерлері жарияламауға немесе өз мақсаттары үшін пайдаланбауға, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғаларға бермеуге тиіс.

3. Кедендік өкіл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органдарына есептілік ұсынуға міндетті.

4. Кедендік өкілдің кеден органдарының алдындағы міндеттері өкілдік беруші тұлғамен жасалған шартпен шектелмеуі мүмкін.

5. Міндеттер барлық кедендік өкіл үшін бірыңғай болып табылады. Жекелеген кедендік өкілдер үшін ерекше (эксклюзивтік) құқықтар және жеке сипаттағы өзге де артықшылықтар беруге тыйым салынады;

6. Кеден өкілі заңды тұлғаны кеден өкілдерінің тізіліміне енгізген кеден органын осындай мәліметтер өзгертілген күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде кеден өкілдерінің тізіліміне енгізген кезде мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы хабарландыруға міндетті.

 

17-бап. Кедендік өкілдің жауапкершілігі

Кеден одағының кеден заңнамасының талаптарын сақтамағаны үшін кедендік өкіл, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

18-бап. Кедендік тасымалдаушы

1. Кедендік тасымалдаушы - осы Кодекстің 19-бабымен белгіленген шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізілгеннен кейін кедендік тасымалдаушы болып табылады.

Кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

2. Кедендік тасымалдаушы кедендік бақылаудағы тауарларды кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалдауды жүзеге асырады.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кедендік тасымалдаушылар болып танылған тұлғалардың тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет оны Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында мерзімді жариялауды қамтамасыз етеді.

Кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізілімінің нысаны және оны жүргізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен анықталады.

4. Кедендік тасымалдаушылардың мәртебесі нысаны мен пайдалану тәртібін Кеден одағының комиссиясы белгілейтін құжатпен расталады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжатты заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылар тізіліміне қосқан, кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы береді.

 

19-бап. Кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттары

Мыналар заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) бұл тұлғаның, кеден органына жүгіну күніне кемінде 2 (екі) жыл ішінде жүктерді тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруы;

2) мұндай қамтамасыз етуді ұсыну күнгі кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша кем дегенде екі жүз мың евроға баламалы сомаға кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

3) егер, қызметтің мұндай түрі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес көрсетілген құжаттың бар болуын талап етсе, жүктерді тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға арналған рұқсат ету құжатының бар болуы;

4) меншігінде, шаруашылық жүргізуінде, жедел басқаруында, жалға алуында тауарларды тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарының, оның ішінде кедендік пломбалары және мөрлері бар тауарларды тасымалдау үшін жарамды көлік құралдарының болуы;

5) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындамаған міндеттің болмауы;

6) кеден органына жүгінгенге дейін 1 (бір) жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

7) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

 

20-бап. Кедендік тасымалдаушылардың тізілімінен шығару үшін негіздеме

Кедендік тасымалдаушылардың тізілімінен шығару үшін мыналар негіздеме болып табылады:

1) осы Кодекстің 19-бабының 2)- 5) және 8) тармақшаларымен белгіленген, кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) тасымалдаушылардың осы Кодекстің 21-бабының 1) - 3) тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) кедендік тасымалдаушының оны кедендік тасымалдаушылар тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

21-бап. Кедендік тасымалдаушының міндеттері

Кедендік тасымалдаушы:

1) кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде, осы Кодекспен белгіленген шарттарды сақтауға және талаптарды орындауға;

2) кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тасымалданатын тауарлардың есебін жүргізуге және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдарына мұндай тауарларды тасымалдау туралы, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып есептілік ұсынуға;

3) осы Кодекстің 227-228-баптарында көзделген жағдайларда кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауға;

4) тауарларды жөнелтушіден, оларды алушыдан немесе экспедитордан алған мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты не басқа құпия ақпаратты жарияламауға немесе өз мақсаттары үшін пайдаланбауға, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғаларға бермеуге;

5) заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізген кеден органына кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізу кезінде олар мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы, мұндай мәліметтер өзгерген күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнінің ішінде ақпараттандыруға міндетті.

 

22-бап. Кедендік тасымалдаушының жауапкершілігі

Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарлады тасымалдау кезінде өзінің міндеттерін орындамағаны үшін кедендік тасымалдаушы, осы Кодекстің 224-бабына сәйкес жауаптылықта болады.

 

23-бап. Уақытша сақтау қоймасының иесі

1. Уақытша сақтау қоймасының иесі - осы Кодекстің 24-бабында белгіленген шарттарға жауап беретін кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілгеннен кейін уақытша сақтау қоймасының иесі болып танылады.

Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың уақытша сақтау қоймаларының иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Уақытша сақтау қоймасының иесі, кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген жағдайларда және шарттарда кедендік бақылаудағы тауарларды сақтауды жүзеге асырады.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен уақытша сақтау қоймаларының иелері болып танылған тұлғалардың тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде уақытша сақтау қоймалары иелерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

24-бап. Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

1. Мыналар заңды тұлғаны уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) меншігінде, шаруашылық иелігінде, жедел басқаруында, жалға алуында уақытша сақтау қоймасы ретінде пайдалану үшін көзделген және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға жауап беретін үй-жайлардың және (немесе) ашық алаңдардың бар болуы;

2) сақтаудағы басқа тұлғалардың тауарларына зиян келтіру немесе басқа тұлғалармен жасалған сақтау шарттарының өзге шарттарын бұзу салдарынан болуы мүмкін өзінің азаматтық жауапкершілігінің тәуекелін сақтандыру шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындамаған міндеттің болмауы;

4) кеден органына жүгінгенге дейін 1 (бір) жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

5) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

2. Егер үй-жайларды және (немесе) ашық алаңдарды иелену жалға алу шарты негізінде жүзеге асырылған жағдайда, мұндай шарт, Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу туралы өтінішті беру күніне 1 (бір) жылдан кем емес мерзімге бекітілуі тиіс.

 

25-бап. Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар заңды тұлғаны уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 24-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) уақытша сақтау қоймасы иесінің осы Кодекстің 26-бабының 1-5, 7 және 8-тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) уақытша сақтау қоймасы иесінің оны уақытша сақтау қоймасы иелерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

26-бап. Уақытша сақтау қоймасы иесінің міндеттері

Уақытша сақтау қоймасының иесі:

1) тауарларды уақытша сақтау кезінде, осы Кодекспен белгіленген шарттарды сақтауға және талаптарды орындауға;

2) уақытша сақтау қоймасындағы тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

3) сақталатын тауарлардың есебін жүргізуге және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органдарына олар туралы есеп ұсынуға;

4) уақытша сақтау қоймасының қызметкері болып табылмайтын және кеден органының рұқсатынсыз сақталатын тауарларға қатысты өкілдіктерге ие емес бөтен тұлғаларды жібермеуге;

5) кеден органдары лауазымды тұлғаларының сақталатын тауарларға қол жеткізуіне қатысты кеден органдарының талаптарын орындауға;

6) уақытша сақтау қоймасы жұмыс істеуді тоқтатқан жағдайда, осы қойманың жұмысты тоқтатуы туралы шешімді қабылдаған күннен кейінгі үш жұмыс күні ішінде уақытша сақтау орнына тауарларын қойған тұлғаларға осы шешімді жеткізуге;

7) осы Кодекстің 172-бабында көзделген жағдайларда кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауға;

8) заңды тұлғаны, уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізген кеден органына, уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу кезінде олармен мәлімделген мәліметтердің өзгергені туралы, осындай мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде хабарлауға міндетті.

 

27-бап . Уақытша сақтау қойма иесінің жауапкершілігі

Тауарларды уақытша сақтау кезінде өз міндеттерін орындамағаны үшін уақытша сақтау қоймасының иесі, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

28-бап. Кеден қоймасының иесі

1. Кеден қоймасының иесі - осы Кодекстің 29-бабында белгіленген, шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға, кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілгеннен кейін кеден қоймасының иесі болып табылады.

Кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу және аталмыш тізілімнен алып тастау кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың кеден қоймаларының иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Кеден қоймасының иесі, кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген жағдайларда және шарттарда, кедендік бақылаудағы тауарларды сақтауды жүзеге асырады.

3. Кеден қоймасы иесінің декларантпен немесе өзге де мүдделі тұлғалармен қатынасы келісім-шарттық негізде құрылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде уақытша сақтау қоймалары иелерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

29-бап. Кеден қоймасы иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

1. Заңды тұлғаны кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарты болып мыналар табылады:

1) меншігінде, шаруашылық иелігінде, жедел басқаруында, жалда кеден қоймасы ретінде пайдалануға арналған және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға жауап беретін үй-жайлардың және (немесе) ашық алаңдардың бар болуы;

2) сақтауда тұрған басқа тұлғалардың тауарларына зиян келтіру немесе басқа тұлғалармен жасалған сақтау келісімшарттың өзге шарттарын бұзу себебі бойынша болатын өзінің азаматтық жауапкершілігіне келетін қатерді сақтау шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттемелердің жоқ болуы;

4) кеден органына жүгінгенге дейін бір жыл ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту фактілерінің болмауы;

5) кеден одағының кеден заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттарды сақтауы.

2. Егер үй-жайларды және (немесе) ашық алаңдарды иелену жалға алу шарты негізінде жүзеге асырылған жағдайда, егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өзгесі белгіленбесе, осындай шарт, кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу туралы өтінішті беру күніне бір жылдан кем емес мерзімге бекітілуі керек.

 

30-бап. Кеден қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар заңды тұлғаны кеден қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 29-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) кеден қоймасы иесінің осы Кодекстің 31-бабының 1) - 6), 8) және 9) тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) кеден қоймасы иесінің оны кеден қоймасы иелері тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.».

 

31-бап. Кеден қоймасы иесінің міндеттері

Кеден қоймасының иесі:

1) кеден қоймасында орналасқан тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

2) тауарлардың кеден қоймасында сақталуына қатысты осы Кодекспен бекітілген шарттар мен талаптарды сақтауға;

3) кедендік бақылауды жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;

4) кеден қоймасында сақталатын тауарларды есепке алуды жүргізу және кеден органына осы тауарлар жөнінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органына осындай тауарлар туралы есеп ұсынуға;

5) кеден қоймасының жұмысшылары болып табылмайтын және кеден органдарының рұқсатынсыз сақталып отырған тауарларға қатысты өкілеттігі жоқ бөтен тұлғаларды жібермеуге;

6) кеден органдары лауазымды тұлғаларының сақталып отырған тауарларға қол жетімділігіне қатысты кеден органдарының талаптарын орындауға;

7) кеден қоймасының жұмысын тоқтатқан жағдайда, осы қойманың қызметін тоқтату туралы шешімді қабылдаған күннен кейінгі үш жұмыс күн ішінде осы шешім туралы кеден қоймасына тауарларды орналастырған тұлғаларды хабардар етуге;

8) апаттың кезінде жойылудың немесе дүлей күштің іс-әрекетінің нәтижесінде жоғалтуды, немесе тауарларды кеден органдарының рұқсатынсыз беруді қоспағанда, тауарларды жоғалтқан жағдайда, осы Кодекске сәйкес, кедендік төлемдерді, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелер пайда болған кезде кедендік кіріс төлемдерін, салықтарын төлеуге;

9) заңды тұлғаны кеден қоймаларын иеленушілердің тізіліміне қосқан кеден органын кеден қоймасын иеленушілердің тізіліміне қосқан кезде онымен ұсынылған мәліметтердің өзгергені туралы осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ақпараттандыруға міндетті.

 

32-бап. Кеден қоймасы иесінің жауапкершілігі

Тауарларды кеден қоймасында сақтау кезінде өзін міндеттерін орындамағаны үшін кеден қоймасының иесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

 

33-бап. Бажсыз сауда дүкенінің иесі

1. Бажсыз сауда дүкенінің иесі - осы Кодекстің 34-бабымен анықталған шарттарға жауап беретін кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға бажсыз сауда дүкенінің иесі болып бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізілгеннен соң есептелінеді.

Бажсыз сауда дүкенінің иелерінің тізіліміне енгізудің немесе осы тізілімнен алып тастаудың тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың бажсыз сауда дүкендерінің иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Бажсыз сауда дүкенінің иесі бажсыз сауда кедендік рәсімі бойынша орналастырылған тауарларды кеден одағының кедендік шекарасынан шығатын жеке тұлғаларға, сондай-ақ шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге, оларға теңестірілген халықаралық ұйымдардың өкілдіктеріне, консулдық мекемелерге не дипломатиялық агенттерге, консулдық лауазымды адамдарға және олардың өздерімен бірге тұратын отбасы мүшелеріне бөлшектеп сатуда сақталуын және өткізілуін қамтамасыз етеді.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

34-бап. Бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

Заңды тұлғаларды бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізу шарттары:

1) бажсыз сауда дүкені ретінде пайдалану үшін жарамды жеке меншікте, шаруашылық қарамағында, жедел басқаруда немесе үй-жай жалдауында және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген талаптарға сәйкес келетін;

2) бөлшектеп сатуға тіркеме немесе рұқсаттама құжаттардың бар болуы, егер оларды алу міндеттемесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген болса;

3) кеден органына жүгінген күні кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттеменің болуы;

4) кеден органына жүгінген күнге дейінгі бір жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында анықталған кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтары үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

5) кеден одағының кедендік заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген өзге де талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттарды сақтау болып табылады.

 

35-бап. Бажсыз сауда дүкендерінің иелері тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар бажсыз сауда дүкендерінің иелері тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 34-бабының 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) осы Кодекстің 36-бабында көзделген міндеттерді бажсыз сауда дүкені иесінің сақтамауы;

3) бажсыз сауда дүкені иесінің оны бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

36-бап. Бажсыз сауда дүкені иесінің міндеттері

Бажсыз сауда дүкенінің иесі:

1) бажсыз сауда кедендік рәсіміне орналастырылған және осы тарауға сәйкес сатылмаған тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

2) осы Кодексте белгіленген шарттарды және талаптарды сақтауға;

3) кедендік бақылауды жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;

4) тауарлардың бажсыз сауда дүкеніне түсуін және олардың көрсетілген дүкенде сатылуын есепке алуды жүргізуге, сондай-ақ кеден органдарына осындай тауарлар туралы, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес есептілікті ұсынуға;

5) кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттер пайда болған кезде осы Кодекстің 306-бабына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеуге;

6) заңды тұлғаны бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне қосқан кеден органын бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне қосқан кезде, осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ол мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы хабардар етуге міндетті.

 

37-бап. Бажсыз сауда дүкені иесінің жауапкершілігі

Тауарларды бажсыз сауда дүкендерінде сақтау және сату бойынша талаптарды, сондай-ақ бажсыз сауда кедендік рәсімінің талаптарын сақтамағаны үшін бажсыз сауда дүкенінің иесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапты болады.

 

38-бап. Уәкілетті экономикалық оператор

1. Уәкілетті экономикалық оператор - осы Кодекстің 39-бабында көрсетілген шарттарға сәйкес келетін, осы Кодекстің 41-бабында көзделген арнайы жеңілдіктерді қолдануға құқығы бар заңды тұлға.

2. Уәкілетті экономикалық оператордың мәртебесін кеден органдары уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне енгізу туралы куәлікті ұсыну жолымен береді және осы мәртебені берген кеден органы мемлекетінің аумағында танылады.

Уәкілетті экономикалық оператордың мәртебесі аумағында осы тұлғаға осындай мәртебе берілген кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғаға беріледі.

Уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне енгізу туралы куәліктің нысаны мен оны беру, тоқтата тұру және қайтарып алу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

3. Уәкілетті экономикалық оператор уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне қосу туралы куәлік берген кеден органын уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне қосу туралы куәлікті беру үшін, осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ол ұсынған мәліметтердің өзгергені туралы хабардар етуге міндетті.

 

39-бап. Уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін беру шарттары

Мыналар заңды тұлғаның уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін алуының шарттары болып табылады:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осындай қамтамасыз етуді енгізу күніне бекітілген валюта бағамы бойынша кемінде бір миллион еуроға балама сомада осы тармақшаның екінші абзацында белгіленген жағдайды қоспағанда, кедендік төлемдердің, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

Олар Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған өлшемдерге сәйкес болған жағдайда кедендік әкету баждары қолданылмайтын тауарларды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және (немесе) тауарларды экспорттайтын тұлғаларға осындай қамтамасыз етуді ұсыну күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, валюта бағамы бойынша бір жүз елу мың еуроға балама сомаға кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылады;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған, бірақ кеден органына жүгінген күніне дейін бір жылдан кем емес мерзім ішінде сыртқы сауда қызметін жүзеге асыру;

3) кеден органына жүгінген күніне кедендік төлемдерді, пайыздарды, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттеменің болмауы;

4) кеден органына жүгінген күніне кеден одағына мүше мемлекеттердің салықтар және алымдар туралы заңнамасына (салық заңнамасына) сәйкес берешектің (бересінің) болмауы;

5) кеден органына жүгінгенге дейін бір жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту фактілерінің болмауы;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған талаптарға сәйкес кеден органдарына кедендік операцияларды жасау кезінде ұсынылған мәліметтерді шаруашылық операцияларды жүргізу туралы мәліметтермен салыстыруға мүмкіндік беретін тауарларды есепке алу жүйесінің болуы;

7) кеден одағының кеден заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген өзге талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттардың сақталуы.

 

40-бап. Уәкілетті экономикалық операторлардың тізілімі

Кеден органдары уәкілетті экономикалық операторлардың тізілімін жүргізеді және оның кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген нысан мен тәртіп бойынша жариялануын қамтамасыз етеді.

 

41-бап. Уәкілетті экономикалық операторға ұсынылатын арнайы оңайлатулар

1. Уәкілетті экономикалық операторға мынадай арнайы оңайлатулар ұсынылуы мүмкін:

1) уәкілетті экономикалық оператордың үй-жайларында, ашық алаңдарында және өзге де аумақтарында тауарларды уақытша сақтау;

2) осы Кодекстің 197-бабына сәйкес кедендік декларацияны бергенге дейін тауарларды шығару;

3) уәкілетті экономикалық оператордың үй-жайларында, ашық алаңдарында және өзге де аумақтарында тауарларды шығаруға байланысты кедендік операцияларды жүргізу;

4) кеден одағының кедендік заңнамасында көзделген өзге де арнайы оңайлатулар.

2. Егер оларға қатысты осындай арнайы оңайлатуларды қолдану жоспарланып отырса, уәкілетті экономикалық оператор тауарлардың декларанты ретінде шығуға құқылы болған жағдайларда ғана осы бапта көзделген арнайы оңайлатулар қолданылады.

3. Оларға қатысты осы бапта көзделген арнайы оңайлатулар қолданыла алмайтын тауарлардың тізбесі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

42-бап. Кеден органдарына алдын ала ақпарат беру

1. Уәкілетті экономикалық операторлар, тасымалдаушылар, оның ішінде кедендік тасымалдаушылар, кеден өкілдері және өзге де мүдделі тұлғалар кеден органдарына кедендік шекара арқылы өткізілуі болжанып отырған тауарлар, осындай тауарларды тасымалдайтын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары, тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келу немесе осындай аумақтан кету уақыты және орны, кеден одағының кедендік аумағына келетін немесе осындай аумақтан кететін жолаушылар туралы алдын ала ақпаратты электрондық түрде ұсынуы мүмкін.

2. Кеден органдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің, немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің біреуінің осы мемлекеттермен халықаралық шарттарына сәйкес шетел мемлекеттерінің кеден органдарымен (қызметтерімен) алдын ала ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

3. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, кеден органдарына міндетті түрде алдын ала ақпарат беру жағдайлары, көлемі және оны кедендік мақсаттар үшін ұсыну және қолдану тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес айқындалады.

 

 

4-тарау. Ақпараттық жүйелер және ақпараттық технологиялар

 

43-бап. Кеден органдары пайдаланатын ақпараттық жүйелер, ақпараттық технологиялар және оларды қамтамасыз ету құралдары

1. Кедендік операциялар ақпарат берудің электрондық тәсілдеріне, сондай-ақ оларды қамтамасыз етудің құралдарына негізделген ақпараттық жүйелерді және ақпараттық технологияларды пайдалана отырып жүргізілуі мүмкін.

2. Ақпараттық жүйелерді және ақпараттық технологияларды енгізу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тиісті халықаралық стандарттарды және ақпараттық қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз етуді ескере отырып жүзеге асырылады.

3. Кеден органдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес кеден органдары әзірлейтін, өндіретін немесе сатып алатын ақпараттық жүйелерді, ақпараттық технологияларды және оларды қамтамасыз ету құралдарын қолданады.

4. Кеден мақсаттары үшін ақпараттық жүйелерді, ақпараттық технологияларды, оларды қамтамасыз ету құралдарын және ақпаратты қорғаудың бағдарламалық техникалық құралдарын қолданудың шарттары мен тәртібі, сондай-ақ ақпарат алмасудың электрондық тәсілдеріне негізделген ақпараттық қарым-қатынасты ұйымдастыру кезінде оларға қойылатын талаптар кеден одағының кедендік заңнамасымен және кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

5. Кеден одағының кедендік аумағында кеден органдарының қарым-қатынасын қамтамасыз ету мақсаты үшін ықпалдасқан ақпараттық жүйелер және ақпараттық технологиялар құрылады.

 

44-бап. Кеден органдарының ақпараттық ресурстары

1. Кеден органдарының кедендік операцияларды жүргізу кезінде ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер, сондай-ақ оларды жүзеге асыру үшін қажетті құжаттар базасында қалыптастырылған ақпараттық ресурстарына қол жеткізу шектеулі. Ақпараттық ресурстарды және оларға қол жеткізуді қалыптастыру тәртібі кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

Кеден органдарының ақпараттық ресурстары ретінде өзіне кеден органдарының ақпараттық жүйелерінде жасалатын, өңделетін және жинақталатын мәліметтер базасын қамтитын құжатталған ақпараттың ұйымдастырылған жиынтығы түсініледі.

Кеден одағының кедендік заңнамасына қатысты кеден органдарының ақпараттық ресурстары ашық және жалпыға бірдей қол жетімді болып табылады.

Жалпыға бірдей қол жетімді ақпараттық ресурстар кеден органдарының және Кеден одағы комиссиясының сайттарында орналастырылады.

2. Тұлғалардың кеден органдарының қарамағындағы, шектеулі қол жетімді ақпараттық ресурстарда қамтылған ақпаратты алу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

 

45-бап. Ақпараттық процестерге және ақпараттандыруға қатысатын субъектілердің ақпараты мен құқықтарын қорғау

1. Ақпараттық процестерге және ақпараттандыруға қатысатын субъектілердің ақпараты мен құқықтарын қорғау кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Ақпаратты қорғаудың бағдарламалық техникалық құралымен қамтамасыз етілетін ақпаратты қорғаудың деңгейі ақпарат деңгейіне сәйкес келуі тиіс. Ақпаратты қорғау деңгейінің белгілі бір деңгейге сәйкес келуін осы ақпараттық ресурстар қарамағында тұрған кеден органдары қамтамасыз етеді.

 

46-бап. Кеден органдарының ақпарат алмасуы

Кеден органдары арасында ақпарат алмасу кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

Кеден органдары шетел мемлекеттерінің кеден органдарымен, сондай-ақ халықаралық және өзге де ұйымдармен кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен және шарттарда халықаралық ақпарат алмасуға қатысады.

 

 

5-тарау. Кедендік статистика

 

47-бап. Тауарлармен сыртқы саудадағы кедендік статистика

1. Тауарлармен сыртқы сауданың даму жағдайын, серпіні мен үрдісін талдау мақсатында кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының мәліметтерін қалыптастыру үшін кедендік шекара арқылы тауарларды тасымалдау туралы мәліметтерді жинауды және өңдеуді жүргізеді.

2. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың статистикасын Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілген әдіснамаға сәйкес жүргізеді.

3. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін:

оның кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден одағына мүше мемлекеттердің үкіметтеріне, мемлекеттік органдарға және өзге де ұйымдарға;

оның кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына қатысушы мемлекеттің халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен халықаралық ұйымдарға ұсынады.

4. Кеден одағының комиссиясы кеден одағының тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарына және халықаралық келісім-шарттарға сәйкес халықаралық ұйымдарға ұсынады.

5. Кеден одағының комиссиясы кеден одағының тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған тәртіппен және мерзімде жариялайды.

Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен және мерзімде жариялайды.

6. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны не өзге құпия ақпаратты қамтымайтын деректерін мемлекеттік органдарды қоспағанда, оларды алуға мүдделі кеден одағына мүше мемлекеттердің ұйымдарына кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттарда ұсына алады.

 

48-бап. Арнайы кедендік статистика

1. Кеден органдарына жүктелген тапсырмаларды орындауды қамтамасыз ету мақсатында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен арнайы кедендік статистика жүргізіледі.

2. Кеден органдары арнайы кедендік статистиканың деректерін тек кедендік мақсаттар үшін қолданылады.

 

49-бап. Статистикалық мақсаттар үшін қолданылатын құжаттар мен мәліметтер

1. Статистикалық мақсаттар үшін кеден одағының кедендік заңнамасына және кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғалар ұсынатын құжаттар және мәліметтер пайдаланылады.

2. Статистикалық мақсаттар үшін пайдаланылатын деректерге осы Кодекстің 8-бабының ережесі таралады.

6-тарау. Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы.

 Тауарларды жіктеу

 

50-бап. Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы

Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы (бұдан әрі - Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасы) сыртқы экономикалық қызметтің сыртқы сауда және өзге де түрлерін кедендік-тарифтік және тарифтік емес реттеудің шараларын, кедендік статистиканы жүргізуді жүзеге асыру үшін қолданылады.

 

51-бап. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын жүргізу

1. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы Дүниежүзілік кеден ұйымының Тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлестірілген жүйесіне және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасына негізделеді.

2. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын Кеден одағының комиссиясы бекітеді.

3. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына өзгерістер енгізу туралы шешімді кеден қызметтерінің ұсыныстары негізінде белгіленген тәртіппен Кеден одағының комиссиясы қабылдайды.

Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын және оған өзгерістер енгізу туралы шешімді Кеден одағының комиссиясы жариялайды.

4. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын техникалық жүргізуді оның ішінде:

1) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының халықаралық негізінің өзгерісіне, осы негізге түсініктеме беру және оны түсіндіру бойынша басқа шешімдеріне мониторингті;

2) Кеден одағының комиссиясына Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын оның халықаралық негізіне сәйкес келтіру туралы ұсыныстар енгізуді;

3) Кеден одағының комиссиясына оның халықаралық негізінің кезекті нұсқасына көшу кезінде тауар позициясы, қосалқы позициясы және кіші қосалқы позициясы деңгейінде Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының кодтарына сәйкестік кестесін құруды және жіберуді;

4) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын жариялауға дайындауды және оған түсініктемелерді Кеден одағының комиссиясына жолдауды;

5) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын техникалық жүргізу үшін қажетті өзге де функцияларды Ресей Федерациясы атқарушы билігінің кеден ісі саласындағы уәкілетті мемлекеттік органы жүзеге асырады.

 

52-бап. Тауарларды жіктеу

1. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде олар Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша жіктелуге жатады.

2. Тауарларды жіктеу дұрыстығын тексеруді кеден органдары жүзеге асырады.

3. Тауарлардың дұрыс жіктелмегені анықталған жағдайда кеден органы тауарларды дербес жіктеуді жүзеге асырады және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған нысан бойынша шешім қабылдайды.

Кеден органдарының тауарларды жіктеу жөніндегі шешімдеріне осы Кодекстің 9-бабына сәйкес шағым жасалуы мүмкін.

4. Осы Кодекстің 180-бабының 4-тармағында айқындалған жағдайлардан басқа, коммерциялық, көліктік (тасымалдаушылық) және (немесе) өзге құжаттарда, сондай-ақ сарапшылық мекемелер беретін қорытындыларда, анықтамаларда, сараптама актілерінде көрсетілген Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың кодтары тауарларды жіктеу үшін міндетті болып табылмайды.

5. Кеден органдары осы тарауға сәйкес тауарлардың жіктелуі бойынша алдын ала шешімдер қабылдайды.

6. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған кеден органдары олардың жариялануын қамтамасыз ете отырып, тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу бойынша шешім қабылдауы және түсініктеме алуы мүмкін.

Мұндай шешімдер немесе түсініктемелер оның кеден органы қабылдаған кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында тауарларды декларациялау кезінде міндетті болып табылады.

7. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын бірыңғай түсіндіруді қамтамасыз ету мақсатында Кеден одағының комиссиясы кеден органдарының ұсыныстары негізінде тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер мен түсініктемелер қабылдайды және жариялайды.

Тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу, оларды қарау және кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдарымен тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөніндегі шешімдер мен түсініктемелердің жобаларын келісу туралы ұсыныстарды енгізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Кеден одағының комиссиясы тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөніндегі шешімдер мен түсініктемелерді қабылдағаннан кейін осы тауарларға қатысты осы баптың 6-тармағына сәйкес кеден органдары қабылдаған шешімдер мен түсініктемелер олардың күшін жоюға немесе өзгерістер енгізуге жатады.

 

53-бап. Алдын ала шешім қабылдау тәртібі

1. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарларды жіктеу бойынша алдын ала шешім қабылдау тәртібі осы баппен, осы Кодекстің 54-57-баптарымен, ал көрсетілген баптармен айқындалмаған бөлігінде - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

2. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарларды жіктеу жөніндегі алдын ала шешімді кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталған кеден органдары қабылдайды.

3. Алдын ала шешімді тауарларды шығару жүзеге асырылатын кеден одағына қатысушы мемлекеттің кеден органы қабылдайды. Алдын ала шешім кеден органы алдын ала шешім қабылдаған кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында тауарларды декларациялау кезінде міндетті болып табылады.

4. Алдын ала шешім тауардың белгілі бір маркасын, моделін, артикулы мен модификациясын қамтитын әрбір атауына қабылданады. Алдын ала шешімнің нысаны Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

5. Алдын ала шешімнің нысаны Кеден одағы комиссиясының шешімімен анықталады.

6. Өтініш беруші алдын ала шешімді жоғалтқан жағдайда, кеден органы өтініш беруші бұдан бұрын алған алдын ала шешімнің телнұсқасын ұсынады.

7. Кеден органдары осы Кодекстің 124-бабына сәйкес алдын ала шешімдерді қабылдауға қатысты ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

 

54-бап. Алдын ала шешімді қабылдау туралы өтініш

1. Алдын ала шешімді тұлғаның жазбаша түрде немесе электрондық құжат түрінде берген өтініші (бұдан әрі осы тарауда - өтініш беруші) негізінде кеден органы қабылдайды.

2. Тауарларды жіктеу бойынша алдын ала шешім қабылдау үшін өтініште мынадай ақпарат: толық коммерциялық атауы, фирмалық атауы, тауарлардың негізгі техникалық, коммерциялық сипаттамалары және тауарларды нақты жіктеуге мүмкіндік беретін өзге де ақпарат. Қажет болған жағдайда алдын ала шешім қабылдау үшін фотосуреттер, суреттер, сызбалар, бұйымдардың төлқұжаттары, тауарлардың сынамалары және үлгілері болуы тиіс.

3. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында ұзақтығы неғұрлым аз мерзім белгіленбесе, өтініш беруші ұсынған мәліметтер алдын ала шешім қабылдау үшін жеткіліксіз болса, кеден органы өтініш берушіге кеден органына өтінішті берген күнінен бастап 30 (отыз) күнтізбелік күн ішінде қосымша ақпаратты ұсыну қажеттілігі туралы хабардар етеді. Қосымша ақпарат өтініш берушіге жазбаша хабарланған күнінен бастап 60 (алпыс) күнтізбелік күн ішінде ұсынылуы қажет. Егер ақпарат белгіленген мерзімде ұсынылмаса, алдын ала шешім қабылдау туралы өтініш қабылданбайды.

 

55-бап. Алдын ала шешімді қабылдау және оның қолданылу мерзімдері

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бұдан аз мерзім белгіленбесе, алдын ала шешім өтініш кеден органында тіркелген күнінен бастап тоқсан күнтізбелік күн ішінде қабылданады.

Осы Кодекстің 54-бабының 3-тармағына сәйкес қосымша ақпарат беру қажет болған жағдайда, осы тармақтың бірінші бөлімінде көрсетілген мерзім уақыты тоқтатыла тұрады және кеден органы сұрау салынған мәліметтері бар соңғы құжатты алған күнінен бастап қайта есептеледі.

2. Алдын ала шешім өзгертілмеген, қайтарылмаған, не осы Кодекстің 56-бабына сәйкес оның қолданылуы тоқтатылмаған жағдайда оны қабылдаған күнінен бастап 3 (үш) жыл ішінде әрекет етеді.

 

56-бап. Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару

1. Кеден органы өзі не төмен тұрған кеден органы қабылдаған алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім қабылдай алады.

Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім өтініш берушіге алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім шығарылған күннен кейінгі күннен кешіктірмей жіберіледі.

2. Егер кеден органы өтініш беруші алдын ала шешімді қабылдау үшін жалған құжаттар, дұрыс емес және (немесе) толық емес мәліметтер ұсынғанын анықтаса алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату туралы шешім қабылданады.

Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату туралы шешім осындай алдын ала шешім қабылданған күнінен бастап күшіне енеді.

3. Алдын ала шешімді өзгерту мынадай жағдайларда жүргізіледі:

кеден органы немесе өтініш беруші алдын ала шешімді қабылдаған кезде жіберілген кемшіліктерді анықтағанда;

кеден органдары осы Кодекстің 52-бабының 6-тармағына сәйкес тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер немесе түсініктемелерді қабылдағанда.

Кеден органының алдын ала шешімді өзгерту туралы шешімі алдын ала шешімді өзгерту туралы шешімде көрсетілген мерзімде күшіне енеді.

4. Алдын ала шешім мынадай жағдайларда кері қайтарылады:

тауарлардың жіктелуіне әсер ететін, оларға қатысты алдын ала шешім қабылданған Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына өзгерістер енгізілгенде;

Дүниежүзілік кеден ұйымы кеден одағына мүше мемлекеттер қолданылатын тауарларды жіктеу жөнінде шешімдер қабылдағанда;

Кеден одағының комиссиясы тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер мен түсініктемелер қабылдағанда.

Алдын ала шешімді кері қайтару туралы шешімді кеден органы Кеден одағы комиссиясының шешімдері мен түсініктемелері жарияланғаннан кейін 30 (отыз) күнтізбелік күн ішінде қабылдайды және осындай шешімдермен бір мезгілде күшіне енеді.

5. Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару туралы шешім алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен кешіктірмей кеден органдардың назарына жеткізіледі.

 

57-бап. Алдын ала шешімдердің жариялылығы

Алдын ала шешімдер, мемлекеттік, коммерциялық, банктік және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын ақпаратты не мүдделі тұлғаға қатысты басқа да құпия ақпаратты қоспағанда, Интернет желісінде Кеден одағы комиссиясының ресми сайтында орналастырылады.

 

 

7-тарау. Тауарлардың шығарылған елі

 

58-бап. Тауарлардың шығарылған елі туралы жалпы ережелер

1. Тауар толық өндірілген немесе кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген өлшемдерге сәйкес жеткілікті өңдеуге (қайта өңдеуге) ұшыраған ел тауарлардың шығарылған елі болып есептеледі. Бұл ретте тауарлардың шығарылған елін анықтау мақсаты үшін оларды бөлу қажеттілігі бар болса, тауарлардың шығарылған елі ретінде елдер тобы не елдердің кеден одақтары не елдің өңірі немесе бір бөлігі қарастырылуы мүмкін.

2. Кедендік-тарифтік және тарифтік емес реттеу шараларын қолдану тауарлардың шығарылған еліне тәуелді болған барлық жағдайларда тауарлардың шығарылған елін анықтау жүргізіледі.

3. Тауарлардың шығарылған елін анықтау кеден одағына мүше мемлекеттердің тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерін реттейтін халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

Егер халықаралық шарттарда өзгеше белгіленбесе, кеден одағына мүше мемлекеттің аумағынан шығарылатын тауарлардың шығарылған елін айқындау кеден одағына осындай мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен тауардың шығарылған елі туралы алдын ала шешім қабылдауы мүмкін.

 

59-бап. Тауарлардың шығарылған елін растау

1. Тауарлардың шығарылған елін растау үшін кеден органы тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Тауардың шығарылуы туралы декларация немесе тауардың шығарылуы туралы сертификат тауардың шығарылған елін растау құжаттары болып табылады.

 

60-бап. Тауардың шығарылуы туралы декларация

1. Тауарлардың шығарылуы туралы декларация онда тауарлардың шығарылған елін анықтауға мүмкіндік беретін мәліметтер көрсетілген жағдайда тауарларды шығаруға байланысты дайындаушы, сатушы немесе жөнелтуші жасаған тауарлардың шығарылған елі туралы мәлімдемені білдіреді. Осындай декларация ретінде тауарларға қатысы бар коммерциялық немесе кез келген басқа да құжаттар қолданылады.

2. Егер тауардың шығарылуы туралы декларацияда тауарлардың шығарылған елі туралы мәліметтер олардың қолданылуы тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерінің мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделгеннен өзгеше өлшемдерге негізделген болса, тауарлардың шығарылған елі осы халықаралық шарттарда анықталған өлшемдерге сәйкес анықталады.

 

61-бап. Тауардың шығарылуы туралы сертификат

1. Тауардың шығарылуы туралы сертификат - тауарлар шығарылған ел туралы нақты куәландыратын және егер әкету сертификат тауарлардың шығарылған елінен алынған мәліметтер негізінде берілсе, аталған елдің уәкілетті органдары немесе ұйымдары немесе әкету елі берген құжат.

Егер тауарлардың шығарылуы туралы сертификатта тауарлардың шығарылған елі туралы мәліметтер олардың қолданылуы тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерінің мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделгеннен өзгеше өлшемдерге негізделген болса, тауарлардың шығарылған елі осы халықаралық шарттармен анықталған өлшемдерге сәйкес анықталады.

2. Тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шығарылған кезде тауардың шығарылуы туралы сертификатты, егер аталған сертификат келісім-шарттың талаптары бойынша, тауарларды әкелу елінің ұлттық ережелері бойынша қажет болса немесе егер аталған сертификаттың бар болуы халықаралық шарттарда көзделген болса, кеден одағына мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары немесе ұйымдары береді.

Тауардың шығарылуы туралы сертификатты берген уәкілетті органдар мен ұйымдар, олардың негізінде тауарлардың шығарылуы куәландырылған расталатын оның көшірмесін және өзге де құжаттарды ол берілген күнінен бастап кемінде 3 (үш) жыл сақтауға міндетті.

3. Тауардың шығарылуы туралы сертификат кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кезінде ұсынылатын кедендік декларациямен және басқа да құжаттармен бірге ұсынылады. Сертификат жоғалған жағдайда, оның ресми расталған телнұсқасы қабылданады.

4. Егер тауардың шығарылуы туралы сертификат кеден одағының кедендік заңнамасында оны ресімдеуге және (немесе) толтыруға қойылатын талаптарды бұзып ресімделген болса кеден органы тарифтік преференцияларды ұсыну үшін негіз ретінде осындай сертификатты қарастырудан бас тарту туралы шешімді дербес қабылдайды.

5. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органының тауардың шығарылуы туралы сертификатты берген уәкілетті органдарға немесе ұйымдарға қосымша құжаттарды немесе нақтылайтын мәліметтерді ұсыну өтінішімен жүгінуге құқығы бар. Мұндай өтініш тауарларды кедендік рәсімге орналастырған кезде мәлімделген, олардың шығарылуы туралы мәліметтердің негізінде тауарларды шығаруға кедергі келтірмейді.

 

62-бап. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды ұсыну

1. Кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде, егер кеден одағының аумағындағы осы тауарлар шығарылған елінде кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес тарифтік преференциялар ұсынылатын жағдайда тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат ұсынылады. Аталған жағдайда, тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат, кеден органына кедендік декларацияны ұсынумен бірге ұсынылады. Бұл ретте тарифтік преференцияларды ұсыну кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес анықталған нысан бойынша тауардың шығарылуы туралы сертификатты ұсыну қажеттілігіне негізделуі мүмкін.

Кедендік баждардың, салықтардың ставкаларын және (немесе) тарифтік емес реттеу шараларын қолдануға әсер ететін тауарлардың шығарылу елі туралы мәлімделген мәліметтер дұрыс емес болып табылатын белгілер анықталған кезде кеден органдары тауарлардың шығарылған елін растайтын құжатты ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Осы баптың 1-тармағының ережелерінен тыс тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат:

1) егер кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарлар тауарлардың шығарылған елі тауарлары кеден органы кеден одағының кедендік заңнамасына немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе оның аумағы арқылы транзитіне тыйым салынған ел болып табылатын белгілері анықтаған жағдайларды қоспағанда, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық босатумен кедендік транзит кедендік рәсіміне немесе уақытша әкелу кедендік рәсіміне мәлімделген кезде;

2) егер жеке тұлғалар тауарларды осы Кодекстің 49-тарауына сәйкес кедендік шекара арқылы тасымалдаса;

3) егер кедендік шекара арқылы өткізілетін, бір уақытта және бір тәсілмен, және бір жөнелтуші бір алушының атына жөнелткен тауарлардың жалпы кедендік құны Кеден одағының комиссиясы бекіткен сомадан аспаса;

4) кеден одағының кедендік заңнамасында көзделген өзге де жағдайларда талап етілмейді.

 

63-бап. Тауарларды олардың шығарылған елін анықтау кезінде кедендік рәсімге орналастырудың қосымша шарттары

1. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттар болмаған жағдайда, егер оларды ұсыну тарифтік преференцияларды ұсыну үшін міндетті болып табылатын болса, осындай тауарларға қатысты аталған баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, басқа мемлекеттерге (мемлекеттер топтарына) ұсынылатын режимнен өзге (бұдан әрі - неғұрлым қолайлы ұлттың режимі), одан кем емес қолайлы режимді ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелері бар шетел мемлекеттерінің аумағынан шығарылған (шетел мемлекеттерінің топтары) тауарларға қолданылатын ставкалар бойынша кедендік баждар төлеуге жатады.

2. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттар болмауының өзге де жағдайларында не ұсынылған құжаттардың тиісті түрде ресімделмеген белгілері табылған және (немесе) тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды немесе нақтылайтын мәліметтерді ұсынғанға дейін жалған мәліметтері бар болған жағдайда:

1) егер кеден органы тауарлардың шығарылған елі неғұрлым қолайлы ұлттың режимін ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелер жоқ шетел мемлекеті (шетел мемлекеттерінің топтары) болып табылатын белгілерін анықтаса, ұлттың ең қолайлы тәртібін ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелер жоқ шетел мемлекетінің аумағынан шығарылған (шетел мемлекеттерінің топтары) тауарларға қолданылатын ставкалар бойынша кедендік баждарды төлеуге жататын, не көрсетілген ставкалар бойынша кедендік баждарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылған тауарларға қатысты;

2) кедендік рәсімге тауарларды орналастыру, егер кеден органы одан тауарларды әкелуге шектеу қойылған ел екенін көрсететін белгілерді анықтаса, декларант белгіленген шектеулердің сақталуын растайтын құжаттарды ұсынған немесе арнайы, демпингке қарсы не өтемдік бажды төлеуді қамтамасыз еткен жағдайда жүзеге асырылады. Арнайы, демпингке қарсы бажды не өтемдік бажды төлеуді қамтамасыз ету, кедендік әкелу баждардың төленуін қамтамасыз ету үшін осы Кодекспен көзделген тәртіпте жүргізіледі;

3) кедендік ресімдеуге тауарларды орналастыру, егер кеден органы тауарлардың шығарылған елі, оның тауарлары кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған елді көрсетуі мүмкін белгілерді анықтаған жағдайда жүзеге асырылмайды.

3. Осы баптың 1-тармағында және 2-тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты кеден органы кедендік декларацияны тіркеген күнінен бастап бір жыл өткенге дейін осы тауарлардың шығарылған елі расталатын жағдайда, тарифтік артықшылықтарды ұсыну режимі немесе неғұрлым қолайлы ұлттың режимі қолданылады (орнына келтіріледі). Бұл жағдайда әкелу кедендік баждарының төленген сомалары осы Кодекстің 13-тарауына сәйкес қайтаруға (есептеуге) жатады.

 

 

8-тарау. Тауарлардың кедендік құны

 

64-бап. Кедендік құн туралы жалпы ережелер

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарлардың кедендік құны кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлардың кедендік құнын анықтау мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес анықталады. Кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарлардың кедендік құны кеден органына тауарларды кедендік декларациялау жүргізілетін кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес анықталады.

2. Егер тауарлар кедендік шекарадан іс жүзінде кесіп өтсе және осындай тауарлар кедендік шекарадан кесіп өткеннен кейін кедендік транзит кедендік рәсімін қоспағанда, алғашқы рет кедендік рәсімге орналастырылса, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың кедендік құны анықталады. Кедендік рәсім өзгертілген кезде тауарлардың кедендік құны егер кеден одағының кедендік заңнамасында өзге де белгіленбесе, олар кедендік шекараны іс жүзінде қиып өткеннен кейін кедендік рәсімге олар бірінші орналастырылған кезде кеден органы кедендік декларацияны қабылдаған күні осы баптың 1-тармағына сәйкес анықталған тауарлардың кедендік құны болып табылады.

3. Тауарлардың кедендік құнын декларант немесе декларанттың атынан және оның тапсырмасы бойынша әрекет ететін кеден өкілі, ал осы Кодексте белгіленген жағдайларда кеден органы анықтайды.

4. Аталған тараудың ережесі кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға таралмайды.

5. Егер тауарларды кедендік декларациялау кезінде оны есептеу үшін қажетті нақты мәліметтерді растайтын құжаттардың болмауына байланысты олардың кедендік құнының нақты көлемін айқындау мүмкін болмаса, тауарлардың кедендік құнының нақты көлемін айқындауды кейінге қалдыруға жол беріледі. Бұл жағдайда оны декларантта бар құжаттар мен мәліметтердің негізінде мәлімдеуге және мәлімделген кедендік құнды негізге ала отырып, кедендік баждарды, салықтарды есептеу мен төлеуге жол беріледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кедендік құнды айқындау жағдайлары, сондай-ақ кедендік құнды декларациялау мен бақылау тәртібі, осындай жағдайлар үшін кедендік баждарды, салықтарды есептеу мен төлеу ерекшеліктері Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

 

65-бап. Тауарлардың кедендік құнын декларациялау

1. Тауарлардың кедендік құнын декларациялауды, осы Кодекстің 27-тарауымен және осы тарауға сәйкес тауарларды кедендік декларациялаудың шеңберінде декларант жүзеге асырады.

2. Әкелінетін тауарларды декларациялау, тауарлардың кедендік құнын анықтаудың әдісі туралы, тауарлардың кедендік құнының көлемі туралы, тауарлардың кедендік құнын анықтауға қатысы бар сыртқы экономикалық мәмілелердің жағдайлары және шарттары туралы мәліметтерді жариялау, сондай-ақ оларды растайтын құжаттарды ұсыну жолымен жүзеге асырылады.

3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтер кедендік құнының декларациясында мәлімделеді және кедендік мақсатқа қажетті мәліметтер болып табылады.

Кедендік құнды декларациялау нысандары мен оларды толтыру ережесі Тауарлардың кедендік құнын декларациялау тәртібі, сондай-ақ кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітіледі.

Кедендік құн декларациясы тауарларға арналған декларацияның ажырамас бөлігі болып табылады.

Егер Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген жағдайларда кедендік құн декларациясы толтырылмаса әкелінетін тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтер тауарларға арналған декларацияда мәлімделеді. Тауарларға арналған декларацияда мәлімделген тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің дұрыс еместігін, не жарияланған мәліметтер тиісті дәрежеде расталмағанын көрсететін белгілер анықталған кезде, кеден органы кедендік құн декларациясын ұсынуды дәлелді түрде талап етуге құқылы.

4. Тауарлардың мәлімделген кедендік құны және оны анықтауға қатысты ұсынылатын мәліметтер, дұрыс, сандық жағынан анықталатын және құжатпен расталған ақпаратқа негізделуі тиіс.

5. Декларант, немесе декларанттың атынан және тапсырмасы бойынша әрекет ететін кеден өкілі, кедендік құн декларациясында дұрыс емес мәліметтерді көрсеткені және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, осы Кодекстің 188-бабында көзделген міндеттерді орындамағаны үшін жауап береді.

 

66-бап. Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасау

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасау, тауарларды шығарғанға дейін және шығарғаннан кейін, оның ішінде тәуекелдерді басқару жүйесін қолданумен, кедендік бақылауды жүргізу аясында кеден органымен жүзеге асырылады.

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасауды жүзеге асырудың тәртібі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылады.

 

67-бап. Тауарлардың кедендік құнына қатысты шешім

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасауды жүзеге асырудың нәтижелері бойынша кеден органы Кеден одағының комиссиясының шешімімен белгіленген тәртіппен және нысанда декларанттың назарына жеткізілетін, осы Кодекстің 68-бабының ережелеріне сәйкес тауарлардың жарияланған кедендік құнын қабылдау туралы шешім не тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім қабылдайды.

 

68-бап. Тауарлардың кедендік құнына түзету жүргізу

1. Тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім, егер кеден органымен немесе декларантпен, тауарлардың кедендік құны туралы жалған мәліметтер жарияланғаны, оның ішінде тауарлардың кедендік құнын анықтаудың әдісі дұрыс таңдалмағаны және (немесе) тауарлардың кедендік құнының дұрыс анықталмағаны анықталса, тауарларды шығарғанға дейінгі және кейінгі кедендік құнға бақылау жасауды жүзеге асыру кезінде кеден органымен қабылданады. Кеден органымен қабылданған тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім негізден және оны орындаудың мерзімінен тұруы қажет.

2. Оларды шығарғанға дейінгі тауарлардың кедендік құнын түзету туралы шешімді кеден органымен қабылдау кезінде, декларант жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асыруға және осы Кодекстің 196-бабында белгіленген тауарларды шығару мерзімінен аспайтын мерзімде есептелген түзетілген мәліметтердің көлеміндегі кедендік баждарды, салықтарды төлеуге міндетті.

Егер декларант тауарларды шығарған мерзімнен аспайтын мерзімде жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асырмаса және қоса алынған кедендік баждар, салықтар төленбесе, кеден органы тауарларды шығарудан бас тартады.

3. Кедендік құнға түзету жүргізу туралы шешімнің кеден органымен қабылдануы кезінде тауарларды шығарғаннан кейін декларант жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асырады және түзетілген мәліметтердің көлеміндегі кедендік баждарды, салықтарды төлейді. Декларант осы шешіммен келіспеген жағдайда тауарлардың мәлімделген кедендік құнын түзетуді және төлеуге жататын кедендік баждарды, салықтарды қайта есептеуді кеден органы жүзеге асырылады.

4. Тауарлардың кедендік құнын түзету және төлеуге жататын кедендік баждарды, салықтарды қайта есептеу, сондай-ақ оларды төлеудің мерзімі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен белгіленген тәртіппен және нысандар бойынша жүзеге асырылады.

69-бап. Қосымша тексеріс жүргізу

1. Кеден органы тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің жалған болуы мүмкіндігін немесе жарияланған жарияланған мәліметтердің тиісті дәрежеде расталмағандығын көрсететін белгілердің оларды шығарғанға дейінгі тауарлардың кедендік құнына бақылау жүргізген кезде кеден органы мерзімі және өткізу тәртібі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылатын осы Кодекске сәйкес қосымша тексеріс жүргізеді.

Бұл жағдайда кеден органы декларанттың назарына жеткізілетін қосымша тексеріс жүргізу туралы шешім қабылдайды. Кеден органының шешімі негізді және тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің жалғандығын немесе жарияланған мәліметтердің тиісті дәрежеде расталмағандығын көрсететін нақты белгілердің тізімінен тұруы қажет. Жүргізілген қосымша тексерістің тәртібі, мерзімі, және нысаны Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылады.

Кеден органымен қосымша тексерістің қорытындысы бойынша тауарлардың кедендік құнына қатысты шешім қабылданғанға дейін тауарлардың кедендік құнына бақылау жүргізу аяқталмаған болып саналады.

2. Егер қосымша тексеріс тауарларды шығару үшін осы Кодекстің 196-бабында белгіленген мерзімде жүргізіле алмаса, онда қосымша тексеріс жүргізу туралы шешім тауарларды шығарудан бас тартуға негіз бола алмайды. Тауарларды шығару декларанттың осы Кодекстің 88-бабына сәйкес кеден органы айқындаған кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсынуы шартымен жүзеге асырылады.

3. Тауарлардың кедендік құны туралы жарияланған мәліметтерге қосымша тексеріс жүргізу үшін, кеден органы декларанттан қосымша құжаттарды және мәліметтерді сұрауға және осы үшін жеткілікті болуы тиіс осы Кодекстің 170-бабында белгіленген белгіленген мерзімнен аспайтын мерзімде оларды ұсынудың мерзімін орнатуға құқылы.

Декларант кеден органы сұрап отырған қосымша құжаттарды және мәліметтерді ұсынуға не олар бойынша ұсыну мүмкін болмайтын себептерді жазбаша нысанда ұсынуға міндетті.

Декларант тауарлардың кедендік құнын анықтаудың олармен таңдап алынған әдістерін қолданудың құқыққа сай екендігін және олармен ұсынылған құжаттардың және мәліметтердің дұрыстығын дәлелдеуге құқығы бар.

4. Егер декларант кеден органымен сұралған олар бойынша ұсыныла алмайтын құжаттарды, мәліметтерді және (немесе) себептерді түсіндіруді ұсынбаса немесе осындай құжаттар және мәліметтер осы баптың 1-тармағында көрсетілген қосымша тексерісті жүргізу үшін негізді жоймаса кеден органы қосымша тексерістің қорытындысы бойынша өзінің өкіміндегі ақпараттардың негізінде және кеден одағының кедендік шекарасы арқылы тасымалданатын тауарлардың кедендік құнын анықтаудың мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісім-шарттың талаптарына сәйкес тауарлардың жарияланған кедендік құнына түзету жүргізу туралы шешім қабылдайды.

5. Егер қосымша тексерістің қорытындысы бойынша кеден органымен декларантпен жарияланған тауарлардың кедендік құнын қабылдау туралы шешім қабылданса, онда қамтамасыз етудің сомасын қайтару (есептеу) осы Кодекстің 90-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

  

2-бөлім. КЕДЕНДІК ТӨЛЕМДЕР

 

9-тарау. Кедендік төлемдер туралы жалпы ережелер

 

70-бап. Кедендік төлемдер

1. Кедендік төлемдерге мыналар жатады:

1) кеден әкелу бажы;

2) кедендік әкету бажы;

3) кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде алынатын қосылған құн салығы;

4) кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде алынатын акциз (акциздер);

5) кедендік алымдар.

2. Егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, арнайы, демпингке қарсы бажды немесе орны толтырылған баждар осы Кодексте көзделген тәртіппен кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес орнатылады.

3. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты осы бөлім осы Кодекстің 49-тарауында және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып қолданылады.

 

71-бап. Кедендік баж ставкаларының түрлері

Кедендік баж ставкалары мынадай түрлерге бөлінеді:

1) адвалорлық - салық салынатын тауарлардың кедендік құнына пайызбен белгіленген;

2) айрықша - табиғи көріністегі (саны, салмағы, көлемі және басқа да сипаттамалары) жеке сипаттамаға байланысты белгіленгендер;

3) аралас - осы баптың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген түрлерден тұрады.

 

72-бап. Кедендік алымдар

1. Кедендік алымдар, тауарларды шығаруға, тауарларды кедендік ілесіп алып жүруге, сондай-ақ осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын белгіленген басқа да іс-әрекеттерді жасағаны үшін кеден органымен өндіріп алынатын міндетті төлемдер болып табылады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген кедендік алымдардың түрлері және ставкалары.

3. Кедендік төлемдердің мөлшері кедендік алым белгіленген, іс-әрекеттерді жасағаны үшін кеден органдарының шығындарының жобаланған құнынан аса алмайды.

4. Кедендік алымдарды төлеушілер, кедендік алымдарды төлеудің мерзімдері, оларды есептеудің, төлеудің, қайтарудың (есептеу) және өндіріп алудың тәртібі, сондай-ақ кедендік алымдардың төлеуге жатпайтын жағдайлары осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

 

73-бап. Аванстық төлемдер

1. Егер мұндай төлемдерді төлеу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген болса, алдағы кедендік әкету баждарын, салықтарды, кедендік алымдарды төлеу шотына енгізілген және төлеуші нақты тауарларға қатысты кедендік әкету баждарын, салықтардың, кедендік алымдардың нақты түрлері мен сомалары бөлінісінде сәйкестендірмеген ақша қаражаты (ақша) аванстық төлемдер деп танылады.

2. Аванстық төлемдер, кедендік төлемдерді төлеу мақсатында бұл төлемдерді қолдану ұсынылатын аумақта кеден одағына мүше мемлекеттің валютасымен төленеді.

3. Аванстық төлемдер есебінде төленген ақша қаражаты (ақша) аванстық төлемдерді төлеген тұлғаның мүлігі болып табылады және тұлғаның бұл туралы кеден органына өкім жасамайынша немесе өндіріп алуды аванстық төлемдерге айналдырмайынша, кедендік төлемдер есебінде немесе кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ретінде енгізілген ақша қаражаты (ақша) ретінде қарастырыла алмайды. Аванстық төлемдерді төлеген тұлғаның есебінен, кедендік декларацияның онымен және оның атынан жазылған ұсыным, кедендік төлемдер немесе кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебінен бұл тұлғаның өзінің ақша қаражатын (ақша) қолдануға білдірген ықыласы туралы куәландыратын өзге де іс-әрекеттерді жасауы қарастырылады.

4. Төлемшінің талабы бойынша кеден органы аванстық төлемдерді қайтару үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген мерзімнен асырмай аванстық төлемдер есебінен төленген ақша қаражатын (ақша) шығандау туралы есепті ұсынады.

Есеп жазбаша түрде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген мерзімде және тәртіпте ұсынылады.

5. Аванстық төлемдерді қайтару осы Кодекстің 90-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

Аванстық төлемдердің талап етілмеген сомаларына өкім жүргізу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

6. Аванстық төлемдерді төлеу нысандары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

 

74-бап. Кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдіктер

1. Осы Кодекстің мақсаты үшін кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдіктер ретінде мына жайлар түсініледі:

1) тарифтік артықшылықтар;

2) тарифтік жеңілдіктер (кедендік баждарды төлеу бойынша жеңілдіктер);

3) салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер;

4) кедендік алымдарды төлеу бойынша жеңілдіктер.

2. Тарифтік артықшылықтар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық келісім-шарттарына сәйкес ұсынылады.

Тарифтік жеңілдіктердің түрлері, тәртібі және оларды ұсынудың жағдайы осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

Салықтарды төлеу бойынша және кедендік алымдарды төлеу бойынша жеңілдіктер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

 

 

10-тарау. Кедендік баждарды, салықтарды есептеу

 

75-бап. Кедендік баждарды, салықтарды салудың объектісі және кедендік баждарды, салықтарды есептеуге арналған база (салық базасы)

1. Кедендік баждарды, салықтарды салудың объектісі, кедендік шекара арқылы тасымалданатын тауарлар болып табылады.

2. Тауарлардың түрлеріне және қолданылатын ставкаларға қарамастан, кедендік баждарды есептеуге арналған база, тауарлардың кедендік құны және (немесе) олардың табиғи көріністегі (саны, оны пайдалануға дейінгі тауардан ажырамайтын оның алғашқы орамасын есепке алғандағы және тауардың бөлшектік сауда үшін ұсынылатын салмағы, көлемі немесе басқа да сипаты) жеке сипаты болып табылады.

3. Салықтарды есептеуге арналған салық базасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

 

76-бап. Кедендік баждарды, салықтарды есептеу

1. Кедендік баждар, салықтар осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісім-шарттарымен қарастырылған жағдайларды қоспағанда, өздігімен кедендік баждарды, салықтарды төлеушілермен есептеледі.

2. Кеден баждарын, салықтарды өндіріп алу кезінде, төлеуге жататын кеден бажы, салықтардың сомасын есептеу, онда кеден баждарын, салықтарды төлеуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органымен жүзеге асырылады.

3. Төлеуге жататын кеден бажының, салықтардың сомасын есептеу, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден декларациясы берілген кеден органына, кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасында жүзеге асырылады.

4. Төлеуге және (немесе) өндіріп алуға жататын кеден баждарының сомасы, егер өзгесі осы Кодексте айқындалмаса, кеден баждарын және кеден баждары мөлшерлемесінің тиісті түрін есептеу үшін базаны қолдану жолымен анықталады.

Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, төлеуге және (немесе) өндіріп алуға жататын салықтардың сомасы, аумағында тауарлар кедендік рәсімге орналастырылатын, немесе аумағында тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес анықталады.

5. Осы Кодекстің 84-бабының 2-тармағының екінші бөлігімен белгіленген жағдайларда, кеден баждарының, салықтардың сомасы, олар төлеуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес есептеуге жатады.

6. Шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкету баждарының, салықтардың жалпы сомасы, егер шетелдік тауарлар осы Кодекстің 74-бабының 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген кедендік төлемдерді төлеу жөніндегі жеңілдіктерді (бұдан әрі - кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі жеңілдіктер), өсімпұлдарды және кедендік баждардың, салықтардың сомасы кедендік салықтардың, баждардың ставкаларының өзгеруі салдарынан ұлғаятын Жадайларды қоспағанда, шетелдік тауарларға осы шетелдік тауарларға қатысты өзге кедендік рәсім мәлімделген кезде кеден органы кедендік декларация қабылдаған күні қолданыстағы кедендік баж, салық ставкалары қолданылатын жағдайларды қоспағанда пайыздарды есептеместен ішкі тұтыну үшін шығарылған жағдайда төлеуге жататын кедендік баждардың, салықтардың сомасынан аспауға тиіс.

 

77-бап. Кеден баждарының, салықтардың ставкасын қолдану

1. Кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден органының кедендік декларацияны тіркеу күніне қолданыста болатын ставкасы қолданылады.

2. Кедендік әкелу баждарын есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағының Бірыңғай кеден тарифімен белгіленген ставкасы қолданылады.

Кедендік әкелу баждарын есептеу мақсаты үшін, үшінші елдерге қатысты әкетілім кеден баждарын қолдану мәселесін реттейтін, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының Комиссиясымен құралатын, тауарлардың жиынтық тізбесіне енгізілген тауарларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген ставкалар қолданылады.

Салықтарды есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы тармақпен көзделмесе, тауарлар оның аумағында кедендік рәсімдерге орналастырылатын немесе оның аумағында тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленген ставкасы қолданылады.

Салықтарды есептеу мақсаты үшін, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген тәртіппен кедендік транзит рәсімі бойынша белгіленген (расталған) тауарлар кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің аумағында болса кеден одағына қатысушы осы мемлекеттің заңнамасымен белгіленген ставкалар қолданылады.

 

78-бап. Кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін шетел валютасын қайта есептеу

Егер кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін, оның ішінде тауарлардың кедендік құнын анықтау үшін, кедендік декларация ұсынылған кеден органына, кеден одағына мүше мемлекеттің валютасына шетел валютасын қайта есептеу талап етілген жағдайда, егер де өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағына қатысушы бұл мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген және кеден органының кедендік декларацияны тіркеу күніне қолданыста болған валюта курсы қолданылады.

 

79-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеушілер

Осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер жүктелген декларант немесе өзге де тұлғалар кеден баждарын төлеушілер болып табылады.

 

80-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді қалпына келтіру және тоқтату. Кеден баждарын, салықтарды төлемеу жағдайлары

1. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер осы Кодекстің 81, 161, 166, 172, 197, 211, 214, 227, 228, 237, 250, 261, 274, 283, 290, 300, 306, 360-баптарына сәйкес туындайды.

2. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер мына жағдайларда тоқтатылады:

1) осы Кодексте белгіленген мөлшерде кеден баждарын, салықтарды төлеу немесе өндіріп алу;

2) бұл тауарларды пайдалану және (немесе) оған билік ету жөніндегі шектеулермен ұштаспаған, кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі жеңілдіктерді ұсына отырып, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне тауарларды орналастыру;

3) авария салдарынан немесе ырық бермейтін күштің әрекеті салдарынан немесе тасымалдаудың бірқалыпты жағдайы кезіндегі табиғи шығын нәтижесінде шетел тауарларын жою;

4) егер кеден баждарының, салықтардың төленбеген сомасының мөлшері, кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындау сәтіне қолданылатын кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер туындаған аумақта, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін валюта курсы бойынша бес евро эквивалентінің сомасынан аспайды;

5) егер де кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер, тауарларды мемлекет иелегіне бас тартудың кедендік рәсіміне орналастыруға кедендік декларацияны тіркегенге дейін туған жағдайда, тауарларды осы кедендік рәсімге орналастыру;

6) кеден одағына қатысушы бұл мемлекеттің заңнамасына сәйкес тауарларды кеден одағына мүше мемлекеттің меншігіне айналдыру;

7) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес, тауарлардың құнын есебінен, өндіріп алуды тауарларға айналдыру;

8) мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес, тауарларды осы кедендік рәсімге орналастыруға кедендік декларацияны тіркеу кезінде туындаған кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерге қатысты тауарларды шығарудан бас тарту;

9) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте оны өндіріп алуға үмітсіз деп табу және есептен шығару кезінде;

10) осы Кодекс кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді тоқтатуды байланыстыратын жағдайлардың туындауы.

3. Кеден баждары, салықтар:

1) тиісті кедендік рәсім шартын сақтаған кезде осындай төлеуді көздемейтін, тауарларды кедендік рәсімдерге орналастыру кезінде;

2) кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындайтын сәтіне қолданылатын, кеден органдарымен осындай тауарларды шығару жүзеге асырылатын, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жалпы кедендік құны белгіленетін валюта курсы бойынша 200 (екі жүз) евро эквивалентінің сомасынан аспайтын, жеке пайдалануға арналған тауарларды қоспағанда, бір көлік құралы( тасымалдау) құжаты бойынша бір жөнелтушіден бір алушының адресіне тауарларды әкелу кезінде;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалған жағдайларда тауарларды жеке пайдалануға өткізу кезінде;

4) егер осы Кодекске, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес тауарлар кеден бажын, салықтарды салудан босатылса (кеден баждары, салықтар салынбаса) және осындай босату ұсынылуына байланысты шарттарды сақтау кезінде төленбейді.

4. Кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

осы Кодекстің 202-бабының 2-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес;

осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік рәсімдер белгіленген кезде туындайды және тоқтатылады.

 

81-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындауы және тоқтатылуы және тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде оларды төлеу мерзімдері

1. Тауарларды кеден шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу кезінде туындайды.

Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде әкетілім кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет тауарларды кеден одағының кеден аумағынан әкету кезінде туындайды.

2. Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет, тауарларды заңсыз өткізетін тұлғаларда да, тауарларды заңсыз өткізуге қатысатын тұлғаларда ортақ, егер олар осындай өткізудің заңсыздығын білсе немесе білу керек болса ортақ туындайды, тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу кезінде - егер олар сатып алу сәтіне әкелудің заңсыздығы туралы білсе немесе білу керек болса, заңсыз әкелінген тауарларды меншігіне алған немесе иелігіне алған тұлғаларда туындайды.

3. Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет, осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда, осы баптың 2-тармағында көрсетілген тұлғаларда тоқтатылады.

4. Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайды қоспағанда, тауарлар кедендік шекара арқылы заңсыз өткізілген кезде тауарлардың кедендік шекарадан өткізілген күні, ал егер бұл күн белгіленбеген болса, - тауарларды кедендік шекара арқылы заңсыз өткізу фактісін анықталған күн кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі.

Тауарлар кедендік шекара арқылы дұрыс декларацияланбай заңсыз өткізілген жағдайда, кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, кеден органының тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеу күні кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі.

5. Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайды қоспағанда, тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждары, салықтар мына жағдайда төлеуге жатпайды:

1) кеден органымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу жүзеге асырылатын және кедендік шекара арқылы тауарлармен қиып өту күнінде әрекет ететін, ал егер осындай күн орнатылмаса, кедендік шекара арқылы тауарларды заңсыз тасымалдау фактісі анықталған күні, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген кедендік баждар, салықтар және валютаның курстарының ставкаларынан шыға отырып, тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалануға шығару кедендік рәсімі арқылы осындай тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік әкелу баждары, салықтардың тиісті сомаларының мөлшерінде кедендік аумаққа тауарларды әкелу кезінде;

2) кеден органымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу жүзеге асырылатын және кедендік шекара арқылы тауарлармен қиып өту күнінде әрекет ететін, ал егер осындай күн орнатылмаса, кедендік шекара арқылы тауарларды заңсыз тасымалдау фактісі анықталған күні, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген кедендік баждар, салықтар және валютаның курстарының ставкаларынан шыға отырып, тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалануға шығару кедендік рәсімі арқылы осындай тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік әкелу баждар, салықтардың тиісті сомаларының мөлшерінде кедендік аумаққа тауарларды шығару кезінде.

Кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, тауарлар кедендік шекара арқылы дұрыс декларацияланбай заңсыз өткізілген жағдайда, кедендік баждар, салықтар кеден органы тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеген күні осындай тауарларды өтінім берілген кедендік рәсімге орналастырған кезде дұрыс мәліметтер негізінде төлеуге жататын кедендік баждардың, салықтардың сомаларына сәйкес мөлшерде төлеуге жатады. Бұл ретте кедендік декларациялау кезінде іс жүзінде төленген кедендік баждардың, салықтардың сомалары қайта төленбейді (өндіріп алынбайды), ал кедендік баждардың, салықтардың артық төленген (өндіріп алынған) сомалары осы Кодекске сәйкес қайтаруға жатады.

6. Тауарлардың кедендік шекара арқылы заңсыз тасымалдануы кезінде кедендік баждар, салықтар осы тарауға сәйкес есептеледі.

Төлеуге жататын кедендік баждар, салықтардың сомасын анықтау, тауарлардың сипаты туралы, олардың атаулары, саны, шыққан елі және кедендік құны туралы нақты мәліметтерді кеден органына ұсыну мүмкін болмай отырса, кедендік баждардың, салықтардың сомасы, кедендік баждардың ставкаларының ең көптігімен, сондай-ақ қолда бар мәліметтердің негізінде анықталуы мүмкін тауарлардың саны және (немесе) құнының көптігімен анықталады.

Тауарлар туралы нақты мәліметтердің салдарын анықтау кезінде кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндіріп алынған сомаларын қайтару немесе осы Кодекстің 13 және 14 тарауларына сәйкес төленбеген сомаларды өндіріп алу жүргізіледі.

 

11-тарау. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері мен тәртібі

 

82-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері

1. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері осы Кодекстің 81, 161, 166, 172, 197, 211, 214, 227, 228, 237, 250, 261, 274, 283, 290, 300, 306, 344 және 360-баптарымен айқындалған.

2. Кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімдері:

кедендік рәсімдер осы Кодекстің 202-бабының 2-тармақшасына сәйкес белгіленген кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына;

кедендік рәсімдер осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес белгіленген кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленеді.

3. Осы Кодекстің 194-бабына сәйкес кедендік декларациялау ерекшеліктері анықталған тауарларға қатысты кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады, кеден одағына қатысушы осындай мемлекеттердің заңнамасымен белгіленеді.

 

83-бап. Кеден төлемдерін,салықтарды төлеу мерзімін өзгерту

1. Кеден төлемдерін, салықтарды төлеу мерзімін өзгерту кейінге қалдыру немесе мерзімін ұзарту нысанында жүргізіледі.

2. Кеден баждарын төлеу негіздемесі, мерзімін өзгерту шарты мен тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалады.

Салықтарды төлеу негіздемесі, мерзімін өзгерту шарты мен тәртібі, бюджетке төленуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

84-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу тәртібі

1. Кеден баждары, салықтар, кедендік транзиттің кедендік рәсімінде шығарылған тауарларды қоспағанда, немесе оның аумағында тауарларды заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден органдарымен тауарларды шығару жүргізілетін, кеден одағына мүше мемлекеттерде төленеді (өндіріліп алынады).

2. Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне орналастырылған тауарларға қатысты кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер туындаған жағдайда, кеден органдары тауарларды шығарған, кеден одағына мүше мемлекеттерде, егер өзгесі осы тармақтың екінші бөлігімен айқындалмаса, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес кеден баждары төлеуге жатады.

Кедендік транзиттің рәсіміне орналастырылған тауарлар, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген тәртіпте кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің аумағында тұрады деп айқындалса (расталса), кеден баждары, салықтар кеден одағына қатысушы осы мемлекеттерде төленуге жатады.

3. Кеден баждары, салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасында кеден баждары, салықтар төленеді.

4. Кеден баждарын, салықтарды төлеу нысандары, оларды төлеу (төлеу күні) жөніндегі міндеттерді орындау сәті, кеден баждарын салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

5. Кедендік әкелу баждарының төленген (өндіріліп алынған) сомалары, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалған тәртіпте кеден одағына мүше мемлекеттер арасында есептеуге және белуге жатады.

6. Кедендік әкету баждарын төлеу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен анықталады.

7. Төлеушінің шотында ақшалай қаражаттар (ақшалар) болуы кезінде банк төлеушінің кедендік баждар, салықтар сомаларын аударуға арналған тапсырмасының орындалуын кешіктіруге құқылы емес және оны бір операциялық күннің ішінде орындауға міндетті.

 

 

12-тарау. Кедендік баждардың, салықтардың төлеуін қамтамасыз ету

 

85-бап. Кедендік баждар мен салықтардың төленуін қамтамасыз етудің жалпы шарттары

1. Кедендік баждар мен салықтарды төлеу бойынша міндетті орындау келесі кездерде қамтамасыз етеді:

1) кедендік транзит тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдау;

2) кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімдерін өзгерту халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген;

3) тауарларды кеден аумағынан тыс өңдеу кедендік рәсіміне жатқызу;

4) осы Кодекстің 198-бабына сәйкес тауарларды шығару;

5) осы Кодекспен, халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген басқа кездерде;

2. Кедендік баждар мен салықтарды төлеу бойынша міндетті орындау келесі кездерде қамтамасыз етілмейді:

егер төленуге қажетті кедендік баждар, салықтар және проценттер сомалары кедендік баждар, салықтар төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттің кедендік декларация тіркелетін күніне, ал кедендік декларация ұсынылмайтын кезде - қамтамасыз етуді ұсынбау туралы шешім қабылдаған күніне қолданып жүрген заңнамаларымен көзделген, валюта курсы бойынша 500 (бес жүз) евроға эквивалентті сомадан аспаса;

осы Кодекспен, халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген басқа кездерде;

3. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету төлеушімен жүргізіледі, ал кедендік транзит кедендік тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдауда төлеушінің орнына басқа да тұлғамен, егер ол тұлға кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз етілетін тауарлармен иелену, қолдану және (немесе) билік ету құқылы болса, егер осы Кодекспен өзгесі көзделмесе;

4. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету тауарлардың шығаруын іске асыратын кедендік органына ұсынылады, осы баптың 5-тармағында, 87-баптың 1-тармағының екінші жартысында және осы Кодекстің 3-тарауында көзделген жағдайларды қоспағанда.

5. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында бас қамтамасыз ету ұсынылуы мүмкін өзге кеден органы айқындалмаған болса, кедендік транзит кедендік тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету жөнелтуші кеден органына немесе межелі кеден органына ұсынылады.

Кеден органдары кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуін қабылдаған кеден органымен берілген осы қамтамасыз етуді қабылданғанын растайтын құжатты өзара мойындайды. Осы құжатты ұсыну тәртібін, оның нысанын және қолданылу мерзімін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен анықталады.

6. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді қайтару (есепке жатқызу) кеден органы қамтамасыз етілген міндеттемелерді орындалғанына куәланған кезде, немесе қамтамасыз етілген міндеттеме туындамаған кезде жүзеге асырылады.

 

86-бап. Кедендік баж, салықтар төлеуді қамтамасыз етудің әдістері

1. Кедендік баж, салықтар төлеу келесі әдістермен қамтамасыз етіледі:

ақша қаражатымен (ақшамен);

банктік кепілдіктермен;

кепілгерлікпен;

мүлік кепілімен.

Кеден одағына мүше мемлекеттің кедендік баж, салықтар төлеудің басқа да әдістері қаралуы мүмкін.

2. Төлеуші осы баптың 1-тармағында көрсетілген кедендік баж, салықтар төлеуді қамтамасыз ету әдістерінен қандай түрін таңдауға құқылы.

3. Кедендік баж, салықтар төлеу бойынша міндеттердің төлеушімен орындалуы, міндеттеменің әрекет ету мерзімінің ішінде қамтамсыз етілуі қажет. Кедендік баж және салықтарды төлеуді қамтамасыз етуге берілетін жарамдылық мерзімі, міндеттеменің орындалуы туралы талапты кеден органымен уақытында жіберілуіне жеткілікті болуы керек.

4. Кедендік баж, салықтар, сонымен қатар қамтамасыз ету сомасы1 кіргізілетін валюта төлеуді қамтамасыз ету әдістерін қолданудың тәртібі, кеден органына қамтамасыз етуді берумен, мемлекет заңнамасымен - кеден одағына қатысушы анықтайды.

 

87-бап. Кедендік баж, салықтар төлеудің негізгі қамтамасыз етілуі

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің бірінің шекарасына белгіленген мерзімде бір тұлғамен бірнеше кедендік операция жасалса, кеден одағына мүше мемлекеттің ондай кеден органына (негізгі қамтамасыз ету) операцияларының барлығын жасауға арналған кедендік баж, салықтар төлеу мүмкіндігі беріледі.

Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттің бірінің шекарасында, егер негізгі қамтамасыз етумен қамтамасыз етілетін міндеттемелерді бұзу жағдайында бұл кеден органдарының біреуінде қолданылуы мүмкін болса, онда бірнеше кеден органдарында кедендік операцияларды жасау үшін, кедендік баж, салықтар төлеуді негізгі қамтамасыз етуді қолданады.

2. Негізгі қамтамасыз етуді қолдану тәртібі, кеден одағына мүше мемлекет заңнамасымен анықталады.

 

88-бап. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомасын анықтау

1. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомасы, осы Кодекстің осы тармағының екінші бөлігінде және 3-тарауында белгіленген жағдайларды қоспағанда, тауарларды шығаруды жүргізетін кеден органы, кеден одағына мүше мемлекетте кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік артықшылықтарды және жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалану және экспорт үшін шығару кедендік рәсімі арқылы тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік баждар, салықтардың сомасынан шыға отырып анықталады.

Кедендік тасымалдың кедендік рәсімі арқылы тауарларды тасымалдау кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етудің сомасы, егер тауар кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік артықшылықтарды және жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалану немесе экспорт үшін шығару кедендік рәсімі арқылы кеден одағына қатысушы басқа да мемлекеттердің аумақтарына орналастырылса, алайда кеден одағының басқа да мүше мемлекеттерінде кедендік баждар, салықтарды төлеудің сомасынан шыға отырып анықталады. Бұл ретте кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етудің сомасын анықтау үшін, кедендік тасымалдың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығаруды жүргізетін кеден органын, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес орнатылатын шетел валютасының курсы қолданылады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік алымдарды, пайыздарды қосу қарастырыла алады.

2. Егер кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомаларын анықтау кезінде төленуге жататын кедендік баждар, салықтар сомасын кеден органына тауарлардың сипаты, олардың атаулары, саны, шығарылған елі және кедендік құны туралы нақты мәліметтерді ұсынбаған жағдайда нақты анықтау мүмкін болмаса, қамтамасыз ету сомалары кедендік баждар, салықтар тауарлардың құны және (немесе) олардың табиғи мағынадағы (саны, салмағы, көлемі немесе өзге де сипаттамалары) физикалық сипаттамасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталатын пайдалану тәртібі, мәліметтері бар негізде анықталады.

3. Осы Кодекстің 198 және 199-баптарына сәйкес тауарларды шығару кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомалары осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелерін есепке алып төленуге жататын кедендік баждар, салықтар мөлшеріне ықпал ететін мәліметтерді тексеру барысында қосымша есептелінуі мүмкін кедендік баждар, салықтар сомалары ретінде анықталады.

4. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларында көзделген болса, осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгіленген талаптарды ескере отырып, тауарлардың жекелеген түрлері бойынша кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз етудің бекітілген сомалары анықталуы мүмкін.

5. Осы Кодекстің 69-бабының 2-тармағына сәйкес тауарларды шығару кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомасы осы баптың 2-тармағының ережелерін есепке алып қосымша тексеріс нәтижесінде қосымша есептелетін.

 

 

13-тарау. Кедендік баждар, салықтар және өзге ақшалай қаражаттардың (ақшалардың) артық төленген немесе артық өндірілген сомалардың қайтарымы (есепке жатқызу)

 

89-бап. Кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндірілген сомалары

Кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндірілген сомалары болып кедендік баждар, салықтар ретінде төленген немесе өндірілген мөлшері осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес төленуге жататын сомалардан асатын, және нақты тауарлар бойынша кедендік баждар, салықтар түрінде және сомаларында бірдейлендірілген ақшалай қаражаттар (ақшалар) сомалары табылады

 

90 бап. Артық төленген немесе артық өндіріп алынған кедендік баждардың, салықтардың сомаларын және өзге ақша қаражатын (ақшаны) қайтару (есепке алу)

Артық төленген немесе артық өндіріп алынған кедендік әкету баждарының, салықтардың сомаларын, аванстық төлемдердің сомаларын, кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомаларын қайтару (есепке алу) кедендік әкету баждарын, салықтарды, аванстық төлем сомаларын төлеу және (немесе) өндіріп алу жүргізілген не кеден органына кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылады.

Кедендік әкелу баждарының артық төленген немесе артық өндіріп алынған сомаларын қайтару (есепке алу) кеден одағына мүше мемлекеттің халықаралық шартында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, осындай кедендік баждарды төлеу және (немесе) өндіріп алу жүргізілген кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

 

14-тарау. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу

 

91-бап. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу туралы жалпы ережелер

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің халықаралық шартында өзгеше белгіленбесе, кедендік баждар, салықтар белгіленген мерзімде төленбеген немесе толық төленбеген жағдайда кеден органдары кедендік баждарды, салықтарды төлеушінің ақшалай қаражаты (ақшасы) және (немесе) өзге де мүлкі есебінен, оның ішінде артық төленген кедендік баждардың, салықтардың және (немесе) аванстық төлем сомаларының есебінен, сондай-ақ кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебінен мәжбүрлеп өндіріп алады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алудың өзге де мүмкіндіктері, оның ішінде оларға қатысты кедендік баждар, салықтар төленбеген тауарлардың құны есебінен белгіленуі мүмкін.

2. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу мынадай жағдайларда жүргізілмейді:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген төленбеген кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу мерзімі еткен кезде кеден органы кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алуды жүргізеді;

2) егер осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттеме аяқталса.

3. Төленбеген кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу кеден органы кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алуды жүзеге асыратын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Төлеуші осы Кодексте белгіленген мерзімде кедендік баждарды, салықтарды төлемеген немесе толық төлемеген кезде өсімпұл төленеді. Өсімпұлды есептеу, төлеу, өндіріп алу және қайтару тәртібі кеден органы кедендік баждарды, салықтар мен өсімпұлдарды өндіріп алуды жүзеге асырға кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленеді.

 

92-бап. Кедендік төлемдердің, өсімдердің, пайыздардың сомасын өндіріп алуға және шығынға жазуға шарасыздықты тану

Өндіріп алу мүмкін емес болған кедендік төлемдердің, өсімдердің, пайыздардың сомасы өндіріп алуға шарасыз деп танылады және кеден органы осы сомаларды жүзеге асырған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіппен және негіздер бойынша есептен шығарылады.

 

93-бап. Кедендік баждарды, салықтарды өндіруді жүзеге асыратын кеден органы

1. Кедендік баждар, салықтар тауарларды шығаруды жүзеге асырған кеден органдарымен, осы баптың 2-тармағымен қарастырылған жағдайлардан басқа кезде, ал кедендік шекарадан заңсыз түрде өткізілген тауарларға қатысты тауарлардың кедендік шекарадан заңсыз түрде өткізілген фактісі анықталған аймақтағы кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен өндіріліп алынады.

2. Осы Кодекстің 227-бабының 3-тармағымен белгіленген мезгілде төленбеген кедендік баждар, салықтар, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен, кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебі бойынша, сол елдің кеден органына осындай қамтамасыз ету берілген, өндіріп алынады.

Кедендік тасымалдаушымен төленуге тиісті, осы Кодекстің 227-бабының 3-тармағында белгіленген мезгілде төленбеген кедендік баждар, салықтар, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен, сол елдің заңнамасы бойынша тұлға кедендік тасымалдаушы болып танылған жағдайда өндіріп алынады.

3. Кедендік кеңеске мүше мемлекетке төленуге жататын кедендік баждар, салықтар, осы баптың 2-тармағына сәйкес өндіріп алынған кедендік баждардың, салықтардың сомасын аудару тәртібі, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен белгіленеді.

 3-бөлім. КЕДЕНДІК БАҚЫЛАУ

 

15-тарау. Кедендік бақылау туралы жалпы ережелер

 

94-бап. Кедендік бақылауды жүргізу принциптері

1. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдары іріктеу принципін негізге алады және орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген кедендік кеңестің кеден заңнамасының және кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасының сақталуын қамтамасыз етуге жеткілікті ғана, кедендік бақылаудың нысандарымен шектеледі.

2. Объектілерді және кедендік бақылаудың нысандарын таңдаған кезде тәуекелді бағалау және басқару жүйесі қолданылады.

3. Кедендік бақылауды жетілдіру мақсатында кеден органдары халықаралық шарттарға сәйкес шетелдік кеден органдарымен ынтымақтасады.

4. Кедендік бақылаудың тиімділігін арттыру мақсатында кеден органдары басқа бақылаушы мемлекеттік органдармен, және де сыртқы экономикалық қатынастарға қатысушылармен, кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалармен және қызметтері сыртқы сауданы жүзеге асыруға қатысты тұлғалармен және олардың кәсіби бірлестіктерімен (қауымдастықтармен) өзара іс-қимыл жасайды.

5. Кеден органдары өздерінің құзыретінің шеңберінде, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес бақылаудың басқа да түрлерін, оның ішінде экспорттық, валюталық және радиациондық бақылауды жүзеге асырады.

6. Осы Кодексте көзделген жағдайлардан басқа кезде, кедендік бақылауды жүргізу кезінде оны жүргізу үшін кеден органдарына қандайда болсын рұқсаттар, ұйғарымдар немесе қаулылар талап етілмейді.

 

95-бап. Кедендік бақылауды жүргізу

1. Кедендік бақылау, кеден органдарымен кедендік кеңестің кеден заңнамасына және кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүргізіледі. Кеден органдарының атынан кедендік бақылауды өздерінің лауазымдық (қызметтік) міндеттеріне сәйкес кедендік бақылауды жүргізуге өкілдік берілген кеден органдарының лауазымды тұлғалары жүргізеді.

2. Кедендік бақылау, кеден органдарының лауазымды тұлғаларымен:

1) кедендік шекара арқылы өткізілетін және (немесе) осы Кодекске сәйкес декларациялануға жататын тауарлар мен көлік құралдарына қатысты;

2)  кедендік кеңестің кеден заңнамасына сәйкес ұсынуы көзделінген кедендік декларацияға, тауарлар жөніндегі құжаттар мен мәліметтерге қатысты;

3) кедендік шекара арқылы тауарларды өткізумен, кеден ісі саласында және де жеке кедендік тәртіп шеңберінде жүзеге асырып қызмет көрсететін тұлғалардың қызметіне қатысты;

4) кедендік шекараны кесіп өтетін тұлғаларға қатысты, жүргізіледі.

3. Кедендік бақылау кедендік бақылау аймағында, және де кеден органдарымен белгіленетін тауарлар мен көлік құралдары және олар туралы қағаз түріндегі, оның ішінде электрондық нысан бойынша мәліметтерге ие құжаттар бар басқа жерлерде жүргізіледі.

 

96-бап. Кедендік бақылаудағы тауарлар

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінгенде тауарлар кедендік шекарадан өткен сәттен бастап кедендік бақылауда болады.

Қалыптасқан және кеден одағының кедендік аумағындағы, шетелдік тауарлар статусын иеленген тауарлар осы Кодекске сәйкес олар қалыптасқан сәттен бастап кедендік бақылаудағы тауарлар болып есептеледі.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарлар кедендік бақылаудағы болып есептеледі:

1) шартты түрде шығарылған, немесе кері импортты қоспағанда, ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне орналастырғанға;

2) шартты шығарылған тауарлар осы Кодекстің 200-бабына сәйкес кеден одағының тауары статусын иеленуіне;

3) тауарларды мемлекет пайдасы үшін бас тарту кедендік рәсіміне орналастыруға немесе осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында сәйкес жоюға;

4) осы мемлекеттің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің меншігіне айналдырғанға;

5) кеден одағының кедендік аумағына іс жүзінде әкетуге;

6) шетел тауарларын кеден аумағында қайта өңдеу операциялары нәтижесінде пайда болған қалдықтарды, оларды одан әрі коммерциялық пайдалану үшін жарамсыз етуге;

7) кедендік аумақта қайта өңдеу немесе ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімдеріне орналастырылған шетелдік тауарлар бөлігін өндірістік қалдықтар деп танылғанға дейін;

3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарларды кеден органдары апат немесе еңсерілмейтін күш әрекеті салдарынан, қалыпты жағдайда тасымалдау (көлікпен тасымалдау) және (немесе) пайдалану (іске қосу), сақтау барысында табиғи азаю салдарынан жойылу фактісін (өтеусіз жоғалтылды) мойындағанда немесе халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасымен белгіленген өзге жағдайлар пайда болғанда кедендік бақылауда деп есептелмейді.

4. Кеден одағының тауарлары оларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету кезінде кедендік декларацияны немесе өзге кедендік декларация ретінде пайдаланылатын құжаттарды тіркеген сәттен бастап, кеден одағының кедендік аумағынан әкетуге бағытталған әрекетті жасауға және кедендік шекарадан өткенге дейін кедендік бақылауда болады.

5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген тауарлар кеден одағының кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілмеген осы Кодекстің 192-бабына сәйкес кедендік декларация қайта шақыртылған сәттен бастап кедендік бақылаудағы тауарлар болып есептелмейді.

6. Кеден органдары тұлғалардың кері әкелу немесе әкету міндеттемелерін, соның ішінде тауарларды өңдеу нәтижесінде алынған тауарларды, егер осындай тауарлар осы Кодексте көзделген кедендік рәсімдерге сәйкес міндетті түрде кері әкелуге және (немесе) әкетуге жататын болса, бақылауды жүзеге асырады.

7. Кеден органдары көлік құралдарын тоқтатуға, сонымен қатар кеден органының рұқсатынсыз кеден одағы аумағын тастап кеткен сулар және әуе кемелерін мәжбүрлеп қайтаруға құқылы. Бұл ретте шетелдік кемелерді және басқа мемлекеттердің аумағындағы кемелерді ұстау (қайтару) бойынша әрекеттері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес жүргізіледі.

Автомобильдік көлік құралдарын тауарлар мен құжаттарған кедендік бақылауды жүзеге асыру мақсатында кедендік бақылау аумағынан тыс жерде тоқтатқан жағдайда оларға кететін мұндай бақылау уақыты 2 (екі) сағаттан аспау тиіс. Мұндай бақылауды жүзеге асырғандығы туралы акті Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысанда жасалып, бір данасы тасымалдаушыға беріледі.

 

97-бап. Кедендік бақылау аймағы

1. Кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орындары, уақытша сақтау қоймасының аумағы, бажсыз сауда дүкені және Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен белгіленген өзге орындар кедендік бақылау аймағы болып табылады.

Тауарларды кедендік қарау және (немесе) кедендік тексеріп қарау, жүктік және өзге операцияларды жүргізу үшін кедендік бақылау аймағының өзге орындары құрылады.

2. Кедендік бақылау аймағы, егер онда кедендік бақылауға жататын тауарлар үнемі болса немесе кедендік бақылау, жүктік және өзге операцияларды жүргізу уақытында уақытша құрылса.

3. Кедендік бақылау аймағын құру және белгілеу тәртібі, сондай-ақ кедендік бақылау аймағының құқықтық режимі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен айқындалады.

 

98-бап. Кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсыну

1. Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлға, декларант және өзге де мүдделі тұлғалар кеден органдарына кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ауызша, жазбаша және (немесе) электронды нысанда ұсынуға міндетті.

2. Кеден органы кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді жазбаша және (немесе) электронды нысанда сұрауға, сондай-ақ оларды ұсыну мерзімін белгілеуге құқылы, ол сұратылған құжаттар мен мәліметтерді ұсыну үшін жеткілікті болуы тиіс.

3. Кеден органы кедендік бақылауды жүргізу үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асырушы банктерден және мекемелерден сыртқы экономикалық мәмілені жүзеге асыру бойынша ақша операциялары туралы құжаттар мен мәліметтерді алуға құқылы.

4. Кедендік бақылауды жүргізу мақсатында кеден органы тауарларды шығарғаннан кейін коммерциялық және бухгалтерлік құжаттарды, өзге де ақпаратты, соның ішінде тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге, оларды шығаруға және кеден одағының кедендік аумағында немесе одан тысқары жерлерде пайдалануға жататын ақпаратты электрондық нысанда сұрауға және алуға құқылы.

5. Кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар, егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өзге мерзім белгіленбесе, тауарлардың кедендік бақылауда болуы аяқталған сәттен бастап бес жыл ішінде тұлғалар және кеден органдары сақтауға тиіс.

Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалар кедендік бақылау үшін қажетті құжаттарды кедендік операциялар жүргізілген жылдан кейін 5 (бес) жыл бойы сақтауға тиіс.

 

99-бап. Тауарларды шығарғаннан кейінгі кедендік бақылау

Кеден органдары тауарларды шығарғаннан кейін тауарлардың кедендік бақылауда болуы аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жыл ішінде кедендік бақылауды жүргізеді.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен тауарларды шығарғаннан кейін бес жылдан аспайтын кедендік бақылаудың неғұрлым ұзақ мерзімі белгіленуі мүмкін.

Кедендік бақылау тауарлар шығарылғаннан кейін осы Кодекстің 16 және (немесе) 19-тарауларында белгіленген нысандарда және тәртіппен жүргізіледі.

 

100-бап. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың айналымы кезіндегі кедендік бақылау

1. Кеден органдары кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың айналымы кезінде кеден одағының кеден заңнамасының талаптары мен шарттарына сәйкес мұндай тауарлардың шығарылуын растайтын мәліметтерді тексеру мақсатында кедендік бақылау, соның ішінде тауарларда кеден одағының кедендік аумағына әкелу заңдылығын растау үшін пайдаланылатын маркалаудың немесе өзге де бірдейлендіру белгілерінің болуына тексеру жүргізеді.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кеден одағының кедендік шекарасы арқылы заңсыз өткізілген не кеден органдары кеден одағының кедендік аумағында осы тауарларды осы тұлғалар кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты сатып алған тұлғалардан анықтаған кедендік баждарды, салықтарды төлемеуге немесе тыйымдар мен шектеулерді сақтамауға әкеп соққан кедендік рәсімдердің біріне сәйкес шығарылмаған тауарларға қатысты кедендік декларациялау, өзге де кедендік операцияларды жасау және кедендік баждарды, салықтарды төлеу мүмкіндігі белгіленуі мүмкін.

 

101-бап. Кедендік бақылауды өткізуге маманның қатысуы

1. Қажет болған жағдайларда кедендік бақылауды жүргізу кезінде нақты әрекеттерге қатысу үшін осы әрекеттерге мүдделі емес, кеден органына жәрдем беру үшін, соның ішінде техникалық құралдарды қолдану кезінде қажетті арнайы білімі және дағдылары бар маман тартылуы мүмкін.

2. Маман ретінде тұлғаны тарту, келісім негізінде жүзеге асырылады.

3. Маман:

1) оның қатысуымен жүзеге асырылатын нақты іс қимылдарға қатысты материалдармен танысуға;

2) ол қатысқан кедендік бақылауды жүргізу кезіндегі әрекеттердің нәтижелері бойынша ресімделетін құжаттармен танысуға және ол жасаған әрекеттер бойынша мұндай құжаттарға енгізілуге жататын өтініштер немесе ескертулер жасауға құқылы.

4. Маман:

1) ол жасайтын әрекет бойынша арнайы білімді, түсіндірме беруді талап ететін әрекеттерге қатысуға;

2) көрсетілген әрекеттерді жасау фактісін, олардың мазмұны мен нәтижелерін өз қолымен куәландыруға міндетті.

5. Маман алған коммерциялық, банктік немесе заңмен қорғалатын өзге де ақпаратты, сондай-ақ өзге де құпия ақпаратты ол жарияламауы, өзге де мақсаттарда пайдаланбауы, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген жағдайларды қоспағанда, үшінші тұлғаларға берілмеуі тиіс.

6. Кеден органдарында маманды тартумен байланысты пайда болған шығыстар, егер кедендік бақылауды жүргізу барысында кеден ұйымының кеден заңнамасын бұзушылықтар анықталса, оған немесе оның тауарларына қатысты кедендік бақылау жүргізілетін тұлғаның қаражаты есебінен өтеледі. Өзге жағдайларда қызмет көрсету үшін мұндай төлемді кедендік бақылау жүргізілген кеден органы кеден одағына мүше мемлекеттің бюджеті есебінен жүзеге асырады.

 

102- бап. Кедендік бақылауды жүргізуде жәрдем көрсету үшін басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тарту

1. Кеден органдары кедендік бақылауды жүргізуде жәрдем көрсету үшін басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тартуға құқылы.

2. Басқа мемлекеттік органдардан тартылатын мамандар мен сарапшылар мемлекеттік, коммерциялық және өзге де заңмен қорғалатын құпияны, сондай-ақ кеден ісі саласындағы сыртқы экономикалық және өзге де қызметке қатысушыларға қатысты құпия ақпаратты жария етпеуге міндетті.

3. Басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тартумен байланысты шығыстар, егер бұл жұмыс олардың қызметтік міндеттері шеңберіне кірмесе, осы Кодекстің 101-бабының 6-тармағымен айқындалған тәртіппен өтеледі.

 

103-бап. Кедендік шекарадағы кеден органдары мен бақылаушы мемлекеттік органдары арасындағы өзара іс-қимыл жасасу

1. Кедендік шекара арқылы өткізілетін және басқа бақылаушы мемлекеттік органдардың бақылауына жататын тауарларға кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органдары мұндай әрекеттерді жалпы үйлестіруді және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған тәртіппен оларды бір уақытта өткізуді қамтамасыз етеді.

2. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларды кедендік бақылау тиімділігін көтеру мақсатында кеден органдары мен бақылаушы мемлекеттік органдар ақпараттық жүйелер мен технологияларды пайдалана отырып, кедендік және мемлекеттік бақылаудың өзге де түрлерін жүргізу үшін қажетті ақпаратпен (мәліметтермен) және (немесе) құжаттармен алмасады.

3. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде мемлекеттік бақылау рәсімдерін жеделдету мақсатында кедендік тексеріп қарау кедендік шекарада бақылауды жүзеге асыратын барлық мемлекеттік органдардың қатысуымен жүргізілуі мүмкін.

 

104-бап. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде заңсыз зиян келтіруге жол бермеу

1. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде мүдделері кеден органдарының әрекеттерімен (әрекетсіздіктерімен) және шешімдерімен қозғалатын тасымалдаушыға, оның ішінде кедендік тасымалдаушыға декларантқа, олардың өкілдеріне, уақытша сақтау қоймаларының, кеден қоймаларының, бажсыз сауда дүкендерінің иелеріне, сондай-ақ тауарлар мен көлік құралдарына кедендік бақылауды жүргізу кезінде заңсыз зиян келтіруге жол берілмейді.

2. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдарының не оның лауазымды тұлғаларының заңсыз шешімдерімен, әрекеттерімен (әрекетсіздіктерімен) келтірілген шығындар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес толық көлемде өтеуге жатады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден органдары лауазымды тұлғаларының заңды шешімдерімен, әрекеттерімен тұлғаға келтірілген шығындар өтеуге жатпайды.

 

105-бап. Кеден органдарын кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолданудан босату

1. Кеден органдарының кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолданудан босатылуы осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісімдерімен және өзге де халықаралық келісімдермен белгіленеді.

2. Кедендік қарап тексеруге:

1) кеден одағына мүше мемлекеттердің басшылары және олармен бірге отбасыларының мүшелерінің;

2) егер көрсетілген тұлғалар кедендік шекарадан қызметтік міндеттерін орындауға байланысты өтсе, үкімет басшылары, кеден одағына мүше мемлекеттердің үкімет мүшелерінің;

3) кеден одағына мүше мемлекеттерге ресми іссапармен келетін шетел мемлекеттерінің басшылары, шетел мемлекеттерінің үкімет басшылары, сыртқы істер министрлерінің;

4) кеден одағына қысушы мемлекеттердің халықаралық шарттарына және өзге де халықаралық шарттарға сәйкес өзге де тұлғалардың жеке жүктері жатпайды.

3. Кедендік қарап тексеруден:

1) шетел әскери кемелері, әскери әуе кемелері және өздігінен жүретін әскери техника;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің тиісті мемлекеттік органдарының арнайы мәлімдеулеріне сәйкес кедендік шекара арқылы өткізілетін әскери мүлік;

 

106-бап. Кеден органдарының кедендік бақылау жүргізу кезінде тұлғалар туралы ақпарат жинауы

1. Кедендік бақылауды өткізу мақсатында кеден органдары тауарлардың кедендік шекара арқылы өткізумен байланысты сыртқы экономикалық қызметті немесе мына мәліметтерді қосатын кедендік бақылаудағы тауарларға қатысты кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын тұлғалар туралы ақпарат жинауға құқылы:

1) мекемелердің құрылтайшылары туралы;

2) заңды тұлғаның мемлекеттік немесе жеке кәсіпкер ретінде тіркелуі туралы;

3) кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылатын мүлік құрамы туралы;

4) ашық банктік шоттар туралы;

5) сыртқы экономикалық қызмет саласындағы қызметі туралы;

6) мекеменің орналасқан жері туралы;

7) салық органында салық төлеуші ретінде есепке тұруы және салық төлеушінің бірдейлендіру (тіркеу, есептік) нөмірі туралы;

8) кеден ісі саласында қызметті жүзеге асыратын тұлғалар тізіліміне енгізілген тұлғалардың төлеу қабілеттілігі туралы;

9) жеке тұлғаларға қатысты - азаматтардың дербес деректері туралы (аты, тегі, әкесінің аты, туылған күні және орны, жынысы, тұрғылықты мекенжайы, жеке тұлғалығын растайтын құжаттар дерегі, салық төлеушінің бірдейлендіру (тіркеу, есептік) нөмірі, сондай-ақ олардың кедендік шекара арқылы тауарлар өткізу жиілігі туралы.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғалар кеден органдарында бар өзі туралы құжаттамалық ақпаратпен танысуға және оның толықтығы және дұрыстығын қамтамасыз ету мақсатында осы ақпаратты анықтауға құқылы.

3. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік операциялар жасау кезінде ақпарат жинау, сондай-ақ кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттік органдардан көрсетілген ақпаратты алу тәсілімен жүзеге асырылады.

 

107-бап. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде техникалық құралдарды және кемелерді пайдалану

1. Кедендік бақылауды жүргізу уақытын қысқарту және оның тиімділігін көтеру мақсатында кеден органдары тізбесі мен қолданылу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген кедендік бақылаудың техникалық құралдарын пайдалануы мүмкін.

Көрсетілген техникалық құралдар адамның өмірі мен денсаулығы, жануарлар мен өсімдіктер үшін қауіпсіз болуы тиіс және тұлғаларға, тауарлар мен көлік құралдарына зиян келтірмеуі тиіс.

2. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік бақылауды кеден органдары су және әуе кемелерін пайдалана отырып жүргізуі мүмкін.

3. Кедендік бақылаудың мақсаттары үшін кеден органдарының су және әуе кемелерін пайдалану тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленеді.

 

108-бап. Кедендік бақылау үшін қажетті тауарлар мен көлік құралдарына қатысты жүк және өзге де операциялар

1. Кеден органының талабы бойынша декларант, қойманың иесі, кеден өкілі және тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлға тауарларды тасымалдауды, өлшеуді немесе оның санына өзге де анықтауды, тиеуді, түсіруді, қайта тиеуді, орамның зақымданған жерлерін жөндеуді, орамды ашуды, кедендік бақылауға жататын тауарларды орауды не қайта орауды, мұндай тауарлар болуы мүмкін үй-жайлар мен басқа да орындарды ашуды жүргізуге міндетті.

2. Тасымалдаушы ол тасымалдайтын тауарларға және мұндай тауарлар тасымалданатын көлік құралдарына қатысты жүк және өзге де операцияларды жүргізуге ықпал етуге міндетті.

3. Тауарлар мен көлік құралдарына қатысты жүк және өзге операциялар кеден органы үшін қандай да бір шығындарға әкеп соқпауы тиіс.

 

109-бап. Тауарлар мен көлік құралдарын, үй-жайлар мен басқа да орындарды бірдейлендіру

1. Кедендік бақылаудағы тауарларды, көлік құралдарын, үй-жайларды, ыдыстарды және онда кедендік бақылауға жататын тауарлар болуы мүмкін басқа да орындарды кеден органдары бірдейлендіруі мүмкін.

Бірдейлендіру пломбалар қою, мөр басу, санмен, әріппен және өзге де таңба қою, бірдейлендіру белгілерін салу, мөртабандар қою, сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу, тауарларды егжей-тегжейлі сипаттап жазу, сызбалар жасау, масштабтық бейнелер, фотосуреттер, иллюстрациялар жасау, тауардың ілеспе құжатын және өзге де құжаттаманы пайдалану жолымен және өзге де тәсілдермен жүргізіледі.

2. Сәйкестендіру құралдарын пайдалану тәртібі және оларды дайындауға қойылатын талаптар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

3. Кеден мақсаттары үшін сәйкестендіру құралдары ретінде пломбалар, мөрлер немесе шетел мемлекеттерінің кеден органдары, сондай-ақ тауарларды жіберушілер немесе тасымалдаушылар қолданатын сәйкестендірудің өзге де құралдары танылуы мүмкін.

4. Тауарлар мен көлік құралдары жойылуының, қайтарымсыз жоғалуының немесе елеулі түрде бүлінуінің нақты қаупі болу жағдайларын қоспағанда, сәйкестендіру құралдарын тек кеден органдары өзгертуі, алып тастауы немесе жоюы мүмкін немесе бұл олардың рұқсатымен ғана жүзеге асырылады. Кеден органына сәйкестендіру құралдарының өзгерістері, алынып тасталуы немесе жойылуы туралы тез арада хабарланады және аталған қатердің бар екендігіне дәлелдеме беріледі.

Сәйкестендіру құралдарының өзгеруі, алынып тасталуы, жойылуы немесе айырбасталуы туралы кеден органы кеден одағы Комиссиясының шешімімен белгіленетін нысан бойынша акті жасайды.

  

16-тарау. Кедендік бақылауды жүргізу нысандары мен тәртібі

 

110-бап. Кедендік бақылау нысандары

Кедендік бақылау нысандары:

1) құжаттар мен мәліметтерді тексеру;

2) ауызша пікір сұрау;

3) түсіндірмелер алу;

4) кедендік қадағалау;

5) кедендік тексеру;

6) кедендік тексеріп қарау;

7) жеке кедендік тексеріп қарау;

8) тауарлардың арнайы маркалармен маркалануын, оларда сәйкестендіру белгілерінің болуын тексеру;

9) үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру;

10) кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу;

11) тауарларды есепке алу жүйесін және есептілікті тексеру;

12) кедендік тексеру болып табылады.

 

111-бап. Құжаттар мен мәліметтерді тексеру

1. Кеден органдары мәліметтердің дұрыстығын, құжаттардың түпнұсқалылығын және (немесе) оларды толтыру және (немесе) ресімдеу дұрыстығын анықтау мақсатында кедендік операцияларды жасау кезінде ұсынылған құжаттар мен мәліметтерді тексереді.

2. Кеден органдарына кедендік операцияларды жасау кезінде берілген мәліметтердің дұрыстығын тексеру оларды басқа дереккөздерден алынған ақпаратпен салыстыру, кедендік статистиканың мәліметтерін талдау, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып мәліметтерді өңдеу арқылы, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасымен тыйым салынбаған басқа да тәсілдермен жүзеге асырылады.

3. Кедендік бақылауды жүзеге асыру кезінде кеден органы кедендік құжаттардағы ақпараттарды тексеру мақсатында жазбаша түрде қосымша құжаттар мен мәліметтерді сұратуға құқылы.

4. Осы баптың 3-тармағына сәйкес қосымша құжаттар мен мәліметтерді сұрату және егер осы Кодексте өзгеше тікелей көзделмесе, оларды тексеру тауарларды шығаруға кедергі жасамауы тиіс.

 

112-бап. Ауызша пікір сұрау

Осы Кодекске сәйкес кедендік операцияларды жасау кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары жеке тұлғалардан, олардың өкілдерінен, кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты өкілеттігі бар ұйымдардың өкілдері болып табылатын тұлғалардан жазбаша нысанда көрсетілген тұлғалардың түсініктемелерін ресімдеместен, пікір сұрауға құқылы.

 

113-бап. Түсіндірмелер алу

1. Түсіндірмелер алу - кеден органдары лауазымды адамдарының тасымалдаушылардан, декларанттардан және кедендік бақылауды жүзеге асыру үшін маңызы бар мән-жайлар туралы мәліметтерді білетін өзге де адамдардан кеден ісі саласындағы қажетті ақпаратты алуы.

2. Түсіндірме Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген жазбаша нысанда ресімделеді.

3. Адамды түсіндірме алу үшін шақыру қажет болған жағдайда, кеден органы шақырылатын тұлғаға табыс етілетін жазбаша нысандағы хабарламаны ресімдейді.

 

114-бап. Кедендік қадағалау

Кедендік қадағалау - кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың, соның ішінде кедендік бақылаудағы көлік құралдарының тасымалдануын, олармен жүк және өзге операциялардың жасалуын ашық, мақсатты, жүйелі немесе бір жолғы, тікелей немесе жанама түрде көзбен шолып, соның ішінде техникалық құралдарды қолдана отырып қадағалауы.

 

115-бап. Кедендік тексеру

1. Кедендік тексеру - көлік құралдарын, тауарлардың орамдарын ашпастан, тексерілетін объектілердің және олардың бөліктерінің бүтіндігін қайта монтаждамастан және бұзбастан, тауарларды, соның ішінде көлік құралдарын, соның ішінде жеке тұлғалардың багажын, сондай-ақ кедендік ыдыстарды, кедендік пломбаларды, мөрлерді және өзге де сәйкестендіру құралдарын өзге де тәсілдермен тексеруі.

2. Кеден органы лауазымды адамдарының тауарларды, соның ішінде халықаралық почта жөнелтілімдерін халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, жеке тұлғалардың багажын тексеруі кедендік бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жері, жай-күйі, мөлшері туралы, тауарларда, көлік құралдарында және олардың жүк тиелетін жайларында кедендік пломбалардың, мөрлердің және басқа да қондырылған сәйкестендіру құралдарының бар екендігі туралы мәліметтерді растауды алу үшін жүзеге асырылады.

3. Кедендік бақылау аймағында кедендік тексеру декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де адамдар және олардың өкілдері тексеру кезінде қатысуға тілек білдіретін жағдайларды қоспағанда, аталған адамдардың қатысуынсыз жүргізілуі мүмкін.

4. Кедендік тексеру тексерілетін объектінің ішкі құрылымын көзбен қарауды және мұндай объектінің физикалық ерекше сипаттамасының болуы туралы өзге тәсілмен қамтамасыз ететін техникалық құралдарды қолдана отырып жүргізілуі мүмкін.

5. Егер мұндай тексерудің нәтижелері кедендік мақсаттар үшін пайдаланылатын болса, тексеру нәтижесі бойынша кеден органдарының лауазымды тұлғалары Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысан бойынша акт жасайды.

Тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаның талабы бойынша кеден органының лауазымды тұлғалары кедендік тексерудің жүргізілгені туралы акті жасауға не көліктік (тасымалдау), коммерциялық немесе кедендік құжатта белгі қоюға міндетті.

Кедендік тексерудің жүргізілгені туралы актінің екінші данасы тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаға табыс етіледі.

 

116-бап. Кедендік тексеріп қарау

1. Кедендік тексеріп қарау - оларға салынған кедендік пломбаларды немесе өзге де сәйкестендіру құралдарын бұзу, бөлшектеу, демонтаждау немесе тексерілетін объектілерді және олардың бөлшектерін өзге тәсілдермен бұзу арқылы кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың орамаларын немесе көлік құралының жүк тиелетін жайларын не ыдыстарды, контейнерлерді және тауарлар бар немесе болуы мүмкін өзге де орындарды ашумен байланысты іс-әрекеті.

2. Кедендік тексеріп қарауды жүргізуге өкілетті кеден органының лауазымды тұлғасы мұндай тұлғалар белгілі болса, декларантты немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғаны кедендік қарап тексерудің жүргізілетін жері және уақыты туралы хабардар етеді. Кедендік тексеруді жүргізудің басталу уақыты осындай тұлғалардың келуінің ақылға қонымды мерзімдерін ескеруі тиіс.

Декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері осы баптың 4-тармағымен белгіленген жағдайларды қоспағанда, өз бастамасы бойынша кедендік тексеріп қарау кезінде қатысуға құқылы.

3. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеріп қарау барысында және (немесе) көшпелі кедендік тексеру барысында жүзеге асырылатын кедендік тексеріп қарау кедендік бақылау аймақтарын құрмастан жүргізілуі мүмкін.

4. Кеден органы лауазымды адамдарының талабы бойынша декларант немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері кедендік тексеріп қарау кезінде қатысуға және кеден органының лауазымды адамдарын қажетті жәрдем көрсетуге міндетті. Тасымалдаушы арнайы уәкілеттік берген өкіл болмаған жағдайда, көлік құралын жүргізетін жеке тұлға осы міндетті атқарушы болып табылады.

5. Кеден органы декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері болмаған кезде, мынадай жағдайларда:

1) көрсетілген тұлғалар келмегенде не мұндай тұлғалар белгісіз болғанда;

2) ұлттық (мемлекеттік) қауіпсіздік, адам өмірі мен денсаулығына, жануарлардың тіршілігі мен саулығына, қоршаған ортаға, кеден одағына мүше мемлекеттердің ұлттық мәдени игілігін сақтауға қауіп, эпизоотиялық ахуалдың туындау қаупі болған кезде және кейінге қалдыруға болмайтын, соның ішінде егер тауарлар оңай жалындайтын заттар, қауіпті жарылғыш нәрселер, жарылғыш, уландырғыш, қауіпті химиялық және биологиялық заттар, есірткі құралдары, психотроптық, қатты әсер ететін улы токсинді, радиоактивті заттар, ядролық материалдар және басқа да ұқсас тауарлар болып табылатынына белгілер болған, егер тауарлар жағымсыз иіс шығаратын өзге де жағдайларда;

3) тауарларды халықаралық почта жөнелтімдерімен жөнелту кезінде;

4) тауарларды кеден одағының кедендік аумағында олардың әкетілуін көздейтін кедендік режимді бұза отырып қалдыру кезінде кедендік тексеріп қарауды жүргізуге құқылы.

6. Кедендік тексеріп қарау осы баптың 5-тармағында көрсетілген жағдайларда 2 (екі) куәгердің қатысуымен жүргізіледі.

7. Кедендік тексеріп қарау нәтижелері бойынша Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысан бойынша 2 (екі) данада кедендік тексеріп қарау актісі жасалады. Кедендік тексеріп қарау актісінде мынадай мәліметтер көрсетіледі:

1) кедендік тексеріп қарау жүргізген кеден органының лауазымды тұлғалары және оны жүргізу кезінде қатысқан тұлғалар туралы мәліметтер;

2) декларант немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар болмаған кезде кедендік тексеріп қарауды жүргізу себептері;

3) кедендік тексеріп қарау нәтижелері;

4) акті нысанымен көзделген өзге де мәліметтер.

8. Егер бұл тұлға анықталса, кедендік тексеріп қарау актісінің екінші данасы тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаға не оның өкіліне табыс етіледі (жіберіледі).

 

117-бап. Жеке кедендік тексеріп қарау

1. Жеке кедендік тексеріп қарау кедендік шекара арқылы ететін және кедендік бақылау аймағындағы немесе халықаралық әуежайдың транзит аймағындағы жеке тұлғаның кеден одағының кеден заңнамасын бұза отырып өткізілетін тауарларды өзінде жасырып және ерікті түрде бермей тұр деп ойлауға жеткілікті негіздер болған кезде кеден органы басшысының (бастығының), кеден органы басшысының (бастығының), ол уәкілеттік берген орынбасарының не оларды алмастыратын адамдардың жазбаша шешімі бойынша жүргізілетін кедендік бақылаудың ерекше нысаны болып табылады.

Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешім кеден органы лауазымды тұлғасының баянатына бұрыштама қою жолымен жазбаша нысанда қабылданады не жеке құжатпен ресімделеді.

2. Жеке кедендік тексеріп қарау басталар алдында кеден органының лауазымды тұлғасы тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді көрсетуге, жеке тұлғаны мұндай тексеріп қарауды жүргізу кезіндегі құқықтарымен таныстыруға және жасырған тауарларын өз еркімен беру туралы ұсыныс жасауға міндетті.

Жеке тұлғаның жеке кедендік жеке тексеріп қарау туралы шешімімен танысу фактісін көрсетілген тұлға мұндай тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімдегі тиісті жазбамен куәландырылады. Мұндай әрекеттерді жасаудан бас тартқан жағдайда бұл туралы жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімге мұндай тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді жариялаған кеден органының лауазымды тұлғаның қолымен куәландырылатын белгі жасалады.

3. Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу кезінде кеден органы лауазымды тұлғасының әрекеті жеке тұлғаның ар-намысы мен абыройына нұқсан келтірмеуге, тексеріліп қаралатын тұлғаның денсаулығына құқыққа жатпайтын зиян және мүлкіне залал келтірмеуге тиіс.

4. Өзіне қатысты жеке кедендік тексеріп қарау жүргізіліп отырған жеке тұлғаның:

1) жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу басталғанға дейін оны жүргізу тәртібімен және жеке кедендік тексеріп қарау жүргізу туралы шешіммен танысуға;

2) өз құқықтары мен міндеттерімен танысуға;

3) түсініктеме беруге және қолдаухат мәлімдеуге;

4) кеден одағының кеден заңнамасын бұза отырып өткізілетін, өзінде жасырған тауарларын өз еркімен беруге;

5) жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамының жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы хаттамаға міндетті түрде енгізе отырып, өтініш жасауға;

6) ана тілін пайдалануға, сондай-ақ аудармашының қызметтерін пайдалануға;

7) ол аяқталғаннан кейін жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу актісімен танысуға және актіге енгізуге жататын өтініштер жасауға;

8) жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамдарының әрекеттеріне осы Кодекске сәйкес шағымдануға құқығы бар.

5. Жеке кедендік тексеріп қарау барысында тексеріліп қаралатын тұлға немесе оның заңды өкілі жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамының заңды талаптарын орындауға міндетті.

6. Жеке кедендік тексеріп қарауды тексеріліп қаралатын адаммен бір жыныстағы кеден органының лауазымды адамдары сол жыныстағы екі куәгердің қатысуымен санитарлық-гигиеналық талаптарға сай келетін оқшауланған үй-жайда жүргізеді. Бұл үй-жайға басқа жеке тұлғалардың енуіне және олардың тарапынан жеке кедендік тексеріп қараудың жүргізілуін қадағалау мүмкіндігіне жол берілмеуге тиіс. Тексеріп қаралатын адамның денесін тексеріп зерттеуді медицина қызметкері ғана, қажет болған жағдайда арнайы медициналық техниканы пайдалана отырып жүргізуге тиіс.

Медициналық қызметкер жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді орындаудан жалтаруға құқылы емес.

Кәмелетке толмаған немесе қабілетсіз жеке тұлғаны жеке кедендік тексеріп қарау кезінде оның заңды өкілдері (ата-аналар, қамқоршылар, қорғауға алушылар) немесе оның алып жүретін тұлғалар қатысуға міндетті.

7. Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілетін нысан бойынша 2 (екі) данада акті жасалады. Бұл акті жеке кедендік тексеріп қарау барысында не тікелей ол аяқталғаннан кейін жасалуға тиіс.

Актіге жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізген кеден органының лауазымды тұлғасы, оған қатысты тексеріп қарау жүргізілген жеке тұлға не оның заңды өкілі немесе оны алып жүрген тұлға, куәгерлер, ал тексеріп зерттеу жүргізілген кезде - медициналық қызметкер қолдарын қояды.

Оған қатысты жеке кедендік тексеріп қарау жүргізілген жеке тұлғаға не оның заңды өкіліне немесе оны алып жүрген тұлғаға жеке кедендік тексеріп қарау туралы актінің екінші данасы ол жасалғаннан кейін дереу табыс етіледі.

 

118-бап. Тауарлардың арнайы таңбалармен таңбалануын, оларда сәйкестендіру белгілерінің болуын тексеру

1. Кеден органдары тауарларда немесе олардың орамдарында арнайы таңбалардың, сәйкестендіру белгілерінің немесе кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген жағдайларда, олардың кеден одағының кедендік аумағына әкеліну заңдылығын растау үшін пайдаланылатын өзге де тәсілдермен тауарларды белгілеулердің болуына тексеру жүргізеді.

2. Тауарларда арнайы маркалардың, сәйкестендіру белгілерінің және тауарларды белгілеудің өзге де тәсілдерінің болмауы, егер онда мұндай тауарлар табылған тұлға, декларант не өзге де мүдделі тұлға керісінше дәлелдемесе, кеден одағының кедендік аумағына кедендік операцияларды жасамастан және тауарларды шығармастан жүзеге асырылған тауарларды әкелу ретінде қаралады.

 

119-бап. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру

1. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру кедендік бақылаудағы, соның ішінде шартты шығарылған, уақытша сақтау орындарындағы, кеден қоймаларындағы, бажсыз сауда дүкендеріндегі және кедендік бақылаудағы тауарлар болуы мүмкін өзге де жерлердегі, сондай-ақ оларда тауарлар осы Кодекспен көзделген кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес болуы тиіс тауарлардың болуын растау мақсатында жүргізіледі.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілмеген үй-жайлар мен аумақтарды кедендік қарауды кеден органдары:

тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында, шекаралық аймақта;

тауарларды көтерме немесе бөлшек сатуды жүзеге асыратын, тауарларды кедендік бақылау аймақтары болып табылмайтын орындарда сақтайтын тұлғалардың үй-жайларында немесе аумақтарында осы Кодексте көзделмеген тәртіпті бұза отырып, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген және (немесе) онда орналастырылған тауарлардың болуы туралы ақпарат болған кезде, мұндай ақпаратты тексеру үшін осы тұлғаларда;

оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тұлғаларда жүргізілуі мүмкін.

3. Кеден органдары үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеруді осы үй-жайлар мен аумақтардың осы Кодекстің 24, 29, 34, 168, 233 және 304-баптарына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптар мен шарттарға сәйкестігін тексеру мақсатында да жүзеге асыруы мүмкін.

4. Тұрғын үй-жайларға кедендік тексеру жүргізуге жол берілмейді.

5. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру нұсқаманы (нұсқауды) және кеден органы лауазымды тұлғасының қызметтік куәлігін көрсеткен кезде жүргізіледі.

Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеруге нұсқаманың (нұсқаудың) нысаны кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

Оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тұлғалардың үй-жайлары мен аумақтарын кедендік қарауды жүргізу кезінде осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттарды ұсыну талап етілмейді.

6. Аумаққа және үй-жайға кіргізуден бас тартқан жағдайда, кеден органдарының лауазымды тұлғалары аумаққа және үй-жайға екі куәгердің қатысуымен қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кіруге құқылы.

Үй-жайларға қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кірудің барлық жағдайлары туралы кеден органдары жиырма төрт сағаттың ішінде прокурорды хабардар етеді. Кеден органдары лауазымды адамдарының аумақ пен үй-жайларға кіруіне қарсылық көрсеткен адамдар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

7. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының жекелеген объектілерге кіруінің арнайы тәртібі белгіленсе, онда мұндай кіру осы заң актілерінде айқындалған тәртіппен жүргізіледі.

8. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру жүргізілуі үшін қажетті ең аз уақыт кезеңінде жүргізілуге тиіс және егер кеден одағына мүше мемлекеттердің өзгеше көзделмесе, бір жұмыс күнінен артық жалғасуы мүмкін емес.

9. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру нәтижелері бойынша Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілген нысан бойынша акті жасалады. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру актісінің екінші данасы үй-жайлары немесе аумақтары тексерілген тұлғаға табыс етілуге (жіберілуге) жатады.

 

120-бап. Кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу

1. Кеден органдары кедендік бақылаудағы тауарлардың және соның ішінде ақпараттық жүйелер мен технологияны пайдалана отырып, олармен жасалатын кедендік операциялардың есебін жүргізеді.

2. Кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу тәртібі және нысаны кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

121-бап. Тауарларды есепке алу жүйесін және есептілікті тексеру

1. Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын, арнайы оңайлатуларды пайдаланатын, сондай-ақ шетел тауарларын пайдаланатын және (немесе) иеленетін тұлғалар кеден органдарының талабы бойынша кеден органдарына сақталатын, тасымалданатын, сатылатын, қайта өңделетін және (немесе) пайдаланылатын тауарлар туралы, сондай-ақ жасалған кедендік операциялар туралы есептілікті ұсынуға міндетті.

2. Есептілікті ұсыну нысаны және тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

3. Кедендік бақылаудың нысаны ретінде тауарларды есепке алу жүйесін тексеру мынадай жағдайларда:

1) осы Кодекске сәйкес арнайы оңайландыруларды қолданған кезде;

2) кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға қатысты;

3) осы Кодекске немесе кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес мұндай тауарларды жүргізуді көздейтін кедендік рәсімдерде орналастырылған тауарларға қатысты жүргізіледі.

4. Тауарларды есепке алу жүйесін тексеруді жүргізу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

122-бап. Кедендік тексеру

1. Кеден органдары кедендік тексеруді тұлғалардың кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптарды сақтауын тексеру мақсатында жүргізеді.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы кедендік тексеруді осы кеден одағына қатысу мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған және (немесе) тіркелген, тексерілетін тұлғаларға қатысты жүргізеді.

Тексерілетін тұлғалар деп: декларант;

кедендік өкім;

тасымалдаушы, оның ішінде кедендік тасымалдаушы;

шығарылғаннан кейін тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлға немесе оның өкілі;

тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асыратын тұлға;

бажсыз сауда дүкендерінің, кеден және өзге де қоймалардың иелері;

уәкілетті экономикалық оператор;

тиісті кеден рәсімдеріне орналастырылған тауарлармен жасалған мәмілелерге тікелей немесе жанама қатысқан өзге де тұлғалар;

оның иелігінде және (немесе) пайдалануында осы Кодекспен көзделген тәртіпті бұза отырып, оның ішінде кедендік шекара арқылы заңсыз өткізілген тауарлардың болуы туралы оған қатысты ақпарат бар тұлға түсіндіріледі.

3. Кедендік тексеру кезінде кеден органдары: тексереді.

1) тауарлардың кедендік рәсімде орналасу фактісін;

2) кедендік декларацияда және тауарларды декларациялау кезінде ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген, тауарларды шығару туралы шешім қабылдауға әсер еткен мәліметтердің дұрыстығын;

3) шартты шығарылған тауарларды пайдалану және оларға билік ету бойынша шектеулердің сақталуын;

4) кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптарды сақтауын;

5) тұлғалардың, уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін беру үшін қажетті шарттарға сәйкестігін;

6) кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген оларға орналастырылған тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін алмайтын кедендік рәсімдердің шарттарын сақталуын;

7) кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де талаптардың сақталуын тексереді.

4. Кедендік тексеру кедендік рәсімдегі тауарларды өткізу кезінде ұсынылған құжаттардағы мәліметтерді және кеден органында бар өзге де мәліметтерді бухгалтерлік есеп және есептілік деректерімен, шоттармен және кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіппен алынған басқа ақпаратпен салыстырып тексеру арқылы жүргізіледі.

5. Кедендік тексеру жүргізу кезінде осы Кодекстің 110-бабымен белгіленген кедендік бақылаудың өзге де нысандары пайдаланылуы мүмкін.

6. Кедендік тексеруді жүргізу алдында процесінде тексеруге жататын мәселелердің тізбесі анықталатын, қажет болғанда оны жүргізу бағдарламасы әзірленетін дайындық жұмысы болуға тиіс.

7. Кедендік тексеру камералық кедендік тексеру немесе көшпелі кедендік тексеру нысанында жүзеге асырылады.

8. Кедендік тексеруге қатысу үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа да бақылаушы мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары тартылуы мүмкін.

9. Кедендік тексеру барысында әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс белгілері анықталған кезде кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес шаралар қолданады.

10. Кедендік тексеру жүргізу тәртібі осы Кодекстің 19-тарауымен айқындалады.

11. Кедендік тексеру нәтижелері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құжатпен ресімделеді.

12. Кедендік тексеру нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

17-тарау. Кеден органдарының өзара әкімшілік көмегі

 

123-бап. Өзара әкімшілік көмек

1. Осы тараудың мақсаттары үшін өзара әкімшілік көмек деп кеден одағына қатысушы бір мемлекеттің кеден органының кеден одағының кеден заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету және кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, олардың жолын кесу, оларды тергеу мақсатында кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органының тапсырмасы бойынша немесе онымен бірлескен әрекеттері түсіндіріледі.

2. Өзара әкімшілік көмек: қамтиды.

кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдарының арасындағы ақпарат алмасуды;

кеден органдары қабылдайтын шешімдерді өзара тануды;

кеден одағына мүше мемлекеттер бірінің кеден органының кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің тапсырмасы бойынша осы Кодекспен белгіленген кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуді қамтиды.

Өзара әкімшілік көмек кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден органдарының өзара іс-қимыл жасасуының өзге де түрлерін қамтуы мүмкін.

 

124-бап. Кеден органдары арасында ақпарат алмасу

Кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасының және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында, оның ішінде кедендік бақылаумен өткізілетін тауарларға және кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелінетін халықаралық тасымалдың көлік құралдарына қатысты кедендік бақылау, сондай-ақ тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкетуді растау бөлігінде ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

Кеден органдары арасындағы ақпарат алмасу кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес, оның ішінде ақпараттық жүйелер мен ақпараттық технологияларды пайдалана отырып жүргізіледі.

 

125-бап. Кеден органдары қабылдаған шешімдерді өзара тану

Кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін не одан тысқары жерлерге әкетілетін, кедендік бақылаудағы, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалданатын, уақытша сақталатын тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасау кезінде, сондай-ақ кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден одағының қабылдаған шешімдерін кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары өзара таниды және кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген жағдайларда кеден одағының кедендік аумағында оның тең заңды күші болады.

 

126-бап. Кеден одағына мүше мемлекеттердің бірінің кеден органының тапсырмасы бойынша кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органының кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуі

Кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу және олардың жолын кесу мақсатында кеден одағына мүше мемлекеттер бірінің кеден органы кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органына кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуді тапсыруға құқылы.

Кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізу туралы тапсырманы жіберу және орындау негіздемелері, нысаны, тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалады.

  

18-тарау. Тәуекелдерді басқару жүйесі

 

127-бап. Осы тарауда пайдаланылатын терминдер

Осы тарауда мынадай терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) тәуекелді талдау - тәуекелдердің пайда болу жағдайларын және шарттарын анықтау, олардың бірдейлендіру және кеден одағының кеден  заңнамасын сақтамаудың мүмкін болатын салдарын бағалау үшін кеден органдарында бар ақпаратты жүйелі пайдалану.

Тәуекелдер екіге бөлінеді: анықталған және ықтимал;

2) анықталған тәуекел - кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын бұзушылықтың болғанын куәландыратын факті және кеден органдарының осы факті туралы ақпараты бар.

3) тәуекелдердің индикаторлары - олардан ауытқу немесе оларға сәйкестік бақылау объектісін таңдауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін алдын ала белгіленген параметрлері бар анықталған критерийлер.

4) ықтимал тәуекел - бұл анықталмаған тәуекел, бірақ оның пайда болуы үшін жағдайлар бар;

5) тәуекел профилі - тәуекелдердің саласы, тәуекелдердің индикаторлары туралы мәліметтердің жиынтығы, сондай-ақ тәуекелдердің алдын алу немесе азайту бойынша қажетті шаралар қолдану туралы нұсқаулар;

6) тәуекел саласы - оларға қатысты кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолдану талап етілетін тәуекелді талдаудың жекелеген топтастырылған объектілері немесе олардың жиынтығы, сондай-ақ кедендік әкімшілендіруді жоғарылату;

7) тәуекелді бағалау - тәуекелдің пайда болу мүмкіндігін және ол пайда болған жағдайда, кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың салдарын жүйелі анықтау;

8) тәуекел - кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден заңнамасын сақтамау дәрежесі;

9) жасырын тауарлар - жеткілікті мүмкіндік дәрежесімен тәуекел тауарларының орнына декларациялануы мүмкін тауарлар;

10) тәуекел тауарлары - оларға қатысты тәуекелдер анықталған немесе ықтимал тәуекелдер бар, кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлар;

11) тәуекелдерді басқару - тәуекелдердің алдын алу және оларды азайту жөніндегі шараларды әзірлеу және практикалық іске асыру, олардың қолданылу нәтижелілігін бағалау, сондай-ақ кедендік операциялардың жасалуын бақылау бойынша үздіксіз жаңартуды, кеден органдарында бар ақпаратты талдау және қайта қарауды көздейтін жүйелі жұмыс;

12) тәуекелдің деңгейі - тәуекелдің пайда болу мүмкіндігіне және мүмкін болатын тәуекел салдарына байланысты айқындалады.

 

128-бап. Тәуекелдерді басқару жүйесінің қолданылу мақсаттары

1. Кеден органдары тәуекелдерді басқару жүйесін тауарларды, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, кедендік бақылауға жататын құжаттар мен тұлғаларды, мұндай тауарларға, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарына, құжаттар мен тұлғаларға қолданылатын кедендік бақылау нысандарын және кедендік бақылау дәрежесін айқындау үшін қолданады.

Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану стратегиясы және тактикасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

2. Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану мақсаттары:

1) кеден органдарының құзыреті ішінде ұлттық (мемлекеттік) қауіпсіздікті, адам өмірі мен денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны күзеу бойынша шараларды қамтамасыз ету;

2) жоғары тәуекел салаларына назар қою және иелікте бар ресурстарды неғұрлым тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;

3) кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын:

тұрақты сипаты бар;

елеулі мөлшерде кедендік төлемдер мен салықтарды төлеуден жалтарумен байланысты;

кеден одағы тауарларының бәсекелестікке қабілеттілігіне нұқсан келтіретін;

сақталуын қамтамасыз ету кеден органдарына жүктелген бақылаудың басқа түрлерін қамтитын бұзушылықтарды анықтау, болжау және олардың алдын алу;

4) тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде кедендік операцияларды жүргізуді жеделдету болып табылады.

3. Кеден органдары тәуекелдерді азайту бойынша қолданылып жатқан шаралар туралы ақпаратпен, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттары белгілеген тәртіппен кедендік бақылау жүргізу нәтижелілігін көтеруге ықпал ететін өзге де ақпаратпен өзара алмасуды жүзеге асырады.

4. Кеден одағының комиссиясы кеден органдары оларға қатысты міндетті түрде оларды барынша төмендету жөнінде шаралар әзірлейтін және қолданатын тәуекелдер саласын айқындай алады.

 

129-бап. Тәуекелді талдаудың объектілері

Тәуекелді талдаудың объектілеріне жатады:

1) кедендік бақылаудағы немесе ішкі тұтыну үшін кедендік рәсімдегі тауарлар;

2) халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары;

3) сатып алу-сату немесе айырбастаудың сыртқы экономикалық шарттарында (келісім-шарттарда), иелену, пайдалану және (немесе) тауарларға билік ету құқығына келісімдерде немесе өзге де құжаттарда құралатын мәліметтер;

4) көліктік (тасымалдық), коммерциялық, кедендік және өзге де құжаттарда құралатын мәліметтер;

5) декларанттардың және кедендік бақылаудағы тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге де тұлғалардың қызметі;

6) кедендік бақылау нысанын қолданудың нәтижелері.

 

130-бап. Тәуекелдерді бағалау және басқару бойынша кеден органдарының қызметі

1. Тәуекелдерді бағалау және басқару бойынша кеден органдарының қызметі мынадай тапсырмаларды орындауда:

1) кеден органдарының тәуекелдерін басқару жүйесінде мәліметтердің ақпараттық базасын құруда көрінеді;

2) өзіне жүйелік анықтауды қосатын тәуекелдерді талдау және бағалау:

тәуекелдерді талдаудың объектілерін;

тәуекелдердің алдын алу және мейлінше азайту бойынша шараларды қабылдаудың қажеттілігін анықтайтын тәуекелді талдаудың объектілері бойынша тәуекелдің индикаторларын;

тәуекел туындаған жағдайда мүмкін болатын зиянды бағалау;

3) тәуекелдерді басқару бойынша тәжірибелік шараларды жасау және жүзеге асыру мыналардың:

тәуекелдер туындауының мүмкін болуы және мүмкіншілік салдары;

тәуекелдердің алдын алу және мейлінше азайту бойынша қолданылатын мүмкін шараларды талдау есебімен.

2. Тәуекелдерді мейлінше азайту бойынша және нақты тауарларға және (немесе) көлік құралдарына кедендік бақылаудың жеке нысандарын қолданудың нәтижелері бойынша қабылданған шаралардың тиімділігі туралы ақпараттарды жинау, өңдеу және талдауды тұрақты негізде кеден органы жүзеге асырады.

3. Ақпараттарды жинау, өңдеу және талдаудың, тәуекелдерге талдау және бағалау жүргізудің, тәуекелдерді басқару бойынша шараларды жасау және жүзеге асырудың тәртібін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы белгілейді.

4. Белгіленген профильдердің және тәуекел индикаторларының мазмұны кеден органдарының пайдалануы үшін арналған құпиялы ақпарат болып табылады және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы белгілеген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғалардың жариялауына жатпайды.

 

 

19-тарау. Кедендік тексерулерді жүргізу тәртібі

 

131-бап. Камералдық кедендік тексеру

1. Камералдық кедендік тексеру кедендік декларацияларда, коммерциялық, көліктік (тасымалдық) және өзге де құжаттарда қамтылған мәліметтерді, тексерілетін тұлға ұсынған кеден одағына мүше мемлекеттердің бақылаушы органдарының мәліметтерін, сондай-ақ, көрсетілген тұлғалардың қызметтері туралы кеден органдарында бар мәліметтерді зерделеу және талдау жолымен жүзеге асырылады.

2. Камералдық кедендік тексеруді тексерілетін тұлғаға барусыз, сондай-ақ, нұсқаманы (тексеруді белгілеу туралы актіні) ресімдеусіз кеден органының орналасқан жері бойынша кеден органы жүргізеді.

3. Камералдық кедендік тексерулер оларды жүргізу кезеңділігі шектеусіз жүзеге асырылады.

 

132-бап. Көшпелі кедендік тексеру

1. Көшпелі кедендік тексеруді заңды тұлғаның орналасқан жеріне, жеке кәсіпкердің қызметін жүзеге асыратын жеріне және (немесе) олардың қызметтерін жүзеге асыруының іс жүзінде орналасқан жеріне (бұдан әрі -тексерілетін тұлғаның объектілері) шығу арқылы кеден органы жүзеге асырады.

2. Көшпелі кедендік тексеру жоспарлы немесе жоспардан тыс болуы мүмкін.

Жоспарлы көшпелі кедендік тексеру кеден органдары жасайтын тексеру жоспарларының негізінде жүзеге асырылады.

3. Көшпелі кедендік тексеру нысаны кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында анықталған шешім негізінде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акті) жүргізіледі.

4. Жоспардан тыс көшпелі кедендік тексерулерді белгілеу үшін:

1) кеден органдарының және кеден одағының кедендік заңнамасында және кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа да заңнамаларында мүмкін бұзушылықтар туралы дәлелдейтін кеден одағына мүше мемлекеттің бақылаушы органдарының мәліметтер базаларында құралатын ақпараттарды талдау нәтижесінде алынған мәліметтер;

2) кеден одағының кедендік заңнамасындағы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларындағы талаптарды мүмкін бұзушылығын дәлелдейтін мәліметтердің бар болуы;

3) тұлғаның, соның ішінде өкілетті экономикалық оператор мәртебесін алуға кеден ісі саласында қызметті жүзеге асырушының өтініші;

4) осы баптың 4-тармағына сәйкес қарсы тексеру жүргізу қажеттілігі;

5) шетелдік ұйымдармен сыртқы экономикалық мәмілелер жасаған тұлғаға тексеру жүргізу туралы шетелдік мемлекеттің құзыретті органының өтініші (сұрау салу);

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында қарастырылған өзге де негіздемелер негіз болып табылады.

5. Көшпелі кедендік тексеру кедендік бақылаудың басқа нысандарын қолданудың нәтижелері бойынша, сондай-ақ, камералдық кедендік тексеру нәтижелері бойынша белгіленуі мүмкін.

6. Тексерілетін тұлға ұсынған мәліметтердің дұрыстығын растау қажеттілігі жағдайында кеден органы тауарлармен жасалған мәмілелер (операциялар) бойынша тексерілетін тұлғамен байланысты тұлғаларға қарсы көшпелі кедендік тексеру жүргізілуі мүмкін.

Қарсы көшпелі кедендік тексеру жоспардан тыс болып табылады.

7. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер тексерілетін сол бір тұлғаға қатысты жылына бір реттен жиі емес жүргізіледі.

Уәкілетті экономикалық операторларға қатысты жоспарлы көшпелі кедендік тексерулерді кеден органдары үш жылда бір рет жүргізеді.

Жоспардан тыс көшпелі кедендік тексерулер олардың кезеңділігі бойынша шектеу қойылмастан жүзеге асырылады.

8. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер үшін тексерілетін тұлғаларды іріктеп алу мына алынған ақпараттарды пайдалана отырып жүргізіледі:

1) кеден органдарының ақпараттық ресурстарын пайдалана отырып;

2) алдыңғы тексерулердің, соның ішінде камералдық тексерулердің нәтижелері бойынша;

3) мемлекеттік органдардан;

4) банктік операциялардың жеке түрлерін жүзеге асыратын банктерден және ұйымдардан;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік және (немесе) басқа да бақылаушы мемлекеттік органдарынан;

6) бұқаралық ақпарат құралдарынан;

7) ресми жолмен өзге көздерден.

9. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулерді жүргізуді бастар алдында кеден органдары тексерілетін тұлғаға жоспарлы көшпелі кедендік тексеруді жүргізу туралы хабарламаны тапсырыстық пошталық жөнелту арқылы тапсыру туралы хабарламамен немесе оны алу фактісін растауға мүмкіндік беретін өзге тәсілдер арқылы мұндай хабарламаны жібереді.

Орналасқан жері бойынша тексерілетін тұлғаның болмауына байланысты хатты ұсынбауын дәлелдейтін белгісімен пошталық жөнелтуді қайтару жоспарлы көшпелі кедендік тексеруді күшін жою үшін негіздеме болып табылмайды.

Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер тексерілетін тұлғаның хабарламаны алған кезеңінен бастап немесе адресатқа хатты тапсырмау туралы белгісімен почта жөнелтілімі кеден органына келіп түскен кезеңнен бастап 15 (он бес) күнтізбелік күннен бұрын басталуы мүмкін емес.

10. Көшпелі кедендік тексерудің басталған күні тексерілетін тұлғаға кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) тапсырған күн есептеледі.

Кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) тексерілетін тұлғаға кеден органының лауазымды тұлғасы тапсырады, немесе тапсыру туралы хабарламамен тапсырыстық пошталық жөнелту арқылы жіберіледі.

Шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) тапсыру кезінде тексерілетін тұлғаның басшысы немесе оның өкілі шешімнің түпнұсқасында (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) танысу туралы, сондай-ақ, шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алған күні және уақыты туралы белгі жасайды.

Шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алудан бас тартқан жағдайда кеден органының лауазымды тұлғасы шешімде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) ол туралы тиісті жазба жасайды.

Тексерілетін тұлғаның жүргізілетін кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) алудан бас тартуы,. сондай-ақ, орналасқан жері бойынша тұлғаның болмауына байланысты адресатқа хатты тапсырмауын дәлелдейтін белгімен хабарламаны қайтару көшпелі кедендік тексеруді болдырмау үшін негіздеме болып табылмайды. Бұл жағдайда тексерудің басталар күні шешімде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алудан бас тарту туралы жазба күні, немесе адресатқа хатты тапсырмауы туралы белгімен хабарлама кеден органына келіп түскен күн есептеледі.

Көшпелі кедендік тексеруді жүргізуді бастар алдында тексерілетін тұлғаның объектісінде кеден органының лауазымды тұлғалары тексерілетін тұлғаның басшысына немесе оның өкіліне қызметтік куәліктерін көрсетуге міндетті.

11. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлға оның қызметімен байланысты тексерілетін құжаттарға өзгерістер және толықтырулар енгізуге құқылы емес.

12. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңі 2 (екі) айдан аспауы керек. Көрсетілген мерзімге тексерілетін тұлғаға құжаттар және мәліметтерді ұсыну туралы талаптарды тапсыру күні және мұндай құжаттар және мәліметтерді алу күні арасындағы уақыт кезеңі қосылмайды.

Тексеру жүзеге асыратын кеден органының шешімі бойынша көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңі тағы бір айға ұзартылуы мүмкін.

Зерттеулер немесе сараптамалар жүргізу қажеттілігі кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің немесе шетелдік мемлекеттердің құзырлы органдарына сұраулар жолдау, тексерілетін тұлғаның тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттарын қалпына келтіруі, тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға әсер ететін тексерілетін кезеңге қатысты қосымша құжаттар ұсыну, кеден органының басшысы (бастығының) немесе оған уәкілетті тұлғаның шешімі бойынша тексеру жүргізу тоқтатылуы мүмкін. Мұндай тоқтата тұрудың мерзімі және тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

Көшпелі кедендік тексеру мерзімін ұзарту туралы, сондай-ақ, кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімде (нұсқама) оны жүргізуді тоқтату туралы тиісті жазба енгізіледі және тексерілетін тұлғаға хабар беріледі.

13. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізген кеден органының лауазымды тұлғалары екі данада жасайтын және қол қойылатын, кедендік тексерудің нәтижелері бойынша ресімделген құжатты құрған күн көшпелі кедендік тексерудің аяқталу күні есептеледі.

Мұндай құжаттың бірінші данасы көшпелі кедендік тексерудің материалдарына қосылады, екінші данасы көшпелі кедендік тексеру аяқталған күннен бастап 5 (бес) күннен кешіктірілмей тексерілетін тұлғаға тапсырылады немесе тапсыру туралы хабарламамен тапсырыстық пошталық жөнелтумен жіберіледі.

 

133-бап. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу үшін тексерілетін тұлғаның объектісіне кеден органы лауазымды тұлғаларының қол жетімділігі

1. Тексерілетін тұлға кеден органының лауазымды тұлғалары кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді тағайындау туралы акт) шешімді (нұсқаманы) және қызметтік куәліктерін көрсеткен кезде көшпелі кедендік тексеру жүргізу үшін тексерілетін тұлғаның объектісіне (тұрғын жайларды қоспағанда) көрсетілген тұлғалардың қол жетімділігін қамтамасыз етуге міндетті.

2. Егер, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен жеке объектілерге мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары қол жетімділігінің арнайы тәртібі көзделсе, онда мұндай қол жетімділік осы заңнамалық актілермен анықталатын тәртіпте жүргізіледі.

3. Тексерілетін тұлға, егер:

1) шешім (нұсқама, тексеруді тағайындау туралы акт) және (немесе) қызметтік куәліктері ұсынылмаса;

2) шешімде (нұсқама, тексеруді тағайындау туралы актіде) кеден органының лауазымды тұлғалары көрсетілмесе;

3) лауазымды тұлғалардың объектіге қол жетімділігіне арнайы рұқсаты болмаса, егер мұндай рұқсат кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес қажет болса кеден органдарының лауазымды тұлғаларының объектіге қол жетімділігіне мына жағдайларда бас тартуға құқылы.

4. Тексерілетін тұлға көшпелі кедендік тексеру жүргізетін кеден органдарының лауазымды тұлғаларының объектіге қол жетімділігінен бас тартқан кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес акт (хаттама) жасалады.

Тексерілетін тұлға кеден органдарының лауазымды тұлғаларының қол жетімділігін қамтамасыз етуден негіздемесіз бас тартқан жағдайда, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес мемлекеттік органдар лауазымды тұлғаларының жеке объектілерге қол жетімділігінің басқа тәртібі белгіленбеген болса, 2 (екі) куәгердің қатысуымен қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық жайларды ашу арқылы олар объектіге кіруге құқылы. Кеден органдары қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық жайларды ашу арқылы объектіге кірудің барлық жағдайлары туралы 24 (жиырма төрт) сағат ішінде прокурорға хабарлайды.

 

134-бап. Кедендік тексеру жүргізу кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғаларының құқықтары мен міндеттері

1. Кеден органдарының лауазымды тұлғалары кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) тексерілетін тұлғадан коммерциялық, көліктік құжаттарын, бухгалтерлік есеп және есептілік құжаттарын, сондай-ақ оның ішінде электрондық тасымалдағыштағы тексерілетін тауарларға қатысты ақпаратты талап етуге және алуға;

2) оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тексерілетін тұлғалардан тауарлардың ұсынылуын талап етуге;

3) кедендік бақылау мақсаттары үшін есептілікті ұсынуды талап етуге;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік тексеру жүргізу үшін қажетті, ұйымдардың шоттары бойынша ақша қаражатының қозғалысына қатысты, оның ішінде банктік құпияны құрайтын ақпаратты банктерден және өзге де несиелік ұйымдардан талап етуге және алуға;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес салық, және өзге мемлекеттік органдардан, оның ішінде коммерциялық, банктік, салықтық және заңнамамен қорғалатын құпияны құрайтын қажетті ақпаратты және құжаттарды сұрау салуға және алуға;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес көшпелі кедендік тексерулерді жүргізу кезінде тауарларға түгендеу жүргізуге (түгендеу жүргізуді талап етуге);

7) кедендік тексерулерді жүргізуге байланысты халықаралық сұрау салуларды жіберуге;

8) кедендік тексеруді жүргізу туралы (тексеруді тағайындау туралы актті) шешімді (нұсқаманы) және қызметтік куәліктерді көрсете отырып тексерілетін тұлғаның объектісіне қол жетімділігіне;

9)көшпелі кедендік тексерулерді жүргізу кезінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеу туралы акт жасай отырып тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуды жүзеге асыруға;

10) көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезінде алу актісін жасай отырып тексерілетін тұлғадан құжаттарды немесе олардың көшірмелерін алуға;

11) оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тауарларды иеліктен шығаруға немесе өзге тәсілдермен иелік етуге бағытталған әрекеттердің жолын кесу үшін көшпелі кедендік тексеру жүргізу мерзіміне кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген тәртіпте тауарларға тыйым салуға немесе алуға;

12) тауарлар орналасқан үй-жайларды мөрлеуге;

13) кеден одағының заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған өзге де әрекеттерді жүргізуге құқығы бар.

2. Кедендік тексерулер жүргізу кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары:

1) тексерілетін тұлғаның құқықтарын және заңды мүдделерін сақтауға, заңсыз шешімдермен және әрекеттермен (әрекетсіздігімен) тексерілетін тұлғаларға залал келтіруге жол бермеуге;

2) көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлғаның белгіленген жұмыс режимін бұзбауға;

3) кедендік тексерулер барысында алынған кез келген ақпаратты тек кеден мақсаттары үшін пайдалануға;

4) кедендік тексеруді жүзеге асыру кезінде құпиялы мәліметтерді және белгілі болған салықтық, банктік және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жарияламауға;

5) көшпелі кедендік тексеру жүргізу тәртібіне қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасының ережелері туралы қажетті ақпаратты тексерілетін тұлғаның талабы бойынша ұсынуға;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған жағдайда қоспағанда, кедендік тексерулер жүргізу барысында алынған және жасалған құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге, тексерілетін тұлғаның келісімінсіз олардың мазмұнын жарияламауға;

7) тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізу кезінде, соның ішінде сараптаманы (зерттеу) белгілеу және жүргізу кезінде, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу кезінде тексерілетін тұлғаны оның құқықтары және міндеттері туралы ақпараттандыру;

8) кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

 

135-бап. Кедендік тексеру жүргізу кезінде тексерілетін тұлғаның құқықтары мен міндеттері

1. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) кедендік тексеру жүргізу тәртібіне қатысты кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасының ережелері туралы ақпаратты кеден органдарынан сұрау салуға және алуға;

2) оның иелігіндегі тауарлардың шығу фактісін растайтын барлық бар құжаттарды және мәліметтерді ұсынуға, сондай-ақ, кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын сақтауға;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден органдарының шешімдеріне және әрекеттеріне (әрекетсіздіктеріне) шағымдануға;

4) кеден одағының заңнамасында және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға құқығы бар.

2. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) кедендік тексеру жүргізілуге қатысты тауарларды көрсетуге;

2) қағаз тасымалдағышта қосымша беру арқылы, ол қандай ақпарат тасымалдағышта орналасқанынан тәуелсіз, кеден органының талабы бойынша белгіленген мерзімдерде мәліметтерді және құжаттарды ұсынуға;

3) тексерілетін тұлғаның объектісіне көшпелі кедендік тексеру жүргізетін лауазымды тұлғалардың кедергісіз қол жетімділігін қамтамасыз етуге және жұмыс орнын ұсынуға;

4) кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің (нұсқама) түпнұсқасында алу туралы белгі жасауға;

5) егер, кедендік тексеру мақсаттары үшін қажетті құжаттама кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік тілінен өзге тілде жасалса, кеден органының тексеруші лауазымды тұлғаларына аталмыш құжаттаманың аудармасын ұсынуға;

6) кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімді (нұсқама) ұсынған күннен бастап 2 (екі) күнтізбелік күннен кешіктірмей кеден органының тексеруші лауазымды тұлғаларына ақпаратты ұсынуға жауапты тұлғалар шеңберін анықтауға;

7) кеден одағының заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

 

136-бап. Кедендік тексеру жүргізу мақсаттары үшін құжаттарды және мәліметтерді ұсыну

1. Кеден одағына мүше мемлекеттердің салық және өзге де мемлекеттік органдары кеден органдарының сұрау салуы бойынша заңды тұлғаларды тіркеу, салықтарды төлеу және есептеу, бухгалтерлік есептілікке қатысты қажетті құжаттар және мәліметтерді, оның ішінде мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық қорғау бойынша кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасының талаптарын және заңнамамен қорғалатын құпияны сақтау арқылы өзге де құжаттар және мәліметтерді ұсынады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің банктік және өзге де несиелік ұйымдары кеден органының сұрау салуы бойынша кедендік тексеру жүргізу үшін ұйымдардың шоттары бойынша ақшалай қаражаттардың қозғалысына қатысты, соның ішінде банктік құпияны құрайтын құжаттарды және мәліметтерді ұсынады.

 

 

20-тарау. Кедендік бақылау жүргізу кезіндегі кедендік сараптама

 

137-бап. Осы тарауда пайдаланылатын терминдер

Осы тарауда мынадай терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте ресімделген, жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін және қойылған сұрақтарға жауаптар түрінде кедендік сараптаманың қорытындыларын құрайтын құжат;

2) үлгі - тауардың (өнімнің) құрылымына, құрамына және барлық партияның қасиеттеріне, сериясына сәйкес келетін тауар (өнім) бірлігі, немесе белгіленген тәртіпте келешекте зерттеу мақсатында іріктеп алуы белгіленетін, көрінудің жазбаша және өзге де нысандарында ұсынылған ұқсас объект;

3) сынама - ұсынылатын және зерттелетін тауардың барлық көлемінің құрамын және қасиеттерін сипаттайтын, ықтимал қажетті, стандартизация бойынша құжаттамада белгіленген тауар немесе тауардың бөлігі;

4) кедендік сараптаушы - кедендік сараптамалар жүргізуге уәкілетті кеден органының лауазымды тұлғасы;

5) кедендік сараптама - кедендік реттеу саласында тапсырмаларды шешу үшін арнайы және (немесе) және ғылыми танымдарды пайдалану арқылы кедендік сараптаушылармен және (немесе) өзге де сараптаушылармен жүзеге асырылатын зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу.

 

138-бап. Кедендік сараптама тағайындау

1. Кедендік сараптама кедендік операциялар жасау кезінде арнайы танымдарды талап ететін пайда болушы мәселелерді түсіндіру үшін тағайындалады.

2. Кедендік сараптаманы кеден органдары тағайындайды және кедендік сарапшылар, сондай-ақ өзге де уәкілетті ұйымдардың сарапшылары жүргізеді.

Кедендік сараптаманы өзге уәкілетті ұйымдарға тағайындауды мұндай сараптаманы кедендік сараптаушылардың жүргізуіне мүмкіншілігі болмаған жағдайда ғана жүргізіледі.

Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін қажетті арнайы танымдарға ие кез келген тұлға сараптаушы ретінде бола алады.

Кеден органдарының лауазымды тұлғасы болып табылмайтын сарапшы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес сараптау жүргізу үшін тартылады.

3. Кедендік сараптама кедендік операциялар жүргізу және оларды бірдейлендіру құралдары үшін қажетті тауарларға қатысты, соның ішінде көлік құралдары, кедендік, көліктік (тасымалдаушы), коммерциялық және өзге де құжаттарға тағайындалады.

4. Кеден органының уәкілетті лауазымды тұлғасы сараптау жүргізу үшін негіздеме, кедендік сарапшының тегі, аты және әкесінің аты немесе сараптама жүргізілетін ұйымның не кеден органының атауы, сарапшының алдына қойылған мәселелері, кедендік сараптаушының иелік етуіне ұсынылған материалдардың және құжаттардың тізімі және сараптаманы жүргізу және кеден органына қорытындыны көрсетудің мерзімі көрсетілетін кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімді жазбаша нысанда қабылдайды.

Шешімде, сондай-ақ, біле тұра сарапшының, кедендік сарапшының (сарапшының), жалған қорытындысын бергені үшін жауапкершілік туралы сараптаушыны ескерту жөнінде көрсетіледі.

5. Кедендік сараптаманы жүргізуден мынадай жағдайларда бас тартылуы мүмкін:

1) кедендік сараптаманы жүргізу үшін ақпараттың жеткіліксіздігі;

2) кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімнің дұрыс ресімделмеуі;

3) сынамалар немесе үлгілер орамы сақталуының кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімде көрсетілген сипаттамаға сәйкес келмеуі;

4) кедендік сараптаманы жүргізу үшін қажетті материалдық-техникалық базаның, арнайы жағдайлардың болмауы;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де жағдайлар.

6. Бас тартудың себептерін көрсету арқылы кедендік сараптаманы өткізуден бас тарту жазбаша түрде ресімделеді. Ұсынылған материалдар, құжаттар, сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтарылады.

7. Кеден органы кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен кешіктірмей жазбаша түрде декларантты немесе кедендік сараптама тағайындау туралы тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге тұлғаға хабарлайды.

8. Кедендік сараптаманы жүргізуге кеткен шығыстар кеден одағына мүше мемлекеттердің, кедендік сараптама тағайындалған кеден органының бюджеті есебінен өтеледі.

 

139-бап. Кедендік сараптама жүргізудің тәртібі және мерзімі

1. Кедендік сараптама жүргізудің тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

2. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында одан неғұрлым аз мерзім белгіленбесе, кедендік сараптаманы жүргізу мерзімінің ұзақтығы кедендік сарапшы (сарапшы) материалдарды өндіріске қабылдаған күнінен бастап 20 (жиырма) жұмыс күнінен аспауы тиіс.

Кедендік сараптама жүргізу мерзімі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен ұзартылуы мүмкін.

3. Кедендік сараптаманы жүргізу мерзімі мынадай жағдайларда тоқтатылады:

кедендік сарапшының (сарапшы) кедендік сараптаманы белгілеген кеден органдарына оған қосымша материалдар, сондай-ақ сынамалар мен үлгілер ұсыну туралы қолдаухатының болуы;

кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген өзге жағдайларда;

4. Кедендік сараптама нәтижесі бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы беріледі.

 

140-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) құқықтары мен міндеттері

1. Кедендік сарапшы (сарапшы) мыналарға:

1) кедендік сараптаманы өткізуге қатысты материалдармен танысуға;

2) кеден органының рұқсатымен кедендік сараптама өндірісіне өзге де кедендік сарапшыларды (сарапшыларды) тартуға;

3) кедендік сараптама жүргізу үшін материалдарды алған кезден бастап 1 (бір) күн ішінде егер қойылған сұрақтар өз құзыретінен шығатын. болса немесе өз құзыретіне жатпайтын сұрақтардың жауаптарын ұсыну кедендік сараптамадан бас тартуға;

4) кедендік сараптама өткізу үшін материалдарды алған кезден бастап 3 (үш) күннің ішінде жазбаша түрде кедендік сараптама өткізу үшін қосымша материалдарды сұрауға;

5) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін керекті материалдар мен құжаттарды алу, оның ішінде зерттеу үшін сынамалар мен үлгілерді алуға;

6) өзінің арнайы танымы және құзыретіне сәйкес оның алдына қойылған сұрақтарды анықтау;

7) арнайы және өзге де деректерде шығарылған ғылыми техникалық ақпараттарды пайдалануға;

8) өзінің сынаулары және зерттеулерінің нәтижелерін және (немесе) басқа зерттеу немесе сараптама ұйымдары жүргізген сынамалар мен үлгілерді зерттеу нәтижелерін пайдалануға;

9) кедендік бақылауды жүргізуге қатысуға құқылы.

2. Кедендік сарапшы (сарапшы):

1) кедендік сараптамаға қатысты материалдармен танысуға;

2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысына кедендік мақсаттар үшін маңызға ие, олар бойынша сұрақтар қойылмаған жағдайлар туралы тұжырымдама қосуға;

3) Кедендік сараптамаға ұсынылған сынамалар мен үлгілерді рұқсат етілуі мен дұрыстығын сақтау кезінде зерттеулер жүргізуге, зерттеу нәтижесінің толық, жан-жақты және әділдігін бағалау негізінде кедендік сараптаманың (сараптаманың) қорытындысын ұсынуға;

4) Кедендік сараптаманы өткізу нәтижесінде алынған мәліметтерді жарияламауға, кеден одағының кедендік заңнамасымен көрсетілген жағдайлардан тыс өзге де мақсаттарда пайдаланбауға және үшінші тұлғаларға бермеуге;

5) кедендік сараптаманы өткізудің белгіленген уақытын сақтауға міндетті.

3. Өзінің міндеттерін тиісті орындамау және тиіссіз орындау кезінде кедендік сарапшы (сарапшы) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

 

141-бап. Кедендік сараптама тағайындау және жүргізу кезінде декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлғаның және олардың өкілдерінің құқықтары

1. Кедендік сараптама тағайындау және жүргізу кезде декларант, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлға және олардың өкілдері:

1) олар бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын алу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) қосымша сұрақтар қою туралы қолдаухат ұсынуға;

2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен танысуға және кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органында осындай қорытындының көшірмесін алуға;

3) кедендік сараптама жүргізу үшін кеден органдарының сынамалар мен үлгілерді іріктеп алуына қатысуға;

4) қосымша немесе қайтадан кедендік сараптама өткізуге қолдаухат жазуға құқылы.

2. Декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлғаның немесе олардың өкілдерінің қолдаухаты қанағаттандырылған жағдайда сараптама белгілеген кеден органының лауазымды тұлғасы тиісті шешім шығарады.

Қолдаухатты қанағаттандырудан бас тартқан жағдайда кеден органының лауазымды тұлғасы бұл туралы қолдаухат берген тұлғаны жазбаша түрде хабардар етуге тиіс.

 

142-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы

1. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысында көрсетіледі:

1) кедендік сараптаманың басталуы мен аяқталуының орны, күні мен уақыты;

2) кедендік сараптама үшін негіздеме;

3) кедендік сараптаманы жүргізген кедендік сарапшының (сарапшының) аты жөні, тегі, және оның біліктілігі;

4) кедендік сарапшының (сарапшының) кедендік сараптама өткізген кезде біле тұра жалған кедендік сарапшының (сарапшының) жалған қорытындысын бергені үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік туралы ескертілгені туралы оның қолымен куәландырылған белгі;

5) кедендік сарапшыға қойылған сұрақтар;

6) Кедендік сараптама жүргізу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) ұсынылған құжаттардың, материалдардың тізімі, сынамалар мен үлгілер;

7) қолданылған әдістерді көрсетіледі зерттеулердің мағынасы және нәтижесі, зерттеулердің нәтижесін бағалау, қойылған сұрақтар бойынша қорытынды және олардың дәлелдеуі.

2. Кедендік сарапшының (сарапшының) немесе бірнеше сарапшылардың қорытындысын бейнелейтін материалдар мен құжаттар қорытындыға қосымша ұсынылады және оның құрамдас бөлігі болып қызмет етеді.

Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысындағы тұжырымдар қойылған сұрақтарға жауаптар түрінде жазылады, бұл ретте жауаптардың дәйектілігі қойылған сұрақтардың дәйектілігіне сәйкес келуі тиіс.

Егер кедендік сараптама бірнеше сарапшының қатысуымен өткізілген болса, қорытындыға барлық сарапшылар қол қояды және егер кеден одығына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес осындай ұйымның мөртаңбасы болуға тиісті болса, кедендік сараптаманы өткізген ұйымның мөртаңбасымен куәландырылады.

3. Сарапшының қорытындысы жазбаша түрде екі данада дайындалады, бір данасы кедендік сараптама өткізген ұйымда қалады, екінші дана кедендік сараптама тағайындаған кеден органына жіберіледі.

 

143-бап. Кедендік сараптама түрлері

1. Кедендік бақылау мақсаттары үшін мына кедендік сараптамалар жүргізіледі: сәйкестендіру, тауар танушылық, материал танушылық, технологиялық, қылмыстық және өндірісінде қажеттілік туындайтын өзге де сараптамалар.

2. Тартылатын кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) санына байланысты сарапшылар тағайындалады: дербес, комиссиондық және кешендік кедендік сараптама.

Дербес кедендік сараптама - кедендік сарапшысы (сарапшы) дербес жүргізетін кедендік сараптама.

Комиссиялық кедендік сараптама - бір мамандықтағы кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) жүргізетін кедендік сараптама. Кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) арасында келіспеушіліктер кезінде олардың әрқайсысы немесе сарапшылардың бір бөлігі жеке кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы беруге құқығы бар.

Кешенді кедендік сараптама- жұмыс үшін маңызға ие жағдайларды белгілеу үшін кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) компетенциясы шегінде әр түрлі мамандықтағы білімдерді пайдалану негізінде зерттеуге қажетті кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жүргізетін кедендік сараптама. Әрбір кедендік сарапшы (сарапшы) өзі кедендік сараптама жүргізген кедендік бөлігі бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы жазады.

3. Кедендік сараптама мынадай түрлерге бөлінеді: біріншілік, қосымшалық және қайта тағайындалған.

Бастапқы кедендік сараптама - объектілерді, сынамаларды және үлгілерді іріктеп алуды зерделеу үшін кеден органының өтініші бойынша жүргізілетін кедендік сараптама.

Қосымша кедендік сараптама - жаңадан ашылған жағдайлар бойынша тағайындалатын кедендік сараптама. Қосымша кедендік сараптама өндірісі сол немесе басқа кедендік сарапшыға (сарапшыға) тапсырылады.

Қайталама кедендік сараптама - декларант келіспеген жағдайда, сондай-ақ, Бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамалардың нәтижелері бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен кедендік сараптаманы тағайындаған кедендік орган жүргізетін кедендік сараптама.

Қайталама кедендік сараптама бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшыны (сарапшыларды) қоспағанда, 2 (екі) және одан көп кедендік сарапшылардан (сарапшылардан) тұратын комиссияға тапсырылады. Бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшылар (сарапшылар) қайталама кедендік сараптама жүргізген кезде қатысуы және комиссияға түсіндірмелер беруі мүмкін, алайда кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын зерттеуге және жасауға олар қатыспайды.

Кеден одағының кедендік аумағында қайта тағайындалған сараптаманы жүргізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Қосымша және қайталама кедендік сараптамаларды жүргізу кезінде кедендік сарапшы (сарапшы) міндетті түрде кедендік сараптаманың нәтижелерін көрсетеді.

 

144-бап. Сынамалар мен үлгілер

1. Кеден органдарының лауазымды адамдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кедендік сараптаманы жүргізу үшін тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алады.

2. Сынамалар мен үлгілер олардың зерттеу мүмкіндігін қамтамасыз ететін ең аз мөлшерде алынады. Тауарлардың сынамасы және үлгісін алу кезінде Кеден Одағы комиссиясының шешімімен бекітілген нысан бойынша 2 (екі) данада акт жасалады.

Актінің екінші данасы тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлға, декларантқа немесе егер олар анықталған болса олардың өкіліне табыс етіледі.

3. Декларант, тауарларға қатысты уәкілеттілікке ие басқа тұлға немесе олардың өкілдері кеден органдарының лауазымды тұлғаларының сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу көзіне қатысады. Көрсетілген тұлғалар кеден органдарының лауазымды тұлғаларына тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуға көмек көрсетуге, соның ішінде өз есебінен қажетті жүктік және басқа да операцияларды жүзеге асыруға міндетті.

Кеден органдары тауарлардың сынамалары мен үлгілерін осы Кодекстің 116-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда, декларант тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғалар немесе олардың өкілдері болмаған кезде іріктеліп алынуы мүмкін.

Бұл жағдайларда тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу 2 (екі) куәгердің қатысуымен жүзеге асырылады.

4. Кеден органдары декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғаның немесе олардың өкілдерінің тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу нәтижесінде туындаған шығындарын өтемейді.

5. Кедендік сараптама аяқталғаннан кейін сынамалар мен үлгілер декларантқа, тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғаға немесе олардың өкілдеріне немесе мұндай сынамалар мен үлгілер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жою немесе кәдеге жаратуға жататын жағдайлардан тыс кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтарылады.

 

 

21-тарау. Кедендік бақылау өткізу кезінде тауарлар және оларға арналған құжаттарды ұстау

 

145-бап. Кедендік бақылау өткізу кезінде ұстауға міндетті тауарлар мен құжаттар

1. Кедендік бақылау өткізу кезінде осы Кодекстің 152, 170, 185, 192, 208, 231, 234, 305 және 354-баптарымен белгіленген жағдайларда, кеден органдарының лауазымды тұлғалары әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс мәні болып табылмайтын тауарларды және оларға арналған құжаттарды ұстайды.

2. Тауарлар және оларға арналған құжаттар кідіртілген жағдайда кеден органы Кеден одағының шешімімен белгіленген нысан бойынша хаттама жасайды.

3. Кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттар алынады және кеден органдарында осы Кодекспен бекітілген мерзім ішінде сақталады.

Кідіртілген тауарлар уақытша сақтау қоймаларында немесе кеден органы анықтаған басқа орындарға орналастырылады.

4. Кеден органдары тауарларды кідірткен кезде осы баптың 3-тармағына сәйкес кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығындарды осы Кодекстің 147-бабында көрсетілген, тауарлар оларға қайтарылатын тұлғалар өтейді. Осы кодекстің 146-бабының 1 және 2-тармақтарында көрсетілген, мұндай тұлғалармен мерзімінде қажет етілмейтін кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығындар осы Кодекстің 149-бабының 1-тармағының ережелерін ескере отырып, көрсетілген тауарларды іске асырудан алынған сома есебінен өтеледі.

Кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығыстарды өтеу тәртібін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы, тауарларды кідірткен кеден органы анықтайды.

 

146-бап. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды сақтау мерзімі

1. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген тауарларды қоспағанда кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттарды кеден органдары бір ай ішінде, ал тез бұзылатын өнімдер - жиырма төрт сағат ішінде сақталады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе мұндай аумақтан тыс әкетуге тыйым салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар кеден органдарында үш тәулік ішінде сақталады.

3. Кідіртілген тауарларды сақтау мерзімі оларды кідірткен күннен бастап есептелінеді.

 

147-бап. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды қайтару

1. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды қайтаруды декларант жүзеге асырады, ал егер тауарды декларациялау жүргізілмесе - тауардың меншік иесіне, ал егер шетел тұлғасы болса немесе кеден органында тауардың меншік иесі туралы мәлімет болмаса - осы бапта бекітілген ерекшеліктерді ескере отырып, ұстау кезінде тауарлар олардың иелігінде болған тұлғаларға (бұдан әрі осы тарауда - декларант немесе басқа тұлға) қайтарылады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кідіртілген кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар осы аумақтан тыс кері шығару үшін осындай тауарларды қайтаруға кеден органына бірінші болып жүгінген, осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғалардың кез-келгеніне қайтарылады.

3. Кеден одағының кедендік аумағынан шығару кезінде кідіртілген, кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым және (немесе) шектеулер салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар егер бұл тауарларды иеленуге кеден одағына қатысушы елдердің заңнамасы, тауарды кідірткен кеден органы рұқсат етсе декларантқа немесе кеден одағының кедендік аумағында пайдалану үшін басқа тұлғаға қайтарылады.

4. Кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым салынған, кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттар кеден органына бекітілген шектеулерді сақтау және осы Кодекске сәйкес тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастырудың құжаттамалық растамасын ұсыну шартымен декларантқа немесе басқа тұлғаларға осы аумақтан тыс кері шығаруға немесе кеден одағының кедендік аумағында пайдалануға қайтарылады.

5. Осы баптың 2-4 тармақтарында көрсетілмеген басқа жағдайларда, кідіртілген тауарлар оларды кедендік рәсімдеудің біреуіне орналастырғаннан кейін оларды осы кедендік рәсімдеуге орналастырған тұлғаларға немесе олардың өкілдеріне қайтарылады.

6. Кеден органы тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастырумен байланысты кедендік операцияларды жасауға құқылы тұлғаның сұрауы бойынша тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастыру қажеттілігіне орай тауармен бірге кідіртілген құжаттарды мұндай тұлғаға тауарларды шығарғанға дейін қайтарады.

 

148-бап. Сақтау мерзімі өткен кідіртілген тауарлармен әрекет

1. Кеден органдары кідірткен және осы Кодекстің 147-бабында көрсетілген тұлғалардың осы Кодекстің 146-бабының 1 және 2-тармақтарында қарастырылған мерзім ішінде қажет етпейтін тауарлар іске асыруға жатады, ал осы баптың 3-тармағымен бекітілген жағдайда, тауарды кідірткен кеден органы мұндай тауарлар жоюға немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тауарларды басқаша пайдалануға жатады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарларды іске асыру, жою немесе басқаша пайдалануды кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген тәртіппен тауарларды кідірткен кеден органы осы Кодекспен анықталған ерекшеліктерді ескере отырып, жүзеге асырады.

3. Сақтау және іске асыру бойынша шығындар олардың құнынан асатын тауарлар, сондай-ақ кеден органы тауарларды кідірткен кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көрсетілген басқа да жағдайларда, егер кеден одағына қатысушы осы мемлекеттің заңнамасымен бекітілмесе жоюға жатады.

Жою, сондай-ақ мұндай тауарларды сақтау және тасымалдаумен байланысты шығындар декларант немесе басқа тұлғаның, ал көрсетілген тұлғалар болмаса - егер тауарлардың жеке санатына қатысты өзге көзделмесе, кеден органы тауарды кідірткен кеден одағына мүше мемлекет бюджетінің есебінен жүзеге асырылады.

 

149-бап. Сақтау мерзімі өткен кідіртілген тауарларды сатудан түске.н сомаларға иелік ету

1. Осы кодекстің 148-бабының 1-тармағында көрсетілген тауарларды сатудан алынған сомалардан бірінші кезекте, кідіртілген тауарларды ішкі пайдалануға арналған шығарудың кедендік рәсімдеуіне орналастыру кезінде бұл тауарларды ұстау күнінде саналған, кедендік төлемдер мен салықтар мөлшеріндегі сомалар, екінші кезекте - тауарды тасымалдау, сақтау бойынша шығындар және осы тауарларды сатумен байланысты басқа да шығындар ұсталынады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген кідіртулерді ескере отырып саналған тауарларды сатудан алынған сомалар декларанттарға, ал егер тауарларды декларациялау жүргізілмесе - кеден органында олар туралы мәліметтер болса, кеден органы тауарларды кідірткен кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен бекітілген тәртіппен оларды сатудан түскен ақшалай қаржы түскеннен кейінгі үш ай ішінде кеден органына жүгіну шартымен тауарлар меншік иесіне қайтарылады.

Кеден органдары осы тармақтың бірінші бөлімінде көрсетілген тұлғаларды тауарларды сатудан түскен сомалардың қайтаруға жататынын хабарлайды.

II. АРНАЙЫ БӨЛІМ

 

4-БӨЛІМ. КЕДЕНДІК ДЕКЛАРАЦИЯНЫ ҰСЫНУ АЛДЫНДАҒЫ КЕДЕНДІК ОПЕРАЦИЯЛАР

 

22-тарау. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу туралы негізгі ережелер

 

150-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу

1. Барлық тұлғалар тең негізде кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген ережелерді сақтау арқылы тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге құқылы.

2. Тауарлар кедендік шекара арқылы кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіппен өткізіледі.

Тауарлардың жеке санаты, соның ішінде керек-жарақ, жеке қолдану үшін тауарлар, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары үшін осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен оларды кедендік шекара арқылы өткізу ерекшеліктері бекітілуі мүмкін.

3. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлар кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіппен кедендік бақылауға жатады.

Кедендік бақылау кезінде кеден органдары және олардың лауазымды тұлғалары кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында қарастырылмаған талаптар мен шектеулерді орнатуға құқылы емес.

4. Апатты жағдайларды жою, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, бейбітшілікті сақтау және оқу-жаттығу өткізуге қажетті әскери бағыттағы өнімдер, сондай-ақ тез бұзылатын, тірі жануарлар, радиоактивті материалдар, жарылғыш заттар, халықаралық почта жөнелтілімдері, гуманитарлық және техникалық көмектің жедел-жүктері, бұқаралық ақпарат құралдары үшін хабар және материалдар және осындай басқа да тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу және осы аумақтан әкету кезінде кедендік декларация ұсынуды алдындағы кедендік операциялар бірінші кезекте жүргізіледі.

 

151-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындары

Кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік (кедендік) шекаралары арқылы өткізу пункттері немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған өзге орындар тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындары болып табылады.

 

152-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде тыйым салулар мен шектеулерді сақтау

1. Егер осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімімен және осындай тыйым салулар мен шектеулер кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік-құқықтық актілерімен бекітілмесе, тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу тыйым салулар мен шектеулерді сақтау арқылы жүзеге асырылады.

2. Кеден одағының кеден аумағына әкелуге тыйым салынған, кеден одағының кеден аумағына әкелінген тауарлар егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағының кеден аумағынан тез арада әкетуге жатады.

Көрсетілген тауарларды әкету бойынша шаралар қабылдау тасымалдаушыға немесе олардың меншік иесіне, егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттарымен көзделмесе жүктеледі.

3. Кеден одағының кеден аумағынан әкетуге тыйым салынған тауарлар, егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен қарастырылмаса кеден одағының кеден аумағынан әкетуге жатады.

4. Егер әкелу немесе әкетуге шектеу салынған тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу немесе мұндай аумақтан әкету кезінде шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар ұсынылмаса, осы баптың 2 және 3-тармақтарының ережелері қолданылады.

5. Осы баптың 2 және 4-тармақтарында көрсетілген тауарларды әкетуге мүмкін болмаған немесе оларды тез арада әкетуді жүзеге асырмау жағдайда бұл тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстауға жатады.

 

153-бап. Кедендік шекара арқылы ететін тауарларды пайдалану және (немесе) билік ету

1. Кедендік шекара арқылы ететін тауарларды пайдалану және (немесе) билік ету оларды кеден органы шығарғанға дейін кеден одағының кеден заңнамасымен бекітілген тәртіппен және шартпен жүзеге асырылады.

2. Оларды шығарғаннан кейін тауарларды пайдалану және (немесе) билік етуді кеден органы мәлімдеген кедендік рәсім шарттарына сәйкес немесе осы Кодекске сәйкес кедендік режимдерге орналастыруға жатпайтын тауарлардың жекеленген санаттары үшін белгіленген шарттарға сәйкес жүзеге асырады.

 

154-бап. Жарамсыз, бұзылған немесе зақымданған тауарлар

Кеден одағының кеден аумағына әкелінген жарамсыз, бұзылған немесе апат немесе оларды кедендік рәсімдеуге орналастырумен байланысты, соның ішінде оларды уақытша сақтау кезінде кедендік операциялар жасағанға дейін, сондай-ақ кедендік тасымалдаудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде зақымданған тауарлар одан әрі оларға қатысты кедендік операциялар жасау кезінде кеден одағына жарамсыз, бұзылған немесе зақымданған түрде әкелінген деп қаралады.

 

155-бап. Мүдделі тұлғалардың сынамалар мен үлгілерді алуы

1. Мүдделі тұлғалар мен бақылаушы мемлекеттік органдар кеден органының рұқсатымен осы Кодекс және (немесе) Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген жағдайларда тауарлардың сынамасы мен үлгілерін іріктеп алуға құқылы.

2. Кеден органы тауарлардан сынама мен үлгілерді алуға рұқсат береді, егер:

1) кедендік бақылауды өткізуге қиындық туғызбаса;

2) тауарлардың сипаттарын өзгертпесе;

3) кедендік төлемдер мен салықтар төлеуден бас тарту немесе тыйым салулар мен шектеулерді сақтамауға әкелмесе.

3. Сынамалар мен үлгілерге жеке кедендік декларация олар тауарға арналған декларацияда көрсетіледі деген шартпен берілмейді.

 

 

23-тарау. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келуі

 

156-бап. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келу орны және уақыты

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келуі тауарлардың кедендік шекара арқылы өткізу орындарында (бұдан әрі - келу орны) және кеден органдарының осы орындарды жұмыс істеуі кезінде жүзеге асырылады.

Тауарлардың жеке санаттары кеден одағының кеден аумағына кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған келу орындарына ғана келуі мүмкін.

Тауарлар кеден одағының кеден аумағына кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған жағдайлар және тәртіппен келу орны болып табылмайтын басқа да орындарға келуі мүмкін.

Кеден органы келу орнының тізбесін Кеден одағының комиссиясына жариялау үшін, соның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы жіберіледі.

2. Кедендік шекарадан өткеннен кейін тасымалдаушы әкелінген тауарларды келу орнына немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген басқа орындарға жеткізіп, кеден органына ұсынуға тиіс. Бұл ретте тауарлардың жағдайын өзгертуге немесе олардың орамасын бұзуға, салынған пломбаларды, мөрлерді және өзге де сәйкестендіру құралдарын өзгертуге, өшіруге, жоюға немесе зақымдауға болмайды.

3. Кеден органдары келу орындары, бекітілген шектеулер және кеден органдарының жұмыс уақыты туралы ақпаратты, соның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы ұсынуға міндетті.

4. Осы тараудың ережелері кеден одағының кедендік аумағында орналастырылған портқа немесе әуежайға тоқтамастан кеден одағының кедендік шекарасынан өтетін су және әуе кемелерімен өтетін, сондай-ақ құбыр тасымалы мен электр беру желілерімен өткізілетін тауарларға жатпайды.

 

157-бап. Авария немесе еңсерілмейтін күштің әсері кезінде қолданылатын шаралар

1. Авария немесе еңсерілмейтін күштің әсері жағдайларында, сондай-ақ су немесе әуе кемесі кеден одағының кеден аумағында мәжбүрлі түрде аялдама жасаса немесе қонса, тасымалдаушы тауарлар мен көлік құралдарының сақталуын қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолдануға және ең жақын кеден органына осы мән-жайлар мен тауарлардың тұрған жері туралы дереу хабарлауға, сондай-ақ тауарларды жақын кеден органына немесе кеден органы көрсеткен басқа орынға апаруға (егер олардың халықаралық тасымалдау көлік құралы зақымданған болса) немесе оларды тасымалдауға міндетті.

2. Тасымалдаушыларда осы баптың талаптарын сақтауға байланысты туындаған шығыстарды кеден органдары өтемейді.

 

158-бап. Тауарлардың кеден одағының кеден аумағына келуі туралы хабарлама

1. Тасымалдаушы осы Кодекстің 159-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтерді ұсыну арқылы тауарларды тасымалдау жүзеге асырылатын көліктің түріне байланысты кеден одағының кеден аумағына келу туралы хабарлауға міндетті.

Тасымалдаушының атынан құжаттарды кедендік өкіл немесе тасымалдаушы тапсырмасы бойынша әрекет ететін өзге де тұлға, егер бұл кеден одағына қатысушы мемлекеттің заңнамасына сәйкес рұқсат етілсе, ұсынуы мүмкін.

2. Тасымалдаушы, кеден өкілі не өзге де мүдделі тұлға кеден органына тауарлар кеден одағының кедендік аумағына іс жүзінде келгенге дейін олар туралы алдын ала ақпарат беруге құқылы. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында және (немесе) халықаралық шарттарында көзделген жағдайларда тасымалдаушы тауарлар туралы алдын ала ақпарат беруге міндетті.

3. Тасымалдаушы құжаттарды электрондық түрде ұсынуға құқылы.

4. Аумағына тауар келіп түскен Кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік тілі болып табылмайтын тілде құрастырылған құжаттарды ұсыну кезінде мұндай құжаттардағы мәліметтерді аудармашы немесе өзге мүдделі тұлға аудармамен қамтамасыз етеді.

 

159-бап. Тауарларды тасымалдауды жүзеге асыратын көлік құралына байланысты кеден органына ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер

Кеден одағының кеден аумағына тауарлар келген кезде тасымалдаушы мына құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға тиіс:

1) автомобиль көлігімен халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

халықаралық тасымалдау көлік құралының құжаттары;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

тасымалдаушыда бар тасымалданушы тауарға коммерциялық құжаттар;

мәліметтер:

халықаралық тасымалдау көлік құралының мемлекеттік тіркелуі туралы;

тауарларды тасымалдаушының атауы және мекен-жайы;

жіберуші елдің және тауарлардың межелі елінің атауы;

тауарларды жіберуші және алушының атауы және мекен-жайы;

тасымалдаушыда бар коммерциялық құжатқа сәйкес тауарларды сатушы және алушы туралы;

жүк орнының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамаларының түрлері туралы;

Тауарларды бейнелеу және кодтаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе бірінші төрт белгіден аз емес деңгейде сыртқы экономикалық қызметтің бірыңғай Тауарлық номенклатурасына сәйкес тауарлардың атауы, сондай-ақ кодтары;

Тауарлардың жалпы салмағы (кг), немесе ірі габариттік жүкті қоспағанда тауарлардың көлемі (куб метрде);

Кеден одағының кеден аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың болуы туралы;

халықаралық автомобиль жүк құжаттамасын жасау орны және күні:

2) халықаралық ішкі кеме арқылы тасымалдау кезінде:

құжаттар:

жалпы декларация;

жүк туралы декларация;

кеме керек-жарақтары туралы декларация;

кеме экипажының жеке заттары туралы декларация;

кеменің рөлі;

жолаушылар тізімі;

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

тасымалдаушыда бар тасымалданушы тауарға коммерциялық құжаттар;

мәліметтер:

кеменің және оның ұлттық тиесілілігінің тіркелуі;

кеменің атауы және сипаттамасы;

капитанның аты, тегі, әкесінің аты;

кеме агентінің аты, тегі, әкесінің аты және мекен-жайы;

кемедегі жолаушылардың саны, олардың аты, тегі, азаматтығы (бодандығы), туған күні және орны, портқа отырғызу және түсіру;

экипаж мүшелерінің саны және құрамы;

кеменің жөнелтілетін және кіретін портының атауы;

тауарлардың атауы, жалпы саны және сипаттамасы;

жүк орындарының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамасының түрлері туралы;

тауарларды тиейтін және түсіретін порттың атауы;

аталмыш портта түсіруге жататын тауарларға теңіз (өзен) шартының болуын және мазмұнын растайтын коносаменттердің немесе өзге құжаттардың нөмірі;

бортта қалған тауарларды түсірген лорттың атауы;

тауарларды жіберуші бірінші порттардың атауы;

кемедегі кеме керек-жарақтарының атауы, олардың санын көрсету;

тауарлардың кемеде орналасуын сипаттау;

кеме бортында халықаралық пошта жөнелтілімдерінің болуы (болмауы туралы);

кеме бортында кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың, құрамында есірткі, қатты әсер ететін заттар, психотроптық және улы заттар бар дәрілік заттардың болуы (болмауы) туралы;

кеменің бортында қару-жарақ, оқ-дәріні қосқанда қауіпті тауарлардың болуы (болмауы) туралы;

3) әуе көлігімен халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

азаматтық авиация саласындағы (бас декларация) халықаралық шартпен қарастырылған тасымалдаушының стандарттық құжаты;

әуе кемесінің бортында өткізілетін тауарлар туралы мәліметтерден тұратын құжат (жүк құжаттамасы);

борттық керек-жарақ туралы мәліметтерді құрайтын құжат;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

тасымалдаушының өткізілетін тауарға коммерциялық құжаттары;

бортта тасымалданатын жолаушылар және олардың жүгі туралы мәліметтерді құрайтын құжат (жолаушы декларациясы);

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық почта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

мәліметтер:

ұлттық тиіселік белгілері және кеменің тіркеу белгілерін көрсету;

рейстің нөмірі, ұшудың бағытын, ұшу пунктін, кеменің келу пунктін көрсету;

кеменің пайдаланушысының атауы;

экипаж мүшелерінің саны;

кемедегі жолаушылар саны, олардың аты, тегі, отырғызу және түсіру пункттерінің атауы;

тауарлардың атауы;

жүк құжаттамасының нөмірі, әр жүк құжаттамасы бойынша орындардың саны;

тауарларды тиеу және түсіру пунктінің атауы;

кемеге тиелген немесе одан түсірілген борттық керек-жарақтар туралы;

кемеде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің болуы (болмауы) туралы;

кеме бортында кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың, құрамында есірткі, қатты әсер ететін заттар, психотроптық және улы заттар бар дәрілік заттардың болуы (болмауы) туралы;

4) теміржол көлігі арқылы халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

теміржол жылжыма құрамына тапсырылатын құжаттама;

оқ-дәрі туралы мәліметтерді құрайтын құжат;

Бүкіл әлемдік пошта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

тасымалдаушының өткізілетін тауарға коммерциялық құжаттары;

мәліметтер:

тауарларды жіберушінің атауы және мекен-жайы;

тауарларды алушының атауы және мекен-жайы;

тауарды жіберуші станцияның және тауардың межелі станциясының атауы;

жүк орындарының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамасының түрлері туралы;

Тауарларды бейнелеу және кодтаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе бірінші төрт белгіден аз емес деңгейде сыртқы экономикалық қызметтің бірыңғай Тауарлық номенклатурасына сәйкес тауарлардың атауы, сондай-ақ кодтары;

Тауарлардың брутто салмағы (кг);

Контейнерлердің жек нөмірі.

2.Тасымалдау жүргізілетін көлік құралының түріне қарамастан кеден органын кеден одағының кеден аумағына тауардың келуі туралы хабардар еткен кезде осы Кодекстің 152-бабының 1-тармағына сәйкес тарифтік емес реттеу шараларынан тыс тыйым салулар мен шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар ұсынылады.

 

160-бап. Келетін жерде жасалатын кедендік операциялар

1. Келетін жерде тауарларды түсіру, қайта тиеу (ауыстырып тиеу), сонымен қатар тауарды кеден одағының кедендік аумағына, басқа көлік құралына жеткізген көлік құралын ауыстыру жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Тауарларды түсіру, қайта тиеу (ауыстырып тиеу), кеден одағының кедендік аумағына, басқа көлік құралына жеткізген көлік құралын ауыстыру кеден органының жұмыс уақытында және мүдделі тұлғаның сұрауы бойынша берілген арнайы сол мақсаттар үшін белгіленген жерлерде жүзеге асырылады.

3. Келетін жерлерде тауарларды уақытша сақтау, оларды кедендік декларациялау және мәлімделген кедендік рәсімдеуге сәйкес шығаруға байланысты кедендік операцияларды жасауға болады.

4. Тасымалдаушы және басқа да мүдделі тұлға уақытша сақтауға орналастыру немесе кедендік рәсімдеуге сәйкес оларды кедендік декларациялауға байланысты тауарларды кеден органына жеткізу орнына ұсынғаннан кейін 3 (үш) сағат ішінде, егер кеден одағының кеден заңнамасымен немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен теміржол немесе су көліктермен тасымалданатын тауарларға қатысты басқа мерзім белгіленбесе, кедендік операцияларды жасауға міндетті.

5. Тауарларды әкелу жерінен кеден органы белгілеген жерге жеткізу егер осындай тауарлар жеткізу орындарында өзге де кедендік рәсімдеуге орналастырылмаса немесе кеден одағының кеден заңнамасымен көзделген оларға қатысты басқа кедендік операциялар жасалмаса, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес жүзеге асырылады.

 

161-бап. Әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттіліктің пайда болуы және тоқтатылуы және оларды тауарлардың кеден аумағына келуі кезінде төлеу мерзімі

1. Кеден одағының кедендік аумағына тауарлар келген кезде әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет тасымалдаушыда кедендік шекарадан ету сәтінде пайда болады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына тауарлар келген кезде әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттілік тасымалдаушыда:

1) тауарларды келу орнына жеткізу және уақытша сақтау қоймасына немесе келу орнында кедендік ресімдеуге орналастыру, сондай-ақ егер осы тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келгеннен кейін кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнын тастамаса;

2) Осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен көрсетілген кездерде тоқтатылады.

3. Тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келген кезде әкелу кедендік баждардың, салықтардың төлеу мерзімі болып:

1) тауарларды келетін жеріне әкелмеген кезде - тауарлардың кедендік шекарадан кесіп өту күні, ал сол күн анықталмаса - тауарлардың келетін жеріне жеткізілмеу фактісі анықталған күні;

2) келетін жерде тауарларды жоғалту кезінде, жою (біржола жоғалтуды), не аварияның салдарынан болған немесе еңсерілмейтін күш әсерін қоспағанда, немесе тасымалдаудың қалыпты жағдайында табиғи көмуге (тасымалдаудың) және сақтауға байланысты - тауарлардың шекарадан ету күні, ал егер де мұндай күн анықталмаса - тауарлардың жоғалу фактісі анықталған күні;

3) уақытша сақтауға орналастырмастан немесе оларды жеткізу орнына кедендік рәсімдеуге қоймастан тауарларды Кеден одағының қалған бөлігіне жеткізу орындарынан әкету кезінде - тауарлардың кедендік шекарадан кесіп өту күні, ал егер де мұндай күн анықталмаса - тауарлар жоғалған фактісі анықталған күн есептеледі.

4. Әкелу кедендік баждар, салықтар кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, кедендік құн, олардың табиғи көріністегі физикалық сипаты (мөлшері, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамасы) және кедендік баждар мен салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттің тауарларды кедендік шекарадан өткізу күні, егер бұл күн анықталмаса, тауарларды келу жеріне жеткізбеу, оларды келу жерінен жоғалту не уақытша сақтауға орналастырмастан немесе оларды келу жерінде кедендік рәсімге орналастырмастан, кеден одағының кедендік аумағына келу жерінен әкету фактісі анықталған күні қолданыста болған заңнамасына сәйкес белгіленетін валюта бағамы негізінен есептелетін, тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімінде орналастырған кезде төленуге тиіс әкелінім кедендік баждарының сомаларына сәйкес келетін көлемде төленуге тиіс.

  

24-тарау. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы

 

162-бап. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығу орны мен уақыты

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында (бұдан әрі - шығу орындары) және кеден органдарының осы жерлерде жұмыс жасауы кезінде жүзеге асырылады.

Тауарлардың жекелеген санаттары кеден одағының кедендік аумағынан тек қана кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған кету орындарында шығуы мүмкін.

Тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан кету орны болып табылмайтын басқа орындардан кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған жағдайлар мен тәртіпте шығуы мүмкін.

Шығу орындарының тізбесін кеден органдары жариялау үшін, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, Кеден одағының комиссиясына жолданады.

2. Кеден органдары шығу орындары, белгіленген шектеулер және кеден органдарының жұмыс уақыты туралы ақпаратты, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, ұсынуға міндетті.

3. Осы тараудың ережелері су немесе әуе кемелерімен тасымалданатын, кеден одағының кедендік аумағын кеден одағының кедендік аумағында орналасқан портта немесе әуежайда тоқтамай кесіп ететін, сондай-ақ құбыр тасымалымен және электр беру желілері арқылы өткізілетін тауарларға таралмайды.

 

163-бап. Шығу орындарында жасалатын кедендік операциялар

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін тасымалдаушы кеден органына кедендік декларацияны не оларды кеден одағының кедендік аумағынан шығаруды рұқсат ететін басқа құжатты, сондай-ақ тауарлар тасымалы жүзеге асырылатын көлік түріне байланысты, егер осы Кодекспен басқадай көзделмеген жағдайда, осы Кодекстің 159-бабында қарастырылған құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға міндетті.

Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін, тауарлар тасымалы жүзеге асырылатын көлік түріне қарамастан, кеден органына тыйымдар мен шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар осы Кодекстің 152-бабының 1-тармағына сәйкес ұсынылады.

Кедендік декларация, не тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан шығаруды рұқсат ететін басқа құжат, егер осы тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келгеннен кейін кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнынан кетпеген жағдайда, тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін ұсынылмайды.

2. Тасымалдаушы құжаттарды электрондық құжат түрінде ұсынуға құқылы.

3. Тасымалдаушының атынан, егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес рұқсат етілген жағдайда, құжаттарды кедендік уәкіл не тасымалдаушының тапсырмасы бойынша әрекет ететін басқа тұлғалар ұсынуы мүмкін.

4. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы кеден органының рұқсат етуімен жүзеге асырылады.

Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуын рұқсат ету кедендік декларацияда, не олардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуына рұқсат ететін басқа құжатта және көліктік (тасымал) құжаттарында кеден органының тиісті белгілерін қою арқылы ресімделеді.

 

164-бап. Тауарларға кеден одағының кедендік аумағынан шығатын кезде қойылатын талаптар

1. Осы тармақтың екінші бөлігінде белгіленген жағдайларды қоспағанда, егер осы тауарлар кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнынан әкетілмеген болса, тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан олар белгілі бір кедендік рәсімге орналастырылған сәттегідей не кеден одағының кедендік аумағына келген сәттегідей санда және жай-күйде әкетілуге тиіс.

Тасымалдаудың, көлікпен тасудың және сақтаудың қалыпты жағдайларында тауарлардың тозуының немесе кемуінің салдарынан не табиғи қасиеттерінің өзгеруі салдарынан осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген тауарлар санының және (немесе) жай-күйінің өзгеруіне, сондай-ақ көлік құралында төгілмей қалатын қалдықтардың болуы салдарынан тауарлар санының өзгеруіне жол беріледі.

2. Тұлғалар, тауарлардың кемуі не қалпының өзгеруі, апаттың не еңсерілмейтін күштің әсері салдарынан болған жағдайда, ал кеден одағына мүше мемлекеттерде әрекет ететін техникалық регламент пен стандарттарда қарастырылған - өлшеу әдістеріндегі олқылықтар салдарынан тауарлар саны туралы мәліметтер өзгерген жағдайда, осы баптың ережелері сақталмағаны үшін жауапты болмайды.

3. Кеден одағының тауарлары кеден одағының кедендік аумағынан олар белгілі бір кедендік рәсімге орналастырылған кезде мәлімделген мөлшерінен аз мөлшерде, тауарлар санының азаю себептеріне қарамастан, әкетілуі мүмкін.

 

165-бап. Апаттың не еңсерілмейтін күштің әсері немесе басқа жағдайлар кезінде қолданылатын шаралар

1. Егер тауарларды шығу орнынан кедендік шекараны нақты кесіп өткен жеріне дейін жеткізу апаттың, еңсерілмейтін күштің не тауарды осылай жеткізуге кедергі келтіретін басқа жағдайлардың салдарынан тоқтап қалса, тасымалдаушы тауарлардың бүтіндігін қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолдануға, осы жағдайлар және тауарлардың тұрған орны туралы ең жақын кеден органына дереу хабарлауға, сондай-ақ тауарларды ең жақын кеден органына немесе кеден органы көрсеткен өзге орынға тасуға немесе тасымалдауды (егер олардың халықаралық тасымалдау көлік құралы бұзылған жағдайда) қамтамасыз етуге міндетті.

2. Тасымалдаушыларда немесе басқа тұлғаларда осы баптың талаптарын сақтауға байланысты туындаған шығыстарын кеден органдары өтемейді.

 

166-бап. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кездегі кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелердің пайда болуы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде тасымалдаушыда кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме кеден органы тауардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуына рұқсат берген сәттен пайда болады.

2. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде тасымалдаушыда кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тауарлар кедендік шекараны нақты кесіп өткен кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде, егер кедендік шекараны нақты кесіп өткенге дейін тауарлар жоғалған болса, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу, тасымалдау мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн - кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі болып саналады, ал егер ол күн белгісіз болса - кеден одағының кедендік аумағынан тауардың шығуына рұқсат берген күн болып саналады.

4. Кедендік әкелу баждары, салықтар тауарды ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімге орналастыру кезінде төленетін, кедендік баж алымдарының, салықтардың, кедендік құнның, олардың заттай мәндегі оның физикалық сипаттамасы (саны, массасы, көлемі немесе басқа сипаттамасы) және валюталар бағамы тұрғысынан есептелген кедендік әкелу бажының, салықтардың сомаларына сәйкес, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін тауар жоғалған күні, ал ол күн белгісіз болған жағдайда - тауардың кедендік аумақтан шығуына кеден органы рұқсат берген күні қолданыста болған мөлшерде төленуге тиіс.

  

25-тарау. Тауарларды уақытша сақтау

 

167-бап. Тауарларды уақытша сақтау туралы жалпы ережелер

1. Тауарларды уақытша сақтау - шетелдік тауарларды кедендік бақылауға алып, уақытша сақтау орындарында мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес кеден органы шығарғанға дейін не кеден одағының кеден заңнамасында көзделген басқа әрекеттерді жасағанға дейін кедендік баждар мен салықтарды төлеусіз сақтау.

2. Тауарларды уақытша сақтау құбыр тасымалымен және электр беру желілері арқылы тасымалданатын тауарларға қатысты, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасында көзделген басқа жағдайларда қолданылмайды.

3. Тауарларға қатысты уәкілеттілігі бар тұлғалардың, немесе олардың өкілдерінің уақытша сақтауда тұрған тауарларды қолдануға, оның ішінде оларды уақытша сақтау аумағынан мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес шығарғанға дейін не осы Кодексте көзделген басқа әрекеттер жасалғанға дейін құқығы жоқ.

 

168-бап. Тауарларды уақытша сақтау орындары

1. Уақытша сақтау қоймалары және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес басқа орындар уақытша сақтау орындары болып табылады (бұдан әрі - уақытша сақтау орындары).

Уақытша сақтау орындары олардың орналасуы, жайғастырылуы және жабдықталуы бойынша кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға сай болуы қажет.

2. Уақытша сақтау орындары кедендік бақылау аймағы болып табылады.

3. Басқа тауарларға зиян келтіруі мүмкін немесе ерекше сақтау жағдайларын талап ететін тауарлар, ондай тауарларды сақтауға арнайы бейімделген уақытша сақтау орындарында сақталуы қажет.

4. Тауарлардың уақытша сақтау орындарында орналасуы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен расталады.

 

169-бап. Тауарларды уақытша сақтауға орналастыруға байланысты кедендік операциялар

1. Тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін тасымалдаушы, тауарларға қатысты уәкілеттілігі бар тұлғалар, олардың өкілдері кеден органына көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) тауар, тауарды жөнелтуші (алушы), жөнелтуші (межелі) елі туралы мәліметтері бар кедендік құжаттарды ұсынады.

Мұндай құжаттар кеден органына электронды құжаттар түрінде ұсынылуы мүмкін.

2. Кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды мұндай құжаттарды кеден органына тапсырғаннан кейін 1 (бір) сағаттан аспайтын мерзімде тіркейді және осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғаға құжаттарды тіркеу туралы растауды береді.

3. Кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күнінен бастап тауарлар уақытша сақтауда орналасқан болып есептеледі.

 

170-бап. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі

1. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі 2 айды құрайды.

2. Тауарларға қатысты өкілеттігі бар тұлғаның, немесе оның өкілінің жазбаша жүгінуі бойынша кеден органы көрсетілген мерзімді ұзартады.

Тауарларды уақытша сақтаудың шекті мерзімі 4 (төрт) айдан, ал халықаралық почталық алмасу орындарында (мекемелерінде) сақтаудағы халықаралық почта жөнелтімдеріне, сондай-ақ жолаушы алмаған немесе талап етпеген, әуе көлігімен тасымалданатын багажға қатысты - 6 (алты) айдан аспауы тиіс.

Тауардың жекелеген санаттары үшін Кеден одағы комиссиясының шешімімен осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзімнен аз уақытша сақтау мерзімі белгіленуі мүмкін.

3. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күнінен кейінгі күннен бастап есептеледі.

4. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі аяқталғаннан соң кедендік рәсімге орналастырылмаған тауарларды осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес кеден органы кідіртеді.

 

171-бап. Уақытша сақтауда тұрған тауарлармен жасалатын операциялар

1. Тауарларға қатысты өкілеттілігі бар тұлғалар, немесе олардың өкілдері уақытша сақтауда тұрған тауарлармен оларды өзгермейтін қалпында сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет кәдімгі операцияларды, оның ішінде тауарларды қарау, өлшеу, оларды уақытша сақтау орны шегінде ауыстыруды жасауға құқылы.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілмеген операциялар, оның ішінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу, бұзылған ораманы түзету, сондай-ақ тауарларды кейіннен тасымалдауға дайындау үшін қажет операциялар кеден органының рұқсатымен жүргізілуі мүмкін.

Егер оларды жүзеге асыру тауарды жоюға немесе оның қалпын өзгертуге әкеп соқтыратын болса, кеден органы мұндай операцияларды жүргізуге рұқсат беруден бас тартады.

 

172-бап. Тауарларды уақытша сақтау кезінде кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелердің пайда болуы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Уақытша сақтауға орналастырылатын шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты уәкілеттігі бар басқа тұлғада -кеден органы бұл құжаттарды тіркеген сәттен бастап;

2)уақытша сақтау қоймасының иесінде - тауарларды уақытша сақтау қоймасында орналастырған сәттен бастап;

3)уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада - кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күннен бастап пайда болады.

2. Уақытша сақтауға орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты өкілеттігі бар басқа тұлғада, -тауарларды уақытша сақтау қоймасында орналастырған кезде не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда уақытша сақтауға басқа тұлға қабылдаған кезде;

2) уақытша сақтау қоймасының иесінде - тауарды уақытша сақтау қоймасынан кедендік рәсімге орналастыруға байланысты берген кезде;

3) тауарды кедендік рәсімге орналастырған кезде - уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада;

4) осы тармақтың 1) - 3) тармақшаларында көрсетілген тұлғаларда - тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес, сондай-ақ осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда ұсталғанда тоқтатылады.

3. Тауарларды уақытша сақтаған кезде кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты уәкілеттігі бар басқа тұлғада - бұл құжаттарды тіркеген сәттен бастап:

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар оларды уақытша сақтау қоймасына орналастырғанға дейін жоғалған, не оларды тұлға уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу, тасымалдау мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн - кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркелген күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасында орналастырғанға дейін, не оларды тұлға уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, - оларды тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркеу күні;

2) уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада:

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырғанға дейін жоғалған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу (тасымалдау) мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркелген күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, - осы тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттар кеден органында тіркелген күн;

3) уақытша сақтау қоймасының иесінде, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында тауарды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада:

уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында сақталып тұрған тауарлар жоғалған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу (тасымалдау) мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырылған күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға берген жағдайда, - осы тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырылған күн;

тауарларды алушының қоймасында сақталып тұрған тауарларды уақытша сақтау мақсатынан басқаша пайдаланған жағдайда - осылай қолданған күні, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттар кеден органында тіркелген күн болып есептеледі.

4. Кедендік әкелу баждары, салықтар, осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда, тауарды ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне орналастыру кезінде төленетін, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік преференциялар мен жеңілдіктерді есепке алмастан, кедендік баж алымдарының, салықтардың, кедендік құнның, олардың табиғи көріністегі физикалық сипаты (саны, массасы, көлемі немесе басқа сипаттамасы) және валюталар бағамы тұрғысынан есептелген кедендік әкелу бажының, салықтардың сомаларына сәйкес, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімінің күні қолданыста болған, сәйкесінше осы баптың 3-тармағында белгіленген мөлшерде төленуге тиіс.

 

5-бөлім. ТАУАРЛАРДЫ КЕДЕНДІК РӘСІМГЕ ОРНАЛАСТЫРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ КЕДЕНДІК ОПЕРАЦИЯЛАР

 

26-тарау. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты

кедендік операциялар туралы жалпы ережелер

 

173-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау тәртібі

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операциялар кеден одағының кеден заңнамасында, ал осы Кодексте немесе кеден одағына қатысушы мемлекеттердің өзге халықаралық шарттарында белгіленген жағдайларда - кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіпте және шарттарда жасалады.

2. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау тәртібі мен технологиясы кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлардың түрлеріне, осындай өткізулер үшін пайдаланылатын көлік (автомобиль, әуе жолы, темір жол, теңіз, өзен және басқа) түріне қарай, сондай-ақ тауарлардың өткізетін тұлғалардың санаттарын кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында айқындалатын кедендік операцияларды жасау тәртібі мен технологиясы кедендік әкелу баждарын төлеуден және тарифтік емес реттеу шараларынан, демпингке қарсы, өтемақылық және арнайы қорғау шаралары қолданудан толық немесе ішінара босатуға әкеп соқпауға тиіс.

3. Кеден органдарының атынан тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды мұндай кедендік операцияларды жасауға уәкілетті кеден органдарының лауазымды тұлғалары, өздерінің лауазымдық міндеттеріне (функционалдық) сәйкес жасайды.

4. Кеден органдарының тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезіндегі талаптары негізделген болуы және кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет талаптармен шектелуі тиіс.

5. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операциялар тауардың шыққан, жөнелткен, межелі еліне және арналуына қарамастан бірдей қолданылады.

 

174-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кеден органына кедендік декларацияны және (немесе) осы Кодексте көзделген жағдайларда тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті құжаттарды тапсырған сәттен басталады.

2. Ветеринарлық, фитосанитарлық және мемлекеттік бақылаудың басқа түрлеріне жатқызылатын тауарлар тиісті бақылаудан өткен соң ғана кедендік рәсімге орналастырылады.

3. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру тауарларды мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес шығарумен аяқталады.

 

175-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастырумен байланысты кедендік операцияларды жасау орны мен уақыты

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастырумен байланысты кедендік операциялар, кеден органдарының тұрған жерінде және олардың жұмыс кезінде жасалады.

2. Декларанттың, не кедендік өкілдің дәлелді сұранысы бойынша тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты жекелеген кедендік операциялар кеден органдарының тұрған жері мен жұмыс кезінен тыс уақытта жасалуы мүмкін.

 

176-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кезінде осы Кодекспен белгіленген тұлғалар кеден органына тауарларды шығару үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға міндетті.

Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасаған кезде, кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет және оларды ұсыну кеден одағының кеден заңнамасында көзделген құжаттар мен мәліметтерді ғана ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Тауарларды шығару үшін қажетті құжаттар мен мәліметтердің тізбесі, және оларды ұсыну мерзімі осы Кодекспен белгіленеді.

3. Кеден органдары құжаттардағы кеден органының тауарларды шығару туралы шешім қабылдауына әсер ететін мәліметтерді өзгертпейтін, жаңылыс қателердің, техникалық немесе грамматикалық қателердің болуына байланысты құжаттарды қабылдаудан бас тартуға құқығы жоқ.

4. Тауарларды шығаруға қажетті құжаттар осы Кодекске сәйкес электронды құжат нысанында ұсынылуы мүмкін.

5. Кедендік құжаттардың нысандары Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Кедендік құжаттар, егер осы Кодекске сәйкес өзге белгіленбеген болса, орыс тілінде толтырылады.

6. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісімдеріне және кеден одағына мүше мемлекеттердің шетел мемлекеттерімен жасасқан халықаралық келісімдеріне сәйкес, тауарларды шығаруды оңайлату мен жеделдету мақсатында кедендік мақсатта қолданылатын басқа мемлекеттердің кедендік құжаттары қолданылуы мүмкін.

 

177-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде мүдделі тұлғалардың немесе олардың өкілдерінің қатысуы

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде мүдделі тұлғалар немесе олардың өкілдері қатысуға құқылы.

2. Кеден органының талабы бойынша мүдделі тұлғалар немесе олардың өкілдері тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде, кеден органына оны жасауға көмек көрсету үшін қатысуға міндетті.

 

178-бап. Тауарлардың жекелеген санаттарын кедендік рәсімге бірінші кезекте орналастыру тәртібі

Табиғи апаттар, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар зардаптарын жоюға қажет тауарлар, бейбітшілікті қолдау акцияларын не оқыту-жаттығуларын өткізуге қажетті әскери мақсаттағы өнімдер, сондай-ақ тез бұзылуға бейім тауарлар, тірі жануарлар, радиоактивті материалдар, жарылғыш заттар, халықаралық пошта жөнелтілімдері, экспресс-жүктер, гуманитарлық және техникалық көмек, бұқаралық ақпарат құралдары үшін хабарламалар мен материалдар, қосалқы бөлшектер, қозғалтқыштар, шығыс материалдары, халықаралық тасымалдың көлік құралдарын жөндеу үшін қажет жабдықтар мен құрал-саймандар және басқа ұқсас тауарлар кедендік рәсімге бірінші кезектегі тәртіппен орналастырылады.

 

27-тарау. Тауарларды кедендік декларациялау

 

179-бап. Тауарларды кедендік декларациялау туралы жалпы ережелер

1. Тауарлар кедендік рәсімге орналастырылған кезде, не осы Кодекске сәйкес белгіленген басқа жағдайларда кедендік декларациялауға жатқызылады.

2. Тауарларды кедендік декларациялауды декларант, не декларанттың атынан және оның тапсырысы бойынша әрекет ететін кедендік өкіл жүргізеді.

3. Кедендік декларациялау жазбаша және (немесе) электронды насандарда кедендік декларацияны қолдана отырып жүргізіледі.

 

180-бап. Кедендік декларация

1. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде тауарларды алып өтуші тұлғалар мен мәлімделген кедендік рәсімдерге байланысты кедендік декларацияның сынадай түрлері қолданылады:

1) тауарларға арналған декларация;

2) транзиттік декларация;

3) жолаушылар кедендік декларациясы;

4) көлік құралының декларациясы.

Кедендік декларацияны толтыру нысандары мен тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

2. Кедендік декларацияда көрсетілуге тиіс мәліметтер тізбесі кедендік төлемдерді есептеу мен ендіру, кедендік статистиканы қалыптастыру және кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа заңнамаларын қолдану мақсаты үшін қажетті мәліметтермен ғана шектеледі.

3. Тауарлар декларациясы мен транзиттік декларацияда көрсетілуге тиіс мәліметтер кедендік рәсімге, тауардың түріне, алып ету үшін қолданылатын көлік түріне, тауарларды алып өтуші тұлғалар санатына байланысты Кеден одағы комиссиясының шешімімен не кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында, егер бұл Кеден одағы комиссиясының шешімінде көзделсе, қысқартылуы мүмкін.

Жолаушылардың кедендік декларациясында және көлік құралының декларациясында көрсетілуге тиіс мәліметтер Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

4. Кедендік декларация ретінде көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) кедендік рәсімге сәйкес тауарды шығару үшін қажетті мәліметтері бар өзге құжаттар, осы Кодекспен және Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын жағдайлар мен тәртіпте қолданылуы мүмкін.

5. Кедендік декларация осы Кодекске сәйкес электронды құжат түрінде ұсынылуы мүмкін.

Кедендік декларацияны электронды құжат түрінде ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

6. Кедендік декларацияны жазбаша нысанда тапсыру, егер осы Кодексте, Кеден одағы комиссиясының шешімінде не жағдайларда Кеден одағы комиссиясының шешімінде көзделген кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленбесе, кеден органына оның электронды нұсқасын ұсынумен ілесіп отыру қажет.

Кедендік декларацияның электронды құрылымы мен нысаны, сондай-ақ оны ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

181-бап. Тауарларға арналған декларация

1. Кедендік рәсімдерге орналастырылған кезде, кедендік транзит рәсімін қоспағанда, кеден органына тауар декларациясы ұсынылады.

2. Тауарлар декларациясында мынадай негізгі мәліметтер, оның ішінде кодталған түрде:

1) мәлімделетін кедендік рәсім;

2)декларант, кедендік өкіл, тауарды жөнелтуші және алушы туралы мәліметтер;

3) тауарларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік құралдар туралы және (немесе) оларды кеден одағының кедендік аумағында кедендік бақылаумен тасымалдау туралы мәліметтер;

4) тауарларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік құралдар туралы және (немесе) оларды кеден одағының кедендік аумағында кедендік бақылаумен тасымалданған (тасымалданатын) көлік құралдар туралы мәліметтер;

5) тауарлар туралы мәліметтер:

атауы;

сипаттамасы;

Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың жіктеу коды;

шыққан елінің атауы;

жөнелткен (межелі) ел атауы;

орама сипаттамасы (саны, түрі, таңбалау және реттік саны);

килограммға шаққанда саны (брутто салмағы және нетто салмағы) және де өзге өлшеу бірліктерінде;

кедендік құн;

статистикалық құны;

6) кедендік төлемдердің есептелуі туралы мәліметтер:

кедендік баж, салық, кедендік алым ставкалары;

кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдікті пайдалану;

кедендік бажды, салықты, кедендік алымдарды есептеу сомасы;

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленетін және осы Кодекске сәйкес кедендік төлемдерді есептеуде қолданылатын валюталар бағамы;

7) сыртқы экономикалық мәміле және оның негізгі шарттары туралы мәліметтер;

8) шектеулердің сақталуы туралы мәліметтер;

9) тауар өндіруші туралы мәліметтер;

10) тауарларды кедендік рәсімге орналастыру шарттарын сақтау туралы мәліметтер;

11) осы Кодекстің 183-бабына сәйкес ұсынылатын құжаттар туралы мәліметтер;

12) тауарлар декларациясын қалыптастырушы тұлға туралы мәліметтер;

13) тауарлар декларациясын қалыптастыру күні мен орны көрсетіледі.

 

182-бап. Транзиттік декларация

1. Тауарды кедендік транзит кедендік рәсіміне орналастыру кезінде кеден органына транзиттік декларация ұсынылады.

2. Транзиттік декларация ретінде көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) халықаралық келісімдермен белгіленген, осы баптың 3-тармағында көрсетілген мәліметтері бар басқа да құжаттар ұсынылуы мүмкін.

3. Транзиттік декларацияда мыналар:

1) көлік (тасымал) құжатына сәйкес тауарды жөнелтуші, алушы туралы;

2) жөнелтуші ел, тауардың межелі елі туралы;

3) декларант туралы;

4) тасымалдаушы туралы;

5)тауарлар тасымалданатын халықаралық тасымалдың көлік құралы туралы;

6) көлік (тасымал), коммерциялық құжаттарға сәйкес тауардың атауы, саны, құны туралы;

7) тауарларды кодтау және сипаттаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының алғашқы алты белгісінен кем емес деңгейдегі тауар коды туралы;

8) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының немесе Тауарларды кодтау және сипаттаудың үйлестірілген жүйесінің әрбір коды бойынша тауардың брутто салмағы немесе көлемі, сондай-ақ өзге өлшеу бірліктеріндегі тауар саны туралы (мұндай мәліметтер болған жағдайда);

9) жүк орындарының саны;

10) көлік (тасымал) құжатына сәйкес тауардың межелі пункті туралы;

11) тауарлардың кеден шекарасы арқылы өтуімен байланысты шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар туралы, егер мұндай алып ету осы құжаттар болған жағдайда рұқсат етілсе;

12) жолда жоспарланған тауарларды қайта тиеу немесе жүк операциялары туралы мәліметтер болуы тиіс.

Егер осы баптың 2-тармағында көрсетілген, транзиттік декларация ретінде қабылданатын құжаттарда осы тармақта көрсетілген барлық мәліметтер қамтылмаса, жетіспейтін мәліметтер, осындай транзиттік декларацияға қоса берілетін не онымен бірге келе жатқан, кеден органына ұсынылатын құжаттарда қамтылуға тиіс.

4. Кеден органа декларанттан осы баптың 3-тармағында көрсетілгендерден басқа мәліметтерді талап етуге құқығы жоқ.

5. Кеден органы транзиттік декларацияны, оның ішінде кеден органдарында қолданылатын ақпараттық жүйелер мен ақпараттық технологияларды қолдана отырып тіркейді.

Транзиттік декларацияны ұсыну және тіркеу Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

183-бап. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде құжаттарды ұсыну

1. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кедендік декларацияны беру кеден органына олардың негізінде кедендік декларация толтырылған құжаттарды ұсынумен сүйемелденуі қажет.

Мұндай құжаттарға:

1) кедендік декларацияны беретін тұлғаның өкілеттіктерін растайтын құжаттар;

2) сыртқы экономикалық мәміле жасалғанын растайтын құжаттар, ал сыртқы экономикалық мәміле болмаған жағдайда - тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға иелік ету құқығын растайтын өзге құжаттар, сондай-ақ декларанттың иелігіндегі өзге де коммерциялық құжаттар;

3) көліктік (тасымал) құжаттары;

4) тыйымдар мен шектеулердің сақталуын растайтын құжат;

5) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемдік шараларды қолдануға байланысты шектеулердің сақталуын растайтын құжат;

6) осы Кодекспен көзделген жағдайларда, тауарлардың шыққан елін растайтын құжат;

7) сыртқы экономикалық қызметтің Тауар номенклатурасы бойынша тауарды жіктеу коды мәлімделген құжаттар;

8) кедендік төлемдердің төленгенін және (немесе) қамтамасыз етілуін растайтын құжат;

9) кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдік құқығын, кедендік баждан, салықтардан толық немесе жартылай босатудың осы Кодекспен белгіленген кедендік рәсімдерге сәйкес, не кедендік баж, салықтарды есептеу үшін базаны (салық базасын) азайту қолданылғанын растайтын құжаттар;

10) кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімінің өзгертілгенін растайтын құжаттар;

11) тауарлардың мәлімделген құнын және тауарлардың кедендік құнын анықтау үшін таңдалған әдісті растайтын құжаттар;

12) кеден одағына мүше мемлекеттердің валюталық заңнамасына сәйкес валюталық бақылау саласындағы талаптардың сақталуын растайтын құжат;

13) тауарларды автомобиль көлігімен кедендік транзит рәсімімен тасымалдаған жағдайда халықаралық тасымалдың көлік құралының тіркелуін және ұлттық тиесілілігін растайтын құжат жатады.

Егер осы тармақта көрсетілген құжаттарда кедендік декларацияда мәлімделген мәліметтер болмаса, олардың негізінде кедендік декларация толтырылған құжаттар ұсынылады.

Тауарларға декларация берген кезде кедендік әкету баждары қолданылмайтын тауарларды кедендік экспорт рәсіміне орналастыру үшін осы тармақтың 1), 2), 5), 8), 9), 13) тармақшаларында, сондай-ақ мұндай құжаттар болған жағдайда осы тармақтың 3) тармақшасында көрсетілген құжаттардан өзге құжаттарды кеден органына ұсыну талап етілмейді.

2. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде ұсынылатын құжаттар тізбесі кедендік декларациялау нысанына (жазбаша, электрондық), кедендік декларацияны, кедендік рәсімдер түрлеріне, тауарлар мен тұлғалар санатына байланысты ) кеден одағының кеден заңнамасына немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес қысқартылуы мүмкін.

3. Егер солардың негізінде кедендік декларация толтырылған жекелеген құжаттарды кедендік декларация ұсынылған сәтте тапсыру мүмкін болмаса, декларанттың дәлелді жүгінуі бойынша кеден органы мұндай құжаттарды тауар шығарылғанға дейін, ал кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген жағдайларда - тауарлар шығарылғаннан кейін тапсыруға рұқсат етеді.

4. Тауарларды кедендік ресімдеу кезінде құжаттардың түпнұсқасы не олардың көшірмесі ұсынылады. Кеден органы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларда, ұсынылған құжаттар көшірмелерінің олардың түпнұсқаларына сәйкестігін тексеруге құқылы.

Егер тауарларды кедендік декларациялау кезінде кеден органына кедендік декларациялауда қолданылатын құжаттар бұрын тапсырылған жағдайда, осы құжаттардың көшірмесін ұсыну, не мұндай құжаттардың кеден органына тапсырылғаны жөнінде мәліметтерді көрсету жеткілікті.

5. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде құжаттар осы Кодекске сәйкес, электрондық құжат түрінде ұсынылуы мүмкін.

Электронды құжаттарды ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

6. Кедендік декларацияны электронды нысанда тапсыру кедендік декларацияны толтыруға негіз болған құжаттардың, оның ішінде осы Кодекстің 240, 253, 265, 294, 299, 308-баптарымен белгіленген құжаттарды ұсынумен сүйемелдеудің қажеттілігі жоқ, егер, мұндай құжаттар кеден органына бұрын ұсынылған болса, олар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кейіннен тапсырылуы мүмкін.

7. Кеден органдары кедендік декларациялау кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік тілінде немесе шет тілінде қалыптастырылған құжаттар мен мәліметтерді қолдануы және қабылдауы мүмкін.

Кеден органы кедендік декларациялау кезінде мұндай құжаттар кеден органына ұсынылатын, кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік тілі болып табылмайтын тілде толтырылған құжаттардағы мәліметтерді аударып беруді талап етуге құқылы.

 

184-бап. Кедендік декларациялау кезінде кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес ұсынылатын қосымша құжаттар

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде мәлімделген кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес осы Кодекстің 183-бабында көрсетілген құжаттарға қосымша осы Кодекстің 240, 253, 265, 294, 299 және 308-баптарында, ал кедендік рәсімдерді белгілеген жағдайда:

осы Кодекстің 202-бабының 2-тармақшасына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында;

осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген құжаттар ұсынылады.

 

185-бап. Кедендік декларацияны ұсыну мерзімдері

1. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарларға кедендік декларация, тауарларды уақытша сақтау мерзімі біткенге дейін тапсырылады.

2. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарларға кедендік декларация олардың кеден одағының кедендік аумағынан кеткеніне дейін тапсырылады.

3. Оларға қатысты оларды қайтару туралы шешім шығарылған және оларды осы Кодекске сәйкес кедендік декларациялауға жататын әкімшілік құқық бұзушылықтың немесе қылмыстың қаруы, жасау құралы немесе заты болып табылған тауарларға қатысты кедендік декларация:

1) қылмыстық (әкімшілік) жауапкершіліктен босату туралы шешім;

2) әкімшілік жауапкершіліктен босату туралы кеден органының (лауазымды тұлғаның) шешімі;

3) қылмыстық (әкімшілік) іс бойынша өндірісті тоқтату туралы соттың немесе кеден органының (лауазымды тұлғаның)шешімі;

4) қылмыстық (әкімшілік) жауапкершілікке тарту туралы соттың немесе кеден органының (лауазымды тұлғаның) шешімі заңды күшіне енген күнінен бастап 30 (отыз) күн ішінде беріледі.

4. Оларға қатысты кедендік декларация белгіленген мерзімде берілмеген, осы баптың 3-тармағында көрсетілген тауарларды кеден органдары осы кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстайды.

 

186-бап. Декларант

Декларант:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы;

сыртқы экономикалық мәмілені жасасқан не оның атынан (тапсыруымен) осы мәміле жасалған;

сыртқы экономикалық мәміле жасалмаған кезде - иелену, пайдалану, және (немесе) тауарларды билеу құқығы бар;

2) шетелдік тұлғалар:

жеке пайдалануы үшін тауарларды алып өтетін жеке тұлға;

осы Кодекстің 45-тарауына сәйкес кедендік жеңілдіктерді пайдаланатын тұлға;

уақытша әкелу, кері экспорт, сондай-ақ осы өкілдіктердің жеке мұқтаждықтары үшін әкелінетін тауарларға ғана қатысты ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне мәлімдеген кезде- кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында белгіленген тәртіппен құрылған өкілдігі бар ұйым;

бір тарапы болып Кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы шығатын мәміле шеңберінде емес, билеу құқығы бар тұлға;

3) кедендік транзиттің кедендік рәсімін мәлімдеу үшін - осы баптың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген тұлғалар, сондай-ақ:

тасымалдаушы, оның ішінде кедендік тасымалдаушы;

егер ол кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы болып табылса, экспедитор.

 

187-бап. Декларанттың құқықтары

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде және тауарды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті кедендік операцияларды жасау кезінде декларант:

1) кедендік бақылаудағы тауарларды қарауға, өлшеуге және жүк операцияларын орындауға;

2) кедендік бақылаудағы тауарлардың сынамалары мен үлгілерін осы Кодекстің 155-бабында көзделген шарттар сақталған жағдайда кеден органының рұқсатымен алуға;

3) кеден органдарының лауазымды тұлғалары тауарларды кедендік қарау мен тексеріп қарауы кезінде және тауарлардың үлгілері мен сынамаларын алғанда қатысуға;

4) өздері декларациялайтын тауарлардың кеден органдарында бар үлгілері мен сынамаларының қорытындысымен танысуға;

5) осы Кодекске сәйкес құжаттар мен мәліметтерді электронды құжат түрінде ұсынуға;

6) кеден органдарының және лауазымды тұлғалардың әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдануға;

7) өзі декларациялайтын тауары туралы мәліметтерді нақтылау үшін сарапшыларды тартуға;

8) осы Кодексте көзделген басқа да құқықтар мен құзыреттілікті пайдалануға құқылы.

 

188-бап. Декларанттың міндеттері

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде және тауарды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті кедендік операцияларды жасау кезінде декларант:

1) тауарларды кедендік декларациялау жүргізуге;

2) егер кеден одағының кеден заңнамасымен өзге белгіленбесе, кеден органына, олардың негізінде кедендік декларация толтырылған  құжаттарды, ұсынуға;

3) декларацияланатын тауарларды осы Кодексте көзделген жағдайларда, не кеден органының талабы бойынша ұсынуға;

4) осы Кодекске сәйкес кедендік төлемдерді төлеуге және (немесе) олардың төленуін қамтамасыз етуге;

5)тиісті кеден рәсімінде тауарларды қолдану шарты мен талаптарын сақтауға;

6) осы Кодекске сәйкес өзге талаптарды орындауға міндетті.

 

189-бап. Декларанттың жауапкершілігі

Декларант осы Кодекстің 188-бабында көзделген міндеттерді орындамағаны, сондай-ақ декларацияда көрсетілген, оның ішінде кеден органдары тауарларды тәуекелдерді басқару жүйесін пайдалана отырып шығару туралы шешім қабылдаған кезде дәйектемесіз мәліметтерді мәлімдегені үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапты болады.