Группа МинТакс

2009 жылғы 27 қарашадағы

Кеден одағының Кеден кодексі

туралы шартқа

қосымша

 

 

Кеден одағының кеден кодексі

 

I. ЖАЛПЫ БӨЛІМ

 

1-бөлім. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

 

1-тарау. Жалпы ережелер

 

1-бап. Кеден одағындағы кедендік реттеу

1. Еуразиялық экономикалық қоғамдастығы шеңберіндегі кеден одағындағы (бұдан әрі - кеден одағы) кедендік реттеу - тауарларды кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізуге, оларды кеден одағының бірыңғай кедендік аумағы арқылы кедендік бақылаумен тасымалдауға, уақытша сақтауға, кедендік декларациялауға, кедендік рәсімдерге сәйкес шығаруға және пайдалануға, кедендік бақылауды жүргізуге, кедендік төлемдерді төлеуге байланысты қатынастарды, сондай-ақ кеден органдары мен көрсетілген тауарларды иелену, қолдану және оларға билік ету құқығын іске асыратын тұлғалар арасындағы билік қатынастарды құқықтық реттеу.

2. Кеден одағындағы кедендік реттеу кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес, ал мұндай заңнамада реттелмеген бөлігінде, кеден одағының кеден заңнамасы деңгейінде тиісті құқықтық қатынастар орнатылғанға дейін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

 

2-бап. Кеден одағының бірыңғай кедендік аумағы және кедендік шекара

1. Кеден одағының бірыңғай кедендік аумағын (бұдан әрі - кеден одағының кедендік аумағы) Армения Республикасы, Беларусь Республикасының, Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы мен Ресей Федерациясының аумақтары, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттер аумақтарының шегінен тыс орналасқан жасанды аралдар, қондырғылар, құрылыстар мен оларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің айрықша заңдық құзыры болатын өзге де объектілер құрайды.

2. Кеден одағының кедендік аумағының шегі кеден одағының кедендік шекарасы (бұдан әрі - кедендік шекара) болып табылады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында орналасқан жекелеген аумақтардың шегі кедендік шекара болып табылуы мүмкін.

 

3-бап. Кеден одағының кеден заңнамасы

1. Кеден одағының кеден заңнамасы:

1) осы Кодекстен;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден одағындағы кедендік құқықтық қатынастарды реттейтін халықаралық шарттарынан;

3) Кеден одағы комиссиясының осы Кодекске және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес қабылданатын кеден одағындағы кедендік құқықтық қатынастарды реттейтін шешімдерінен тұрады.

2. Кеден одағының кеден заңнамасы кеден одағының кедендік аумағында қолданылады.

Егер кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден одағындағы кедендік реттеу кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын болса, мұндай заңнама осы кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында қолданылады.

3. Егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, кедендік реттеу кезінде кедендік декларацияны немесе өзге де кедендік құжаттарды тіркеу күніне әрекет ететін кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

4. Егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, тауарларды кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген талаптарды бұза отырып кедендік шекара арқылы өткізген кезде іс жүзінде тауарларды кедендік шекарадан өткізу күніне әрекет ететін кеден одағының кеден заңнамасы, кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

Егер іс жүзінде тауарлар кедендік шекарадан өткізілген күн белгіленбесе, егер осы Кодексте және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес өзгеше белгіленбесе, белгіленген талаптарды бұзушылықтар анықталған күніне әрекет ететін кеден одағының кеден заңнамасы, кедендік-тарифтік реттеу шаралары, тыйым салулар мен шектеулер, кеден одағына мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамалық актілері қолданылады.

 

4-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі терминдер

1. Осы Кодексте мынадай негізгі терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) авария - тасымалдаудың, сақтаудың және пайдаланудың (қолданудың) қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи өзгерістерді, сондай-ақ төтенше және осы жағдайларда алдын алуға болмайтын жағдайларды (еңсерілмейтін күш) қоспағанда, көлік құралдарымен және (немесе) кедендік бақылаудағы өзге де тауарлармен болған, мұндай өзгерістер кезінде тауарлар оның иелегінде болған меншік иесінің және (немесе) тұлғаның қасақана емес әрекеттерінен болған олардың кеден одағының кеден заңнамасында көзделмеген сандық және (немесе) сапалық өзгерістеріне әкеп соқтырған өз салдары бойынша зиянды техникалық, технологиялық немесе өзге де сипаттағы оқиға;

2) әкімшілік құқық бұзушылықтар және қылмыстар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдары олар бойынша әкімшілік процесс жүргізетін (іс жүргізуді жүзеге асырады) әкімшілік құқық бұзушылықтар және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес олар бойынша іс жүргізу кеден органдарының жүргізуіне жатқызылған қылмыстар;

3) тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу - нәтижесінде тауарлар халықаралық почта жөнелтімдерінде жіберуді, оларды кеден органдары шығарғанға дейін құбыржол көлігін және электр беру желілерін пайдалануды қоса алғанда, кез келген тәсілмен кеден одағының кедендік аумағына келген кедендік шекараны кесіп өтуге байланысты әрекеттерді жасау;

4) тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету - тауарларды халықаралық почта жөнелтімдерінде жіберуді, кедендік шекараны іс жүзінде кесіп өткенге дейін құбыржол көлігін және электр беру желілерін пайдалануды қоса алғанда, кез келген тәсілмен кеден одағының кедендік аумағынан әкетуге бағытталған әрекеттерді жасау;

5) тауарларды шығару - кеден органдарының мүдделі тұлғаларға тауарларды мәлімделген кедендік рәсімнің шарттарына сәйкес немесе осы Кодекске сәйкес кедендік рәсімдерге орналастыруға жатпайтын тауарлардың жекелеген санаттары үшін белгіленген шарттарға сәйкес пайдалануға рұқсат беретін әрекеті;

6) декларант - тауарларды декларациялайтын не оның атынан тауарлар декларацияланатын тұлға;

7) мүдделі тұлғалар - тауарларға қатысты мүдделері кеден органдарының шешімдерімен, әрекеттерімен (әрекетсіздігімен) тікелей және жеке қозғалатын тұлғалар;

8) тыйым салулар мен шектеулер - тарифтік емес реттеу шараларын, тауарлармен сыртқы сауданы қозғайтын және ұлттық мүдденің негізінде енгізілетін шараларды, тауарлармен сыртқы сауданың тыйым салулары мен шектеулерінің ерекше түрлерін, экспорттық бақылау, оның ішінде әскери % мақсаттағы, техникалық реттеу өнімдеріне қатысты шараларды қамтитын кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты қолданылатын шаралардың кешені, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімдерімен және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерімен белгіленген санитарлық-эпидемиологиялық, ветеринарлық, карантиндік, фитосанитарлық және радиациялық талаптар;

9) шетелдік тұлға - кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы болып табылмайтын тұлға;

10) шетелдік тауарлар - кеден одағының тауарлары болып табылмайтын тауарлар, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес шетелдік тауарлардың мәртебесін алған тауарлар;

11) Кеден одағының комиссиясы - бірыңғай тұрақты қызмет ететін реттейтін кеден одағының органы;

12) коммерциялық құжаттар - шот-фактуралар (инвойс), спецификациялар, тиеу және орау парақтары мен сыртқы сауда және өзге де қызметті жүзеге асыру кезінде, сондай-ақ тауарларды кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізуге байланысты мәмілелерді жасауды растау үшін пайдаланылатын басқа да құжаттар;

13) тұлға - жеке және (немесе) заңды тұлға, сондай-ақ егер осы Кодекстен өзге туындамаса, заңды тұлға болып табылмайтын ұйым;

14)кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы - кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлға, заңды тұлға болып табылмайтын ұйым, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекетте тұрақты тұратын жері бар жеке тұлға, оның ішінде кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес тіркелген жеке кәсіпкер;

15) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттары - кеден одағының шарттық-құқықтық базасын құрайтын халықаралық шарттар;

16) халықаралық почта жөнелтімдері - кеден одағының кедендік аумағынан тыс жөнелту үшін қабылданған, кеден одағының кедендік аумағына келіп түсетін не осы аумақ арқылы транзитпен өтетін және Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген ілеспе құжаттары бар почта жөнелтімдері;

17) тарифтік емес реттеу шаралары - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімдерімен және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерімен белгіленген сандық және экономикалық сипаттағы өзге де тыйым салулар мен шектеулерді, енгізу жолымен жүзеге асырылатын тауарлармен сыртқы сауданы реттеу шаралар кешені;

18) салықтар- қосылған құн салығы және тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кеден органдары өндіріп алатын акциз (акциздер);

19)тауарларды кедендік шекара арқылы заңсыз өткізу - тауарларды кедендік шекара арқылы белгіленген жерлерден тыс немесе осы жерлердегі кеден органдары жұмысының белгіленбеген уақытында, не кедендік бақылаудан жасырып, не тауарларды декларацияламай, не дұрыс декаларацияламай, не тауарлар туралы дұрыс емес мәліметтер бар құжаттарды пайдалана отырып және (немесе) мұндай өткізуге ниеттенуге тең, жасанды не басқа тауарларға жататын сәйкестендіру құралдарын пайдалана отырып өткізу;

20) почта байланысының операторы - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және Дүниежүзілік почта одағының актілеріне сәйкес почта байланысының қызмет көрсетуін қамтамасыз ететін тұлға;

21) тасымалдаушы - тауарларды және (немесе) жолаушыларды кедендік шекара арқылы тасымалдауды және (немесе) кеден одағының кедендік аумағы шегінде кедендік бақылаудағы тауарларды тасымалдауды жүзеге асыратын тұлға немесе көлік құралдарын пайдаланғаны үшін жауапты болып табылатын тұлға;

22) тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу - тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу немесе тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету;

23) керек-жарақтар - тауарлар:

қосалқы бөлшектер мен жабдықтарды қоспағанда, теңіз (өзен) кемелерін, ішкі жүзу кемелерін, «өзенде - теңізде» жүзу кемелерін, су асты қанаттары бар кемелерді, ауа жастықтары бар кемелерді, өздігінен жүретін және өздігінен жүрмейтін лихтерлер мен баржаларды қоса алғанда, шағын кемелерді (бұдан әрі - су кемелері), әуе кемелерін және пойыздарды жүру жолында немесе аралық аялдама не тұрақ пункттерінде қалыпты пайдалануды қамтамасыз ету және техникалық қызмет көрсету үшін қажетті;

бұл керек-жарақтардың сатылатындығына немесе сатылмайтындығына қарамастан, су кемелерінің, әуе кемелерінің бортында жолаушылар мен экипаж мүшелерінің немесе пойыздарда жолаушылар мен пойыз бригадасы қызметкерлерінің тұтынуы үшін арналған;

көрсетілген керек-жарақтарды осы кемелердің бортында тұтыну мақсатынсыз, су кемелерінің, әуе кемелерінің жолаушылары мен экипаж мүшелері үшін сатуға арналған;

24) кедендік декларация - белгіленген нысан бойынша жасалған, тауарлар туралы, таңдалған кедендік рәсім туралы мәліметтер және тауарларды шығару үшін қажетті өзге де мәліметтер бар құжат;

25) кедендік бажы - тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге байланысты кеден органы өндіріп алатын міндетті толем;

26) кедендік рәсім - тауарларды кеден одағының кедендік аумағында немесе одан тысқары кеден мақсаты үшін қолдану және (немесе) иелену талаптары мен шарттарын айқындайтын нормалардың жиынтығы;

27) кедендік декларациялау - декларанттың кеден органына тауарлар туралы, таңдалған кедендік рәсім туралы мәліметті және (немесе) тауарларды шығару үшін қажетті өзге де мәліметтерді мәлімдеуі;

28) кедендік құжаттар - тек кедендік мақсат үшін жасалатын құжаттар;

29) кедендік операциялар - кеден одағының кеден заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында тұлғалар және кеден органдары жасайтын әрекеттер;

30) кеден органдары - кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары;

31) кедендік бақылау - кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында кеден органдары, оның ішінде тәуекелдерді басқару жүйесін пайдалана отырып, жүзеге асыратын шаралардың жиынтығы;

32) межелі кеден органы - қызмет өңірінде жөнелтуші кеден органы белгілеген тауарларды жеткізу орны бар не кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтайтын кеден органы;

33) жөнелтуші кеден органы - тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасайтын кеден органы;

34) кедендік өкіл - кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес декларанттың немесе өзге мүдделі тұлғаның атынан және тапсырмасы бойынша кедендік операцияларды жасайтын кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы;

35) тауар-кедендік шекара арқылы өткізілетін кез келген жылжымалы мүлік, оның ішінде ақпарат тасымалдағыш, кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасы, бағалы қағаздар және (немесе) валюталық құндылықтар, жол чектері, электрлік және энергияның өзге де түрлері, сондай-ақ жылжымайтын мүлікке теңестірілген өзге де өткізілетін заттар;

36) жеке пайдалануға арналған тауарлар - кедендік шекара арқылы алып жүрілетін немесе алып жүрілмейтін багажда, халықаралық почта жөнелтімдерінде немесе өзге тәсілмен өткізілетін жеке тұлғалардың жеке, отбасылық, үй және кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес мұқтаждықтары үшін арналған тауарлар;

37) кеден одағының тауарлары - кеден одағының кедендік аумағындағы мынадай тауарлар:

толығымен кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында өндірілген;

кеден одағының кедендік аумағына әкелінген әрі осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының тауарлары мәртебесін алған;

кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында осы тармақшаның екінші  және үшінші абзацтарында көрсетілген тауарлардан және (немесе) шетелдік тауарлардан жасалған және осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының тауарлары мәртебесін алған;

38) көліктік (тасымалдау) құжаттар - коносамент, жөнелтпе құжат немесе тауарларды тасымалдау шартының бар болуын растайтын және оларды мұндай тасымалдау кезінде ілеспе болатын өзге де құжат;

39) көлік құралдары - оларға арналған техникалық паспорттармен немесе техникалық формулярлармен көзделген қосалқы бөлшектері, керек-жарақтар мен жабдықтары, егер, көрсетілген көлік құралдарымен бірге тасымалданатын болса, олардың конструкциясында көзделген май құю ыдыстарындағы жанар-жағармай материалдары, салқындату және өзге де техникалық сұйықтар бар кез келген су кемесін, әуе кемесін, автомобильдік көлік құралын, тіркемені, жартылай тіркемені, теміржол көлік құралын (теміржол жылжымалы құрамы, темір жол жылжымалы құрамының бірлігі) немесе контейнерді қамтитын тауарлар санаты;

40) халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары - жүктерді тиеу, түсіру, өңдеу және қорғауға арналған олардағы арнайы жабдығы, материалдық-техникалық жабдықтау және жарақтандыру заттары, сондай-ақ, көлік құралын жүру жолында жөндеуге, техникалық қызмет көрсетуге немесе пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері мен жабдығы бар жүктерді, жолаушыларды және (немесе) багаждарды халықаралық тасымалдауды бастау және (немесе) аяқтау мақсатында кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін немесе одан тыс әкетілетін көлік құралдары;

41) экспресс-жүк - халықаралық почта жөнелтілімдерінде жіберілетін тауарды қоспағанда, жеке жүкқұжатқа сәйкес ықтимал және (немесе) тіркелген барынша аз уақыт ішінде осы тауарды алушыға дейін жеткізу мақсатында тасымалдауларды ұйымдастыру мен қадағалаудың электронды ақпараттық жүйесін пайдалана отырып, көліктің кез келген түрлерімен жедел тасымалдау шеңберінде тасымалданатын тауар.

2. Кеден одағы кеден заңнамасының өзге де терминдері осы Кодекстің тиісті баптарында және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында айқындалатын мәндерде пайдаланылады.

3. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, осы Кодексте пайдаланылатын азаматтық және басқа салалардағы заңнаманың терминдері кеден одағына мүше мемлекеттің әрқайсысында осы кеден одағына осы мүше мемлекеттер заңнамасының тиісті салаларында пайдаланылатын мәнде пайдаланылады.

 

5-бап. Кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген мерзімдерді есептеу тәртібі

1. Кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген мерзім, күнтізбелік күнмен немесе жылмен, айлармен, күндермен немесе сағаттармен есептелетін, уақыт кезеңінің етуімен айқындалады.

Мерзімді болуы мүмкін оқиғаны немесе жасалуы мүмкін іс-әрекетті көрсете отырып та анықтауға болады.

2. Егер кеден одағының кеден заңнамасымен уақыт кезеңімен белгіленген мерзімнің басталуын және аяқталуын анықтау үшін мерзімді есептеудің арнайы тәртібі белгіленбесе, кеден одағының кеден заңнамасында осы баптың 3-8-тармақтарында көзделген ереже қолданылады.

3. Уақыт кезеңімен белгіленген мерзімнің өтуі күнтізбелік күннен немесе оқиғаның басталуы анықталған күннен кейін келесі күні басталады.

4. Жылдармен есептелетін мерзім, мерзімнің соңғы жылының тиісті айында және күнінде аяқталады.

5. Айлармен есептелетін мерзім, мерзімнің соңғы айының тиісті күнінде аяқталады.

Егер айлармен есептелетін мерзімнің аяқталуы, тиісті күні жоқ айға келетін болса, онда мерзім осы айдың соңғы күнінде аяқталады.

6. Егер мерзімнің соңғы күні жұмыс істемейтін күнге келетін болса, одан кейінгі жақын жұмыс күні мерзімнің аяқталу күні болып есептеледі.

7. Егер мерзім қандай да бір іс-әрекетті жасау үшін белгіленсе, ол мерзімнің соңғы күнінде 24 (жиырма төрт) сағатқа дейін орындалуы мүмкін.

Бірақ, егер бұл іс-әрекет ұйымда жасалатын болса, онда мерзім, бұл ұйымда белгіленген ережелер бойынша тиісті операциялар тоқтатылған сағатта аяқталады.

Мерзімнің соңғы күнінде 24 (жиырма төрт) сағатқа дейін почта байланысы мекемесіне (ұйымына) тапсырылған жазбаша өтініштер және хабарламалар мерзімінде жасалған деп есептеледі.

8. Егер мерзім жұмыс күндерімен есептелген жағдайда, жұмыс күндері деп аптаның дүйсенбіден жұмаға дейінгі, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жұмыс істемейтін күн деп жарияланған мереке күндеріне келмейтін күндері айтылады.

Егер тауарларды кедендік шекарадан өткізу орындарында және кеден органдары орналасқан өзге де орындарда кеден органдарының жұмыс уақыты жұмыс істемейтін күндері белгіленсе, осы кеден органдарының жұмыс күндерімен есептелетін кедендік операцияларды жасау мерзімі өзіне жұмыс істемейтін күндерді қамтиды.

 

6-бап. Кеден органдары және олардың негізгі міндеттері

1. Кеден органдары кеден одағының кедендік аумағында мынадай негізгі міндеттерді шешуді қамтамасыз етеді:

1) кеден одағының бірыңғай сауда саясатын іске асыруға жәрдемдесу;

2) орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген, кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің өзге де заңнамаларын орындауды қамтамасыз ету;

3) кедендік операцияларды жасау және оның ішінде, өзара әкімшілік көмек көрсету шеңберінде кедендік бақылауды жүргізу;

4) кедендік төлемдерді, сондай-ақ арнайы, демпингке қарсы және өтемақылық баждарды өндіріп алу, оларды есептеу дұрыстығын және уақытында төлеуді бақылау, өз құзыреті шегінде оларды мәжбүрлеп өндіріп алу бойынша шаралар қабылдау;

5) өз құзыреті шегінде кедендік-тарифтік реттеу шараларын және кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты тыйым салулар мен шектеулерді сақтауды қамтамасыз ету;

6) өз құзыреті шегінде кедендік реттеу саласында тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды қамтамасыз ету және кедендік шекара арқылы тауар айналымын жеделдету үшін жағдай жасау;

7) өз құзыреті шегінде кеден одағына мүше мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігін, адам өмірі мен денсаулығын, жануарлар мен өсімдіктер әлемін, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік шекарасы арқылы бағалы қағаздарды және (немесе) валюта құндылықтарының, жол чектерінің өткізілуін бақылауды жүзеге асырған кезде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды қамтамасыз ету;

8) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар мен қылмыстарды анықтау, алдын алу және жолын кесу;

9) өз құзыреті шегінде кеден одағының кедендік аумағында зияткерлік меншік құқығын қорғауды қамтамасыз ету;

10) кедендік статистиканы жүргізу.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кеден органдары шешетін өзге де міндеттер белгіленуі мүмкін.

2. Кеден органдарының жүйесі, олардың құқықтары, міндеттері және жауапкершілігі, сондай-ақ кеден органдарында қызмет атқару шарты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

7-бап. Кеден органдарының құқық қорғау қызметі

1. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары контрабанда туралы, кедендік төлемдерді төлеуден жалтару және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес олар бойынша іс жүргізу кеден органдарының жүргізуіне жатқызылған өзге қылмыстар туралы істер бойынша анықтау органдары болып табылады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары, осы мемлекеттердің заңнамасымен, іс жүргізуі кеден органдарының жүргізуіне жататын қылмыстар деп танылған, құқыққа қарсы әрекетті дайындайтын, жасайтын немесе жасаған тұлғаларды анықтау, халықаралық шарттарға сәйкес халықаралық кеден ұйымдарының, шет мемлекеттердің кеден және өзге де құзыретті органдарының сұрау салуларын орындау мақсатында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырады.

Жедел-іздестіру қызметін кеден одағына мүше мемлекеттердің жедел-іздестіру қызметі туралы заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары жүзеге асырады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша әкімшілік процесті жүргізеді (іс жүргізуді жүзеге асырады) және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартады.

 

8-бап. Кеден органдары алған ақпаратқа қатысы

1. Кеден одағының кеден заңнамасына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдары алған кез келген ақпаратты мұндай органдар тек кеден мақсаты үшін, оның ішінде әкімшілік құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың алдын алу және жолын кесу үшін ғана пайдаланады.

2. Кеден органдарының, олардың лауазымды тұлғаларының, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес осы баптың 1-тармағында көрсетілген ақпаратқа қол жеткізген өзге де тұлғалардың мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты және осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, басқа да құпия ақпаратты жариялауға, жеке мақсатта пайдалануға не үшінші тұлғаларға, оның ішінде мемлекеттік органдарға беруге құқығы жоқ.

Егер көрсетілген органдарға мұндай ақпарат аталған кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өздеріне жүктелген міндеттерді шешу үшін кажет болса, кеден одағына бір мүше мемлекеттің кеден органдары өздеріне ұсынылған ақпаратты аталған кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпиясын және басқа да құпия ақпаратты қорғау жөніндегі заңнамасының талаптарының, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарының тәртібімен және оларды сақтай отырып, осы кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік органдарына ұсынады.

 

9-бап. Кеден органының және оның лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану

Кез келген тұлға, кеден органдарының шешіміне, кеден органдарының немесе олардың лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) кеден органының немесе кеден органы лауазымды тұлғаларының шешіміне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымданатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіпте және мерзімде шағымдануға құқылы.

 

 

2-тарау. Ақпараттандыру және консультация беру

 

10-бап. Кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпараттандыру

1. Кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпараттандыру кеден одағының кеден заңнамасының актілерін ресми және өзге де баспасөз басылымдарында жариялау жолымен, сондай-ақ ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олар туралы ақпаратты телевизия және радио бойынша, сондай-ақ ақпаратты таратудың өзге тәсілдері арқылы жалпы жұрттың назарына жеткізу жолымен жүзеге асырылады.

2. Кеден одағының комиссиясы және кеден органдары, Интернет желісінде олардың ресми веб-сайттарында орналастырылған кеден одағының кеден заңнамасы туралы ақпаратқа тұлғалардың кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етеді.

 

11-бап. Кеден органдарының консультация беруі

1. Кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасына қатысты мәселелер бойынша және кеден органдарының құзыретіне енетін өзге де мәселелер бойынша мүдделі тұлғаларға консультация береді.

2. Кеден органдарының консультация беруі ауызша және жазбаша нысандарда тегін жүзеге асырылады. Мүдделі тұлғаның жазбаша сұрау салуы бойынша кеден органы ақпаратты жазбаша нысанда қысқа мерзімде, бірақ кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген мерзімнен кешіктірмей ұсынуға міндетті.

3. Консультация беру кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары кеден органының атынан кедендік декларацияларды және кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден органына ұсынуға жататын өзге де құжаттарды тексермейді, сондай-ақ мұндай кедендік декларациялар мен құжаттарды жасамайды.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттарды толтыруға байланысты консультация, мүдделі тұлға ұсынған ақпаратты тексерместен ауызша нысанда жүргізіледі.

4. Консультация беру кезінде кеден органы лауазымды тұлғасының:

1)кеден органдарының құзыретіне енбейтін мәселелер бойынша консультация жүргізуге;

2) мүдделі тұлға ұсынған құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге;

3) мүдделі тұлғалардың құжаттарына билік ету жазуларын жазуға, кеден органдарына нұсқау беруге немесе қандай-да бір өзге тәсілмен кеден органының кейінгі шешімдеріне немесе кеден органдарына жүктелген функцияларды жүзеге асыру кезінде оның лауазымды тұлғасының әрекетіне ықпал етуге;

4) заңнамаға сәйкес жария етуге жатпайтын мәліметтерді хабарлауға құқығы жоқ.

5. Консультацияларды жүргізу кезінде мүдделі тұлғаларға ұсынылған ақпарат, тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасау кезінде кеден органының немесе оның лауазымды тұлғасының шешім қабылдауы немесе әрекет (әрекетсіздік) жасауы үшін негіздеме болып табылмайды.

6. Кеден органдарының консультация беруін ұйымдастыру тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

 

 

3-тарау. Кеден органдарының сыртқы экономикалық қызметке қатысушылармен және кеден ісі саласында қызметті жүзеге асыратын тұлғалармен өзара қарым-қатынасы

 

12-бап. Кедендік өкіл

1. Кедендік өкіл - осы Кодекстің 13-бабында белгіленген шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға кедендік өкілдердің тізіліміне енгізілгеннен кейін кедендік өкіл болып танылады.

Кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында кеден өкілдері тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың кеден өкілдері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртіптері белгіленуі мүмкін.

2. Кедендік өкіл декларанттың немесе өзге мүдделі тұлғалардың атынан немесе тапсырмасы бойынша кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес оның кеден органы кедендік өкілдердің тізіліміне енгізген кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында кедендік операцияларды жасайды.

3. Кедендік өкілдердің декларантпен немесе өзге мүдделі тұлғалармен қатынасы келісімшарт негізінде құрылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден өкілдерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде кеден өкілдерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет оны Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында мерзімді жариялауды қамтамасыз етеді.

5. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік өкілдердің тікелей кедендік операцияларды жүзеге асырушы жұмыскерлеріне қойылатын біліктілік талаптары және мұндай тұлғаларға олардың белгіленген талаптарға сәйкестігін растайтын құжатты беру шарты анықталуы мүмкін.

6. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкіл үшін осы Кодекске сәйкес декларант немесе өзге мүдделі тұлғалар кедендік операцияларды жасаған кезде белгіленетін жағдайлардан қолайсыздау жағдайлар белгіленбеуі немесе сол кезде қойылатын талаптардан неғұрлым қатаң талаптар қойылмауға тиіс.

 

13-бап. Кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттары

Мыналар заңды тұлғаны кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) бұл тұлғаның штатында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға олардың сәйкес келуін растайтын құжаты бар кем дегенде 2 (екі) жұмыскердің бар болуы;

2) ұсынылатын тұлғалардың мүлігіне зиян келтіру немесе бұл тұлғалармен шарттарды бұзу салдарынан болуы мүмкін өзінің азаматтық жауапкершілігінің тәуекелін сақтандыру шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) мұндай қамтамасыз етуді ұсыну күнгі кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша кем дегенде бір миллион евроға баламалы сомаға кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

4) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

 

14-бап. Кедендік өкілдердің тізілімінен шығару үшін негіздеме

Кедендік өкілдердің тізілімінен шығару үшін мыналар негіздеме болып табылады:

1) осы Кодекстің 13-бабымен белгіленген кедендік өкілдердің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) кеден өкілінің оны кеден өкілдерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

15-бап. Кедендік өкілдің құқықтары

1. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкіл оған кеден органдарымен өзара қарым-қатынаста өзінің мүддесін білдіруге уәкілеттік беретін тұлғамен бірдей құқықтарға ие.

2. Өз қызметін жүзеге асыру кезінде кедендік өкіл:

1) өкілдік беруші тұлғадан кедендік мақсаттар үшін қажетті, оның ішінде коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпараты не басқа құпия ақпараты бар құжаттар мен мәліметтерді талап етуге және осы Кодексте белгіленген талаптардың сақталуын қамтамасыз ететін мерзімдерде осындай құжаттар мен мәліметтерді алуға;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен, кедендік мақсаттар үшін қажетті ақпараттарды автоматтандырылған өңдеу, деректерді электрондық жолмен беру үшін пайдаланатын кеден органдарының ақпараттық желілеріне қол жеткізуге құқылы.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бірыңғай Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес тауарлардың жекелеген түрлеріне қатысты не кедендік шекара арқылы белгілі бір көлік түрлерімен өткізілетін тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасаумен, сондай-ақ жекелеген кедендік операцияларды жасаумен немесе кеден одағына мүше мемлекеттің бір (бірнеше) кеден органының (кеден органдарының) қызметі өңірінің шеңберінде қызмет өңірімен кедендік өкілдің өз қызметінің саласын шектеу құқығы қарастырылуы мүмкін.

 

16-бап. Кедендік өкілдің міндеттері

1. Кедендік операцияларды жасау кезінде кедендік өкілдің міндеттері кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген талаптарға және шарттарға негізделген.

Кедендік өкілдің міндеттеріне мәлімделген кедендік рәсімдердің талаптары мен шарттарын сақтауға байланысты кедендік операцияларды, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес олар өкілдік беруші тұлғаларға ғана жүктелетін өзге міндеттерді жасау кірмейді.

2. Өкілдік беруші тұлғадан алған мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты не басқа құпия ақпаратты кедендік өкіл және оның жұмыскерлері жарияламауға немесе өз мақсаттары үшін пайдаланбауға, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғаларға бермеуге тиіс.

3. Кедендік өкіл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органдарына есептілік ұсынуға міндетті.

4. Кедендік өкілдің кеден органдарының алдындағы міндеттері өкілдік беруші тұлғамен жасалған шартпен шектелмеуі мүмкін.

5. Міндеттер барлық кедендік өкіл үшін бірыңғай болып табылады. Жекелеген кедендік өкілдер үшін ерекше (эксклюзивтік) құқықтар және жеке сипаттағы өзге де артықшылықтар беруге тыйым салынады;

6. Кеден өкілі заңды тұлғаны кеден өкілдерінің тізіліміне енгізген кеден органын осындай мәліметтер өзгертілген күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде кеден өкілдерінің тізіліміне енгізген кезде мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы хабарландыруға міндетті.

 

17-бап. Кедендік өкілдің жауапкершілігі

Кеден одағының кеден заңнамасының талаптарын сақтамағаны үшін кедендік өкіл, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

18-бап. Кедендік тасымалдаушы

1. Кедендік тасымалдаушы - осы Кодекстің 19-бабымен белгіленген шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізілгеннен кейін кедендік тасымалдаушы болып табылады.

Кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

2. Кедендік тасымалдаушы кедендік бақылаудағы тауарларды кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалдауды жүзеге асырады.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кедендік тасымалдаушылар болып танылған тұлғалардың тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет оны Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында мерзімді жариялауды қамтамасыз етеді.

Кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізілімінің нысаны және оны жүргізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен анықталады.

4. Кедендік тасымалдаушылардың мәртебесі нысаны мен пайдалану тәртібін Кеден одағының комиссиясы белгілейтін құжатпен расталады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжатты заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылар тізіліміне қосқан, кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы береді.

 

19-бап. Кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттары

Мыналар заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) бұл тұлғаның, кеден органына жүгіну күніне кемінде 2 (екі) жыл ішінде жүктерді тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруы;

2) мұндай қамтамасыз етуді ұсыну күнгі кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша кем дегенде екі жүз мың евроға баламалы сомаға кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

3) егер, қызметтің мұндай түрі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес көрсетілген құжаттың бар болуын талап етсе, жүктерді тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға арналған рұқсат ету құжатының бар болуы;

4) меншігінде, шаруашылық жүргізуінде, жедел басқаруында, жалға алуында тауарларды тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарының, оның ішінде кедендік пломбалары және мөрлері бар тауарларды тасымалдау үшін жарамды көлік құралдарының болуы;

5) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындамаған міндеттің болмауы;

6) кеден органына жүгінгенге дейін 1 (бір) жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

7) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

 

20-бап. Кедендік тасымалдаушылардың тізілімінен шығару үшін негіздеме

Кедендік тасымалдаушылардың тізілімінен шығару үшін мыналар негіздеме болып табылады:

1) осы Кодекстің 19-бабының 2)- 5) және 8) тармақшаларымен белгіленген, кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) тасымалдаушылардың осы Кодекстің 21-бабының 1) - 3) тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) кедендік тасымалдаушының оны кедендік тасымалдаушылар тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

21-бап. Кедендік тасымалдаушының міндеттері

Кедендік тасымалдаушы:

1) кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде, осы Кодекспен белгіленген шарттарды сақтауға және талаптарды орындауға;

2) кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тасымалданатын тауарлардың есебін жүргізуге және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдарына мұндай тауарларды тасымалдау туралы, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып есептілік ұсынуға;

3) осы Кодекстің 227-228-баптарында көзделген жағдайларда кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауға;

4) тауарларды жөнелтушіден, оларды алушыдан немесе экспедитордан алған мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпаратты не басқа құпия ақпаратты жарияламауға немесе өз мақсаттары үшін пайдаланбауға, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғаларға бермеуге;

5) заңды тұлғаны кедендік тасымалдаушылардың тізіліміне енгізген кеден органына кедендік тасымалдаушылар тізіліміне енгізу кезінде олар мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы, мұндай мәліметтер өзгерген күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнінің ішінде ақпараттандыруға міндетті.

 

22-бап. Кедендік тасымалдаушының жауапкершілігі

Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарлады тасымалдау кезінде өзінің міндеттерін орындамағаны үшін кедендік тасымалдаушы, осы Кодекстің 224-бабына сәйкес жауаптылықта болады.

 

23-бап. Уақытша сақтау қоймасының иесі

1. Уақытша сақтау қоймасының иесі - осы Кодекстің 24-бабында белгіленген шарттарға жауап беретін кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілгеннен кейін уақытша сақтау қоймасының иесі болып танылады.

Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу және осы тізілімнен шығару тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың уақытша сақтау қоймаларының иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Уақытша сақтау қоймасының иесі, кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген жағдайларда және шарттарда кедендік бақылаудағы тауарларды сақтауды жүзеге асырады.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен уақытша сақтау қоймаларының иелері болып танылған тұлғалардың тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде уақытша сақтау қоймалары иелерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

24-бап. Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

1. Мыналар заңды тұлғаны уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттары болып табылады:

1) меншігінде, шаруашылық иелігінде, жедел басқаруында, жалға алуында уақытша сақтау қоймасы ретінде пайдалану үшін көзделген және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға жауап беретін үй-жайлардың және (немесе) ашық алаңдардың бар болуы;

2) сақтаудағы басқа тұлғалардың тауарларына зиян келтіру немесе басқа тұлғалармен жасалған сақтау шарттарының өзге шарттарын бұзу салдарынан болуы мүмкін өзінің азаматтық жауапкершілігінің тәуекелін сақтандыру шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындамаған міндеттің болмауы;

4) кеден органына жүгінгенге дейін 1 (бір) жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

5) өзге талаптарға сәйкес келуі және кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де шарттарды сақтау.

2. Егер үй-жайларды және (немесе) ашық алаңдарды иелену жалға алу шарты негізінде жүзеге асырылған жағдайда, мұндай шарт, Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу туралы өтінішті беру күніне 1 (бір) жылдан кем емес мерзімге бекітілуі тиіс.

 

25-бап. Уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар заңды тұлғаны уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 24-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) уақытша сақтау қоймасы иесінің осы Кодекстің 26-бабының 1-5, 7 және 8-тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) уақытша сақтау қоймасы иесінің оны уақытша сақтау қоймасы иелерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

26-бап. Уақытша сақтау қоймасы иесінің міндеттері

Уақытша сақтау қоймасының иесі:

1) тауарларды уақытша сақтау кезінде, осы Кодекспен белгіленген шарттарды сақтауға және талаптарды орындауға;

2) уақытша сақтау қоймасындағы тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

3) сақталатын тауарлардың есебін жүргізуге және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органдарына олар туралы есеп ұсынуға;

4) уақытша сақтау қоймасының қызметкері болып табылмайтын және кеден органының рұқсатынсыз сақталатын тауарларға қатысты өкілдіктерге ие емес бөтен тұлғаларды жібермеуге;

5) кеден органдары лауазымды тұлғаларының сақталатын тауарларға қол жеткізуіне қатысты кеден органдарының талаптарын орындауға;

6) уақытша сақтау қоймасы жұмыс істеуді тоқтатқан жағдайда, осы қойманың жұмысты тоқтатуы туралы шешімді қабылдаған күннен кейінгі үш жұмыс күні ішінде уақытша сақтау орнына тауарларын қойған тұлғаларға осы шешімді жеткізуге;

7) осы Кодекстің 172-бабында көзделген жағдайларда кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауға;

8) заңды тұлғаны, уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізген кеден органына, уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу кезінде олармен мәлімделген мәліметтердің өзгергені туралы, осындай мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде хабарлауға міндетті.

 

27-бап . Уақытша сақтау қойма иесінің жауапкершілігі

Тауарларды уақытша сақтау кезінде өз міндеттерін орындамағаны үшін уақытша сақтау қоймасының иесі, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

28-бап. Кеден қоймасының иесі

1. Кеден қоймасының иесі - осы Кодекстің 29-бабында белгіленген, шарттарға жауап беретін, кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға, кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілгеннен кейін кеден қоймасының иесі болып табылады.

Кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу және аталмыш тізілімнен алып тастау кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың кеден қоймаларының иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Кеден қоймасының иесі, кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген жағдайларда және шарттарда, кедендік бақылаудағы тауарларды сақтауды жүзеге асырады.

3. Кеден қоймасы иесінің декларантпен немесе өзге де мүдделі тұлғалармен қатынасы келісім-шарттық негізде құрылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен уақытша сақтау қоймалары иелерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

Кеден одағының комиссиясы кеден органдары жүргізетін тізілімдердің негізінде уақытша сақтау қоймалары иелерінің жалпы тізілімін қалыптастырады және бір тоқсанда кемінде бір рет Кеден одағы комиссиясының ресми Интернет-сайтында оның мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

29-бап. Кеден қоймасы иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

1. Заңды тұлғаны кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарты болып мыналар табылады:

1) меншігінде, шаруашылық иелігінде, жедел басқаруында, жалда кеден қоймасы ретінде пайдалануға арналған және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға жауап беретін үй-жайлардың және (немесе) ашық алаңдардың бар болуы;

2) сақтауда тұрған басқа тұлғалардың тауарларына зиян келтіру немесе басқа тұлғалармен жасалған сақтау келісімшарттың өзге шарттарын бұзу себебі бойынша болатын өзінің азаматтық жауапкершілігіне келетін қатерді сақтау шартының бар болуы. Сақтандыру сомасының мөлшері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады;

3) кеден органына жүгіну күнінде кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттемелердің жоқ болуы;

4) кеден органына жүгінгенге дейін бір жыл ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген, кеден ісі саласында құқық бұзушылығы үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту фактілерінің болмауы;

5) кеден одағының кеден заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттарды сақтауы.

2. Егер үй-жайларды және (немесе) ашық алаңдарды иелену жалға алу шарты негізінде жүзеге асырылған жағдайда, егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өзгесі белгіленбесе, осындай шарт, кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу туралы өтінішті беру күніне бір жылдан кем емес мерзімге бекітілуі керек.

 

30-бап. Кеден қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар заңды тұлғаны кеден қоймалары иелерінің тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 29-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген кеден қоймалары иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) кеден қоймасы иесінің осы Кодекстің 31-бабының 1) - 6), 8) және 9) тармақшаларында көзделген міндеттерді сақтамауы;

3) кеден қоймасы иесінің оны кеден қоймасы иелері тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.».

 

31-бап. Кеден қоймасы иесінің міндеттері

Кеден қоймасының иесі:

1) кеден қоймасында орналасқан тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

2) тауарлардың кеден қоймасында сақталуына қатысты осы Кодекспен бекітілген шарттар мен талаптарды сақтауға;

3) кедендік бақылауды жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;

4) кеден қоймасында сақталатын тауарларды есепке алуды жүргізу және кеден органына осы тауарлар жөнінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден органына осындай тауарлар туралы есеп ұсынуға;

5) кеден қоймасының жұмысшылары болып табылмайтын және кеден органдарының рұқсатынсыз сақталып отырған тауарларға қатысты өкілеттігі жоқ бөтен тұлғаларды жібермеуге;

6) кеден органдары лауазымды тұлғаларының сақталып отырған тауарларға қол жетімділігіне қатысты кеден органдарының талаптарын орындауға;

7) кеден қоймасының жұмысын тоқтатқан жағдайда, осы қойманың қызметін тоқтату туралы шешімді қабылдаған күннен кейінгі үш жұмыс күн ішінде осы шешім туралы кеден қоймасына тауарларды орналастырған тұлғаларды хабардар етуге;

8) апаттың кезінде жойылудың немесе дүлей күштің іс-әрекетінің нәтижесінде жоғалтуды, немесе тауарларды кеден органдарының рұқсатынсыз беруді қоспағанда, тауарларды жоғалтқан жағдайда, осы Кодекске сәйкес, кедендік төлемдерді, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелер пайда болған кезде кедендік кіріс төлемдерін, салықтарын төлеуге;

9) заңды тұлғаны кеден қоймаларын иеленушілердің тізіліміне қосқан кеден органын кеден қоймасын иеленушілердің тізіліміне қосқан кезде онымен ұсынылған мәліметтердің өзгергені туралы осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ақпараттандыруға міндетті.

 

32-бап. Кеден қоймасы иесінің жауапкершілігі

Тауарларды кеден қоймасында сақтау кезінде өзін міндеттерін орындамағаны үшін кеден қоймасының иесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

 

33-бап. Бажсыз сауда дүкенінің иесі

1. Бажсыз сауда дүкенінің иесі - осы Кодекстің 34-бабымен анықталған шарттарға жауап беретін кеден одағына мүше мемлекеттің заңды тұлғасы.

Заңды тұлға бажсыз сауда дүкенінің иесі болып бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізілгеннен соң есептелінеді.

Бажсыз сауда дүкенінің иелерінің тізіліміне енгізудің немесе осы тізілімнен алып тастаудың тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізіліміне енгізілген заңды тұлғалардың бажсыз сауда дүкендерінің иелері ретіндегі қызметін тоқтата тұру және қайта жаңғырту жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

2. Бажсыз сауда дүкенінің иесі бажсыз сауда кедендік рәсімі бойынша орналастырылған тауарларды кеден одағының кедендік шекарасынан шығатын жеке тұлғаларға, сондай-ақ шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге, оларға теңестірілген халықаралық ұйымдардың өкілдіктеріне, консулдық мекемелерге не дипломатиялық агенттерге, консулдық лауазымды адамдарға және олардың өздерімен бірге тұратын отбасы мүшелеріне бөлшектеп сатуда сақталуын және өткізілуін қамтамасыз етеді.

3. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізілімін жүргізеді және бір тоқсанда кемінде бір рет, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, олардың мерзімді жариялануын қамтамасыз етеді.

 

34-бап. Бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізу шарттары

Заңды тұлғаларды бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне енгізу шарттары:

1) бажсыз сауда дүкені ретінде пайдалану үшін жарамды жеке меншікте, шаруашылық қарамағында, жедел басқаруда немесе үй-жай жалдауында және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген талаптарға сәйкес келетін;

2) бөлшектеп сатуға тіркеме немесе рұқсаттама құжаттардың бар болуы, егер оларды алу міндеттемесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген болса;

3) кеден органына жүгінген күні кедендік төлемдерді, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттеменің болуы;

4) кеден органына жүгінген күнге дейінгі бір жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында анықталған кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтары үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылу фактілерінің болмауы;

5) кеден одағының кедендік заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген өзге де талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттарды сақтау болып табылады.

 

35-бап. Бажсыз сауда дүкендерінің иелері тізілімінен алып тастау үшін негіздер

Мыналар бажсыз сауда дүкендерінің иелері тізілімінен алып тастау үшін негіздер болып табылады:

1) осы Кодекстің 34-бабының 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында белгіленген бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізіліміне енгізу шарттарын сақтамау;

2) осы Кодекстің 36-бабында көзделген міндеттерді бажсыз сауда дүкені иесінің сақтамауы;

3) бажсыз сауда дүкені иесінің оны бажсыз сауда дүкендері иелерінің тізілімінен алып тастау туралы өтініші;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны тарату;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру.

 

36-бап. Бажсыз сауда дүкені иесінің міндеттері

Бажсыз сауда дүкенінің иесі:

1) бажсыз сауда кедендік рәсіміне орналастырылған және осы тарауға сәйкес сатылмаған тауарлардың сақталуын қамтамасыз етуге;

2) осы Кодексте белгіленген шарттарды және талаптарды сақтауға;

3) кедендік бақылауды жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;

4) тауарлардың бажсыз сауда дүкеніне түсуін және олардың көрсетілген дүкенде сатылуын есепке алуды жүргізуге, сондай-ақ кеден органдарына осындай тауарлар туралы, оның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес есептілікті ұсынуға;

5) кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттер пайда болған кезде осы Кодекстің 306-бабына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеуге;

6) заңды тұлғаны бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне қосқан кеден органын бажсыз сауда дүкені иелерінің тізіліміне қосқан кезде, осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ол мәлімдеген мәліметтердің өзгергені туралы хабардар етуге міндетті.

 

37-бап. Бажсыз сауда дүкені иесінің жауапкершілігі

Тауарларды бажсыз сауда дүкендерінде сақтау және сату бойынша талаптарды, сондай-ақ бажсыз сауда кедендік рәсімінің талаптарын сақтамағаны үшін бажсыз сауда дүкенінің иесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапты болады.

 

38-бап. Уәкілетті экономикалық оператор

1. Уәкілетті экономикалық оператор - осы Кодекстің 39-бабында көрсетілген шарттарға сәйкес келетін, осы Кодекстің 41-бабында көзделген арнайы жеңілдіктерді қолдануға құқығы бар заңды тұлға.

2. Уәкілетті экономикалық оператордың мәртебесін кеден органдары уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне енгізу туралы куәлікті ұсыну жолымен береді және осы мәртебені берген кеден органы мемлекетінің аумағында танылады.

Уәкілетті экономикалық оператордың мәртебесі аумағында осы тұлғаға осындай мәртебе берілген кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғаға беріледі.

Уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне енгізу туралы куәліктің нысаны мен оны беру, тоқтата тұру және қайтарып алу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

3. Уәкілетті экономикалық оператор уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне қосу туралы куәлік берген кеден органын уәкілетті экономикалық операторлардың тізіліміне қосу туралы куәлікті беру үшін, осы мәліметтердің өзгерген күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде ол ұсынған мәліметтердің өзгергені туралы хабардар етуге міндетті.

 

39-бап. Уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін беру шарттары

Мыналар заңды тұлғаның уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін алуының шарттары болып табылады:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осындай қамтамасыз етуді енгізу күніне бекітілген валюта бағамы бойынша кемінде бір миллион еуроға балама сомада осы тармақшаның екінші абзацында белгіленген жағдайды қоспағанда, кедендік төлемдердің, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну;

Олар Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған өлшемдерге сәйкес болған жағдайда кедендік әкету баждары қолданылмайтын тауарларды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және (немесе) тауарларды экспорттайтын тұлғаларға осындай қамтамасыз етуді ұсыну күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, валюта бағамы бойынша бір жүз елу мың еуроға балама сомаға кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылады;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған, бірақ кеден органына жүгінген күніне дейін бір жылдан кем емес мерзім ішінде сыртқы сауда қызметін жүзеге асыру;

3) кеден органына жүгінген күніне кедендік төлемдерді, пайыздарды, өсімпұлдарды төлеу бойынша орындалмаған міндеттеменің болмауы;

4) кеден органына жүгінген күніне кеден одағына мүше мемлекеттердің салықтар және алымдар туралы заңнамасына (салық заңнамасына) сәйкес берешектің (бересінің) болмауы;

5) кеден органына жүгінгенге дейін бір жылдың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту фактілерінің болмауы;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған талаптарға сәйкес кеден органдарына кедендік операцияларды жасау кезінде ұсынылған мәліметтерді шаруашылық операцияларды жүргізу туралы мәліметтермен салыстыруға мүмкіндік беретін тауарларды есепке алу жүйесінің болуы;

7) кеден одағының кеден заңнамасымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген өзге талаптарға сәйкес келуі және өзге де шарттардың сақталуы.

 

40-бап. Уәкілетті экономикалық операторлардың тізілімі

Кеден органдары уәкілетті экономикалық операторлардың тізілімін жүргізеді және оның кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген нысан мен тәртіп бойынша жариялануын қамтамасыз етеді.

 

41-бап. Уәкілетті экономикалық операторға ұсынылатын арнайы оңайлатулар

1. Уәкілетті экономикалық операторға мынадай арнайы оңайлатулар ұсынылуы мүмкін:

1) уәкілетті экономикалық оператордың үй-жайларында, ашық алаңдарында және өзге де аумақтарында тауарларды уақытша сақтау;

2) осы Кодекстің 197-бабына сәйкес кедендік декларацияны бергенге дейін тауарларды шығару;

3) уәкілетті экономикалық оператордың үй-жайларында, ашық алаңдарында және өзге де аумақтарында тауарларды шығаруға байланысты кедендік операцияларды жүргізу;

4) кеден одағының кедендік заңнамасында көзделген өзге де арнайы оңайлатулар.

2. Егер оларға қатысты осындай арнайы оңайлатуларды қолдану жоспарланып отырса, уәкілетті экономикалық оператор тауарлардың декларанты ретінде шығуға құқылы болған жағдайларда ғана осы бапта көзделген арнайы оңайлатулар қолданылады.

3. Оларға қатысты осы бапта көзделген арнайы оңайлатулар қолданыла алмайтын тауарлардың тізбесі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

42-бап. Кеден органдарына алдын ала ақпарат беру

1. Уәкілетті экономикалық операторлар, тасымалдаушылар, оның ішінде кедендік тасымалдаушылар, кеден өкілдері және өзге де мүдделі тұлғалар кеден органдарына кедендік шекара арқылы өткізілуі болжанып отырған тауарлар, осындай тауарларды тасымалдайтын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары, тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келу немесе осындай аумақтан кету уақыты және орны, кеден одағының кедендік аумағына келетін немесе осындай аумақтан кететін жолаушылар туралы алдын ала ақпаратты электрондық түрде ұсынуы мүмкін.

2. Кеден органдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің, немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің біреуінің осы мемлекеттермен халықаралық шарттарына сәйкес шетел мемлекеттерінің кеден органдарымен (қызметтерімен) алдын ала ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

3. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, кеден органдарына міндетті түрде алдын ала ақпарат беру жағдайлары, көлемі және оны кедендік мақсаттар үшін ұсыну және қолдану тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес айқындалады.

 

 

4-тарау. Ақпараттық жүйелер және ақпараттық технологиялар

 

43-бап. Кеден органдары пайдаланатын ақпараттық жүйелер, ақпараттық технологиялар және оларды қамтамасыз ету құралдары

1. Кедендік операциялар ақпарат берудің электрондық тәсілдеріне, сондай-ақ оларды қамтамасыз етудің құралдарына негізделген ақпараттық жүйелерді және ақпараттық технологияларды пайдалана отырып жүргізілуі мүмкін.

2. Ақпараттық жүйелерді және ақпараттық технологияларды енгізу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тиісті халықаралық стандарттарды және ақпараттық қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз етуді ескере отырып жүзеге асырылады.

3. Кеден органдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес кеден органдары әзірлейтін, өндіретін немесе сатып алатын ақпараттық жүйелерді, ақпараттық технологияларды және оларды қамтамасыз ету құралдарын қолданады.

4. Кеден мақсаттары үшін ақпараттық жүйелерді, ақпараттық технологияларды, оларды қамтамасыз ету құралдарын және ақпаратты қорғаудың бағдарламалық техникалық құралдарын қолданудың шарттары мен тәртібі, сондай-ақ ақпарат алмасудың электрондық тәсілдеріне негізделген ақпараттық қарым-қатынасты ұйымдастыру кезінде оларға қойылатын талаптар кеден одағының кедендік заңнамасымен және кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

5. Кеден одағының кедендік аумағында кеден органдарының қарым-қатынасын қамтамасыз ету мақсаты үшін ықпалдасқан ақпараттық жүйелер және ақпараттық технологиялар құрылады.

 

44-бап. Кеден органдарының ақпараттық ресурстары

1. Кеден органдарының кедендік операцияларды жүргізу кезінде ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер, сондай-ақ оларды жүзеге асыру үшін қажетті құжаттар базасында қалыптастырылған ақпараттық ресурстарына қол жеткізу шектеулі. Ақпараттық ресурстарды және оларға қол жеткізуді қалыптастыру тәртібі кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

Кеден органдарының ақпараттық ресурстары ретінде өзіне кеден органдарының ақпараттық жүйелерінде жасалатын, өңделетін және жинақталатын мәліметтер базасын қамтитын құжатталған ақпараттың ұйымдастырылған жиынтығы түсініледі.

Кеден одағының кедендік заңнамасына қатысты кеден органдарының ақпараттық ресурстары ашық және жалпыға бірдей қол жетімді болып табылады.

Жалпыға бірдей қол жетімді ақпараттық ресурстар кеден органдарының және Кеден одағы комиссиясының сайттарында орналастырылады.

2. Тұлғалардың кеден органдарының қарамағындағы, шектеулі қол жетімді ақпараттық ресурстарда қамтылған ақпаратты алу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

 

45-бап. Ақпараттық процестерге және ақпараттандыруға қатысатын субъектілердің ақпараты мен құқықтарын қорғау

1. Ақпараттық процестерге және ақпараттандыруға қатысатын субъектілердің ақпараты мен құқықтарын қорғау кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Ақпаратты қорғаудың бағдарламалық техникалық құралымен қамтамасыз етілетін ақпаратты қорғаудың деңгейі ақпарат деңгейіне сәйкес келуі тиіс. Ақпаратты қорғау деңгейінің белгілі бір деңгейге сәйкес келуін осы ақпараттық ресурстар қарамағында тұрған кеден органдары қамтамасыз етеді.

 

46-бап. Кеден органдарының ақпарат алмасуы

Кеден органдары арасында ақпарат алмасу кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

Кеден органдары шетел мемлекеттерінің кеден органдарымен, сондай-ақ халықаралық және өзге де ұйымдармен кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен және шарттарда халықаралық ақпарат алмасуға қатысады.

 

 

5-тарау. Кедендік статистика

 

47-бап. Тауарлармен сыртқы саудадағы кедендік статистика

1. Тауарлармен сыртқы сауданың даму жағдайын, серпіні мен үрдісін талдау мақсатында кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының мәліметтерін қалыптастыру үшін кедендік шекара арқылы тауарларды тасымалдау туралы мәліметтерді жинауды және өңдеуді жүргізеді.

2. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың статистикасын Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілген әдіснамаға сәйкес жүргізеді.

3. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін:

оның кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден одағына мүше мемлекеттердің үкіметтеріне, мемлекеттік органдарға және өзге де ұйымдарға;

оның кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына қатысушы мемлекеттің халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен халықаралық ұйымдарға ұсынады.

4. Кеден одағының комиссиясы кеден одағының тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарына және халықаралық келісім-шарттарға сәйкес халықаралық ұйымдарға ұсынады.

5. Кеден одағының комиссиясы кеден одағының тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған тәртіппен және мерзімде жариялайды.

Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының деректерін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен және мерзімде жариялайды.

6. Кеден органдары тауарлармен сыртқы сауданың кедендік статистикасының мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны не өзге құпия ақпаратты қамтымайтын деректерін мемлекеттік органдарды қоспағанда, оларды алуға мүдделі кеден одағына мүше мемлекеттердің ұйымдарына кеден органдары осындай деректерді ұсынатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттарда ұсына алады.

 

48-бап. Арнайы кедендік статистика

1. Кеден органдарына жүктелген тапсырмаларды орындауды қамтамасыз ету мақсатында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен арнайы кедендік статистика жүргізіледі.

2. Кеден органдары арнайы кедендік статистиканың деректерін тек кедендік мақсаттар үшін қолданылады.

 

49-бап. Статистикалық мақсаттар үшін қолданылатын құжаттар мен мәліметтер

1. Статистикалық мақсаттар үшін кеден одағының кедендік заңнамасына және кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғалар ұсынатын құжаттар және мәліметтер пайдаланылады.

2. Статистикалық мақсаттар үшін пайдаланылатын деректерге осы Кодекстің 8-бабының ережесі таралады.

6-тарау. Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы.

 Тауарларды жіктеу

 

50-бап. Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы

Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы (бұдан әрі - Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасы) сыртқы экономикалық қызметтің сыртқы сауда және өзге де түрлерін кедендік-тарифтік және тарифтік емес реттеудің шараларын, кедендік статистиканы жүргізуді жүзеге асыру үшін қолданылады.

 

51-бап. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын жүргізу

1. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы Дүниежүзілік кеден ұйымының Тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлестірілген жүйесіне және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасына негізделеді.

2. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын Кеден одағының комиссиясы бекітеді.

3. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына өзгерістер енгізу туралы шешімді кеден қызметтерінің ұсыныстары негізінде белгіленген тәртіппен Кеден одағының комиссиясы қабылдайды.

Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын және оған өзгерістер енгізу туралы шешімді Кеден одағының комиссиясы жариялайды.

4. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын техникалық жүргізуді оның ішінде:

1) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының халықаралық негізінің өзгерісіне, осы негізге түсініктеме беру және оны түсіндіру бойынша басқа шешімдеріне мониторингті;

2) Кеден одағының комиссиясына Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын оның халықаралық негізіне сәйкес келтіру туралы ұсыныстар енгізуді;

3) Кеден одағының комиссиясына оның халықаралық негізінің кезекті нұсқасына көшу кезінде тауар позициясы, қосалқы позициясы және кіші қосалқы позициясы деңгейінде Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының кодтарына сәйкестік кестесін құруды және жіберуді;

4) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын жариялауға дайындауды және оған түсініктемелерді Кеден одағының комиссиясына жолдауды;

5) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын техникалық жүргізу үшін қажетті өзге де функцияларды Ресей Федерациясы атқарушы билігінің кеден ісі саласындағы уәкілетті мемлекеттік органы жүзеге асырады.

 

52-бап. Тауарларды жіктеу

1. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде олар Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша жіктелуге жатады.

2. Тауарларды жіктеу дұрыстығын тексеруді кеден органдары жүзеге асырады.

3. Тауарлардың дұрыс жіктелмегені анықталған жағдайда кеден органы тауарларды дербес жіктеуді жүзеге асырады және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған нысан бойынша шешім қабылдайды.

Кеден органдарының тауарларды жіктеу жөніндегі шешімдеріне осы Кодекстің 9-бабына сәйкес шағым жасалуы мүмкін.

4. Осы Кодекстің 180-бабының 4-тармағында айқындалған жағдайлардан басқа, коммерциялық, көліктік (тасымалдаушылық) және (немесе) өзге құжаттарда, сондай-ақ сарапшылық мекемелер беретін қорытындыларда, анықтамаларда, сараптама актілерінде көрсетілген Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың кодтары тауарларды жіктеу үшін міндетті болып табылмайды.

5. Кеден органдары осы тарауға сәйкес тауарлардың жіктелуі бойынша алдын ала шешімдер қабылдайды.

6. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған кеден органдары олардың жариялануын қамтамасыз ете отырып, тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу бойынша шешім қабылдауы және түсініктеме алуы мүмкін.

Мұндай шешімдер немесе түсініктемелер оның кеден органы қабылдаған кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында тауарларды декларациялау кезінде міндетті болып табылады.

7. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын бірыңғай түсіндіруді қамтамасыз ету мақсатында Кеден одағының комиссиясы кеден органдарының ұсыныстары негізінде тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер мен түсініктемелер қабылдайды және жариялайды.

Тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу, оларды қарау және кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдарымен тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөніндегі шешімдер мен түсініктемелердің жобаларын келісу туралы ұсыныстарды енгізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Кеден одағының комиссиясы тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөніндегі шешімдер мен түсініктемелерді қабылдағаннан кейін осы тауарларға қатысты осы баптың 6-тармағына сәйкес кеден органдары қабылдаған шешімдер мен түсініктемелер олардың күшін жоюға немесе өзгерістер енгізуге жатады.

 

53-бап. Алдын ала шешім қабылдау тәртібі

1. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарларды жіктеу бойынша алдын ала шешім қабылдау тәртібі осы баппен, осы Кодекстің 54-57-баптарымен, ал көрсетілген баптармен айқындалмаған бөлігінде - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

2. Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарларды жіктеу жөніндегі алдын ала шешімді кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталған кеден органдары қабылдайды.

3. Алдын ала шешімді тауарларды шығару жүзеге асырылатын кеден одағына қатысушы мемлекеттің кеден органы қабылдайды. Алдын ала шешім кеден органы алдын ала шешім қабылдаған кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында тауарларды декларациялау кезінде міндетті болып табылады.

4. Алдын ала шешім тауардың белгілі бір маркасын, моделін, артикулы мен модификациясын қамтитын әрбір атауына қабылданады. Алдын ала шешімнің нысаны Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

5. Алдын ала шешімнің нысаны Кеден одағы комиссиясының шешімімен анықталады.

6. Өтініш беруші алдын ала шешімді жоғалтқан жағдайда, кеден органы өтініш беруші бұдан бұрын алған алдын ала шешімнің телнұсқасын ұсынады.

7. Кеден органдары осы Кодекстің 124-бабына сәйкес алдын ала шешімдерді қабылдауға қатысты ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

 

54-бап. Алдын ала шешімді қабылдау туралы өтініш

1. Алдын ала шешімді тұлғаның жазбаша түрде немесе электрондық құжат түрінде берген өтініші (бұдан әрі осы тарауда - өтініш беруші) негізінде кеден органы қабылдайды.

2. Тауарларды жіктеу бойынша алдын ала шешім қабылдау үшін өтініште мынадай ақпарат: толық коммерциялық атауы, фирмалық атауы, тауарлардың негізгі техникалық, коммерциялық сипаттамалары және тауарларды нақты жіктеуге мүмкіндік беретін өзге де ақпарат. Қажет болған жағдайда алдын ала шешім қабылдау үшін фотосуреттер, суреттер, сызбалар, бұйымдардың төлқұжаттары, тауарлардың сынамалары және үлгілері болуы тиіс.

3. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында ұзақтығы неғұрлым аз мерзім белгіленбесе, өтініш беруші ұсынған мәліметтер алдын ала шешім қабылдау үшін жеткіліксіз болса, кеден органы өтініш берушіге кеден органына өтінішті берген күнінен бастап 30 (отыз) күнтізбелік күн ішінде қосымша ақпаратты ұсыну қажеттілігі туралы хабардар етеді. Қосымша ақпарат өтініш берушіге жазбаша хабарланған күнінен бастап 60 (алпыс) күнтізбелік күн ішінде ұсынылуы қажет. Егер ақпарат белгіленген мерзімде ұсынылмаса, алдын ала шешім қабылдау туралы өтініш қабылданбайды.

 

55-бап. Алдын ала шешімді қабылдау және оның қолданылу мерзімдері

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында бұдан аз мерзім белгіленбесе, алдын ала шешім өтініш кеден органында тіркелген күнінен бастап тоқсан күнтізбелік күн ішінде қабылданады.

Осы Кодекстің 54-бабының 3-тармағына сәйкес қосымша ақпарат беру қажет болған жағдайда, осы тармақтың бірінші бөлімінде көрсетілген мерзім уақыты тоқтатыла тұрады және кеден органы сұрау салынған мәліметтері бар соңғы құжатты алған күнінен бастап қайта есептеледі.

2. Алдын ала шешім өзгертілмеген, қайтарылмаған, не осы Кодекстің 56-бабына сәйкес оның қолданылуы тоқтатылмаған жағдайда оны қабылдаған күнінен бастап 3 (үш) жыл ішінде әрекет етеді.

 

56-бап. Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару

1. Кеден органы өзі не төмен тұрған кеден органы қабылдаған алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім қабылдай алады.

Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім өтініш берушіге алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтарып алу туралы шешім шығарылған күннен кейінгі күннен кешіктірмей жіберіледі.

2. Егер кеден органы өтініш беруші алдын ала шешімді қабылдау үшін жалған құжаттар, дұрыс емес және (немесе) толық емес мәліметтер ұсынғанын анықтаса алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату туралы шешім қабылданады.

Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату туралы шешім осындай алдын ала шешім қабылданған күнінен бастап күшіне енеді.

3. Алдын ала шешімді өзгерту мынадай жағдайларда жүргізіледі:

кеден органы немесе өтініш беруші алдын ала шешімді қабылдаған кезде жіберілген кемшіліктерді анықтағанда;

кеден органдары осы Кодекстің 52-бабының 6-тармағына сәйкес тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер немесе түсініктемелерді қабылдағанда.

Кеден органының алдын ала шешімді өзгерту туралы шешімі алдын ала шешімді өзгерту туралы шешімде көрсетілген мерзімде күшіне енеді.

4. Алдын ала шешім мынадай жағдайларда кері қайтарылады:

тауарлардың жіктелуіне әсер ететін, оларға қатысты алдын ала шешім қабылданған Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына өзгерістер енгізілгенде;

Дүниежүзілік кеден ұйымы кеден одағына мүше мемлекеттер қолданылатын тауарларды жіктеу жөнінде шешімдер қабылдағанда;

Кеден одағының комиссиясы тауарлардың жекелеген түрлерін жіктеу жөнінде шешімдер мен түсініктемелер қабылдағанда.

Алдын ала шешімді кері қайтару туралы шешімді кеден органы Кеден одағы комиссиясының шешімдері мен түсініктемелері жарияланғаннан кейін 30 (отыз) күнтізбелік күн ішінде қабылдайды және осындай шешімдермен бір мезгілде күшіне енеді.

5. Алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару туралы шешім алдын ала шешімнің қолданылуын тоқтату, оны өзгерту немесе кері қайтару туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен кешіктірмей кеден органдардың назарына жеткізіледі.

 

57-бап. Алдын ала шешімдердің жариялылығы

Алдын ала шешімдер, мемлекеттік, коммерциялық, банктік және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын ақпаратты не мүдделі тұлғаға қатысты басқа да құпия ақпаратты қоспағанда, Интернет желісінде Кеден одағы комиссиясының ресми сайтында орналастырылады.

 

 

7-тарау. Тауарлардың шығарылған елі

 

58-бап. Тауарлардың шығарылған елі туралы жалпы ережелер

1. Тауар толық өндірілген немесе кеден одағының кеден заңнамасында белгіленген өлшемдерге сәйкес жеткілікті өңдеуге (қайта өңдеуге) ұшыраған ел тауарлардың шығарылған елі болып есептеледі. Бұл ретте тауарлардың шығарылған елін анықтау мақсаты үшін оларды бөлу қажеттілігі бар болса, тауарлардың шығарылған елі ретінде елдер тобы не елдердің кеден одақтары не елдің өңірі немесе бір бөлігі қарастырылуы мүмкін.

2. Кедендік-тарифтік және тарифтік емес реттеу шараларын қолдану тауарлардың шығарылған еліне тәуелді болған барлық жағдайларда тауарлардың шығарылған елін анықтау жүргізіледі.

3. Тауарлардың шығарылған елін анықтау кеден одағына мүше мемлекеттердің тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерін реттейтін халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

Егер халықаралық шарттарда өзгеше белгіленбесе, кеден одағына мүше мемлекеттің аумағынан шығарылатын тауарлардың шығарылған елін айқындау кеден одағына осындай мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен тауардың шығарылған елі туралы алдын ала шешім қабылдауы мүмкін.

 

59-бап. Тауарлардың шығарылған елін растау

1. Тауарлардың шығарылған елін растау үшін кеден органы тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Тауардың шығарылуы туралы декларация немесе тауардың шығарылуы туралы сертификат тауардың шығарылған елін растау құжаттары болып табылады.

 

60-бап. Тауардың шығарылуы туралы декларация

1. Тауарлардың шығарылуы туралы декларация онда тауарлардың шығарылған елін анықтауға мүмкіндік беретін мәліметтер көрсетілген жағдайда тауарларды шығаруға байланысты дайындаушы, сатушы немесе жөнелтуші жасаған тауарлардың шығарылған елі туралы мәлімдемені білдіреді. Осындай декларация ретінде тауарларға қатысы бар коммерциялық немесе кез келген басқа да құжаттар қолданылады.

2. Егер тауардың шығарылуы туралы декларацияда тауарлардың шығарылған елі туралы мәліметтер олардың қолданылуы тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерінің мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделгеннен өзгеше өлшемдерге негізделген болса, тауарлардың шығарылған елі осы халықаралық шарттарда анықталған өлшемдерге сәйкес анықталады.

 

61-бап. Тауардың шығарылуы туралы сертификат

1. Тауардың шығарылуы туралы сертификат - тауарлар шығарылған ел туралы нақты куәландыратын және егер әкету сертификат тауарлардың шығарылған елінен алынған мәліметтер негізінде берілсе, аталған елдің уәкілетті органдары немесе ұйымдары немесе әкету елі берген құжат.

Егер тауарлардың шығарылуы туралы сертификатта тауарлардың шығарылған елі туралы мәліметтер олардың қолданылуы тауарлардың шығарылған елін анықтау ережелерінің мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделгеннен өзгеше өлшемдерге негізделген болса, тауарлардың шығарылған елі осы халықаралық шарттармен анықталған өлшемдерге сәйкес анықталады.

2. Тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шығарылған кезде тауардың шығарылуы туралы сертификатты, егер аталған сертификат келісім-шарттың талаптары бойынша, тауарларды әкелу елінің ұлттық ережелері бойынша қажет болса немесе егер аталған сертификаттың бар болуы халықаралық шарттарда көзделген болса, кеден одағына мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары немесе ұйымдары береді.

Тауардың шығарылуы туралы сертификатты берген уәкілетті органдар мен ұйымдар, олардың негізінде тауарлардың шығарылуы куәландырылған расталатын оның көшірмесін және өзге де құжаттарды ол берілген күнінен бастап кемінде 3 (үш) жыл сақтауға міндетті.

3. Тауардың шығарылуы туралы сертификат кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кезінде ұсынылатын кедендік декларациямен және басқа да құжаттармен бірге ұсынылады. Сертификат жоғалған жағдайда, оның ресми расталған телнұсқасы қабылданады.

4. Егер тауардың шығарылуы туралы сертификат кеден одағының кедендік заңнамасында оны ресімдеуге және (немесе) толтыруға қойылатын талаптарды бұзып ресімделген болса кеден органы тарифтік преференцияларды ұсыну үшін негіз ретінде осындай сертификатты қарастырудан бас тарту туралы шешімді дербес қабылдайды.

5. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органының тауардың шығарылуы туралы сертификатты берген уәкілетті органдарға немесе ұйымдарға қосымша құжаттарды немесе нақтылайтын мәліметтерді ұсыну өтінішімен жүгінуге құқығы бар. Мұндай өтініш тауарларды кедендік рәсімге орналастырған кезде мәлімделген, олардың шығарылуы туралы мәліметтердің негізінде тауарларды шығаруға кедергі келтірмейді.

 

62-бап. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды ұсыну

1. Кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде, егер кеден одағының аумағындағы осы тауарлар шығарылған елінде кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес тарифтік преференциялар ұсынылатын жағдайда тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат ұсынылады. Аталған жағдайда, тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат, кеден органына кедендік декларацияны ұсынумен бірге ұсынылады. Бұл ретте тарифтік преференцияларды ұсыну кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес анықталған нысан бойынша тауардың шығарылуы туралы сертификатты ұсыну қажеттілігіне негізделуі мүмкін.

Кедендік баждардың, салықтардың ставкаларын және (немесе) тарифтік емес реттеу шараларын қолдануға әсер ететін тауарлардың шығарылу елі туралы мәлімделген мәліметтер дұрыс емес болып табылатын белгілер анықталған кезде кеден органдары тауарлардың шығарылған елін растайтын құжатты ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Осы баптың 1-тармағының ережелерінен тыс тауарлардың шығарылған елін растайтын құжат:

1) егер кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарлар тауарлардың шығарылған елі тауарлары кеден органы кеден одағының кедендік заңнамасына немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе оның аумағы арқылы транзитіне тыйым салынған ел болып табылатын белгілері анықтаған жағдайларды қоспағанда, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық босатумен кедендік транзит кедендік рәсіміне немесе уақытша әкелу кедендік рәсіміне мәлімделген кезде;

2) егер жеке тұлғалар тауарларды осы Кодекстің 49-тарауына сәйкес кедендік шекара арқылы тасымалдаса;

3) егер кедендік шекара арқылы өткізілетін, бір уақытта және бір тәсілмен, және бір жөнелтуші бір алушының атына жөнелткен тауарлардың жалпы кедендік құны Кеден одағының комиссиясы бекіткен сомадан аспаса;

4) кеден одағының кедендік заңнамасында көзделген өзге де жағдайларда талап етілмейді.

 

63-бап. Тауарларды олардың шығарылған елін анықтау кезінде кедендік рәсімге орналастырудың қосымша шарттары

1. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттар болмаған жағдайда, егер оларды ұсыну тарифтік преференцияларды ұсыну үшін міндетті болып табылатын болса, осындай тауарларға қатысты аталған баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, басқа мемлекеттерге (мемлекеттер топтарына) ұсынылатын режимнен өзге (бұдан әрі - неғұрлым қолайлы ұлттың режимі), одан кем емес қолайлы режимді ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелері бар шетел мемлекеттерінің аумағынан шығарылған (шетел мемлекеттерінің топтары) тауарларға қолданылатын ставкалар бойынша кедендік баждар төлеуге жатады.

2. Тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттар болмауының өзге де жағдайларында не ұсынылған құжаттардың тиісті түрде ресімделмеген белгілері табылған және (немесе) тауарлардың шығарылған елін растайтын құжаттарды немесе нақтылайтын мәліметтерді ұсынғанға дейін жалған мәліметтері бар болған жағдайда:

1) егер кеден органы тауарлардың шығарылған елі неғұрлым қолайлы ұлттың режимін ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелер жоқ шетел мемлекеті (шетел мемлекеттерінің топтары) болып табылатын белгілерін анықтаса, ұлттың ең қолайлы тәртібін ұсыну туралы өзара шарттық міндеттемелер жоқ шетел мемлекетінің аумағынан шығарылған (шетел мемлекеттерінің топтары) тауарларға қолданылатын ставкалар бойынша кедендік баждарды төлеуге жататын, не көрсетілген ставкалар бойынша кедендік баждарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылған тауарларға қатысты;

2) кедендік рәсімге тауарларды орналастыру, егер кеден органы одан тауарларды әкелуге шектеу қойылған ел екенін көрсететін белгілерді анықтаса, декларант белгіленген шектеулердің сақталуын растайтын құжаттарды ұсынған немесе арнайы, демпингке қарсы не өтемдік бажды төлеуді қамтамасыз еткен жағдайда жүзеге асырылады. Арнайы, демпингке қарсы бажды не өтемдік бажды төлеуді қамтамасыз ету, кедендік әкелу баждардың төленуін қамтамасыз ету үшін осы Кодекспен көзделген тәртіпте жүргізіледі;

3) кедендік ресімдеуге тауарларды орналастыру, егер кеден органы тауарлардың шығарылған елі, оның тауарлары кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған елді көрсетуі мүмкін белгілерді анықтаған жағдайда жүзеге асырылмайды.

3. Осы баптың 1-тармағында және 2-тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты кеден органы кедендік декларацияны тіркеген күнінен бастап бір жыл өткенге дейін осы тауарлардың шығарылған елі расталатын жағдайда, тарифтік артықшылықтарды ұсыну режимі немесе неғұрлым қолайлы ұлттың режимі қолданылады (орнына келтіріледі). Бұл жағдайда әкелу кедендік баждарының төленген сомалары осы Кодекстің 13-тарауына сәйкес қайтаруға (есептеуге) жатады.

 

 

8-тарау. Тауарлардың кедендік құны

 

64-бап. Кедендік құн туралы жалпы ережелер

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарлардың кедендік құны кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлардың кедендік құнын анықтау мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес анықталады. Кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарлардың кедендік құны кеден органына тауарларды кедендік декларациялау жүргізілетін кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес анықталады.

2. Егер тауарлар кедендік шекарадан іс жүзінде кесіп өтсе және осындай тауарлар кедендік шекарадан кесіп өткеннен кейін кедендік транзит кедендік рәсімін қоспағанда, алғашқы рет кедендік рәсімге орналастырылса, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың кедендік құны анықталады. Кедендік рәсім өзгертілген кезде тауарлардың кедендік құны егер кеден одағының кедендік заңнамасында өзге де белгіленбесе, олар кедендік шекараны іс жүзінде қиып өткеннен кейін кедендік рәсімге олар бірінші орналастырылған кезде кеден органы кедендік декларацияны қабылдаған күні осы баптың 1-тармағына сәйкес анықталған тауарлардың кедендік құны болып табылады.

3. Тауарлардың кедендік құнын декларант немесе декларанттың атынан және оның тапсырмасы бойынша әрекет ететін кеден өкілі, ал осы Кодексте белгіленген жағдайларда кеден органы анықтайды.

4. Аталған тараудың ережесі кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға таралмайды.

5. Егер тауарларды кедендік декларациялау кезінде оны есептеу үшін қажетті нақты мәліметтерді растайтын құжаттардың болмауына байланысты олардың кедендік құнының нақты көлемін айқындау мүмкін болмаса, тауарлардың кедендік құнының нақты көлемін айқындауды кейінге қалдыруға жол беріледі. Бұл жағдайда оны декларантта бар құжаттар мен мәліметтердің негізінде мәлімдеуге және мәлімделген кедендік құнды негізге ала отырып, кедендік баждарды, салықтарды есептеу мен төлеуге жол беріледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кедендік құнды айқындау жағдайлары, сондай-ақ кедендік құнды декларациялау мен бақылау тәртібі, осындай жағдайлар үшін кедендік баждарды, салықтарды есептеу мен төлеу ерекшеліктері Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

 

65-бап. Тауарлардың кедендік құнын декларациялау

1. Тауарлардың кедендік құнын декларациялауды, осы Кодекстің 27-тарауымен және осы тарауға сәйкес тауарларды кедендік декларациялаудың шеңберінде декларант жүзеге асырады.

2. Әкелінетін тауарларды декларациялау, тауарлардың кедендік құнын анықтаудың әдісі туралы, тауарлардың кедендік құнының көлемі туралы, тауарлардың кедендік құнын анықтауға қатысы бар сыртқы экономикалық мәмілелердің жағдайлары және шарттары туралы мәліметтерді жариялау, сондай-ақ оларды растайтын құжаттарды ұсыну жолымен жүзеге асырылады.

3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтер кедендік құнының декларациясында мәлімделеді және кедендік мақсатқа қажетті мәліметтер болып табылады.

Кедендік құнды декларациялау нысандары мен оларды толтыру ережесі Тауарлардың кедендік құнын декларациялау тәртібі, сондай-ақ кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітіледі.

Кедендік құн декларациясы тауарларға арналған декларацияның ажырамас бөлігі болып табылады.

Егер Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген жағдайларда кедендік құн декларациясы толтырылмаса әкелінетін тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтер тауарларға арналған декларацияда мәлімделеді. Тауарларға арналған декларацияда мәлімделген тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің дұрыс еместігін, не жарияланған мәліметтер тиісті дәрежеде расталмағанын көрсететін белгілер анықталған кезде, кеден органы кедендік құн декларациясын ұсынуды дәлелді түрде талап етуге құқылы.

4. Тауарлардың мәлімделген кедендік құны және оны анықтауға қатысты ұсынылатын мәліметтер, дұрыс, сандық жағынан анықталатын және құжатпен расталған ақпаратқа негізделуі тиіс.

5. Декларант, немесе декларанттың атынан және тапсырмасы бойынша әрекет ететін кеден өкілі, кедендік құн декларациясында дұрыс емес мәліметтерді көрсеткені және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес, осы Кодекстің 188-бабында көзделген міндеттерді орындамағаны үшін жауап береді.

 

66-бап. Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасау

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасау, тауарларды шығарғанға дейін және шығарғаннан кейін, оның ішінде тәуекелдерді басқару жүйесін қолданумен, кедендік бақылауды жүргізу аясында кеден органымен жүзеге асырылады.

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасауды жүзеге асырудың тәртібі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылады.

 

67-бап. Тауарлардың кедендік құнына қатысты шешім

Тауарлардың кедендік құнына бақылау жасауды жүзеге асырудың нәтижелері бойынша кеден органы Кеден одағының комиссиясының шешімімен белгіленген тәртіппен және нысанда декларанттың назарына жеткізілетін, осы Кодекстің 68-бабының ережелеріне сәйкес тауарлардың жарияланған кедендік құнын қабылдау туралы шешім не тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім қабылдайды.

 

68-бап. Тауарлардың кедендік құнына түзету жүргізу

1. Тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім, егер кеден органымен немесе декларантпен, тауарлардың кедендік құны туралы жалған мәліметтер жарияланғаны, оның ішінде тауарлардың кедендік құнын анықтаудың әдісі дұрыс таңдалмағаны және (немесе) тауарлардың кедендік құнының дұрыс анықталмағаны анықталса, тауарларды шығарғанға дейінгі және кейінгі кедендік құнға бақылау жасауды жүзеге асыру кезінде кеден органымен қабылданады. Кеден органымен қабылданған тауарлардың жарияланған кедендік құнын түзету туралы шешім негізден және оны орындаудың мерзімінен тұруы қажет.

2. Оларды шығарғанға дейінгі тауарлардың кедендік құнын түзету туралы шешімді кеден органымен қабылдау кезінде, декларант жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асыруға және осы Кодекстің 196-бабында белгіленген тауарларды шығару мерзімінен аспайтын мерзімде есептелген түзетілген мәліметтердің көлеміндегі кедендік баждарды, салықтарды төлеуге міндетті.

Егер декларант тауарларды шығарған мерзімнен аспайтын мерзімде жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асырмаса және қоса алынған кедендік баждар, салықтар төленбесе, кеден органы тауарларды шығарудан бас тартады.

3. Кедендік құнға түзету жүргізу туралы шешімнің кеден органымен қабылдануы кезінде тауарларды шығарғаннан кейін декларант жалған мәліметтерге түзету жүргізуді жүзеге асырады және түзетілген мәліметтердің көлеміндегі кедендік баждарды, салықтарды төлейді. Декларант осы шешіммен келіспеген жағдайда тауарлардың мәлімделген кедендік құнын түзетуді және төлеуге жататын кедендік баждарды, салықтарды қайта есептеуді кеден органы жүзеге асырылады.

4. Тауарлардың кедендік құнын түзету және төлеуге жататын кедендік баждарды, салықтарды қайта есептеу, сондай-ақ оларды төлеудің мерзімі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен белгіленген тәртіппен және нысандар бойынша жүзеге асырылады.

69-бап. Қосымша тексеріс жүргізу

1. Кеден органы тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің жалған болуы мүмкіндігін немесе жарияланған жарияланған мәліметтердің тиісті дәрежеде расталмағандығын көрсететін белгілердің оларды шығарғанға дейінгі тауарлардың кедендік құнына бақылау жүргізген кезде кеден органы мерзімі және өткізу тәртібі Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылатын осы Кодекске сәйкес қосымша тексеріс жүргізеді.

Бұл жағдайда кеден органы декларанттың назарына жеткізілетін қосымша тексеріс жүргізу туралы шешім қабылдайды. Кеден органының шешімі негізді және тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтердің жалғандығын немесе жарияланған мәліметтердің тиісті дәрежеде расталмағандығын көрсететін нақты белгілердің тізімінен тұруы қажет. Жүргізілген қосымша тексерістің тәртібі, мерзімі, және нысаны Кедендік одақ комиссиясының шешімімен орнатылады.

Кеден органымен қосымша тексерістің қорытындысы бойынша тауарлардың кедендік құнына қатысты шешім қабылданғанға дейін тауарлардың кедендік құнына бақылау жүргізу аяқталмаған болып саналады.

2. Егер қосымша тексеріс тауарларды шығару үшін осы Кодекстің 196-бабында белгіленген мерзімде жүргізіле алмаса, онда қосымша тексеріс жүргізу туралы шешім тауарларды шығарудан бас тартуға негіз бола алмайды. Тауарларды шығару декларанттың осы Кодекстің 88-бабына сәйкес кеден органы айқындаған кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсынуы шартымен жүзеге асырылады.

3. Тауарлардың кедендік құны туралы жарияланған мәліметтерге қосымша тексеріс жүргізу үшін, кеден органы декларанттан қосымша құжаттарды және мәліметтерді сұрауға және осы үшін жеткілікті болуы тиіс осы Кодекстің 170-бабында белгіленген белгіленген мерзімнен аспайтын мерзімде оларды ұсынудың мерзімін орнатуға құқылы.

Декларант кеден органы сұрап отырған қосымша құжаттарды және мәліметтерді ұсынуға не олар бойынша ұсыну мүмкін болмайтын себептерді жазбаша нысанда ұсынуға міндетті.

Декларант тауарлардың кедендік құнын анықтаудың олармен таңдап алынған әдістерін қолданудың құқыққа сай екендігін және олармен ұсынылған құжаттардың және мәліметтердің дұрыстығын дәлелдеуге құқығы бар.

4. Егер декларант кеден органымен сұралған олар бойынша ұсыныла алмайтын құжаттарды, мәліметтерді және (немесе) себептерді түсіндіруді ұсынбаса немесе осындай құжаттар және мәліметтер осы баптың 1-тармағында көрсетілген қосымша тексерісті жүргізу үшін негізді жоймаса кеден органы қосымша тексерістің қорытындысы бойынша өзінің өкіміндегі ақпараттардың негізінде және кеден одағының кедендік шекарасы арқылы тасымалданатын тауарлардың кедендік құнын анықтаудың мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісім-шарттың талаптарына сәйкес тауарлардың жарияланған кедендік құнына түзету жүргізу туралы шешім қабылдайды.

5. Егер қосымша тексерістің қорытындысы бойынша кеден органымен декларантпен жарияланған тауарлардың кедендік құнын қабылдау туралы шешім қабылданса, онда қамтамасыз етудің сомасын қайтару (есептеу) осы Кодекстің 90-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

  

2-бөлім. КЕДЕНДІК ТӨЛЕМДЕР

 

9-тарау. Кедендік төлемдер туралы жалпы ережелер

 

70-бап. Кедендік төлемдер

1. Кедендік төлемдерге мыналар жатады:

1) кеден әкелу бажы;

2) кедендік әкету бажы;

3) кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде алынатын қосылған құн салығы;

4) кеден одағының кедендік аумағына тауарларды әкелу кезінде алынатын акциз (акциздер);

5) кедендік алымдар.

2. Егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, арнайы, демпингке қарсы бажды немесе орны толтырылған баждар осы Кодексте көзделген тәртіппен кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес орнатылады.

3. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты осы бөлім осы Кодекстің 49-тарауында және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып қолданылады.

 

71-бап. Кедендік баж ставкаларының түрлері

Кедендік баж ставкалары мынадай түрлерге бөлінеді:

1) адвалорлық - салық салынатын тауарлардың кедендік құнына пайызбен белгіленген;

2) айрықша - табиғи көріністегі (саны, салмағы, көлемі және басқа да сипаттамалары) жеке сипаттамаға байланысты белгіленгендер;

3) аралас - осы баптың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген түрлерден тұрады.

 

72-бап. Кедендік алымдар

1. Кедендік алымдар, тауарларды шығаруға, тауарларды кедендік ілесіп алып жүруге, сондай-ақ осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын белгіленген басқа да іс-әрекеттерді жасағаны үшін кеден органымен өндіріп алынатын міндетті төлемдер болып табылады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген кедендік алымдардың түрлері және ставкалары.

3. Кедендік төлемдердің мөлшері кедендік алым белгіленген, іс-әрекеттерді жасағаны үшін кеден органдарының шығындарының жобаланған құнынан аса алмайды.

4. Кедендік алымдарды төлеушілер, кедендік алымдарды төлеудің мерзімдері, оларды есептеудің, төлеудің, қайтарудың (есептеу) және өндіріп алудың тәртібі, сондай-ақ кедендік алымдардың төлеуге жатпайтын жағдайлары осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

 

73-бап. Аванстық төлемдер

1. Егер мұндай төлемдерді төлеу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген болса, алдағы кедендік әкету баждарын, салықтарды, кедендік алымдарды төлеу шотына енгізілген және төлеуші нақты тауарларға қатысты кедендік әкету баждарын, салықтардың, кедендік алымдардың нақты түрлері мен сомалары бөлінісінде сәйкестендірмеген ақша қаражаты (ақша) аванстық төлемдер деп танылады.

2. Аванстық төлемдер, кедендік төлемдерді төлеу мақсатында бұл төлемдерді қолдану ұсынылатын аумақта кеден одағына мүше мемлекеттің валютасымен төленеді.

3. Аванстық төлемдер есебінде төленген ақша қаражаты (ақша) аванстық төлемдерді төлеген тұлғаның мүлігі болып табылады және тұлғаның бұл туралы кеден органына өкім жасамайынша немесе өндіріп алуды аванстық төлемдерге айналдырмайынша, кедендік төлемдер есебінде немесе кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ретінде енгізілген ақша қаражаты (ақша) ретінде қарастырыла алмайды. Аванстық төлемдерді төлеген тұлғаның есебінен, кедендік декларацияның онымен және оның атынан жазылған ұсыным, кедендік төлемдер немесе кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебінен бұл тұлғаның өзінің ақша қаражатын (ақша) қолдануға білдірген ықыласы туралы куәландыратын өзге де іс-әрекеттерді жасауы қарастырылады.

4. Төлемшінің талабы бойынша кеден органы аванстық төлемдерді қайтару үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген мерзімнен асырмай аванстық төлемдер есебінен төленген ақша қаражатын (ақша) шығандау туралы есепті ұсынады.

Есеп жазбаша түрде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген мерзімде және тәртіпте ұсынылады.

5. Аванстық төлемдерді қайтару осы Кодекстің 90-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

Аванстық төлемдердің талап етілмеген сомаларына өкім жүргізу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

6. Аванстық төлемдерді төлеу нысандары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

 

74-бап. Кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдіктер

1. Осы Кодекстің мақсаты үшін кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдіктер ретінде мына жайлар түсініледі:

1) тарифтік артықшылықтар;

2) тарифтік жеңілдіктер (кедендік баждарды төлеу бойынша жеңілдіктер);

3) салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер;

4) кедендік алымдарды төлеу бойынша жеңілдіктер.

2. Тарифтік артықшылықтар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық келісім-шарттарына сәйкес ұсынылады.

Тарифтік жеңілдіктердің түрлері, тәртібі және оларды ұсынудың жағдайы осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

Салықтарды төлеу бойынша және кедендік алымдарды төлеу бойынша жеңілдіктер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

 

 

10-тарау. Кедендік баждарды, салықтарды есептеу

 

75-бап. Кедендік баждарды, салықтарды салудың объектісі және кедендік баждарды, салықтарды есептеуге арналған база (салық базасы)

1. Кедендік баждарды, салықтарды салудың объектісі, кедендік шекара арқылы тасымалданатын тауарлар болып табылады.

2. Тауарлардың түрлеріне және қолданылатын ставкаларға қарамастан, кедендік баждарды есептеуге арналған база, тауарлардың кедендік құны және (немесе) олардың табиғи көріністегі (саны, оны пайдалануға дейінгі тауардан ажырамайтын оның алғашқы орамасын есепке алғандағы және тауардың бөлшектік сауда үшін ұсынылатын салмағы, көлемі немесе басқа да сипаты) жеке сипаты болып табылады.

3. Салықтарды есептеуге арналған салық базасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес анықталады.

 

76-бап. Кедендік баждарды, салықтарды есептеу

1. Кедендік баждар, салықтар осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісім-шарттарымен қарастырылған жағдайларды қоспағанда, өздігімен кедендік баждарды, салықтарды төлеушілермен есептеледі.

2. Кеден баждарын, салықтарды өндіріп алу кезінде, төлеуге жататын кеден бажы, салықтардың сомасын есептеу, онда кеден баждарын, салықтарды төлеуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органымен жүзеге асырылады.

3. Төлеуге жататын кеден бажының, салықтардың сомасын есептеу, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден декларациясы берілген кеден органына, кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасында жүзеге асырылады.

4. Төлеуге және (немесе) өндіріп алуға жататын кеден баждарының сомасы, егер өзгесі осы Кодексте айқындалмаса, кеден баждарын және кеден баждары мөлшерлемесінің тиісті түрін есептеу үшін базаны қолдану жолымен анықталады.

Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, төлеуге және (немесе) өндіріп алуға жататын салықтардың сомасы, аумағында тауарлар кедендік рәсімге орналастырылатын, немесе аумағында тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес анықталады.

5. Осы Кодекстің 84-бабының 2-тармағының екінші бөлігімен белгіленген жағдайларда, кеден баждарының, салықтардың сомасы, олар төлеуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес есептеуге жатады.

6. Шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкету баждарының, салықтардың жалпы сомасы, егер шетелдік тауарлар осы Кодекстің 74-бабының 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген кедендік төлемдерді төлеу жөніндегі жеңілдіктерді (бұдан әрі - кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі жеңілдіктер), өсімпұлдарды және кедендік баждардың, салықтардың сомасы кедендік салықтардың, баждардың ставкаларының өзгеруі салдарынан ұлғаятын Жадайларды қоспағанда, шетелдік тауарларға осы шетелдік тауарларға қатысты өзге кедендік рәсім мәлімделген кезде кеден органы кедендік декларация қабылдаған күні қолданыстағы кедендік баж, салық ставкалары қолданылатын жағдайларды қоспағанда пайыздарды есептеместен ішкі тұтыну үшін шығарылған жағдайда төлеуге жататын кедендік баждардың, салықтардың сомасынан аспауға тиіс.

 

77-бап. Кеден баждарының, салықтардың ставкасын қолдану

1. Кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден органының кедендік декларацияны тіркеу күніне қолданыста болатын ставкасы қолданылады.

2. Кедендік әкелу баждарын есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағының Бірыңғай кеден тарифімен белгіленген ставкасы қолданылады.

Кедендік әкелу баждарын есептеу мақсаты үшін, үшінші елдерге қатысты әкетілім кеден баждарын қолдану мәселесін реттейтін, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден одағының Комиссиясымен құралатын, тауарлардың жиынтық тізбесіне енгізілген тауарларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген ставкалар қолданылады.

Салықтарды есептеу мақсаты үшін, егер өзгесі осы тармақпен көзделмесе, тауарлар оның аумағында кедендік рәсімдерге орналастырылатын немесе оның аумағында тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленген ставкасы қолданылады.

Салықтарды есептеу мақсаты үшін, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген тәртіппен кедендік транзит рәсімі бойынша белгіленген (расталған) тауарлар кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің аумағында болса кеден одағына қатысушы осы мемлекеттің заңнамасымен белгіленген ставкалар қолданылады.

 

78-бап. Кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін шетел валютасын қайта есептеу

Егер кеден баждарын, салықтарды есептеу мақсаты үшін, оның ішінде тауарлардың кедендік құнын анықтау үшін, кедендік декларация ұсынылған кеден органына, кеден одағына мүше мемлекеттің валютасына шетел валютасын қайта есептеу талап етілген жағдайда, егер де өзгесі осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағына қатысушы бұл мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген және кеден органының кедендік декларацияны тіркеу күніне қолданыста болған валюта курсы қолданылады.

 

79-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеушілер

Осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер жүктелген декларант немесе өзге де тұлғалар кеден баждарын төлеушілер болып табылады.

 

80-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді қалпына келтіру және тоқтату. Кеден баждарын, салықтарды төлемеу жағдайлары

1. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер осы Кодекстің 81, 161, 166, 172, 197, 211, 214, 227, 228, 237, 250, 261, 274, 283, 290, 300, 306, 360-баптарына сәйкес туындайды.

2. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер мына жағдайларда тоқтатылады:

1) осы Кодексте белгіленген мөлшерде кеден баждарын, салықтарды төлеу немесе өндіріп алу;

2) бұл тауарларды пайдалану және (немесе) оған билік ету жөніндегі шектеулермен ұштаспаған, кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі жеңілдіктерді ұсына отырып, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне тауарларды орналастыру;

3) авария салдарынан немесе ырық бермейтін күштің әрекеті салдарынан немесе тасымалдаудың бірқалыпты жағдайы кезіндегі табиғи шығын нәтижесінде шетел тауарларын жою;

4) егер кеден баждарының, салықтардың төленбеген сомасының мөлшері, кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындау сәтіне қолданылатын кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер туындаған аумақта, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін валюта курсы бойынша бес евро эквивалентінің сомасынан аспайды;

5) егер де кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер, тауарларды мемлекет иелегіне бас тартудың кедендік рәсіміне орналастыруға кедендік декларацияны тіркегенге дейін туған жағдайда, тауарларды осы кедендік рәсімге орналастыру;

6) кеден одағына қатысушы бұл мемлекеттің заңнамасына сәйкес тауарларды кеден одағына мүше мемлекеттің меншігіне айналдыру;

7) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес, тауарлардың құнын есебінен, өндіріп алуды тауарларға айналдыру;

8) мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес, тауарларды осы кедендік рәсімге орналастыруға кедендік декларацияны тіркеу кезінде туындаған кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерге қатысты тауарларды шығарудан бас тарту;

9) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте оны өндіріп алуға үмітсіз деп табу және есептен шығару кезінде;

10) осы Кодекс кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттерді тоқтатуды байланыстыратын жағдайлардың туындауы.

3. Кеден баждары, салықтар:

1) тиісті кедендік рәсім шартын сақтаған кезде осындай төлеуді көздемейтін, тауарларды кедендік рәсімдерге орналастыру кезінде;

2) кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындайтын сәтіне қолданылатын, кеден органдарымен осындай тауарларды шығару жүзеге асырылатын, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жалпы кедендік құны белгіленетін валюта курсы бойынша 200 (екі жүз) евро эквивалентінің сомасынан аспайтын, жеке пайдалануға арналған тауарларды қоспағанда, бір көлік құралы( тасымалдау) құжаты бойынша бір жөнелтушіден бір алушының адресіне тауарларды әкелу кезінде;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалған жағдайларда тауарларды жеке пайдалануға өткізу кезінде;

4) егер осы Кодекске, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес тауарлар кеден бажын, салықтарды салудан босатылса (кеден баждары, салықтар салынбаса) және осындай босату ұсынылуына байланысты шарттарды сақтау кезінде төленбейді.

4. Кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

осы Кодекстің 202-бабының 2-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес;

осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік рәсімдер белгіленген кезде туындайды және тоқтатылады.

 

81-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің туындауы және тоқтатылуы және тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде оларды төлеу мерзімдері

1. Тауарларды кеден шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу кезінде туындайды.

Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде әкетілім кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет тауарларды кеден одағының кеден аумағынан әкету кезінде туындайды.

2. Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет, тауарларды заңсыз өткізетін тұлғаларда да, тауарларды заңсыз өткізуге қатысатын тұлғаларда ортақ, егер олар осындай өткізудің заңсыздығын білсе немесе білу керек болса ортақ туындайды, тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу кезінде - егер олар сатып алу сәтіне әкелудің заңсыздығы туралы білсе немесе білу керек болса, заңсыз әкелінген тауарларды меншігіне алған немесе иелігіне алған тұлғаларда туындайды.

3. Тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндет, осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда, осы баптың 2-тармағында көрсетілген тұлғаларда тоқтатылады.

4. Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайды қоспағанда, тауарлар кедендік шекара арқылы заңсыз өткізілген кезде тауарлардың кедендік шекарадан өткізілген күні, ал егер бұл күн белгіленбеген болса, - тауарларды кедендік шекара арқылы заңсыз өткізу фактісін анықталған күн кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі.

Тауарлар кедендік шекара арқылы дұрыс декларацияланбай заңсыз өткізілген жағдайда, кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, кеден органының тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеу күні кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі.

5. Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайды қоспағанда, тауарларды кеден шекарасы арқылы заңсыз өткізу кезінде кеден баждары, салықтар мына жағдайда төлеуге жатпайды:

1) кеден органымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу жүзеге асырылатын және кедендік шекара арқылы тауарлармен қиып өту күнінде әрекет ететін, ал егер осындай күн орнатылмаса, кедендік шекара арқылы тауарларды заңсыз тасымалдау фактісі анықталған күні, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген кедендік баждар, салықтар және валютаның курстарының ставкаларынан шыға отырып, тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалануға шығару кедендік рәсімі арқылы осындай тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік әкелу баждары, салықтардың тиісті сомаларының мөлшерінде кедендік аумаққа тауарларды әкелу кезінде;

2) кеден органымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу жүзеге асырылатын және кедендік шекара арқылы тауарлармен қиып өту күнінде әрекет ететін, ал егер осындай күн орнатылмаса, кедендік шекара арқылы тауарларды заңсыз тасымалдау фактісі анықталған күні, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген кедендік баждар, салықтар және валютаның курстарының ставкаларынан шыға отырып, тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалануға шығару кедендік рәсімі арқылы осындай тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік әкелу баждар, салықтардың тиісті сомаларының мөлшерінде кедендік аумаққа тауарларды шығару кезінде.

Кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, тауарлар кедендік шекара арқылы дұрыс декларацияланбай заңсыз өткізілген жағдайда, кедендік баждар, салықтар кеден органы тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеген күні осындай тауарларды өтінім берілген кедендік рәсімге орналастырған кезде дұрыс мәліметтер негізінде төлеуге жататын кедендік баждардың, салықтардың сомаларына сәйкес мөлшерде төлеуге жатады. Бұл ретте кедендік декларациялау кезінде іс жүзінде төленген кедендік баждардың, салықтардың сомалары қайта төленбейді (өндіріп алынбайды), ал кедендік баждардың, салықтардың артық төленген (өндіріп алынған) сомалары осы Кодекске сәйкес қайтаруға жатады.

6. Тауарлардың кедендік шекара арқылы заңсыз тасымалдануы кезінде кедендік баждар, салықтар осы тарауға сәйкес есептеледі.

Төлеуге жататын кедендік баждар, салықтардың сомасын анықтау, тауарлардың сипаты туралы, олардың атаулары, саны, шыққан елі және кедендік құны туралы нақты мәліметтерді кеден органына ұсыну мүмкін болмай отырса, кедендік баждардың, салықтардың сомасы, кедендік баждардың ставкаларының ең көптігімен, сондай-ақ қолда бар мәліметтердің негізінде анықталуы мүмкін тауарлардың саны және (немесе) құнының көптігімен анықталады.

Тауарлар туралы нақты мәліметтердің салдарын анықтау кезінде кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндіріп алынған сомаларын қайтару немесе осы Кодекстің 13 және 14 тарауларына сәйкес төленбеген сомаларды өндіріп алу жүргізіледі.

 

11-тарау. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері мен тәртібі

 

82-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері

1. Кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері осы Кодекстің 81, 161, 166, 172, 197, 211, 214, 227, 228, 237, 250, 261, 274, 283, 290, 300, 306, 344 және 360-баптарымен айқындалған.

2. Кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімдері:

кедендік рәсімдер осы Кодекстің 202-бабының 2-тармақшасына сәйкес белгіленген кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына;

кедендік рәсімдер осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес белгіленген кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленеді.

3. Осы Кодекстің 194-бабына сәйкес кедендік декларациялау ерекшеліктері анықталған тауарларға қатысты кеден баждарын, салықтарды төлеу мерзімдері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады, кеден одағына қатысушы осындай мемлекеттердің заңнамасымен белгіленеді.

 

83-бап. Кеден төлемдерін,салықтарды төлеу мерзімін өзгерту

1. Кеден төлемдерін, салықтарды төлеу мерзімін өзгерту кейінге қалдыру немесе мерзімін ұзарту нысанында жүргізіледі.

2. Кеден баждарын төлеу негіздемесі, мерзімін өзгерту шарты мен тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалады.

Салықтарды төлеу негіздемесі, мерзімін өзгерту шарты мен тәртібі, бюджетке төленуге жататын, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

84-бап. Кеден баждарын, салықтарды төлеу тәртібі

1. Кеден баждары, салықтар, кедендік транзиттің кедендік рәсімінде шығарылған тауарларды қоспағанда, немесе оның аумағында тауарларды заңсыз өткізудің фактісі айқындалған, кеден органдарымен тауарларды шығару жүргізілетін, кеден одағына мүше мемлекеттерде төленеді (өндіріліп алынады).

2. Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне орналастырылған тауарларға қатысты кеден баждарын, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттер туындаған жағдайда, кеден органдары тауарларды шығарған, кеден одағына мүше мемлекеттерде, егер өзгесі осы тармақтың екінші бөлігімен айқындалмаса, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес кеден баждары төлеуге жатады.

Кедендік транзиттің рәсіміне орналастырылған тауарлар, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген тәртіпте кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің аумағында тұрады деп айқындалса (расталса), кеден баждары, салықтар кеден одағына қатысушы осы мемлекеттерде төленуге жатады.

3. Кеден баждары, салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасында кеден баждары, салықтар төленеді.

4. Кеден баждарын, салықтарды төлеу нысандары, оларды төлеу (төлеу күні) жөніндегі міндеттерді орындау сәті, кеден баждарын салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталады.

5. Кедендік әкелу баждарының төленген (өндіріліп алынған) сомалары, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалған тәртіпте кеден одағына мүше мемлекеттер арасында есептеуге және белуге жатады.

6. Кедендік әкету баждарын төлеу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен анықталады.

7. Төлеушінің шотында ақшалай қаражаттар (ақшалар) болуы кезінде банк төлеушінің кедендік баждар, салықтар сомаларын аударуға арналған тапсырмасының орындалуын кешіктіруге құқылы емес және оны бір операциялық күннің ішінде орындауға міндетті.

 

 

12-тарау. Кедендік баждардың, салықтардың төлеуін қамтамасыз ету

 

85-бап. Кедендік баждар мен салықтардың төленуін қамтамасыз етудің жалпы шарттары

1. Кедендік баждар мен салықтарды төлеу бойынша міндетті орындау келесі кездерде қамтамасыз етеді:

1) кедендік транзит тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдау;

2) кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімдерін өзгерту халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген;

3) тауарларды кеден аумағынан тыс өңдеу кедендік рәсіміне жатқызу;

4) осы Кодекстің 198-бабына сәйкес тауарларды шығару;

5) осы Кодекспен, халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген басқа кездерде;

2. Кедендік баждар мен салықтарды төлеу бойынша міндетті орындау келесі кездерде қамтамасыз етілмейді:

егер төленуге қажетті кедендік баждар, салықтар және проценттер сомалары кедендік баждар, салықтар төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттің кедендік декларация тіркелетін күніне, ал кедендік декларация ұсынылмайтын кезде - қамтамасыз етуді ұсынбау туралы шешім қабылдаған күніне қолданып жүрген заңнамаларымен көзделген, валюта курсы бойынша 500 (бес жүз) евроға эквивалентті сомадан аспаса;

осы Кодекспен, халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен көзделген басқа кездерде;

3. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету төлеушімен жүргізіледі, ал кедендік транзит кедендік тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдауда төлеушінің орнына басқа да тұлғамен, егер ол тұлға кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз етілетін тауарлармен иелену, қолдану және (немесе) билік ету құқылы болса, егер осы Кодекспен өзгесі көзделмесе;

4. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету тауарлардың шығаруын іске асыратын кедендік органына ұсынылады, осы баптың 5-тармағында, 87-баптың 1-тармағының екінші жартысында және осы Кодекстің 3-тарауында көзделген жағдайларды қоспағанда.

5. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында бас қамтамасыз ету ұсынылуы мүмкін өзге кеден органы айқындалмаған болса, кедендік транзит кедендік тәртібіне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз ету жөнелтуші кеден органына немесе межелі кеден органына ұсынылады.

Кеден органдары кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуін қабылдаған кеден органымен берілген осы қамтамасыз етуді қабылданғанын растайтын құжатты өзара мойындайды. Осы құжатты ұсыну тәртібін, оның нысанын және қолданылу мерзімін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен анықталады.

6. Кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді қайтару (есепке жатқызу) кеден органы қамтамасыз етілген міндеттемелерді орындалғанына куәланған кезде, немесе қамтамасыз етілген міндеттеме туындамаған кезде жүзеге асырылады.

 

86-бап. Кедендік баж, салықтар төлеуді қамтамасыз етудің әдістері

1. Кедендік баж, салықтар төлеу келесі әдістермен қамтамасыз етіледі:

ақша қаражатымен (ақшамен);

банктік кепілдіктермен;

кепілгерлікпен;

мүлік кепілімен.

Кеден одағына мүше мемлекеттің кедендік баж, салықтар төлеудің басқа да әдістері қаралуы мүмкін.

2. Төлеуші осы баптың 1-тармағында көрсетілген кедендік баж, салықтар төлеуді қамтамасыз ету әдістерінен қандай түрін таңдауға құқылы.

3. Кедендік баж, салықтар төлеу бойынша міндеттердің төлеушімен орындалуы, міндеттеменің әрекет ету мерзімінің ішінде қамтамсыз етілуі қажет. Кедендік баж және салықтарды төлеуді қамтамасыз етуге берілетін жарамдылық мерзімі, міндеттеменің орындалуы туралы талапты кеден органымен уақытында жіберілуіне жеткілікті болуы керек.

4. Кедендік баж, салықтар, сонымен қатар қамтамасыз ету сомасы1 кіргізілетін валюта төлеуді қамтамасыз ету әдістерін қолданудың тәртібі, кеден органына қамтамасыз етуді берумен, мемлекет заңнамасымен - кеден одағына қатысушы анықтайды.

 

87-бап. Кедендік баж, салықтар төлеудің негізгі қамтамасыз етілуі

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің бірінің шекарасына белгіленген мерзімде бір тұлғамен бірнеше кедендік операция жасалса, кеден одағына мүше мемлекеттің ондай кеден органына (негізгі қамтамасыз ету) операцияларының барлығын жасауға арналған кедендік баж, салықтар төлеу мүмкіндігі беріледі.

Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттің бірінің шекарасында, егер негізгі қамтамасыз етумен қамтамасыз етілетін міндеттемелерді бұзу жағдайында бұл кеден органдарының біреуінде қолданылуы мүмкін болса, онда бірнеше кеден органдарында кедендік операцияларды жасау үшін, кедендік баж, салықтар төлеуді негізгі қамтамасыз етуді қолданады.

2. Негізгі қамтамасыз етуді қолдану тәртібі, кеден одағына мүше мемлекет заңнамасымен анықталады.

 

88-бап. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомасын анықтау

1. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомасы, осы Кодекстің осы тармағының екінші бөлігінде және 3-тарауында белгіленген жағдайларды қоспағанда, тауарларды шығаруды жүргізетін кеден органы, кеден одағына мүше мемлекетте кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік артықшылықтарды және жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалану және экспорт үшін шығару кедендік рәсімі арқылы тауарларды тасымалдау кезінде төлеуге жататын кедендік баждар, салықтардың сомасынан шыға отырып анықталады.

Кедендік тасымалдың кедендік рәсімі арқылы тауарларды тасымалдау кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етудің сомасы, егер тауар кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік артықшылықтарды және жеңілдіктерді есепке алусыз, ішкі пайдалану немесе экспорт үшін шығару кедендік рәсімі арқылы кеден одағына қатысушы басқа да мемлекеттердің аумақтарына орналастырылса, алайда кеден одағының басқа да мүше мемлекеттерінде кедендік баждар, салықтарды төлеудің сомасынан шыға отырып анықталады. Бұл ретте кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етудің сомасын анықтау үшін, кедендік тасымалдың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығаруды жүргізетін кеден органын, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес орнатылатын шетел валютасының курсы қолданылады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік алымдарды, пайыздарды қосу қарастырыла алады.

2. Егер кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомаларын анықтау кезінде төленуге жататын кедендік баждар, салықтар сомасын кеден органына тауарлардың сипаты, олардың атаулары, саны, шығарылған елі және кедендік құны туралы нақты мәліметтерді ұсынбаған жағдайда нақты анықтау мүмкін болмаса, қамтамасыз ету сомалары кедендік баждар, салықтар тауарлардың құны және (немесе) олардың табиғи мағынадағы (саны, салмағы, көлемі немесе өзге де сипаттамалары) физикалық сипаттамасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталатын пайдалану тәртібі, мәліметтері бар негізде анықталады.

3. Осы Кодекстің 198 және 199-баптарына сәйкес тауарларды шығару кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомалары осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелерін есепке алып төленуге жататын кедендік баждар, салықтар мөлшеріне ықпал ететін мәліметтерді тексеру барысында қосымша есептелінуі мүмкін кедендік баждар, салықтар сомалары ретінде анықталады.

4. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларында көзделген болса, осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгіленген талаптарды ескере отырып, тауарлардың жекелеген түрлері бойынша кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз етудің бекітілген сомалары анықталуы мүмкін.

5. Осы Кодекстің 69-бабының 2-тармағына сәйкес тауарларды шығару кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеуін қамтамасыз ету сомасы осы баптың 2-тармағының ережелерін есепке алып қосымша тексеріс нәтижесінде қосымша есептелетін.

 

 

13-тарау. Кедендік баждар, салықтар және өзге ақшалай қаражаттардың (ақшалардың) артық төленген немесе артық өндірілген сомалардың қайтарымы (есепке жатқызу)

 

89-бап. Кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндірілген сомалары

Кедендік баждардың, салықтардың артық төленген немесе артық өндірілген сомалары болып кедендік баждар, салықтар ретінде төленген немесе өндірілген мөлшері осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес төленуге жататын сомалардан асатын, және нақты тауарлар бойынша кедендік баждар, салықтар түрінде және сомаларында бірдейлендірілген ақшалай қаражаттар (ақшалар) сомалары табылады

 

90 бап. Артық төленген немесе артық өндіріп алынған кедендік баждардың, салықтардың сомаларын және өзге ақша қаражатын (ақшаны) қайтару (есепке алу)

Артық төленген немесе артық өндіріп алынған кедендік әкету баждарының, салықтардың сомаларын, аванстық төлемдердің сомаларын, кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомаларын қайтару (есепке алу) кедендік әкету баждарын, салықтарды, аванстық төлем сомаларын төлеу және (немесе) өндіріп алу жүргізілген не кеден органына кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылады.

Кедендік әкелу баждарының артық төленген немесе артық өндіріп алынған сомаларын қайтару (есепке алу) кеден одағына мүше мемлекеттің халықаралық шартында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, осындай кедендік баждарды төлеу және (немесе) өндіріп алу жүргізілген кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

 

14-тарау. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу

 

91-бап. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу туралы жалпы ережелер

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің халықаралық шартында өзгеше белгіленбесе, кедендік баждар, салықтар белгіленген мерзімде төленбеген немесе толық төленбеген жағдайда кеден органдары кедендік баждарды, салықтарды төлеушінің ақшалай қаражаты (ақшасы) және (немесе) өзге де мүлкі есебінен, оның ішінде артық төленген кедендік баждардың, салықтардың және (немесе) аванстық төлем сомаларының есебінен, сондай-ақ кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебінен мәжбүрлеп өндіріп алады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алудың өзге де мүмкіндіктері, оның ішінде оларға қатысты кедендік баждар, салықтар төленбеген тауарлардың құны есебінен белгіленуі мүмкін.

2. Кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу мынадай жағдайларда жүргізілмейді:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген төленбеген кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу мерзімі еткен кезде кеден органы кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алуды жүргізеді;

2) егер осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттеме аяқталса.

3. Төленбеген кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алу кеден органы кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алуды жүзеге асыратын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Төлеуші осы Кодексте белгіленген мерзімде кедендік баждарды, салықтарды төлемеген немесе толық төлемеген кезде өсімпұл төленеді. Өсімпұлды есептеу, төлеу, өндіріп алу және қайтару тәртібі кеден органы кедендік баждарды, салықтар мен өсімпұлдарды өндіріп алуды жүзеге асырға кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленеді.

 

92-бап. Кедендік төлемдердің, өсімдердің, пайыздардың сомасын өндіріп алуға және шығынға жазуға шарасыздықты тану

Өндіріп алу мүмкін емес болған кедендік төлемдердің, өсімдердің, пайыздардың сомасы өндіріп алуға шарасыз деп танылады және кеден органы осы сомаларды жүзеге асырған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген тәртіппен және негіздер бойынша есептен шығарылады.

 

93-бап. Кедендік баждарды, салықтарды өндіруді жүзеге асыратын кеден органы

1. Кедендік баждар, салықтар тауарларды шығаруды жүзеге асырған кеден органдарымен, осы баптың 2-тармағымен қарастырылған жағдайлардан басқа кезде, ал кедендік шекарадан заңсыз түрде өткізілген тауарларға қатысты тауарлардың кедендік шекарадан заңсыз түрде өткізілген фактісі анықталған аймақтағы кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен өндіріліп алынады.

2. Осы Кодекстің 227-бабының 3-тармағымен белгіленген мезгілде төленбеген кедендік баждар, салықтар, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен, кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету есебі бойынша, сол елдің кеден органына осындай қамтамасыз ету берілген, өндіріп алынады.

Кедендік тасымалдаушымен төленуге тиісті, осы Кодекстің 227-бабының 3-тармағында белгіленген мезгілде төленбеген кедендік баждар, салықтар, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің кеден органымен, сол елдің заңнамасы бойынша тұлға кедендік тасымалдаушы болып танылған жағдайда өндіріп алынады.

3. Кедендік кеңеске мүше мемлекетке төленуге жататын кедендік баждар, салықтар, осы баптың 2-тармағына сәйкес өндіріп алынған кедендік баждардың, салықтардың сомасын аудару тәртібі, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен белгіленеді.

 3-бөлім. КЕДЕНДІК БАҚЫЛАУ

 

15-тарау. Кедендік бақылау туралы жалпы ережелер

 

94-бап. Кедендік бақылауды жүргізу принциптері

1. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдары іріктеу принципін негізге алады және орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген кедендік кеңестің кеден заңнамасының және кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасының сақталуын қамтамасыз етуге жеткілікті ғана, кедендік бақылаудың нысандарымен шектеледі.

2. Объектілерді және кедендік бақылаудың нысандарын таңдаған кезде тәуекелді бағалау және басқару жүйесі қолданылады.

3. Кедендік бақылауды жетілдіру мақсатында кеден органдары халықаралық шарттарға сәйкес шетелдік кеден органдарымен ынтымақтасады.

4. Кедендік бақылаудың тиімділігін арттыру мақсатында кеден органдары басқа бақылаушы мемлекеттік органдармен, және де сыртқы экономикалық қатынастарға қатысушылармен, кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалармен және қызметтері сыртқы сауданы жүзеге асыруға қатысты тұлғалармен және олардың кәсіби бірлестіктерімен (қауымдастықтармен) өзара іс-қимыл жасайды.

5. Кеден органдары өздерінің құзыретінің шеңберінде, кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес бақылаудың басқа да түрлерін, оның ішінде экспорттық, валюталық және радиациондық бақылауды жүзеге асырады.

6. Осы Кодексте көзделген жағдайлардан басқа кезде, кедендік бақылауды жүргізу кезінде оны жүргізу үшін кеден органдарына қандайда болсын рұқсаттар, ұйғарымдар немесе қаулылар талап етілмейді.

 

95-бап. Кедендік бақылауды жүргізу

1. Кедендік бақылау, кеден органдарымен кедендік кеңестің кеден заңнамасына және кедендік кеңеске мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүргізіледі. Кеден органдарының атынан кедендік бақылауды өздерінің лауазымдық (қызметтік) міндеттеріне сәйкес кедендік бақылауды жүргізуге өкілдік берілген кеден органдарының лауазымды тұлғалары жүргізеді.

2. Кедендік бақылау, кеден органдарының лауазымды тұлғаларымен:

1) кедендік шекара арқылы өткізілетін және (немесе) осы Кодекске сәйкес декларациялануға жататын тауарлар мен көлік құралдарына қатысты;

2)  кедендік кеңестің кеден заңнамасына сәйкес ұсынуы көзделінген кедендік декларацияға, тауарлар жөніндегі құжаттар мен мәліметтерге қатысты;

3) кедендік шекара арқылы тауарларды өткізумен, кеден ісі саласында және де жеке кедендік тәртіп шеңберінде жүзеге асырып қызмет көрсететін тұлғалардың қызметіне қатысты;

4) кедендік шекараны кесіп өтетін тұлғаларға қатысты, жүргізіледі.

3. Кедендік бақылау кедендік бақылау аймағында, және де кеден органдарымен белгіленетін тауарлар мен көлік құралдары және олар туралы қағаз түріндегі, оның ішінде электрондық нысан бойынша мәліметтерге ие құжаттар бар басқа жерлерде жүргізіледі.

 

96-бап. Кедендік бақылаудағы тауарлар

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінгенде тауарлар кедендік шекарадан өткен сәттен бастап кедендік бақылауда болады.

Қалыптасқан және кеден одағының кедендік аумағындағы, шетелдік тауарлар статусын иеленген тауарлар осы Кодекске сәйкес олар қалыптасқан сәттен бастап кедендік бақылаудағы тауарлар болып есептеледі.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарлар кедендік бақылаудағы болып есептеледі:

1) шартты түрде шығарылған, немесе кері импортты қоспағанда, ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне орналастырғанға;

2) шартты шығарылған тауарлар осы Кодекстің 200-бабына сәйкес кеден одағының тауары статусын иеленуіне;

3) тауарларды мемлекет пайдасы үшін бас тарту кедендік рәсіміне орналастыруға немесе осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында сәйкес жоюға;

4) осы мемлекеттің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің меншігіне айналдырғанға;

5) кеден одағының кедендік аумағына іс жүзінде әкетуге;

6) шетел тауарларын кеден аумағында қайта өңдеу операциялары нәтижесінде пайда болған қалдықтарды, оларды одан әрі коммерциялық пайдалану үшін жарамсыз етуге;

7) кедендік аумақта қайта өңдеу немесе ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімдеріне орналастырылған шетелдік тауарлар бөлігін өндірістік қалдықтар деп танылғанға дейін;

3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарларды кеден органдары апат немесе еңсерілмейтін күш әрекеті салдарынан, қалыпты жағдайда тасымалдау (көлікпен тасымалдау) және (немесе) пайдалану (іске қосу), сақтау барысында табиғи азаю салдарынан жойылу фактісін (өтеусіз жоғалтылды) мойындағанда немесе халықаралық шарттармен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасымен белгіленген өзге жағдайлар пайда болғанда кедендік бақылауда деп есептелмейді.

4. Кеден одағының тауарлары оларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету кезінде кедендік декларацияны немесе өзге кедендік декларация ретінде пайдаланылатын құжаттарды тіркеген сәттен бастап, кеден одағының кедендік аумағынан әкетуге бағытталған әрекетті жасауға және кедендік шекарадан өткенге дейін кедендік бақылауда болады.

5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген тауарлар кеден одағының кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілмеген осы Кодекстің 192-бабына сәйкес кедендік декларация қайта шақыртылған сәттен бастап кедендік бақылаудағы тауарлар болып есептелмейді.

6. Кеден органдары тұлғалардың кері әкелу немесе әкету міндеттемелерін, соның ішінде тауарларды өңдеу нәтижесінде алынған тауарларды, егер осындай тауарлар осы Кодексте көзделген кедендік рәсімдерге сәйкес міндетті түрде кері әкелуге және (немесе) әкетуге жататын болса, бақылауды жүзеге асырады.

7. Кеден органдары көлік құралдарын тоқтатуға, сонымен қатар кеден органының рұқсатынсыз кеден одағы аумағын тастап кеткен сулар және әуе кемелерін мәжбүрлеп қайтаруға құқылы. Бұл ретте шетелдік кемелерді және басқа мемлекеттердің аумағындағы кемелерді ұстау (қайтару) бойынша әрекеттері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес жүргізіледі.

Автомобильдік көлік құралдарын тауарлар мен құжаттарған кедендік бақылауды жүзеге асыру мақсатында кедендік бақылау аумағынан тыс жерде тоқтатқан жағдайда оларға кететін мұндай бақылау уақыты 2 (екі) сағаттан аспау тиіс. Мұндай бақылауды жүзеге асырғандығы туралы акті Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысанда жасалып, бір данасы тасымалдаушыға беріледі.

 

97-бап. Кедендік бақылау аймағы

1. Кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орындары, уақытша сақтау қоймасының аумағы, бажсыз сауда дүкені және Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен белгіленген өзге орындар кедендік бақылау аймағы болып табылады.

Тауарларды кедендік қарау және (немесе) кедендік тексеріп қарау, жүктік және өзге операцияларды жүргізу үшін кедендік бақылау аймағының өзге орындары құрылады.

2. Кедендік бақылау аймағы, егер онда кедендік бақылауға жататын тауарлар үнемі болса немесе кедендік бақылау, жүктік және өзге операцияларды жүргізу уақытында уақытша құрылса.

3. Кедендік бақылау аймағын құру және белгілеу тәртібі, сондай-ақ кедендік бақылау аймағының құқықтық режимі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен айқындалады.

 

98-бап. Кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсыну

1. Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлға, декларант және өзге де мүдделі тұлғалар кеден органдарына кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ауызша, жазбаша және (немесе) электронды нысанда ұсынуға міндетті.

2. Кеден органы кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді жазбаша және (немесе) электронды нысанда сұрауға, сондай-ақ оларды ұсыну мерзімін белгілеуге құқылы, ол сұратылған құжаттар мен мәліметтерді ұсыну үшін жеткілікті болуы тиіс.

3. Кеден органы кедендік бақылауды жүргізу үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асырушы банктерден және мекемелерден сыртқы экономикалық мәмілені жүзеге асыру бойынша ақша операциялары туралы құжаттар мен мәліметтерді алуға құқылы.

4. Кедендік бақылауды жүргізу мақсатында кеден органы тауарларды шығарғаннан кейін коммерциялық және бухгалтерлік құжаттарды, өзге де ақпаратты, соның ішінде тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге, оларды шығаруға және кеден одағының кедендік аумағында немесе одан тысқары жерлерде пайдалануға жататын ақпаратты электрондық нысанда сұрауға және алуға құқылы.

5. Кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттар, егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен өзге мерзім белгіленбесе, тауарлардың кедендік бақылауда болуы аяқталған сәттен бастап бес жыл ішінде тұлғалар және кеден органдары сақтауға тиіс.

Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалар кедендік бақылау үшін қажетті құжаттарды кедендік операциялар жүргізілген жылдан кейін 5 (бес) жыл бойы сақтауға тиіс.

 

99-бап. Тауарларды шығарғаннан кейінгі кедендік бақылау

Кеден органдары тауарларды шығарғаннан кейін тауарлардың кедендік бақылауда болуы аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жыл ішінде кедендік бақылауды жүргізеді.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен тауарларды шығарғаннан кейін бес жылдан аспайтын кедендік бақылаудың неғұрлым ұзақ мерзімі белгіленуі мүмкін.

Кедендік бақылау тауарлар шығарылғаннан кейін осы Кодекстің 16 және (немесе) 19-тарауларында белгіленген нысандарда және тәртіппен жүргізіледі.

 

100-бап. Кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың айналымы кезіндегі кедендік бақылау

1. Кеден органдары кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарлардың айналымы кезінде кеден одағының кеден заңнамасының талаптары мен шарттарына сәйкес мұндай тауарлардың шығарылуын растайтын мәліметтерді тексеру мақсатында кедендік бақылау, соның ішінде тауарларда кеден одағының кедендік аумағына әкелу заңдылығын растау үшін пайдаланылатын маркалаудың немесе өзге де бірдейлендіру белгілерінің болуына тексеру жүргізеді.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кеден одағының кедендік шекарасы арқылы заңсыз өткізілген не кеден органдары кеден одағының кедендік аумағында осы тауарларды осы тұлғалар кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты сатып алған тұлғалардан анықтаған кедендік баждарды, салықтарды төлемеуге немесе тыйымдар мен шектеулерді сақтамауға әкеп соққан кедендік рәсімдердің біріне сәйкес шығарылмаған тауарларға қатысты кедендік декларациялау, өзге де кедендік операцияларды жасау және кедендік баждарды, салықтарды төлеу мүмкіндігі белгіленуі мүмкін.

 

101-бап. Кедендік бақылауды өткізуге маманның қатысуы

1. Қажет болған жағдайларда кедендік бақылауды жүргізу кезінде нақты әрекеттерге қатысу үшін осы әрекеттерге мүдделі емес, кеден органына жәрдем беру үшін, соның ішінде техникалық құралдарды қолдану кезінде қажетті арнайы білімі және дағдылары бар маман тартылуы мүмкін.

2. Маман ретінде тұлғаны тарту, келісім негізінде жүзеге асырылады.

3. Маман:

1) оның қатысуымен жүзеге асырылатын нақты іс қимылдарға қатысты материалдармен танысуға;

2) ол қатысқан кедендік бақылауды жүргізу кезіндегі әрекеттердің нәтижелері бойынша ресімделетін құжаттармен танысуға және ол жасаған әрекеттер бойынша мұндай құжаттарға енгізілуге жататын өтініштер немесе ескертулер жасауға құқылы.

4. Маман:

1) ол жасайтын әрекет бойынша арнайы білімді, түсіндірме беруді талап ететін әрекеттерге қатысуға;

2) көрсетілген әрекеттерді жасау фактісін, олардың мазмұны мен нәтижелерін өз қолымен куәландыруға міндетті.

5. Маман алған коммерциялық, банктік немесе заңмен қорғалатын өзге де ақпаратты, сондай-ақ өзге де құпия ақпаратты ол жарияламауы, өзге де мақсаттарда пайдаланбауы, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген жағдайларды қоспағанда, үшінші тұлғаларға берілмеуі тиіс.

6. Кеден органдарында маманды тартумен байланысты пайда болған шығыстар, егер кедендік бақылауды жүргізу барысында кеден ұйымының кеден заңнамасын бұзушылықтар анықталса, оған немесе оның тауарларына қатысты кедендік бақылау жүргізілетін тұлғаның қаражаты есебінен өтеледі. Өзге жағдайларда қызмет көрсету үшін мұндай төлемді кедендік бақылау жүргізілген кеден органы кеден одағына мүше мемлекеттің бюджеті есебінен жүзеге асырады.

 

102- бап. Кедендік бақылауды жүргізуде жәрдем көрсету үшін басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тарту

1. Кеден органдары кедендік бақылауды жүргізуде жәрдем көрсету үшін басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тартуға құқылы.

2. Басқа мемлекеттік органдардан тартылатын мамандар мен сарапшылар мемлекеттік, коммерциялық және өзге де заңмен қорғалатын құпияны, сондай-ақ кеден ісі саласындағы сыртқы экономикалық және өзге де қызметке қатысушыларға қатысты құпия ақпаратты жария етпеуге міндетті.

3. Басқа мемлекеттік органдардың мамандары мен сарапшыларын тартумен байланысты шығыстар, егер бұл жұмыс олардың қызметтік міндеттері шеңберіне кірмесе, осы Кодекстің 101-бабының 6-тармағымен айқындалған тәртіппен өтеледі.

 

103-бап. Кедендік шекарадағы кеден органдары мен бақылаушы мемлекеттік органдары арасындағы өзара іс-қимыл жасасу

1. Кедендік шекара арқылы өткізілетін және басқа бақылаушы мемлекеттік органдардың бақылауына жататын тауарларға кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органдары мұндай әрекеттерді жалпы үйлестіруді және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған тәртіппен оларды бір уақытта өткізуді қамтамасыз етеді.

2. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларды кедендік бақылау тиімділігін көтеру мақсатында кеден органдары мен бақылаушы мемлекеттік органдар ақпараттық жүйелер мен технологияларды пайдалана отырып, кедендік және мемлекеттік бақылаудың өзге де түрлерін жүргізу үшін қажетті ақпаратпен (мәліметтермен) және (немесе) құжаттармен алмасады.

3. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде мемлекеттік бақылау рәсімдерін жеделдету мақсатында кедендік тексеріп қарау кедендік шекарада бақылауды жүзеге асыратын барлық мемлекеттік органдардың қатысуымен жүргізілуі мүмкін.

 

104-бап. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде заңсыз зиян келтіруге жол бермеу

1. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде мүдделері кеден органдарының әрекеттерімен (әрекетсіздіктерімен) және шешімдерімен қозғалатын тасымалдаушыға, оның ішінде кедендік тасымалдаушыға декларантқа, олардың өкілдеріне, уақытша сақтау қоймаларының, кеден қоймаларының, бажсыз сауда дүкендерінің иелеріне, сондай-ақ тауарлар мен көлік құралдарына кедендік бақылауды жүргізу кезінде заңсыз зиян келтіруге жол берілмейді.

2. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдарының не оның лауазымды тұлғаларының заңсыз шешімдерімен, әрекеттерімен (әрекетсіздіктерімен) келтірілген шығындар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес толық көлемде өтеуге жатады.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден органдары лауазымды тұлғаларының заңды шешімдерімен, әрекеттерімен тұлғаға келтірілген шығындар өтеуге жатпайды.

 

105-бап. Кеден органдарын кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолданудан босату

1. Кеден органдарының кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолданудан босатылуы осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісімдерімен және өзге де халықаралық келісімдермен белгіленеді.

2. Кедендік қарап тексеруге:

1) кеден одағына мүше мемлекеттердің басшылары және олармен бірге отбасыларының мүшелерінің;

2) егер көрсетілген тұлғалар кедендік шекарадан қызметтік міндеттерін орындауға байланысты өтсе, үкімет басшылары, кеден одағына мүше мемлекеттердің үкімет мүшелерінің;

3) кеден одағына мүше мемлекеттерге ресми іссапармен келетін шетел мемлекеттерінің басшылары, шетел мемлекеттерінің үкімет басшылары, сыртқы істер министрлерінің;

4) кеден одағына қысушы мемлекеттердің халықаралық шарттарына және өзге де халықаралық шарттарға сәйкес өзге де тұлғалардың жеке жүктері жатпайды.

3. Кедендік қарап тексеруден:

1) шетел әскери кемелері, әскери әуе кемелері және өздігінен жүретін әскери техника;

2) кеден одағына мүше мемлекеттердің тиісті мемлекеттік органдарының арнайы мәлімдеулеріне сәйкес кедендік шекара арқылы өткізілетін әскери мүлік;

 

106-бап. Кеден органдарының кедендік бақылау жүргізу кезінде тұлғалар туралы ақпарат жинауы

1. Кедендік бақылауды өткізу мақсатында кеден органдары тауарлардың кедендік шекара арқылы өткізумен байланысты сыртқы экономикалық қызметті немесе мына мәліметтерді қосатын кедендік бақылаудағы тауарларға қатысты кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын тұлғалар туралы ақпарат жинауға құқылы:

1) мекемелердің құрылтайшылары туралы;

2) заңды тұлғаның мемлекеттік немесе жеке кәсіпкер ретінде тіркелуі туралы;

3) кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылатын мүлік құрамы туралы;

4) ашық банктік шоттар туралы;

5) сыртқы экономикалық қызмет саласындағы қызметі туралы;

6) мекеменің орналасқан жері туралы;

7) салық органында салық төлеуші ретінде есепке тұруы және салық төлеушінің бірдейлендіру (тіркеу, есептік) нөмірі туралы;

8) кеден ісі саласында қызметті жүзеге асыратын тұлғалар тізіліміне енгізілген тұлғалардың төлеу қабілеттілігі туралы;

9) жеке тұлғаларға қатысты - азаматтардың дербес деректері туралы (аты, тегі, әкесінің аты, туылған күні және орны, жынысы, тұрғылықты мекенжайы, жеке тұлғалығын растайтын құжаттар дерегі, салық төлеушінің бірдейлендіру (тіркеу, есептік) нөмірі, сондай-ақ олардың кедендік шекара арқылы тауарлар өткізу жиілігі туралы.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғалар кеден органдарында бар өзі туралы құжаттамалық ақпаратпен танысуға және оның толықтығы және дұрыстығын қамтамасыз ету мақсатында осы ақпаратты анықтауға құқылы.

3. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік операциялар жасау кезінде ақпарат жинау, сондай-ақ кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттік органдардан көрсетілген ақпаратты алу тәсілімен жүзеге асырылады.

 

107-бап. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде техникалық құралдарды және кемелерді пайдалану

1. Кедендік бақылауды жүргізу уақытын қысқарту және оның тиімділігін көтеру мақсатында кеден органдары тізбесі мен қолданылу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген кедендік бақылаудың техникалық құралдарын пайдалануы мүмкін.

Көрсетілген техникалық құралдар адамның өмірі мен денсаулығы, жануарлар мен өсімдіктер үшін қауіпсіз болуы тиіс және тұлғаларға, тауарлар мен көлік құралдарына зиян келтірмеуі тиіс.

2. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік бақылауды кеден органдары су және әуе кемелерін пайдалана отырып жүргізуі мүмкін.

3. Кедендік бақылаудың мақсаттары үшін кеден органдарының су және әуе кемелерін пайдалану тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленеді.

 

108-бап. Кедендік бақылау үшін қажетті тауарлар мен көлік құралдарына қатысты жүк және өзге де операциялар

1. Кеден органының талабы бойынша декларант, қойманың иесі, кеден өкілі және тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлға тауарларды тасымалдауды, өлшеуді немесе оның санына өзге де анықтауды, тиеуді, түсіруді, қайта тиеуді, орамның зақымданған жерлерін жөндеуді, орамды ашуды, кедендік бақылауға жататын тауарларды орауды не қайта орауды, мұндай тауарлар болуы мүмкін үй-жайлар мен басқа да орындарды ашуды жүргізуге міндетті.

2. Тасымалдаушы ол тасымалдайтын тауарларға және мұндай тауарлар тасымалданатын көлік құралдарына қатысты жүк және өзге де операцияларды жүргізуге ықпал етуге міндетті.

3. Тауарлар мен көлік құралдарына қатысты жүк және өзге операциялар кеден органы үшін қандай да бір шығындарға әкеп соқпауы тиіс.

 

109-бап. Тауарлар мен көлік құралдарын, үй-жайлар мен басқа да орындарды бірдейлендіру

1. Кедендік бақылаудағы тауарларды, көлік құралдарын, үй-жайларды, ыдыстарды және онда кедендік бақылауға жататын тауарлар болуы мүмкін басқа да орындарды кеден органдары бірдейлендіруі мүмкін.

Бірдейлендіру пломбалар қою, мөр басу, санмен, әріппен және өзге де таңба қою, бірдейлендіру белгілерін салу, мөртабандар қою, сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу, тауарларды егжей-тегжейлі сипаттап жазу, сызбалар жасау, масштабтық бейнелер, фотосуреттер, иллюстрациялар жасау, тауардың ілеспе құжатын және өзге де құжаттаманы пайдалану жолымен және өзге де тәсілдермен жүргізіледі.

2. Сәйкестендіру құралдарын пайдалану тәртібі және оларды дайындауға қойылатын талаптар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

3. Кеден мақсаттары үшін сәйкестендіру құралдары ретінде пломбалар, мөрлер немесе шетел мемлекеттерінің кеден органдары, сондай-ақ тауарларды жіберушілер немесе тасымалдаушылар қолданатын сәйкестендірудің өзге де құралдары танылуы мүмкін.

4. Тауарлар мен көлік құралдары жойылуының, қайтарымсыз жоғалуының немесе елеулі түрде бүлінуінің нақты қаупі болу жағдайларын қоспағанда, сәйкестендіру құралдарын тек кеден органдары өзгертуі, алып тастауы немесе жоюы мүмкін немесе бұл олардың рұқсатымен ғана жүзеге асырылады. Кеден органына сәйкестендіру құралдарының өзгерістері, алынып тасталуы немесе жойылуы туралы тез арада хабарланады және аталған қатердің бар екендігіне дәлелдеме беріледі.

Сәйкестендіру құралдарының өзгеруі, алынып тасталуы, жойылуы немесе айырбасталуы туралы кеден органы кеден одағы Комиссиясының шешімімен белгіленетін нысан бойынша акті жасайды.

  

16-тарау. Кедендік бақылауды жүргізу нысандары мен тәртібі

 

110-бап. Кедендік бақылау нысандары

Кедендік бақылау нысандары:

1) құжаттар мен мәліметтерді тексеру;

2) ауызша пікір сұрау;

3) түсіндірмелер алу;

4) кедендік қадағалау;

5) кедендік тексеру;

6) кедендік тексеріп қарау;

7) жеке кедендік тексеріп қарау;

8) тауарлардың арнайы маркалармен маркалануын, оларда сәйкестендіру белгілерінің болуын тексеру;

9) үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру;

10) кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу;

11) тауарларды есепке алу жүйесін және есептілікті тексеру;

12) кедендік тексеру болып табылады.

 

111-бап. Құжаттар мен мәліметтерді тексеру

1. Кеден органдары мәліметтердің дұрыстығын, құжаттардың түпнұсқалылығын және (немесе) оларды толтыру және (немесе) ресімдеу дұрыстығын анықтау мақсатында кедендік операцияларды жасау кезінде ұсынылған құжаттар мен мәліметтерді тексереді.

2. Кеден органдарына кедендік операцияларды жасау кезінде берілген мәліметтердің дұрыстығын тексеру оларды басқа дереккөздерден алынған ақпаратпен салыстыру, кедендік статистиканың мәліметтерін талдау, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып мәліметтерді өңдеу арқылы, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасымен тыйым салынбаған басқа да тәсілдермен жүзеге асырылады.

3. Кедендік бақылауды жүзеге асыру кезінде кеден органы кедендік құжаттардағы ақпараттарды тексеру мақсатында жазбаша түрде қосымша құжаттар мен мәліметтерді сұратуға құқылы.

4. Осы баптың 3-тармағына сәйкес қосымша құжаттар мен мәліметтерді сұрату және егер осы Кодексте өзгеше тікелей көзделмесе, оларды тексеру тауарларды шығаруға кедергі жасамауы тиіс.

 

112-бап. Ауызша пікір сұрау

Осы Кодекске сәйкес кедендік операцияларды жасау кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары жеке тұлғалардан, олардың өкілдерінен, кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларға қатысты өкілеттігі бар ұйымдардың өкілдері болып табылатын тұлғалардан жазбаша нысанда көрсетілген тұлғалардың түсініктемелерін ресімдеместен, пікір сұрауға құқылы.

 

113-бап. Түсіндірмелер алу

1. Түсіндірмелер алу - кеден органдары лауазымды адамдарының тасымалдаушылардан, декларанттардан және кедендік бақылауды жүзеге асыру үшін маңызы бар мән-жайлар туралы мәліметтерді білетін өзге де адамдардан кеден ісі саласындағы қажетті ақпаратты алуы.

2. Түсіндірме Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген жазбаша нысанда ресімделеді.

3. Адамды түсіндірме алу үшін шақыру қажет болған жағдайда, кеден органы шақырылатын тұлғаға табыс етілетін жазбаша нысандағы хабарламаны ресімдейді.

 

114-бап. Кедендік қадағалау

Кедендік қадағалау - кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың, соның ішінде кедендік бақылаудағы көлік құралдарының тасымалдануын, олармен жүк және өзге операциялардың жасалуын ашық, мақсатты, жүйелі немесе бір жолғы, тікелей немесе жанама түрде көзбен шолып, соның ішінде техникалық құралдарды қолдана отырып қадағалауы.

 

115-бап. Кедендік тексеру

1. Кедендік тексеру - көлік құралдарын, тауарлардың орамдарын ашпастан, тексерілетін объектілердің және олардың бөліктерінің бүтіндігін қайта монтаждамастан және бұзбастан, тауарларды, соның ішінде көлік құралдарын, соның ішінде жеке тұлғалардың багажын, сондай-ақ кедендік ыдыстарды, кедендік пломбаларды, мөрлерді және өзге де сәйкестендіру құралдарын өзге де тәсілдермен тексеруі.

2. Кеден органы лауазымды адамдарының тауарларды, соның ішінде халықаралық почта жөнелтілімдерін халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, жеке тұлғалардың багажын тексеруі кедендік бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жері, жай-күйі, мөлшері туралы, тауарларда, көлік құралдарында және олардың жүк тиелетін жайларында кедендік пломбалардың, мөрлердің және басқа да қондырылған сәйкестендіру құралдарының бар екендігі туралы мәліметтерді растауды алу үшін жүзеге асырылады.

3. Кедендік бақылау аймағында кедендік тексеру декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де адамдар және олардың өкілдері тексеру кезінде қатысуға тілек білдіретін жағдайларды қоспағанда, аталған адамдардың қатысуынсыз жүргізілуі мүмкін.

4. Кедендік тексеру тексерілетін объектінің ішкі құрылымын көзбен қарауды және мұндай объектінің физикалық ерекше сипаттамасының болуы туралы өзге тәсілмен қамтамасыз ететін техникалық құралдарды қолдана отырып жүргізілуі мүмкін.

5. Егер мұндай тексерудің нәтижелері кедендік мақсаттар үшін пайдаланылатын болса, тексеру нәтижесі бойынша кеден органдарының лауазымды тұлғалары Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысан бойынша акт жасайды.

Тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаның талабы бойынша кеден органының лауазымды тұлғалары кедендік тексерудің жүргізілгені туралы акті жасауға не көліктік (тасымалдау), коммерциялық немесе кедендік құжатта белгі қоюға міндетті.

Кедендік тексерудің жүргізілгені туралы актінің екінші данасы тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаға табыс етіледі.

 

116-бап. Кедендік тексеріп қарау

1. Кедендік тексеріп қарау - оларға салынған кедендік пломбаларды немесе өзге де сәйкестендіру құралдарын бұзу, бөлшектеу, демонтаждау немесе тексерілетін объектілерді және олардың бөлшектерін өзге тәсілдермен бұзу арқылы кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың орамаларын немесе көлік құралының жүк тиелетін жайларын не ыдыстарды, контейнерлерді және тауарлар бар немесе болуы мүмкін өзге де орындарды ашумен байланысты іс-әрекеті.

2. Кедендік тексеріп қарауды жүргізуге өкілетті кеден органының лауазымды тұлғасы мұндай тұлғалар белгілі болса, декларантты немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғаны кедендік қарап тексерудің жүргізілетін жері және уақыты туралы хабардар етеді. Кедендік тексеруді жүргізудің басталу уақыты осындай тұлғалардың келуінің ақылға қонымды мерзімдерін ескеруі тиіс.

Декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері осы баптың 4-тармағымен белгіленген жағдайларды қоспағанда, өз бастамасы бойынша кедендік тексеріп қарау кезінде қатысуға құқылы.

3. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеріп қарау барысында және (немесе) көшпелі кедендік тексеру барысында жүзеге асырылатын кедендік тексеріп қарау кедендік бақылау аймақтарын құрмастан жүргізілуі мүмкін.

4. Кеден органы лауазымды адамдарының талабы бойынша декларант немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері кедендік тексеріп қарау кезінде қатысуға және кеден органының лауазымды адамдарын қажетті жәрдем көрсетуге міндетті. Тасымалдаушы арнайы уәкілеттік берген өкіл болмаған жағдайда, көлік құралын жүргізетін жеке тұлға осы міндетті атқарушы болып табылады.

5. Кеден органы декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар және олардың өкілдері болмаған кезде, мынадай жағдайларда:

1) көрсетілген тұлғалар келмегенде не мұндай тұлғалар белгісіз болғанда;

2) ұлттық (мемлекеттік) қауіпсіздік, адам өмірі мен денсаулығына, жануарлардың тіршілігі мен саулығына, қоршаған ортаға, кеден одағына мүше мемлекеттердің ұлттық мәдени игілігін сақтауға қауіп, эпизоотиялық ахуалдың туындау қаупі болған кезде және кейінге қалдыруға болмайтын, соның ішінде егер тауарлар оңай жалындайтын заттар, қауіпті жарылғыш нәрселер, жарылғыш, уландырғыш, қауіпті химиялық және биологиялық заттар, есірткі құралдары, психотроптық, қатты әсер ететін улы токсинді, радиоактивті заттар, ядролық материалдар және басқа да ұқсас тауарлар болып табылатынына белгілер болған, егер тауарлар жағымсыз иіс шығаратын өзге де жағдайларда;

3) тауарларды халықаралық почта жөнелтімдерімен жөнелту кезінде;

4) тауарларды кеден одағының кедендік аумағында олардың әкетілуін көздейтін кедендік режимді бұза отырып қалдыру кезінде кедендік тексеріп қарауды жүргізуге құқылы.

6. Кедендік тексеріп қарау осы баптың 5-тармағында көрсетілген жағдайларда 2 (екі) куәгердің қатысуымен жүргізіледі.

7. Кедендік тексеріп қарау нәтижелері бойынша Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген нысан бойынша 2 (екі) данада кедендік тексеріп қарау актісі жасалады. Кедендік тексеріп қарау актісінде мынадай мәліметтер көрсетіледі:

1) кедендік тексеріп қарау жүргізген кеден органының лауазымды тұлғалары және оны жүргізу кезінде қатысқан тұлғалар туралы мәліметтер;

2) декларант немесе тауарларға қатысты өкілеттіктері бар өзге де тұлғалар болмаған кезде кедендік тексеріп қарауды жүргізу себептері;

3) кедендік тексеріп қарау нәтижелері;

4) акті нысанымен көзделген өзге де мәліметтер.

8. Егер бұл тұлға анықталса, кедендік тексеріп қарау актісінің екінші данасы тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғаға не оның өкіліне табыс етіледі (жіберіледі).

 

117-бап. Жеке кедендік тексеріп қарау

1. Жеке кедендік тексеріп қарау кедендік шекара арқылы ететін және кедендік бақылау аймағындағы немесе халықаралық әуежайдың транзит аймағындағы жеке тұлғаның кеден одағының кеден заңнамасын бұза отырып өткізілетін тауарларды өзінде жасырып және ерікті түрде бермей тұр деп ойлауға жеткілікті негіздер болған кезде кеден органы басшысының (бастығының), кеден органы басшысының (бастығының), ол уәкілеттік берген орынбасарының не оларды алмастыратын адамдардың жазбаша шешімі бойынша жүргізілетін кедендік бақылаудың ерекше нысаны болып табылады.

Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешім кеден органы лауазымды тұлғасының баянатына бұрыштама қою жолымен жазбаша нысанда қабылданады не жеке құжатпен ресімделеді.

2. Жеке кедендік тексеріп қарау басталар алдында кеден органының лауазымды тұлғасы тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді көрсетуге, жеке тұлғаны мұндай тексеріп қарауды жүргізу кезіндегі құқықтарымен таныстыруға және жасырған тауарларын өз еркімен беру туралы ұсыныс жасауға міндетті.

Жеке тұлғаның жеке кедендік жеке тексеріп қарау туралы шешімімен танысу фактісін көрсетілген тұлға мұндай тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімдегі тиісті жазбамен куәландырылады. Мұндай әрекеттерді жасаудан бас тартқан жағдайда бұл туралы жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімге мұндай тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді жариялаған кеден органының лауазымды тұлғаның қолымен куәландырылатын белгі жасалады.

3. Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу кезінде кеден органы лауазымды тұлғасының әрекеті жеке тұлғаның ар-намысы мен абыройына нұқсан келтірмеуге, тексеріліп қаралатын тұлғаның денсаулығына құқыққа жатпайтын зиян және мүлкіне залал келтірмеуге тиіс.

4. Өзіне қатысты жеке кедендік тексеріп қарау жүргізіліп отырған жеке тұлғаның:

1) жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу басталғанға дейін оны жүргізу тәртібімен және жеке кедендік тексеріп қарау жүргізу туралы шешіммен танысуға;

2) өз құқықтары мен міндеттерімен танысуға;

3) түсініктеме беруге және қолдаухат мәлімдеуге;

4) кеден одағының кеден заңнамасын бұза отырып өткізілетін, өзінде жасырған тауарларын өз еркімен беруге;

5) жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамының жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы хаттамаға міндетті түрде енгізе отырып, өтініш жасауға;

6) ана тілін пайдалануға, сондай-ақ аудармашының қызметтерін пайдалануға;

7) ол аяқталғаннан кейін жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу актісімен танысуға және актіге енгізуге жататын өтініштер жасауға;

8) жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамдарының әрекеттеріне осы Кодекске сәйкес шағымдануға құқығы бар.

5. Жеке кедендік тексеріп қарау барысында тексеріліп қаралатын тұлға немесе оның заңды өкілі жеке кедендік тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамының заңды талаптарын орындауға міндетті.

6. Жеке кедендік тексеріп қарауды тексеріліп қаралатын адаммен бір жыныстағы кеден органының лауазымды адамдары сол жыныстағы екі куәгердің қатысуымен санитарлық-гигиеналық талаптарға сай келетін оқшауланған үй-жайда жүргізеді. Бұл үй-жайға басқа жеке тұлғалардың енуіне және олардың тарапынан жеке кедендік тексеріп қараудың жүргізілуін қадағалау мүмкіндігіне жол берілмеуге тиіс. Тексеріп қаралатын адамның денесін тексеріп зерттеуді медицина қызметкері ғана, қажет болған жағдайда арнайы медициналық техниканы пайдалана отырып жүргізуге тиіс.

Медициналық қызметкер жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімді орындаудан жалтаруға құқылы емес.

Кәмелетке толмаған немесе қабілетсіз жеке тұлғаны жеке кедендік тексеріп қарау кезінде оның заңды өкілдері (ата-аналар, қамқоршылар, қорғауға алушылар) немесе оның алып жүретін тұлғалар қатысуға міндетті.

7. Жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізу туралы Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілетін нысан бойынша 2 (екі) данада акті жасалады. Бұл акті жеке кедендік тексеріп қарау барысында не тікелей ол аяқталғаннан кейін жасалуға тиіс.

Актіге жеке кедендік тексеріп қарауды жүргізген кеден органының лауазымды тұлғасы, оған қатысты тексеріп қарау жүргізілген жеке тұлға не оның заңды өкілі немесе оны алып жүрген тұлға, куәгерлер, ал тексеріп зерттеу жүргізілген кезде - медициналық қызметкер қолдарын қояды.

Оған қатысты жеке кедендік тексеріп қарау жүргізілген жеке тұлғаға не оның заңды өкіліне немесе оны алып жүрген тұлғаға жеке кедендік тексеріп қарау туралы актінің екінші данасы ол жасалғаннан кейін дереу табыс етіледі.

 

118-бап. Тауарлардың арнайы таңбалармен таңбалануын, оларда сәйкестендіру белгілерінің болуын тексеру

1. Кеден органдары тауарларда немесе олардың орамдарында арнайы таңбалардың, сәйкестендіру белгілерінің немесе кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген жағдайларда, олардың кеден одағының кедендік аумағына әкеліну заңдылығын растау үшін пайдаланылатын өзге де тәсілдермен тауарларды белгілеулердің болуына тексеру жүргізеді.

2. Тауарларда арнайы маркалардың, сәйкестендіру белгілерінің және тауарларды белгілеудің өзге де тәсілдерінің болмауы, егер онда мұндай тауарлар табылған тұлға, декларант не өзге де мүдделі тұлға керісінше дәлелдемесе, кеден одағының кедендік аумағына кедендік операцияларды жасамастан және тауарларды шығармастан жүзеге асырылған тауарларды әкелу ретінде қаралады.

 

119-бап. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру

1. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру кедендік бақылаудағы, соның ішінде шартты шығарылған, уақытша сақтау орындарындағы, кеден қоймаларындағы, бажсыз сауда дүкендеріндегі және кедендік бақылаудағы тауарлар болуы мүмкін өзге де жерлердегі, сондай-ақ оларда тауарлар осы Кодекспен көзделген кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес болуы тиіс тауарлардың болуын растау мақсатында жүргізіледі.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілмеген үй-жайлар мен аумақтарды кедендік қарауды кеден органдары:

тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында, шекаралық аймақта;

тауарларды көтерме немесе бөлшек сатуды жүзеге асыратын, тауарларды кедендік бақылау аймақтары болып табылмайтын орындарда сақтайтын тұлғалардың үй-жайларында немесе аумақтарында осы Кодексте көзделмеген тәртіпті бұза отырып, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген және (немесе) онда орналастырылған тауарлардың болуы туралы ақпарат болған кезде, мұндай ақпаратты тексеру үшін осы тұлғаларда;

оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тұлғаларда жүргізілуі мүмкін.

3. Кеден органдары үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеруді осы үй-жайлар мен аумақтардың осы Кодекстің 24, 29, 34, 168, 233 және 304-баптарына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптар мен шарттарға сәйкестігін тексеру мақсатында да жүзеге асыруы мүмкін.

4. Тұрғын үй-жайларға кедендік тексеру жүргізуге жол берілмейді.

5. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру нұсқаманы (нұсқауды) және кеден органы лауазымды тұлғасының қызметтік куәлігін көрсеткен кезде жүргізіледі.

Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеруге нұсқаманың (нұсқаудың) нысаны кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

Оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тұлғалардың үй-жайлары мен аумақтарын кедендік қарауды жүргізу кезінде осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттарды ұсыну талап етілмейді.

6. Аумаққа және үй-жайға кіргізуден бас тартқан жағдайда, кеден органдарының лауазымды тұлғалары аумаққа және үй-жайға екі куәгердің қатысуымен қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кіруге құқылы.

Үй-жайларға қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кірудің барлық жағдайлары туралы кеден органдары жиырма төрт сағаттың ішінде прокурорды хабардар етеді. Кеден органдары лауазымды адамдарының аумақ пен үй-жайларға кіруіне қарсылық көрсеткен адамдар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

7. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының жекелеген объектілерге кіруінің арнайы тәртібі белгіленсе, онда мұндай кіру осы заң актілерінде айқындалған тәртіппен жүргізіледі.

8. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру жүргізілуі үшін қажетті ең аз уақыт кезеңінде жүргізілуге тиіс және егер кеден одағына мүше мемлекеттердің өзгеше көзделмесе, бір жұмыс күнінен артық жалғасуы мүмкін емес.

9. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру нәтижелері бойынша Кеден одағы комиссиясының шешімімен бекітілген нысан бойынша акті жасалады. Үй-жайлар мен аумақтарды кедендік тексеру актісінің екінші данасы үй-жайлары немесе аумақтары тексерілген тұлғаға табыс етілуге (жіберілуге) жатады.

 

120-бап. Кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу

1. Кеден органдары кедендік бақылаудағы тауарлардың және соның ішінде ақпараттық жүйелер мен технологияны пайдалана отырып, олармен жасалатын кедендік операциялардың есебін жүргізеді.

2. Кедендік бақылаудағы тауарларды есепке алу тәртібі және нысаны кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

121-бап. Тауарларды есепке алу жүйесін және есептілікті тексеру

1. Кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын, арнайы оңайлатуларды пайдаланатын, сондай-ақ шетел тауарларын пайдаланатын және (немесе) иеленетін тұлғалар кеден органдарының талабы бойынша кеден органдарына сақталатын, тасымалданатын, сатылатын, қайта өңделетін және (немесе) пайдаланылатын тауарлар туралы, сондай-ақ жасалған кедендік операциялар туралы есептілікті ұсынуға міндетті.

2. Есептілікті ұсыну нысаны және тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

3. Кедендік бақылаудың нысаны ретінде тауарларды есепке алу жүйесін тексеру мынадай жағдайларда:

1) осы Кодекске сәйкес арнайы оңайландыруларды қолданған кезде;

2) кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға қатысты;

3) осы Кодекске немесе кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес мұндай тауарларды жүргізуді көздейтін кедендік рәсімдерде орналастырылған тауарларға қатысты жүргізіледі.

4. Тауарларды есепке алу жүйесін тексеруді жүргізу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

122-бап. Кедендік тексеру

1. Кеден органдары кедендік тексеруді тұлғалардың кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптарды сақтауын тексеру мақсатында жүргізеді.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы кедендік тексеруді осы кеден одағына қатысу мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған және (немесе) тіркелген, тексерілетін тұлғаларға қатысты жүргізеді.

Тексерілетін тұлғалар деп: декларант;

кедендік өкім;

тасымалдаушы, оның ішінде кедендік тасымалдаушы;

шығарылғаннан кейін тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлға немесе оның өкілі;

тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асыратын тұлға;

бажсыз сауда дүкендерінің, кеден және өзге де қоймалардың иелері;

уәкілетті экономикалық оператор;

тиісті кеден рәсімдеріне орналастырылған тауарлармен жасалған мәмілелерге тікелей немесе жанама қатысқан өзге де тұлғалар;

оның иелігінде және (немесе) пайдалануында осы Кодекспен көзделген тәртіпті бұза отырып, оның ішінде кедендік шекара арқылы заңсыз өткізілген тауарлардың болуы туралы оған қатысты ақпарат бар тұлға түсіндіріледі.

3. Кедендік тексеру кезінде кеден органдары: тексереді.

1) тауарлардың кедендік рәсімде орналасу фактісін;

2) кедендік декларацияда және тауарларды декларациялау кезінде ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген, тауарларды шығару туралы шешім қабылдауға әсер еткен мәліметтердің дұрыстығын;

3) шартты шығарылған тауарларды пайдалану және оларға билік ету бойынша шектеулердің сақталуын;

4) кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген талаптарды сақтауын;

5) тұлғалардың, уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін беру үшін қажетті шарттарға сәйкестігін;

6) кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген оларға орналастырылған тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін алмайтын кедендік рәсімдердің шарттарын сақталуын;

7) кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де талаптардың сақталуын тексереді.

4. Кедендік тексеру кедендік рәсімдегі тауарларды өткізу кезінде ұсынылған құжаттардағы мәліметтерді және кеден органында бар өзге де мәліметтерді бухгалтерлік есеп және есептілік деректерімен, шоттармен және кеден одағының кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіппен алынған басқа ақпаратпен салыстырып тексеру арқылы жүргізіледі.

5. Кедендік тексеру жүргізу кезінде осы Кодекстің 110-бабымен белгіленген кедендік бақылаудың өзге де нысандары пайдаланылуы мүмкін.

6. Кедендік тексеруді жүргізу алдында процесінде тексеруге жататын мәселелердің тізбесі анықталатын, қажет болғанда оны жүргізу бағдарламасы әзірленетін дайындық жұмысы болуға тиіс.

7. Кедендік тексеру камералық кедендік тексеру немесе көшпелі кедендік тексеру нысанында жүзеге асырылады.

8. Кедендік тексеруге қатысу үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа да бақылаушы мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары тартылуы мүмкін.

9. Кедендік тексеру барысында әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс белгілері анықталған кезде кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес шаралар қолданады.

10. Кедендік тексеру жүргізу тәртібі осы Кодекстің 19-тарауымен айқындалады.

11. Кедендік тексеру нәтижелері кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құжатпен ресімделеді.

12. Кедендік тексеру нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

17-тарау. Кеден органдарының өзара әкімшілік көмегі

 

123-бап. Өзара әкімшілік көмек

1. Осы тараудың мақсаттары үшін өзара әкімшілік көмек деп кеден одағына қатысушы бір мемлекеттің кеден органының кеден одағының кеден заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету және кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, олардың жолын кесу, оларды тергеу мақсатында кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органының тапсырмасы бойынша немесе онымен бірлескен әрекеттері түсіндіріледі.

2. Өзара әкімшілік көмек: қамтиды.

кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдарының арасындағы ақпарат алмасуды;

кеден органдары қабылдайтын шешімдерді өзара тануды;

кеден одағына мүше мемлекеттер бірінің кеден органының кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің тапсырмасы бойынша осы Кодекспен белгіленген кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуді қамтиды.

Өзара әкімшілік көмек кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес кеден органдарының өзара іс-қимыл жасасуының өзге де түрлерін қамтуы мүмкін.

 

124-бап. Кеден органдары арасында ақпарат алмасу

Кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасының және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында, оның ішінде кедендік бақылаумен өткізілетін тауарларға және кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелінетін халықаралық тасымалдың көлік құралдарына қатысты кедендік бақылау, сондай-ақ тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкетуді растау бөлігінде ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

Кеден органдары арасындағы ақпарат алмасу кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес, оның ішінде ақпараттық жүйелер мен ақпараттық технологияларды пайдалана отырып жүргізіледі.

 

125-бап. Кеден органдары қабылдаған шешімдерді өзара тану

Кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін не одан тысқары жерлерге әкетілетін, кедендік бақылаудағы, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалданатын, уақытша сақталатын тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасау кезінде, сондай-ақ кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден одағының қабылдаған шешімдерін кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары өзара таниды және кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген жағдайларда кеден одағының кедендік аумағында оның тең заңды күші болады.

 

126-бап. Кеден одағына мүше мемлекеттердің бірінің кеден органының тапсырмасы бойынша кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органының кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуі

Кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу және олардың жолын кесу мақсатында кеден одағына мүше мемлекеттер бірінің кеден органы кеден одағына қатысушы басқа мемлекеттің кеден органына кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізуді тапсыруға құқылы.

Кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын жүргізу туралы тапсырманы жіберу және орындау негіздемелері, нысаны, тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен айқындалады.

  

18-тарау. Тәуекелдерді басқару жүйесі

 

127-бап. Осы тарауда пайдаланылатын терминдер

Осы тарауда мынадай терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) тәуекелді талдау - тәуекелдердің пайда болу жағдайларын және шарттарын анықтау, олардың бірдейлендіру және кеден одағының кеден  заңнамасын сақтамаудың мүмкін болатын салдарын бағалау үшін кеден органдарында бар ақпаратты жүйелі пайдалану.

Тәуекелдер екіге бөлінеді: анықталған және ықтимал;

2) анықталған тәуекел - кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын бұзушылықтың болғанын куәландыратын факті және кеден органдарының осы факті туралы ақпараты бар.

3) тәуекелдердің индикаторлары - олардан ауытқу немесе оларға сәйкестік бақылау объектісін таңдауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін алдын ала белгіленген параметрлері бар анықталған критерийлер.

4) ықтимал тәуекел - бұл анықталмаған тәуекел, бірақ оның пайда болуы үшін жағдайлар бар;

5) тәуекел профилі - тәуекелдердің саласы, тәуекелдердің индикаторлары туралы мәліметтердің жиынтығы, сондай-ақ тәуекелдердің алдын алу немесе азайту бойынша қажетті шаралар қолдану туралы нұсқаулар;

6) тәуекел саласы - оларға қатысты кедендік бақылаудың жекелеген нысандарын қолдану талап етілетін тәуекелді талдаудың жекелеген топтастырылған объектілері немесе олардың жиынтығы, сондай-ақ кедендік әкімшілендіруді жоғарылату;

7) тәуекелді бағалау - тәуекелдің пайда болу мүмкіндігін және ол пайда болған жағдайда, кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтардың салдарын жүйелі анықтау;

8) тәуекел - кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден заңнамасын сақтамау дәрежесі;

9) жасырын тауарлар - жеткілікті мүмкіндік дәрежесімен тәуекел тауарларының орнына декларациялануы мүмкін тауарлар;

10) тәуекел тауарлары - оларға қатысты тәуекелдер анықталған немесе ықтимал тәуекелдер бар, кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлар;

11) тәуекелдерді басқару - тәуекелдердің алдын алу және оларды азайту жөніндегі шараларды әзірлеу және практикалық іске асыру, олардың қолданылу нәтижелілігін бағалау, сондай-ақ кедендік операциялардың жасалуын бақылау бойынша үздіксіз жаңартуды, кеден органдарында бар ақпаратты талдау және қайта қарауды көздейтін жүйелі жұмыс;

12) тәуекелдің деңгейі - тәуекелдің пайда болу мүмкіндігіне және мүмкін болатын тәуекел салдарына байланысты айқындалады.

 

128-бап. Тәуекелдерді басқару жүйесінің қолданылу мақсаттары

1. Кеден органдары тәуекелдерді басқару жүйесін тауарларды, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, кедендік бақылауға жататын құжаттар мен тұлғаларды, мұндай тауарларға, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарына, құжаттар мен тұлғаларға қолданылатын кедендік бақылау нысандарын және кедендік бақылау дәрежесін айқындау үшін қолданады.

Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану стратегиясы және тактикасы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

2. Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану мақсаттары:

1) кеден органдарының құзыреті ішінде ұлттық (мемлекеттік) қауіпсіздікті, адам өмірі мен денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны күзеу бойынша шараларды қамтамасыз ету;

2) жоғары тәуекел салаларына назар қою және иелікте бар ресурстарды неғұрлым тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;

3) кеден одағының кеден заңнамасын және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын:

тұрақты сипаты бар;

елеулі мөлшерде кедендік төлемдер мен салықтарды төлеуден жалтарумен байланысты;

кеден одағы тауарларының бәсекелестікке қабілеттілігіне нұқсан келтіретін;

сақталуын қамтамасыз ету кеден органдарына жүктелген бақылаудың басқа түрлерін қамтитын бұзушылықтарды анықтау, болжау және олардың алдын алу;

4) тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде кедендік операцияларды жүргізуді жеделдету болып табылады.

3. Кеден органдары тәуекелдерді азайту бойынша қолданылып жатқан шаралар туралы ақпаратпен, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттары белгілеген тәртіппен кедендік бақылау жүргізу нәтижелілігін көтеруге ықпал ететін өзге де ақпаратпен өзара алмасуды жүзеге асырады.

4. Кеден одағының комиссиясы кеден органдары оларға қатысты міндетті түрде оларды барынша төмендету жөнінде шаралар әзірлейтін және қолданатын тәуекелдер саласын айқындай алады.

 

129-бап. Тәуекелді талдаудың объектілері

Тәуекелді талдаудың объектілеріне жатады:

1) кедендік бақылаудағы немесе ішкі тұтыну үшін кедендік рәсімдегі тауарлар;

2) халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары;

3) сатып алу-сату немесе айырбастаудың сыртқы экономикалық шарттарында (келісім-шарттарда), иелену, пайдалану және (немесе) тауарларға билік ету құқығына келісімдерде немесе өзге де құжаттарда құралатын мәліметтер;

4) көліктік (тасымалдық), коммерциялық, кедендік және өзге де құжаттарда құралатын мәліметтер;

5) декларанттардың және кедендік бақылаудағы тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге де тұлғалардың қызметі;

6) кедендік бақылау нысанын қолданудың нәтижелері.

 

130-бап. Тәуекелдерді бағалау және басқару бойынша кеден органдарының қызметі

1. Тәуекелдерді бағалау және басқару бойынша кеден органдарының қызметі мынадай тапсырмаларды орындауда:

1) кеден органдарының тәуекелдерін басқару жүйесінде мәліметтердің ақпараттық базасын құруда көрінеді;

2) өзіне жүйелік анықтауды қосатын тәуекелдерді талдау және бағалау:

тәуекелдерді талдаудың объектілерін;

тәуекелдердің алдын алу және мейлінше азайту бойынша шараларды қабылдаудың қажеттілігін анықтайтын тәуекелді талдаудың объектілері бойынша тәуекелдің индикаторларын;

тәуекел туындаған жағдайда мүмкін болатын зиянды бағалау;

3) тәуекелдерді басқару бойынша тәжірибелік шараларды жасау және жүзеге асыру мыналардың:

тәуекелдер туындауының мүмкін болуы және мүмкіншілік салдары;

тәуекелдердің алдын алу және мейлінше азайту бойынша қолданылатын мүмкін шараларды талдау есебімен.

2. Тәуекелдерді мейлінше азайту бойынша және нақты тауарларға және (немесе) көлік құралдарына кедендік бақылаудың жеке нысандарын қолданудың нәтижелері бойынша қабылданған шаралардың тиімділігі туралы ақпараттарды жинау, өңдеу және талдауды тұрақты негізде кеден органы жүзеге асырады.

3. Ақпараттарды жинау, өңдеу және талдаудың, тәуекелдерге талдау және бағалау жүргізудің, тәуекелдерді басқару бойынша шараларды жасау және жүзеге асырудың тәртібін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы белгілейді.

4. Белгіленген профильдердің және тәуекел индикаторларының мазмұны кеден органдарының пайдалануы үшін арналған құпиялы ақпарат болып табылады және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы белгілеген жағдайларды қоспағанда, өзге тұлғалардың жариялауына жатпайды.

 

 

19-тарау. Кедендік тексерулерді жүргізу тәртібі

 

131-бап. Камералдық кедендік тексеру

1. Камералдық кедендік тексеру кедендік декларацияларда, коммерциялық, көліктік (тасымалдық) және өзге де құжаттарда қамтылған мәліметтерді, тексерілетін тұлға ұсынған кеден одағына мүше мемлекеттердің бақылаушы органдарының мәліметтерін, сондай-ақ, көрсетілген тұлғалардың қызметтері туралы кеден органдарында бар мәліметтерді зерделеу және талдау жолымен жүзеге асырылады.

2. Камералдық кедендік тексеруді тексерілетін тұлғаға барусыз, сондай-ақ, нұсқаманы (тексеруді белгілеу туралы актіні) ресімдеусіз кеден органының орналасқан жері бойынша кеден органы жүргізеді.

3. Камералдық кедендік тексерулер оларды жүргізу кезеңділігі шектеусіз жүзеге асырылады.

 

132-бап. Көшпелі кедендік тексеру

1. Көшпелі кедендік тексеруді заңды тұлғаның орналасқан жеріне, жеке кәсіпкердің қызметін жүзеге асыратын жеріне және (немесе) олардың қызметтерін жүзеге асыруының іс жүзінде орналасқан жеріне (бұдан әрі -тексерілетін тұлғаның объектілері) шығу арқылы кеден органы жүзеге асырады.

2. Көшпелі кедендік тексеру жоспарлы немесе жоспардан тыс болуы мүмкін.

Жоспарлы көшпелі кедендік тексеру кеден органдары жасайтын тексеру жоспарларының негізінде жүзеге асырылады.

3. Көшпелі кедендік тексеру нысаны кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында анықталған шешім негізінде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акті) жүргізіледі.

4. Жоспардан тыс көшпелі кедендік тексерулерді белгілеу үшін:

1) кеден органдарының және кеден одағының кедендік заңнамасында және кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа да заңнамаларында мүмкін бұзушылықтар туралы дәлелдейтін кеден одағына мүше мемлекеттің бақылаушы органдарының мәліметтер базаларында құралатын ақпараттарды талдау нәтижесінде алынған мәліметтер;

2) кеден одағының кедендік заңнамасындағы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларындағы талаптарды мүмкін бұзушылығын дәлелдейтін мәліметтердің бар болуы;

3) тұлғаның, соның ішінде өкілетті экономикалық оператор мәртебесін алуға кеден ісі саласында қызметті жүзеге асырушының өтініші;

4) осы баптың 4-тармағына сәйкес қарсы тексеру жүргізу қажеттілігі;

5) шетелдік ұйымдармен сыртқы экономикалық мәмілелер жасаған тұлғаға тексеру жүргізу туралы шетелдік мемлекеттің құзыретті органының өтініші (сұрау салу);

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында қарастырылған өзге де негіздемелер негіз болып табылады.

5. Көшпелі кедендік тексеру кедендік бақылаудың басқа нысандарын қолданудың нәтижелері бойынша, сондай-ақ, камералдық кедендік тексеру нәтижелері бойынша белгіленуі мүмкін.

6. Тексерілетін тұлға ұсынған мәліметтердің дұрыстығын растау қажеттілігі жағдайында кеден органы тауарлармен жасалған мәмілелер (операциялар) бойынша тексерілетін тұлғамен байланысты тұлғаларға қарсы көшпелі кедендік тексеру жүргізілуі мүмкін.

Қарсы көшпелі кедендік тексеру жоспардан тыс болып табылады.

7. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер тексерілетін сол бір тұлғаға қатысты жылына бір реттен жиі емес жүргізіледі.

Уәкілетті экономикалық операторларға қатысты жоспарлы көшпелі кедендік тексерулерді кеден органдары үш жылда бір рет жүргізеді.

Жоспардан тыс көшпелі кедендік тексерулер олардың кезеңділігі бойынша шектеу қойылмастан жүзеге асырылады.

8. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер үшін тексерілетін тұлғаларды іріктеп алу мына алынған ақпараттарды пайдалана отырып жүргізіледі:

1) кеден органдарының ақпараттық ресурстарын пайдалана отырып;

2) алдыңғы тексерулердің, соның ішінде камералдық тексерулердің нәтижелері бойынша;

3) мемлекеттік органдардан;

4) банктік операциялардың жеке түрлерін жүзеге асыратын банктерден және ұйымдардан;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің кедендік және (немесе) басқа да бақылаушы мемлекеттік органдарынан;

6) бұқаралық ақпарат құралдарынан;

7) ресми жолмен өзге көздерден.

9. Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулерді жүргізуді бастар алдында кеден органдары тексерілетін тұлғаға жоспарлы көшпелі кедендік тексеруді жүргізу туралы хабарламаны тапсырыстық пошталық жөнелту арқылы тапсыру туралы хабарламамен немесе оны алу фактісін растауға мүмкіндік беретін өзге тәсілдер арқылы мұндай хабарламаны жібереді.

Орналасқан жері бойынша тексерілетін тұлғаның болмауына байланысты хатты ұсынбауын дәлелдейтін белгісімен пошталық жөнелтуді қайтару жоспарлы көшпелі кедендік тексеруді күшін жою үшін негіздеме болып табылмайды.

Жоспарлы көшпелі кедендік тексерулер тексерілетін тұлғаның хабарламаны алған кезеңінен бастап немесе адресатқа хатты тапсырмау туралы белгісімен почта жөнелтілімі кеден органына келіп түскен кезеңнен бастап 15 (он бес) күнтізбелік күннен бұрын басталуы мүмкін емес.

10. Көшпелі кедендік тексерудің басталған күні тексерілетін тұлғаға кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) тапсырған күн есептеледі.

Кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) тексерілетін тұлғаға кеден органының лауазымды тұлғасы тапсырады, немесе тапсыру туралы хабарламамен тапсырыстық пошталық жөнелту арқылы жіберіледі.

Шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) тапсыру кезінде тексерілетін тұлғаның басшысы немесе оның өкілі шешімнің түпнұсқасында (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) танысу туралы, сондай-ақ, шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алған күні және уақыты туралы белгі жасайды.

Шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алудан бас тартқан жағдайда кеден органының лауазымды тұлғасы шешімде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) ол туралы тиісті жазба жасайды.

Тексерілетін тұлғаның жүргізілетін кедендік тексеру туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама) алудан бас тартуы,. сондай-ақ, орналасқан жері бойынша тұлғаның болмауына байланысты адресатқа хатты тапсырмауын дәлелдейтін белгімен хабарламаны қайтару көшпелі кедендік тексеруді болдырмау үшін негіздеме болып табылмайды. Бұл жағдайда тексерудің басталар күні шешімде (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің көшірмесін (нұсқама, тексеруді белгілеу туралы акт) алудан бас тарту туралы жазба күні, немесе адресатқа хатты тапсырмауы туралы белгімен хабарлама кеден органына келіп түскен күн есептеледі.

Көшпелі кедендік тексеруді жүргізуді бастар алдында тексерілетін тұлғаның объектісінде кеден органының лауазымды тұлғалары тексерілетін тұлғаның басшысына немесе оның өкіліне қызметтік куәліктерін көрсетуге міндетті.

11. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлға оның қызметімен байланысты тексерілетін құжаттарға өзгерістер және толықтырулар енгізуге құқылы емес.

12. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңі 2 (екі) айдан аспауы керек. Көрсетілген мерзімге тексерілетін тұлғаға құжаттар және мәліметтерді ұсыну туралы талаптарды тапсыру күні және мұндай құжаттар және мәліметтерді алу күні арасындағы уақыт кезеңі қосылмайды.

Тексеру жүзеге асыратын кеден органының шешімі бойынша көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезеңі тағы бір айға ұзартылуы мүмкін.

Зерттеулер немесе сараптамалар жүргізу қажеттілігі кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің немесе шетелдік мемлекеттердің құзырлы органдарына сұраулар жолдау, тексерілетін тұлғаның тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттарын қалпына келтіруі, тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға әсер ететін тексерілетін кезеңге қатысты қосымша құжаттар ұсыну, кеден органының басшысы (бастығының) немесе оған уәкілетті тұлғаның шешімі бойынша тексеру жүргізу тоқтатылуы мүмкін. Мұндай тоқтата тұрудың мерзімі және тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

Көшпелі кедендік тексеру мерзімін ұзарту туралы, сондай-ақ, кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімде (нұсқама) оны жүргізуді тоқтату туралы тиісті жазба енгізіледі және тексерілетін тұлғаға хабар беріледі.

13. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізген кеден органының лауазымды тұлғалары екі данада жасайтын және қол қойылатын, кедендік тексерудің нәтижелері бойынша ресімделген құжатты құрған күн көшпелі кедендік тексерудің аяқталу күні есептеледі.

Мұндай құжаттың бірінші данасы көшпелі кедендік тексерудің материалдарына қосылады, екінші данасы көшпелі кедендік тексеру аяқталған күннен бастап 5 (бес) күннен кешіктірілмей тексерілетін тұлғаға тапсырылады немесе тапсыру туралы хабарламамен тапсырыстық пошталық жөнелтумен жіберіледі.

 

133-бап. Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу үшін тексерілетін тұлғаның объектісіне кеден органы лауазымды тұлғаларының қол жетімділігі

1. Тексерілетін тұлға кеден органының лауазымды тұлғалары кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді тағайындау туралы акт) шешімді (нұсқаманы) және қызметтік куәліктерін көрсеткен кезде көшпелі кедендік тексеру жүргізу үшін тексерілетін тұлғаның объектісіне (тұрғын жайларды қоспағанда) көрсетілген тұлғалардың қол жетімділігін қамтамасыз етуге міндетті.

2. Егер, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен жеке объектілерге мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары қол жетімділігінің арнайы тәртібі көзделсе, онда мұндай қол жетімділік осы заңнамалық актілермен анықталатын тәртіпте жүргізіледі.

3. Тексерілетін тұлға, егер:

1) шешім (нұсқама, тексеруді тағайындау туралы акт) және (немесе) қызметтік куәліктері ұсынылмаса;

2) шешімде (нұсқама, тексеруді тағайындау туралы актіде) кеден органының лауазымды тұлғалары көрсетілмесе;

3) лауазымды тұлғалардың объектіге қол жетімділігіне арнайы рұқсаты болмаса, егер мұндай рұқсат кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес қажет болса кеден органдарының лауазымды тұлғаларының объектіге қол жетімділігіне мына жағдайларда бас тартуға құқылы.

4. Тексерілетін тұлға көшпелі кедендік тексеру жүргізетін кеден органдарының лауазымды тұлғаларының объектіге қол жетімділігінен бас тартқан кезде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес акт (хаттама) жасалады.

Тексерілетін тұлға кеден органдарының лауазымды тұлғаларының қол жетімділігін қамтамасыз етуден негіздемесіз бас тартқан жағдайда, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес мемлекеттік органдар лауазымды тұлғаларының жеке объектілерге қол жетімділігінің басқа тәртібі белгіленбеген болса, 2 (екі) куәгердің қатысуымен қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық жайларды ашу арқылы олар объектіге кіруге құқылы. Кеден органдары қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық жайларды ашу арқылы объектіге кірудің барлық жағдайлары туралы 24 (жиырма төрт) сағат ішінде прокурорға хабарлайды.

 

134-бап. Кедендік тексеру жүргізу кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғаларының құқықтары мен міндеттері

1. Кеден органдарының лауазымды тұлғалары кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) тексерілетін тұлғадан коммерциялық, көліктік құжаттарын, бухгалтерлік есеп және есептілік құжаттарын, сондай-ақ оның ішінде электрондық тасымалдағыштағы тексерілетін тауарларға қатысты ақпаратты талап етуге және алуға;

2) оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тексерілетін тұлғалардан тауарлардың ұсынылуын талап етуге;

3) кедендік бақылау мақсаттары үшін есептілікті ұсынуды талап етуге;

4) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік тексеру жүргізу үшін қажетті, ұйымдардың шоттары бойынша ақша қаражатының қозғалысына қатысты, оның ішінде банктік құпияны құрайтын ақпаратты банктерден және өзге де несиелік ұйымдардан талап етуге және алуға;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес салық, және өзге мемлекеттік органдардан, оның ішінде коммерциялық, банктік, салықтық және заңнамамен қорғалатын құпияны құрайтын қажетті ақпаратты және құжаттарды сұрау салуға және алуға;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес көшпелі кедендік тексерулерді жүргізу кезінде тауарларға түгендеу жүргізуге (түгендеу жүргізуді талап етуге);

7) кедендік тексерулерді жүргізуге байланысты халықаралық сұрау салуларды жіберуге;

8) кедендік тексеруді жүргізу туралы (тексеруді тағайындау туралы актті) шешімді (нұсқаманы) және қызметтік куәліктерді көрсете отырып тексерілетін тұлғаның объектісіне қол жетімділігіне;

9)көшпелі кедендік тексерулерді жүргізу кезінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеу туралы акт жасай отырып тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуды жүзеге асыруға;

10) көшпелі кедендік тексеруді жүргізу кезінде алу актісін жасай отырып тексерілетін тұлғадан құжаттарды немесе олардың көшірмелерін алуға;

11) оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тауарларды иеліктен шығаруға немесе өзге тәсілдермен иелік етуге бағытталған әрекеттердің жолын кесу үшін көшпелі кедендік тексеру жүргізу мерзіміне кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген тәртіпте тауарларға тыйым салуға немесе алуға;

12) тауарлар орналасқан үй-жайларды мөрлеуге;

13) кеден одағының заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған өзге де әрекеттерді жүргізуге құқығы бар.

2. Кедендік тексерулер жүргізу кезінде кеден органдарының лауазымды тұлғалары:

1) тексерілетін тұлғаның құқықтарын және заңды мүдделерін сақтауға, заңсыз шешімдермен және әрекеттермен (әрекетсіздігімен) тексерілетін тұлғаларға залал келтіруге жол бермеуге;

2) көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлғаның белгіленген жұмыс режимін бұзбауға;

3) кедендік тексерулер барысында алынған кез келген ақпаратты тек кеден мақсаттары үшін пайдалануға;

4) кедендік тексеруді жүзеге асыру кезінде құпиялы мәліметтерді және белгілі болған салықтық, банктік және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жарияламауға;

5) көшпелі кедендік тексеру жүргізу тәртібіне қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасының ережелері туралы қажетті ақпаратты тексерілетін тұлғаның талабы бойынша ұсынуға;

6) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған жағдайда қоспағанда, кедендік тексерулер жүргізу барысында алынған және жасалған құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге, тексерілетін тұлғаның келісімінсіз олардың мазмұнын жарияламауға;

7) тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізу кезінде, соның ішінде сараптаманы (зерттеу) белгілеу және жүргізу кезінде, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу кезінде тексерілетін тұлғаны оның құқықтары және міндеттері туралы ақпараттандыру;

8) кеден заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

 

135-бап. Кедендік тексеру жүргізу кезінде тексерілетін тұлғаның құқықтары мен міндеттері

1. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) кедендік тексеру жүргізу тәртібіне қатысты кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасының ережелері туралы ақпаратты кеден органдарынан сұрау салуға және алуға;

2) оның иелігіндегі тауарлардың шығу фактісін растайтын барлық бар құжаттарды және мәліметтерді ұсынуға, сондай-ақ, кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасын сақтауға;

3) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кеден органдарының шешімдеріне және әрекеттеріне (әрекетсіздіктеріне) шағымдануға;

4) кеден одағының заңнамасында және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға құқығы бар.

2. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:

1) кедендік тексеру жүргізілуге қатысты тауарларды көрсетуге;

2) қағаз тасымалдағышта қосымша беру арқылы, ол қандай ақпарат тасымалдағышта орналасқанынан тәуелсіз, кеден органының талабы бойынша белгіленген мерзімдерде мәліметтерді және құжаттарды ұсынуға;

3) тексерілетін тұлғаның объектісіне көшпелі кедендік тексеру жүргізетін лауазымды тұлғалардың кедергісіз қол жетімділігін қамтамасыз етуге және жұмыс орнын ұсынуға;

4) кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімнің (нұсқама) түпнұсқасында алу туралы белгі жасауға;

5) егер, кедендік тексеру мақсаттары үшін қажетті құжаттама кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік тілінен өзге тілде жасалса, кеден органының тексеруші лауазымды тұлғаларына аталмыш құжаттаманың аудармасын ұсынуға;

6) кедендік тексеру жүргізу туралы (тексеруді белгілеу туралы акт) шешімді (нұсқама) ұсынған күннен бастап 2 (екі) күнтізбелік күннен кешіктірмей кеден органының тексеруші лауазымды тұлғаларына ақпаратты ұсынуға жауапты тұлғалар шеңберін анықтауға;

7) кеден одағының заңнамасымен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қарастырылған өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

 

136-бап. Кедендік тексеру жүргізу мақсаттары үшін құжаттарды және мәліметтерді ұсыну

1. Кеден одағына мүше мемлекеттердің салық және өзге де мемлекеттік органдары кеден органдарының сұрау салуы бойынша заңды тұлғаларды тіркеу, салықтарды төлеу және есептеу, бухгалтерлік есептілікке қатысты қажетті құжаттар және мәліметтерді, оның ішінде мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық қорғау бойынша кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасының талаптарын және заңнамамен қорғалатын құпияны сақтау арқылы өзге де құжаттар және мәліметтерді ұсынады.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттердің банктік және өзге де несиелік ұйымдары кеден органының сұрау салуы бойынша кедендік тексеру жүргізу үшін ұйымдардың шоттары бойынша ақшалай қаражаттардың қозғалысына қатысты, соның ішінде банктік құпияны құрайтын құжаттарды және мәліметтерді ұсынады.

 

 

20-тарау. Кедендік бақылау жүргізу кезіндегі кедендік сараптама

 

137-бап. Осы тарауда пайдаланылатын терминдер

Осы тарауда мынадай терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте ресімделген, жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін және қойылған сұрақтарға жауаптар түрінде кедендік сараптаманың қорытындыларын құрайтын құжат;

2) үлгі - тауардың (өнімнің) құрылымына, құрамына және барлық партияның қасиеттеріне, сериясына сәйкес келетін тауар (өнім) бірлігі, немесе белгіленген тәртіпте келешекте зерттеу мақсатында іріктеп алуы белгіленетін, көрінудің жазбаша және өзге де нысандарында ұсынылған ұқсас объект;

3) сынама - ұсынылатын және зерттелетін тауардың барлық көлемінің құрамын және қасиеттерін сипаттайтын, ықтимал қажетті, стандартизация бойынша құжаттамада белгіленген тауар немесе тауардың бөлігі;

4) кедендік сараптаушы - кедендік сараптамалар жүргізуге уәкілетті кеден органының лауазымды тұлғасы;

5) кедендік сараптама - кедендік реттеу саласында тапсырмаларды шешу үшін арнайы және (немесе) және ғылыми танымдарды пайдалану арқылы кедендік сараптаушылармен және (немесе) өзге де сараптаушылармен жүзеге асырылатын зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу.

 

138-бап. Кедендік сараптама тағайындау

1. Кедендік сараптама кедендік операциялар жасау кезінде арнайы танымдарды талап ететін пайда болушы мәселелерді түсіндіру үшін тағайындалады.

2. Кедендік сараптаманы кеден органдары тағайындайды және кедендік сарапшылар, сондай-ақ өзге де уәкілетті ұйымдардың сарапшылары жүргізеді.

Кедендік сараптаманы өзге уәкілетті ұйымдарға тағайындауды мұндай сараптаманы кедендік сараптаушылардың жүргізуіне мүмкіншілігі болмаған жағдайда ғана жүргізіледі.

Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін қажетті арнайы танымдарға ие кез келген тұлға сараптаушы ретінде бола алады.

Кеден органдарының лауазымды тұлғасы болып табылмайтын сарапшы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес сараптау жүргізу үшін тартылады.

3. Кедендік сараптама кедендік операциялар жүргізу және оларды бірдейлендіру құралдары үшін қажетті тауарларға қатысты, соның ішінде көлік құралдары, кедендік, көліктік (тасымалдаушы), коммерциялық және өзге де құжаттарға тағайындалады.

4. Кеден органының уәкілетті лауазымды тұлғасы сараптау жүргізу үшін негіздеме, кедендік сарапшының тегі, аты және әкесінің аты немесе сараптама жүргізілетін ұйымның не кеден органының атауы, сарапшының алдына қойылған мәселелері, кедендік сараптаушының иелік етуіне ұсынылған материалдардың және құжаттардың тізімі және сараптаманы жүргізу және кеден органына қорытындыны көрсетудің мерзімі көрсетілетін кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімді жазбаша нысанда қабылдайды.

Шешімде, сондай-ақ, біле тұра сарапшының, кедендік сарапшының (сарапшының), жалған қорытындысын бергені үшін жауапкершілік туралы сараптаушыны ескерту жөнінде көрсетіледі.

5. Кедендік сараптаманы жүргізуден мынадай жағдайларда бас тартылуы мүмкін:

1) кедендік сараптаманы жүргізу үшін ақпараттың жеткіліксіздігі;

2) кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімнің дұрыс ресімделмеуі;

3) сынамалар немесе үлгілер орамы сақталуының кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімде көрсетілген сипаттамаға сәйкес келмеуі;

4) кедендік сараптаманы жүргізу үшін қажетті материалдық-техникалық базаның, арнайы жағдайлардың болмауы;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген өзге де жағдайлар.

6. Бас тартудың себептерін көрсету арқылы кедендік сараптаманы өткізуден бас тарту жазбаша түрде ресімделеді. Ұсынылған материалдар, құжаттар, сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтарылады.

7. Кеден органы кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен кешіктірмей жазбаша түрде декларантты немесе кедендік сараптама тағайындау туралы тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге тұлғаға хабарлайды.

8. Кедендік сараптаманы жүргізуге кеткен шығыстар кеден одағына мүше мемлекеттердің, кедендік сараптама тағайындалған кеден органының бюджеті есебінен өтеледі.

 

139-бап. Кедендік сараптама жүргізудің тәртібі және мерзімі

1. Кедендік сараптама жүргізудің тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

2. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында одан неғұрлым аз мерзім белгіленбесе, кедендік сараптаманы жүргізу мерзімінің ұзақтығы кедендік сарапшы (сарапшы) материалдарды өндіріске қабылдаған күнінен бастап 20 (жиырма) жұмыс күнінен аспауы тиіс.

Кедендік сараптама жүргізу мерзімі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен ұзартылуы мүмкін.

3. Кедендік сараптаманы жүргізу мерзімі мынадай жағдайларда тоқтатылады:

кедендік сарапшының (сарапшы) кедендік сараптаманы белгілеген кеден органдарына оған қосымша материалдар, сондай-ақ сынамалар мен үлгілер ұсыну туралы қолдаухатының болуы;

кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген өзге жағдайларда;

4. Кедендік сараптама нәтижесі бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы беріледі.

 

140-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) құқықтары мен міндеттері

1. Кедендік сарапшы (сарапшы) мыналарға:

1) кедендік сараптаманы өткізуге қатысты материалдармен танысуға;

2) кеден органының рұқсатымен кедендік сараптама өндірісіне өзге де кедендік сарапшыларды (сарапшыларды) тартуға;

3) кедендік сараптама жүргізу үшін материалдарды алған кезден бастап 1 (бір) күн ішінде егер қойылған сұрақтар өз құзыретінен шығатын. болса немесе өз құзыретіне жатпайтын сұрақтардың жауаптарын ұсыну кедендік сараптамадан бас тартуға;

4) кедендік сараптама өткізу үшін материалдарды алған кезден бастап 3 (үш) күннің ішінде жазбаша түрде кедендік сараптама өткізу үшін қосымша материалдарды сұрауға;

5) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін керекті материалдар мен құжаттарды алу, оның ішінде зерттеу үшін сынамалар мен үлгілерді алуға;

6) өзінің арнайы танымы және құзыретіне сәйкес оның алдына қойылған сұрақтарды анықтау;

7) арнайы және өзге де деректерде шығарылған ғылыми техникалық ақпараттарды пайдалануға;

8) өзінің сынаулары және зерттеулерінің нәтижелерін және (немесе) басқа зерттеу немесе сараптама ұйымдары жүргізген сынамалар мен үлгілерді зерттеу нәтижелерін пайдалануға;

9) кедендік бақылауды жүргізуге қатысуға құқылы.

2. Кедендік сарапшы (сарапшы):

1) кедендік сараптамаға қатысты материалдармен танысуға;

2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысына кедендік мақсаттар үшін маңызға ие, олар бойынша сұрақтар қойылмаған жағдайлар туралы тұжырымдама қосуға;

3) Кедендік сараптамаға ұсынылған сынамалар мен үлгілерді рұқсат етілуі мен дұрыстығын сақтау кезінде зерттеулер жүргізуге, зерттеу нәтижесінің толық, жан-жақты және әділдігін бағалау негізінде кедендік сараптаманың (сараптаманың) қорытындысын ұсынуға;

4) Кедендік сараптаманы өткізу нәтижесінде алынған мәліметтерді жарияламауға, кеден одағының кедендік заңнамасымен көрсетілген жағдайлардан тыс өзге де мақсаттарда пайдаланбауға және үшінші тұлғаларға бермеуге;

5) кедендік сараптаманы өткізудің белгіленген уақытын сақтауға міндетті.

3. Өзінің міндеттерін тиісті орындамау және тиіссіз орындау кезінде кедендік сарапшы (сарапшы) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

 

141-бап. Кедендік сараптама тағайындау және жүргізу кезінде декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлғаның және олардың өкілдерінің құқықтары

1. Кедендік сараптама тағайындау және жүргізу кезде декларант, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлға және олардың өкілдері:

1) олар бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын алу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) қосымша сұрақтар қою туралы қолдаухат ұсынуға;

2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен танысуға және кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органында осындай қорытындының көшірмесін алуға;

3) кедендік сараптама жүргізу үшін кеден органдарының сынамалар мен үлгілерді іріктеп алуына қатысуға;

4) қосымша немесе қайтадан кедендік сараптама өткізуге қолдаухат жазуға құқылы.

2. Декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие өзге тұлғаның немесе олардың өкілдерінің қолдаухаты қанағаттандырылған жағдайда сараптама белгілеген кеден органының лауазымды тұлғасы тиісті шешім шығарады.

Қолдаухатты қанағаттандырудан бас тартқан жағдайда кеден органының лауазымды тұлғасы бұл туралы қолдаухат берген тұлғаны жазбаша түрде хабардар етуге тиіс.

 

142-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы

1. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысында көрсетіледі:

1) кедендік сараптаманың басталуы мен аяқталуының орны, күні мен уақыты;

2) кедендік сараптама үшін негіздеме;

3) кедендік сараптаманы жүргізген кедендік сарапшының (сарапшының) аты жөні, тегі, және оның біліктілігі;

4) кедендік сарапшының (сарапшының) кедендік сараптама өткізген кезде біле тұра жалған кедендік сарапшының (сарапшының) жалған қорытындысын бергені үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік туралы ескертілгені туралы оның қолымен куәландырылған белгі;

5) кедендік сарапшыға қойылған сұрақтар;

6) Кедендік сараптама жүргізу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) ұсынылған құжаттардың, материалдардың тізімі, сынамалар мен үлгілер;

7) қолданылған әдістерді көрсетіледі зерттеулердің мағынасы және нәтижесі, зерттеулердің нәтижесін бағалау, қойылған сұрақтар бойынша қорытынды және олардың дәлелдеуі.

2. Кедендік сарапшының (сарапшының) немесе бірнеше сарапшылардың қорытындысын бейнелейтін материалдар мен құжаттар қорытындыға қосымша ұсынылады және оның құрамдас бөлігі болып қызмет етеді.

Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысындағы тұжырымдар қойылған сұрақтарға жауаптар түрінде жазылады, бұл ретте жауаптардың дәйектілігі қойылған сұрақтардың дәйектілігіне сәйкес келуі тиіс.

Егер кедендік сараптама бірнеше сарапшының қатысуымен өткізілген болса, қорытындыға барлық сарапшылар қол қояды және егер кеден одығына қатысушы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес осындай ұйымның мөртаңбасы болуға тиісті болса, кедендік сараптаманы өткізген ұйымның мөртаңбасымен куәландырылады.

3. Сарапшының қорытындысы жазбаша түрде екі данада дайындалады, бір данасы кедендік сараптама өткізген ұйымда қалады, екінші дана кедендік сараптама тағайындаған кеден органына жіберіледі.

 

143-бап. Кедендік сараптама түрлері

1. Кедендік бақылау мақсаттары үшін мына кедендік сараптамалар жүргізіледі: сәйкестендіру, тауар танушылық, материал танушылық, технологиялық, қылмыстық және өндірісінде қажеттілік туындайтын өзге де сараптамалар.

2. Тартылатын кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) санына байланысты сарапшылар тағайындалады: дербес, комиссиондық және кешендік кедендік сараптама.

Дербес кедендік сараптама - кедендік сарапшысы (сарапшы) дербес жүргізетін кедендік сараптама.

Комиссиялық кедендік сараптама - бір мамандықтағы кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) жүргізетін кедендік сараптама. Кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) арасында келіспеушіліктер кезінде олардың әрқайсысы немесе сарапшылардың бір бөлігі жеке кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы беруге құқығы бар.

Кешенді кедендік сараптама- жұмыс үшін маңызға ие жағдайларды белгілеу үшін кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) компетенциясы шегінде әр түрлі мамандықтағы білімдерді пайдалану негізінде зерттеуге қажетті кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жүргізетін кедендік сараптама. Әрбір кедендік сарапшы (сарапшы) өзі кедендік сараптама жүргізген кедендік бөлігі бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы жазады.

3. Кедендік сараптама мынадай түрлерге бөлінеді: біріншілік, қосымшалық және қайта тағайындалған.

Бастапқы кедендік сараптама - объектілерді, сынамаларды және үлгілерді іріктеп алуды зерделеу үшін кеден органының өтініші бойынша жүргізілетін кедендік сараптама.

Қосымша кедендік сараптама - жаңадан ашылған жағдайлар бойынша тағайындалатын кедендік сараптама. Қосымша кедендік сараптама өндірісі сол немесе басқа кедендік сарапшыға (сарапшыға) тапсырылады.

Қайталама кедендік сараптама - декларант келіспеген жағдайда, сондай-ақ, Бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамалардың нәтижелері бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен кедендік сараптаманы тағайындаған кедендік орган жүргізетін кедендік сараптама.

Қайталама кедендік сараптама бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшыны (сарапшыларды) қоспағанда, 2 (екі) және одан көп кедендік сарапшылардан (сарапшылардан) тұратын комиссияға тапсырылады. Бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшылар (сарапшылар) қайталама кедендік сараптама жүргізген кезде қатысуы және комиссияға түсіндірмелер беруі мүмкін, алайда кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын зерттеуге және жасауға олар қатыспайды.

Кеден одағының кедендік аумағында қайта тағайындалған сараптаманы жүргізу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Қосымша және қайталама кедендік сараптамаларды жүргізу кезінде кедендік сарапшы (сарапшы) міндетті түрде кедендік сараптаманың нәтижелерін көрсетеді.

 

144-бап. Сынамалар мен үлгілер

1. Кеден органдарының лауазымды адамдары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен кедендік сараптаманы жүргізу үшін тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алады.

2. Сынамалар мен үлгілер олардың зерттеу мүмкіндігін қамтамасыз ететін ең аз мөлшерде алынады. Тауарлардың сынамасы және үлгісін алу кезінде Кеден Одағы комиссиясының шешімімен бекітілген нысан бойынша 2 (екі) данада акт жасалады.

Актінің екінші данасы тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлға, декларантқа немесе егер олар анықталған болса олардың өкіліне табыс етіледі.

3. Декларант, тауарларға қатысты уәкілеттілікке ие басқа тұлға немесе олардың өкілдері кеден органдарының лауазымды тұлғаларының сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу көзіне қатысады. Көрсетілген тұлғалар кеден органдарының лауазымды тұлғаларына тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуға көмек көрсетуге, соның ішінде өз есебінен қажетті жүктік және басқа да операцияларды жүзеге асыруға міндетті.

Кеден органдары тауарлардың сынамалары мен үлгілерін осы Кодекстің 116-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда, декларант тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғалар немесе олардың өкілдері болмаған кезде іріктеліп алынуы мүмкін.

Бұл жағдайларда тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу 2 (екі) куәгердің қатысуымен жүзеге асырылады.

4. Кеден органдары декларанттың, тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғаның немесе олардың өкілдерінің тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу нәтижесінде туындаған шығындарын өтемейді.

5. Кедендік сараптама аяқталғаннан кейін сынамалар мен үлгілер декларантқа, тауарларға қатысты уәкілетке ие басқа тұлғаға немесе олардың өкілдеріне немесе мұндай сынамалар мен үлгілер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жою немесе кәдеге жаратуға жататын жағдайлардан тыс кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтарылады.

 

 

21-тарау. Кедендік бақылау өткізу кезінде тауарлар және оларға арналған құжаттарды ұстау

 

145-бап. Кедендік бақылау өткізу кезінде ұстауға міндетті тауарлар мен құжаттар

1. Кедендік бақылау өткізу кезінде осы Кодекстің 152, 170, 185, 192, 208, 231, 234, 305 және 354-баптарымен белгіленген жағдайларда, кеден органдарының лауазымды тұлғалары әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс мәні болып табылмайтын тауарларды және оларға арналған құжаттарды ұстайды.

2. Тауарлар және оларға арналған құжаттар кідіртілген жағдайда кеден органы Кеден одағының шешімімен белгіленген нысан бойынша хаттама жасайды.

3. Кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттар алынады және кеден органдарында осы Кодекспен бекітілген мерзім ішінде сақталады.

Кідіртілген тауарлар уақытша сақтау қоймаларында немесе кеден органы анықтаған басқа орындарға орналастырылады.

4. Кеден органдары тауарларды кідірткен кезде осы баптың 3-тармағына сәйкес кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығындарды осы Кодекстің 147-бабында көрсетілген, тауарлар оларға қайтарылатын тұлғалар өтейді. Осы кодекстің 146-бабының 1 және 2-тармақтарында көрсетілген, мұндай тұлғалармен мерзімінде қажет етілмейтін кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығындар осы Кодекстің 149-бабының 1-тармағының ережелерін ескере отырып, көрсетілген тауарларды іске асырудан алынған сома есебінен өтеледі.

Кідіртілген тауарларды сақтау бойынша шығыстарды өтеу тәртібін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы, тауарларды кідірткен кеден органы анықтайды.

 

146-бап. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды сақтау мерзімі

1. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген тауарларды қоспағанда кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттарды кеден органдары бір ай ішінде, ал тез бұзылатын өнімдер - жиырма төрт сағат ішінде сақталады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе мұндай аумақтан тыс әкетуге тыйым салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар кеден органдарында үш тәулік ішінде сақталады.

3. Кідіртілген тауарларды сақтау мерзімі оларды кідірткен күннен бастап есептелінеді.

 

147-бап. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды қайтару

1. Кідіртілген тауарларды және оларға арналған құжаттарды қайтаруды декларант жүзеге асырады, ал егер тауарды декларациялау жүргізілмесе - тауардың меншік иесіне, ал егер шетел тұлғасы болса немесе кеден органында тауардың меншік иесі туралы мәлімет болмаса - осы бапта бекітілген ерекшеліктерді ескере отырып, ұстау кезінде тауарлар олардың иелігінде болған тұлғаларға (бұдан әрі осы тарауда - декларант немесе басқа тұлға) қайтарылады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кідіртілген кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар осы аумақтан тыс кері шығару үшін осындай тауарларды қайтаруға кеден органына бірінші болып жүгінген, осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғалардың кез-келгеніне қайтарылады.

3. Кеден одағының кедендік аумағынан шығару кезінде кідіртілген, кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым және (немесе) шектеулер салынған тауарлар және оларға арналған құжаттар егер бұл тауарларды иеленуге кеден одағына қатысушы елдердің заңнамасы, тауарды кідірткен кеден органы рұқсат етсе декларантқа немесе кеден одағының кедендік аумағында пайдалану үшін басқа тұлғаға қайтарылады.

4. Кедендік шекара арқылы өткізуге тыйым салынған, кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде кідіртілген тауарлар және оларға арналған құжаттар кеден органына бекітілген шектеулерді сақтау және осы Кодекске сәйкес тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастырудың құжаттамалық растамасын ұсыну шартымен декларантқа немесе басқа тұлғаларға осы аумақтан тыс кері шығаруға немесе кеден одағының кедендік аумағында пайдалануға қайтарылады.

5. Осы баптың 2-4 тармақтарында көрсетілмеген басқа жағдайларда, кідіртілген тауарлар оларды кедендік рәсімдеудің біреуіне орналастырғаннан кейін оларды осы кедендік рәсімдеуге орналастырған тұлғаларға немесе олардың өкілдеріне қайтарылады.

6. Кеден органы тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастырумен байланысты кедендік операцияларды жасауға құқылы тұлғаның сұрауы бойынша тауарларды кедендік рәсімдеуге орналастыру қажеттілігіне орай тауармен бірге кідіртілген құжаттарды мұндай тұлғаға тауарларды шығарғанға дейін қайтарады.

 

148-бап. Сақтау мерзімі өткен кідіртілген тауарлармен әрекет

1. Кеден органдары кідірткен және осы Кодекстің 147-бабында көрсетілген тұлғалардың осы Кодекстің 146-бабының 1 және 2-тармақтарында қарастырылған мерзім ішінде қажет етпейтін тауарлар іске асыруға жатады, ал осы баптың 3-тармағымен бекітілген жағдайда, тауарды кідірткен кеден органы мұндай тауарлар жоюға немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тауарларды басқаша пайдалануға жатады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарларды іске асыру, жою немесе басқаша пайдалануды кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген тәртіппен тауарларды кідірткен кеден органы осы Кодекспен анықталған ерекшеліктерді ескере отырып, жүзеге асырады.

3. Сақтау және іске асыру бойынша шығындар олардың құнынан асатын тауарлар, сондай-ақ кеден органы тауарларды кідірткен кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында көрсетілген басқа да жағдайларда, егер кеден одағына қатысушы осы мемлекеттің заңнамасымен бекітілмесе жоюға жатады.

Жою, сондай-ақ мұндай тауарларды сақтау және тасымалдаумен байланысты шығындар декларант немесе басқа тұлғаның, ал көрсетілген тұлғалар болмаса - егер тауарлардың жеке санатына қатысты өзге көзделмесе, кеден органы тауарды кідірткен кеден одағына мүше мемлекет бюджетінің есебінен жүзеге асырылады.

 

149-бап. Сақтау мерзімі өткен кідіртілген тауарларды сатудан түске.н сомаларға иелік ету

1. Осы кодекстің 148-бабының 1-тармағында көрсетілген тауарларды сатудан алынған сомалардан бірінші кезекте, кідіртілген тауарларды ішкі пайдалануға арналған шығарудың кедендік рәсімдеуіне орналастыру кезінде бұл тауарларды ұстау күнінде саналған, кедендік төлемдер мен салықтар мөлшеріндегі сомалар, екінші кезекте - тауарды тасымалдау, сақтау бойынша шығындар және осы тауарларды сатумен байланысты басқа да шығындар ұсталынады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген кідіртулерді ескере отырып саналған тауарларды сатудан алынған сомалар декларанттарға, ал егер тауарларды декларациялау жүргізілмесе - кеден органында олар туралы мәліметтер болса, кеден органы тауарларды кідірткен кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен бекітілген тәртіппен оларды сатудан түскен ақшалай қаржы түскеннен кейінгі үш ай ішінде кеден органына жүгіну шартымен тауарлар меншік иесіне қайтарылады.

Кеден органдары осы тармақтың бірінші бөлімінде көрсетілген тұлғаларды тауарларды сатудан түскен сомалардың қайтаруға жататынын хабарлайды.

II. АРНАЙЫ БӨЛІМ

 

4-БӨЛІМ. КЕДЕНДІК ДЕКЛАРАЦИЯНЫ ҰСЫНУ АЛДЫНДАҒЫ КЕДЕНДІК ОПЕРАЦИЯЛАР

 

22-тарау. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу туралы негізгі ережелер

 

150-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу

1. Барлық тұлғалар тең негізде кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген ережелерді сақтау арқылы тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге құқылы.

2. Тауарлар кедендік шекара арқылы кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіппен өткізіледі.

Тауарлардың жеке санаты, соның ішінде керек-жарақ, жеке қолдану үшін тауарлар, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары үшін осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен оларды кедендік шекара арқылы өткізу ерекшеліктері бекітілуі мүмкін.

3. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлар кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіппен кедендік бақылауға жатады.

Кедендік бақылау кезінде кеден органдары және олардың лауазымды тұлғалары кеден одағының кеден заңнамасы және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында қарастырылмаған талаптар мен шектеулерді орнатуға құқылы емес.

4. Апатты жағдайларды жою, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, бейбітшілікті сақтау және оқу-жаттығу өткізуге қажетті әскери бағыттағы өнімдер, сондай-ақ тез бұзылатын, тірі жануарлар, радиоактивті материалдар, жарылғыш заттар, халықаралық почта жөнелтілімдері, гуманитарлық және техникалық көмектің жедел-жүктері, бұқаралық ақпарат құралдары үшін хабар және материалдар және осындай басқа да тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу және осы аумақтан әкету кезінде кедендік декларация ұсынуды алдындағы кедендік операциялар бірінші кезекте жүргізіледі.

 

151-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындары

Кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік (кедендік) шекаралары арқылы өткізу пункттері немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған өзге орындар тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындары болып табылады.

 

152-бап. Тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде тыйым салулар мен шектеулерді сақтау

1. Егер осы Кодекспен, кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен, Кеден одағы комиссиясының шешімімен және осындай тыйым салулар мен шектеулер кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттердің нормативтік-құқықтық актілерімен бекітілмесе, тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу тыйым салулар мен шектеулерді сақтау арқылы жүзеге асырылады.

2. Кеден одағының кеден аумағына әкелуге тыйым салынған, кеден одағының кеден аумағына әкелінген тауарлар егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттарымен көзделмесе, кеден одағының кеден аумағынан тез арада әкетуге жатады.

Көрсетілген тауарларды әкету бойынша шаралар қабылдау тасымалдаушыға немесе олардың меншік иесіне, егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттарымен көзделмесе жүктеледі.

3. Кеден одағының кеден аумағынан әкетуге тыйым салынған тауарлар, егер өзгеше кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен қарастырылмаса кеден одағының кеден аумағынан әкетуге жатады.

4. Егер әкелу немесе әкетуге шектеу салынған тауарларды кеден одағының кеден аумағына әкелу немесе мұндай аумақтан әкету кезінде шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар ұсынылмаса, осы баптың 2 және 3-тармақтарының ережелері қолданылады.

5. Осы баптың 2 және 4-тармақтарында көрсетілген тауарларды әкетуге мүмкін болмаған немесе оларды тез арада әкетуді жүзеге асырмау жағдайда бұл тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстауға жатады.

 

153-бап. Кедендік шекара арқылы ететін тауарларды пайдалану және (немесе) билік ету

1. Кедендік шекара арқылы ететін тауарларды пайдалану және (немесе) билік ету оларды кеден органы шығарғанға дейін кеден одағының кеден заңнамасымен бекітілген тәртіппен және шартпен жүзеге асырылады.

2. Оларды шығарғаннан кейін тауарларды пайдалану және (немесе) билік етуді кеден органы мәлімдеген кедендік рәсім шарттарына сәйкес немесе осы Кодекске сәйкес кедендік режимдерге орналастыруға жатпайтын тауарлардың жекеленген санаттары үшін белгіленген шарттарға сәйкес жүзеге асырады.

 

154-бап. Жарамсыз, бұзылған немесе зақымданған тауарлар

Кеден одағының кеден аумағына әкелінген жарамсыз, бұзылған немесе апат немесе оларды кедендік рәсімдеуге орналастырумен байланысты, соның ішінде оларды уақытша сақтау кезінде кедендік операциялар жасағанға дейін, сондай-ақ кедендік тасымалдаудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде зақымданған тауарлар одан әрі оларға қатысты кедендік операциялар жасау кезінде кеден одағына жарамсыз, бұзылған немесе зақымданған түрде әкелінген деп қаралады.

 

155-бап. Мүдделі тұлғалардың сынамалар мен үлгілерді алуы

1. Мүдделі тұлғалар мен бақылаушы мемлекеттік органдар кеден органының рұқсатымен осы Кодекс және (немесе) Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен бекітілген жағдайларда тауарлардың сынамасы мен үлгілерін іріктеп алуға құқылы.

2. Кеден органы тауарлардан сынама мен үлгілерді алуға рұқсат береді, егер:

1) кедендік бақылауды өткізуге қиындық туғызбаса;

2) тауарлардың сипаттарын өзгертпесе;

3) кедендік төлемдер мен салықтар төлеуден бас тарту немесе тыйым салулар мен шектеулерді сақтамауға әкелмесе.

3. Сынамалар мен үлгілерге жеке кедендік декларация олар тауарға арналған декларацияда көрсетіледі деген шартпен берілмейді.

 

 

23-тарау. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келуі

 

156-бап. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келу орны және уақыты

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келуі тауарлардың кедендік шекара арқылы өткізу орындарында (бұдан әрі - келу орны) және кеден органдарының осы орындарды жұмыс істеуі кезінде жүзеге асырылады.

Тауарлардың жеке санаттары кеден одағының кеден аумағына кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған келу орындарына ғана келуі мүмкін.

Тауарлар кеден одағының кеден аумағына кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен анықталған жағдайлар және тәртіппен келу орны болып табылмайтын басқа да орындарға келуі мүмкін.

Кеден органы келу орнының тізбесін Кеден одағының комиссиясына жариялау үшін, соның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы жіберіледі.

2. Кедендік шекарадан өткеннен кейін тасымалдаушы әкелінген тауарларды келу орнына немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген басқа орындарға жеткізіп, кеден органына ұсынуға тиіс. Бұл ретте тауарлардың жағдайын өзгертуге немесе олардың орамасын бұзуға, салынған пломбаларды, мөрлерді және өзге де сәйкестендіру құралдарын өзгертуге, өшіруге, жоюға немесе зақымдауға болмайды.

3. Кеден органдары келу орындары, бекітілген шектеулер және кеден органдарының жұмыс уақыты туралы ақпаратты, соның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы ұсынуға міндетті.

4. Осы тараудың ережелері кеден одағының кедендік аумағында орналастырылған портқа немесе әуежайға тоқтамастан кеден одағының кедендік шекарасынан өтетін су және әуе кемелерімен өтетін, сондай-ақ құбыр тасымалы мен электр беру желілерімен өткізілетін тауарларға жатпайды.

 

157-бап. Авария немесе еңсерілмейтін күштің әсері кезінде қолданылатын шаралар

1. Авария немесе еңсерілмейтін күштің әсері жағдайларында, сондай-ақ су немесе әуе кемесі кеден одағының кеден аумағында мәжбүрлі түрде аялдама жасаса немесе қонса, тасымалдаушы тауарлар мен көлік құралдарының сақталуын қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолдануға және ең жақын кеден органына осы мән-жайлар мен тауарлардың тұрған жері туралы дереу хабарлауға, сондай-ақ тауарларды жақын кеден органына немесе кеден органы көрсеткен басқа орынға апаруға (егер олардың халықаралық тасымалдау көлік құралы зақымданған болса) немесе оларды тасымалдауға міндетті.

2. Тасымалдаушыларда осы баптың талаптарын сақтауға байланысты туындаған шығыстарды кеден органдары өтемейді.

 

158-бап. Тауарлардың кеден одағының кеден аумағына келуі туралы хабарлама

1. Тасымалдаушы осы Кодекстің 159-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтерді ұсыну арқылы тауарларды тасымалдау жүзеге асырылатын көліктің түріне байланысты кеден одағының кеден аумағына келу туралы хабарлауға міндетті.

Тасымалдаушының атынан құжаттарды кедендік өкіл немесе тасымалдаушы тапсырмасы бойынша әрекет ететін өзге де тұлға, егер бұл кеден одағына қатысушы мемлекеттің заңнамасына сәйкес рұқсат етілсе, ұсынуы мүмкін.

2. Тасымалдаушы, кеден өкілі не өзге де мүдделі тұлға кеден органына тауарлар кеден одағының кедендік аумағына іс жүзінде келгенге дейін олар туралы алдын ала ақпарат беруге құқылы. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында және (немесе) халықаралық шарттарында көзделген жағдайларда тасымалдаушы тауарлар туралы алдын ала ақпарат беруге міндетті.

3. Тасымалдаушы құжаттарды электрондық түрде ұсынуға құқылы.

4. Аумағына тауар келіп түскен Кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік тілі болып табылмайтын тілде құрастырылған құжаттарды ұсыну кезінде мұндай құжаттардағы мәліметтерді аудармашы немесе өзге мүдделі тұлға аудармамен қамтамасыз етеді.

 

159-бап. Тауарларды тасымалдауды жүзеге асыратын көлік құралына байланысты кеден органына ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер

Кеден одағының кеден аумағына тауарлар келген кезде тасымалдаушы мына құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға тиіс:

1) автомобиль көлігімен халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

халықаралық тасымалдау көлік құралының құжаттары;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

тасымалдаушыда бар тасымалданушы тауарға коммерциялық құжаттар;

мәліметтер:

халықаралық тасымалдау көлік құралының мемлекеттік тіркелуі туралы;

тауарларды тасымалдаушының атауы және мекен-жайы;

жіберуші елдің және тауарлардың межелі елінің атауы;

тауарларды жіберуші және алушының атауы және мекен-жайы;

тасымалдаушыда бар коммерциялық құжатқа сәйкес тауарларды сатушы және алушы туралы;

жүк орнының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамаларының түрлері туралы;

Тауарларды бейнелеу және кодтаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе бірінші төрт белгіден аз емес деңгейде сыртқы экономикалық қызметтің бірыңғай Тауарлық номенклатурасына сәйкес тауарлардың атауы, сондай-ақ кодтары;

Тауарлардың жалпы салмағы (кг), немесе ірі габариттік жүкті қоспағанда тауарлардың көлемі (куб метрде);

Кеден одағының кеден аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың болуы туралы;

халықаралық автомобиль жүк құжаттамасын жасау орны және күні:

2) халықаралық ішкі кеме арқылы тасымалдау кезінде:

құжаттар:

жалпы декларация;

жүк туралы декларация;

кеме керек-жарақтары туралы декларация;

кеме экипажының жеке заттары туралы декларация;

кеменің рөлі;

жолаушылар тізімі;

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

тасымалдаушыда бар тасымалданушы тауарға коммерциялық құжаттар;

мәліметтер:

кеменің және оның ұлттық тиесілілігінің тіркелуі;

кеменің атауы және сипаттамасы;

капитанның аты, тегі, әкесінің аты;

кеме агентінің аты, тегі, әкесінің аты және мекен-жайы;

кемедегі жолаушылардың саны, олардың аты, тегі, азаматтығы (бодандығы), туған күні және орны, портқа отырғызу және түсіру;

экипаж мүшелерінің саны және құрамы;

кеменің жөнелтілетін және кіретін портының атауы;

тауарлардың атауы, жалпы саны және сипаттамасы;

жүк орындарының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамасының түрлері туралы;

тауарларды тиейтін және түсіретін порттың атауы;

аталмыш портта түсіруге жататын тауарларға теңіз (өзен) шартының болуын және мазмұнын растайтын коносаменттердің немесе өзге құжаттардың нөмірі;

бортта қалған тауарларды түсірген лорттың атауы;

тауарларды жіберуші бірінші порттардың атауы;

кемедегі кеме керек-жарақтарының атауы, олардың санын көрсету;

тауарлардың кемеде орналасуын сипаттау;

кеме бортында халықаралық пошта жөнелтілімдерінің болуы (болмауы туралы);

кеме бортында кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың, құрамында есірткі, қатты әсер ететін заттар, психотроптық және улы заттар бар дәрілік заттардың болуы (болмауы) туралы;

кеменің бортында қару-жарақ, оқ-дәріні қосқанда қауіпті тауарлардың болуы (болмауы) туралы;

3) әуе көлігімен халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

азаматтық авиация саласындағы (бас декларация) халықаралық шартпен қарастырылған тасымалдаушының стандарттық құжаты;

әуе кемесінің бортында өткізілетін тауарлар туралы мәліметтерден тұратын құжат (жүк құжаттамасы);

борттық керек-жарақ туралы мәліметтерді құрайтын құжат;

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

тасымалдаушының өткізілетін тауарға коммерциялық құжаттары;

бортта тасымалданатын жолаушылар және олардың жүгі туралы мәліметтерді құрайтын құжат (жолаушы декларациясы);

Дүниежүзілік почта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық почта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

мәліметтер:

ұлттық тиіселік белгілері және кеменің тіркеу белгілерін көрсету;

рейстің нөмірі, ұшудың бағытын, ұшу пунктін, кеменің келу пунктін көрсету;

кеменің пайдаланушысының атауы;

экипаж мүшелерінің саны;

кемедегі жолаушылар саны, олардың аты, тегі, отырғызу және түсіру пункттерінің атауы;

тауарлардың атауы;

жүк құжаттамасының нөмірі, әр жүк құжаттамасы бойынша орындардың саны;

тауарларды тиеу және түсіру пунктінің атауы;

кемеге тиелген немесе одан түсірілген борттық керек-жарақтар туралы;

кемеде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің болуы (болмауы) туралы;

кеме бортында кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектеу қойылған тауарлардың, құрамында есірткі, қатты әсер ететін заттар, психотроптық және улы заттар бар дәрілік заттардың болуы (болмауы) туралы;

4) теміржол көлігі арқылы халықаралық тасымалдау кезінде:

құжаттар:

көліктік (тасымалдау) құжаттары;

теміржол жылжыма құрамына тапсырылатын құжаттама;

оқ-дәрі туралы мәліметтерді құрайтын құжат;

Бүкіл әлемдік пошта одағының актілерімен анықталған оларды тасымалдау кезінде халықаралық пошта жөнелтілімдерінің ілеспе құжаты;

тасымалдаушының өткізілетін тауарға коммерциялық құжаттары;

мәліметтер:

тауарларды жіберушінің атауы және мекен-жайы;

тауарларды алушының атауы және мекен-жайы;

тауарды жіберуші станцияның және тауардың межелі станциясының атауы;

жүк орындарының саны, олардың таңбалануы және тауарлардың орамасының түрлері туралы;

Тауарларды бейнелеу және кодтаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе бірінші төрт белгіден аз емес деңгейде сыртқы экономикалық қызметтің бірыңғай Тауарлық номенклатурасына сәйкес тауарлардың атауы, сондай-ақ кодтары;

Тауарлардың брутто салмағы (кг);

Контейнерлердің жек нөмірі.

2.Тасымалдау жүргізілетін көлік құралының түріне қарамастан кеден органын кеден одағының кеден аумағына тауардың келуі туралы хабардар еткен кезде осы Кодекстің 152-бабының 1-тармағына сәйкес тарифтік емес реттеу шараларынан тыс тыйым салулар мен шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар ұсынылады.

 

160-бап. Келетін жерде жасалатын кедендік операциялар

1. Келетін жерде тауарларды түсіру, қайта тиеу (ауыстырып тиеу), сонымен қатар тауарды кеден одағының кедендік аумағына, басқа көлік құралына жеткізген көлік құралын ауыстыру жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Тауарларды түсіру, қайта тиеу (ауыстырып тиеу), кеден одағының кедендік аумағына, басқа көлік құралына жеткізген көлік құралын ауыстыру кеден органының жұмыс уақытында және мүдделі тұлғаның сұрауы бойынша берілген арнайы сол мақсаттар үшін белгіленген жерлерде жүзеге асырылады.

3. Келетін жерлерде тауарларды уақытша сақтау, оларды кедендік декларациялау және мәлімделген кедендік рәсімдеуге сәйкес шығаруға байланысты кедендік операцияларды жасауға болады.

4. Тасымалдаушы және басқа да мүдделі тұлға уақытша сақтауға орналастыру немесе кедендік рәсімдеуге сәйкес оларды кедендік декларациялауға байланысты тауарларды кеден органына жеткізу орнына ұсынғаннан кейін 3 (үш) сағат ішінде, егер кеден одағының кеден заңнамасымен немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен теміржол немесе су көліктермен тасымалданатын тауарларға қатысты басқа мерзім белгіленбесе, кедендік операцияларды жасауға міндетті.

5. Тауарларды әкелу жерінен кеден органы белгілеген жерге жеткізу егер осындай тауарлар жеткізу орындарында өзге де кедендік рәсімдеуге орналастырылмаса немесе кеден одағының кеден заңнамасымен көзделген оларға қатысты басқа кедендік операциялар жасалмаса, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес жүзеге асырылады.

 

161-бап. Әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттіліктің пайда болуы және тоқтатылуы және оларды тауарлардың кеден аумағына келуі кезінде төлеу мерзімі

1. Кеден одағының кедендік аумағына тауарлар келген кезде әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет тасымалдаушыда кедендік шекарадан ету сәтінде пайда болады.

2. Кеден одағының кедендік аумағына тауарлар келген кезде әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттілік тасымалдаушыда:

1) тауарларды келу орнына жеткізу және уақытша сақтау қоймасына немесе келу орнында кедендік ресімдеуге орналастыру, сондай-ақ егер осы тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келгеннен кейін кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнын тастамаса;

2) Осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен көрсетілген кездерде тоқтатылады.

3. Тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келген кезде әкелу кедендік баждардың, салықтардың төлеу мерзімі болып:

1) тауарларды келетін жеріне әкелмеген кезде - тауарлардың кедендік шекарадан кесіп өту күні, ал сол күн анықталмаса - тауарлардың келетін жеріне жеткізілмеу фактісі анықталған күні;

2) келетін жерде тауарларды жоғалту кезінде, жою (біржола жоғалтуды), не аварияның салдарынан болған немесе еңсерілмейтін күш әсерін қоспағанда, немесе тасымалдаудың қалыпты жағдайында табиғи көмуге (тасымалдаудың) және сақтауға байланысты - тауарлардың шекарадан ету күні, ал егер де мұндай күн анықталмаса - тауарлардың жоғалу фактісі анықталған күні;

3) уақытша сақтауға орналастырмастан немесе оларды жеткізу орнына кедендік рәсімдеуге қоймастан тауарларды Кеден одағының қалған бөлігіне жеткізу орындарынан әкету кезінде - тауарлардың кедендік шекарадан кесіп өту күні, ал егер де мұндай күн анықталмаса - тауарлар жоғалған фактісі анықталған күн есептеледі.

4. Әкелу кедендік баждар, салықтар кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, кедендік құн, олардың табиғи көріністегі физикалық сипаты (мөлшері, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамасы) және кедендік баждар мен салықтарды төлеуге жататын кеден одағына мүше мемлекеттің тауарларды кедендік шекарадан өткізу күні, егер бұл күн анықталмаса, тауарларды келу жеріне жеткізбеу, оларды келу жерінен жоғалту не уақытша сақтауға орналастырмастан немесе оларды келу жерінде кедендік рәсімге орналастырмастан, кеден одағының кедендік аумағына келу жерінен әкету фактісі анықталған күні қолданыста болған заңнамасына сәйкес белгіленетін валюта бағамы негізінен есептелетін, тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімінде орналастырған кезде төленуге тиіс әкелінім кедендік баждарының сомаларына сәйкес келетін көлемде төленуге тиіс.

  

24-тарау. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы

 

162-бап. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығу орны мен уақыты

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында (бұдан әрі - шығу орындары) және кеден органдарының осы жерлерде жұмыс жасауы кезінде жүзеге асырылады.

Тауарлардың жекелеген санаттары кеден одағының кедендік аумағынан тек қана кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған кету орындарында шығуы мүмкін.

Тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан кету орны болып табылмайтын басқа орындардан кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған жағдайлар мен тәртіпте шығуы мүмкін.

Шығу орындарының тізбесін кеден органдары жариялау үшін, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, Кеден одағының комиссиясына жолданады.

2. Кеден органдары шығу орындары, белгіленген шектеулер және кеден органдарының жұмыс уақыты туралы ақпаратты, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, ұсынуға міндетті.

3. Осы тараудың ережелері су немесе әуе кемелерімен тасымалданатын, кеден одағының кедендік аумағын кеден одағының кедендік аумағында орналасқан портта немесе әуежайда тоқтамай кесіп ететін, сондай-ақ құбыр тасымалымен және электр беру желілері арқылы өткізілетін тауарларға таралмайды.

 

163-бап. Шығу орындарында жасалатын кедендік операциялар

1. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін тасымалдаушы кеден органына кедендік декларацияны не оларды кеден одағының кедендік аумағынан шығаруды рұқсат ететін басқа құжатты, сондай-ақ тауарлар тасымалы жүзеге асырылатын көлік түріне байланысты, егер осы Кодекспен басқадай көзделмеген жағдайда, осы Кодекстің 159-бабында қарастырылған құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға міндетті.

Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін, тауарлар тасымалы жүзеге асырылатын көлік түріне қарамастан, кеден органына тыйымдар мен шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар осы Кодекстің 152-бабының 1-тармағына сәйкес ұсынылады.

Кедендік декларация, не тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан шығаруды рұқсат ететін басқа құжат, егер осы тауарлар кеден одағының кедендік аумағына келгеннен кейін кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнынан кетпеген жағдайда, тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы үшін ұсынылмайды.

2. Тасымалдаушы құжаттарды электрондық құжат түрінде ұсынуға құқылы.

3. Тасымалдаушының атынан, егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес рұқсат етілген жағдайда, құжаттарды кедендік уәкіл не тасымалдаушының тапсырмасы бойынша әрекет ететін басқа тұлғалар ұсынуы мүмкін.

4. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуы кеден органының рұқсат етуімен жүзеге асырылады.

Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуын рұқсат ету кедендік декларацияда, не олардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуына рұқсат ететін басқа құжатта және көліктік (тасымал) құжаттарында кеден органының тиісті белгілерін қою арқылы ресімделеді.

 

164-бап. Тауарларға кеден одағының кедендік аумағынан шығатын кезде қойылатын талаптар

1. Осы тармақтың екінші бөлігінде белгіленген жағдайларды қоспағанда, егер осы тауарлар кедендік шекара арқылы тауарларды өткізу орнынан әкетілмеген болса, тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан олар белгілі бір кедендік рәсімге орналастырылған сәттегідей не кеден одағының кедендік аумағына келген сәттегідей санда және жай-күйде әкетілуге тиіс.

Тасымалдаудың, көлікпен тасудың және сақтаудың қалыпты жағдайларында тауарлардың тозуының немесе кемуінің салдарынан не табиғи қасиеттерінің өзгеруі салдарынан осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген тауарлар санының және (немесе) жай-күйінің өзгеруіне, сондай-ақ көлік құралында төгілмей қалатын қалдықтардың болуы салдарынан тауарлар санының өзгеруіне жол беріледі.

2. Тұлғалар, тауарлардың кемуі не қалпының өзгеруі, апаттың не еңсерілмейтін күштің әсері салдарынан болған жағдайда, ал кеден одағына мүше мемлекеттерде әрекет ететін техникалық регламент пен стандарттарда қарастырылған - өлшеу әдістеріндегі олқылықтар салдарынан тауарлар саны туралы мәліметтер өзгерген жағдайда, осы баптың ережелері сақталмағаны үшін жауапты болмайды.

3. Кеден одағының тауарлары кеден одағының кедендік аумағынан олар белгілі бір кедендік рәсімге орналастырылған кезде мәлімделген мөлшерінен аз мөлшерде, тауарлар санының азаю себептеріне қарамастан, әкетілуі мүмкін.

 

165-бап. Апаттың не еңсерілмейтін күштің әсері немесе басқа жағдайлар кезінде қолданылатын шаралар

1. Егер тауарларды шығу орнынан кедендік шекараны нақты кесіп өткен жеріне дейін жеткізу апаттың, еңсерілмейтін күштің не тауарды осылай жеткізуге кедергі келтіретін басқа жағдайлардың салдарынан тоқтап қалса, тасымалдаушы тауарлардың бүтіндігін қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолдануға, осы жағдайлар және тауарлардың тұрған орны туралы ең жақын кеден органына дереу хабарлауға, сондай-ақ тауарларды ең жақын кеден органына немесе кеден органы көрсеткен өзге орынға тасуға немесе тасымалдауды (егер олардың халықаралық тасымалдау көлік құралы бұзылған жағдайда) қамтамасыз етуге міндетті.

2. Тасымалдаушыларда немесе басқа тұлғаларда осы баптың талаптарын сақтауға байланысты туындаған шығыстарын кеден органдары өтемейді.

 

166-бап. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кездегі кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелердің пайда болуы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде тасымалдаушыда кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме кеден органы тауардың кеден одағының кедендік аумағынан шығуына рұқсат берген сәттен пайда болады.

2. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде тасымалдаушыда кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тауарлар кедендік шекараны нақты кесіп өткен кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан шыққан кезде, егер кедендік шекараны нақты кесіп өткенге дейін тауарлар жоғалған болса, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу, тасымалдау мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн - кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі болып саналады, ал егер ол күн белгісіз болса - кеден одағының кедендік аумағынан тауардың шығуына рұқсат берген күн болып саналады.

4. Кедендік әкелу баждары, салықтар тауарды ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімге орналастыру кезінде төленетін, кедендік баж алымдарының, салықтардың, кедендік құнның, олардың заттай мәндегі оның физикалық сипаттамасы (саны, массасы, көлемі немесе басқа сипаттамасы) және валюталар бағамы тұрғысынан есептелген кедендік әкелу бажының, салықтардың сомаларына сәйкес, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін тауар жоғалған күні, ал ол күн белгісіз болған жағдайда - тауардың кедендік аумақтан шығуына кеден органы рұқсат берген күні қолданыста болған мөлшерде төленуге тиіс.

  

25-тарау. Тауарларды уақытша сақтау

 

167-бап. Тауарларды уақытша сақтау туралы жалпы ережелер

1. Тауарларды уақытша сақтау - шетелдік тауарларды кедендік бақылауға алып, уақытша сақтау орындарында мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес кеден органы шығарғанға дейін не кеден одағының кеден заңнамасында көзделген басқа әрекеттерді жасағанға дейін кедендік баждар мен салықтарды төлеусіз сақтау.

2. Тауарларды уақытша сақтау құбыр тасымалымен және электр беру желілері арқылы тасымалданатын тауарларға қатысты, сондай-ақ кеден одағының кеден заңнамасында көзделген басқа жағдайларда қолданылмайды.

3. Тауарларға қатысты уәкілеттілігі бар тұлғалардың, немесе олардың өкілдерінің уақытша сақтауда тұрған тауарларды қолдануға, оның ішінде оларды уақытша сақтау аумағынан мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес шығарғанға дейін не осы Кодексте көзделген басқа әрекеттер жасалғанға дейін құқығы жоқ.

 

168-бап. Тауарларды уақытша сақтау орындары

1. Уақытша сақтау қоймалары және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес басқа орындар уақытша сақтау орындары болып табылады (бұдан әрі - уақытша сақтау орындары).

Уақытша сақтау орындары олардың орналасуы, жайғастырылуы және жабдықталуы бойынша кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға сай болуы қажет.

2. Уақытша сақтау орындары кедендік бақылау аймағы болып табылады.

3. Басқа тауарларға зиян келтіруі мүмкін немесе ерекше сақтау жағдайларын талап ететін тауарлар, ондай тауарларды сақтауға арнайы бейімделген уақытша сақтау орындарында сақталуы қажет.

4. Тауарлардың уақытша сақтау орындарында орналасуы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалған тәртіппен расталады.

 

169-бап. Тауарларды уақытша сақтауға орналастыруға байланысты кедендік операциялар

1. Тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін тасымалдаушы, тауарларға қатысты уәкілеттілігі бар тұлғалар, олардың өкілдері кеден органына көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) тауар, тауарды жөнелтуші (алушы), жөнелтуші (межелі) елі туралы мәліметтері бар кедендік құжаттарды ұсынады.

Мұндай құжаттар кеден органына электронды құжаттар түрінде ұсынылуы мүмкін.

2. Кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды мұндай құжаттарды кеден органына тапсырғаннан кейін 1 (бір) сағаттан аспайтын мерзімде тіркейді және осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғаға құжаттарды тіркеу туралы растауды береді.

3. Кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күнінен бастап тауарлар уақытша сақтауда орналасқан болып есептеледі.

 

170-бап. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі

1. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі 2 айды құрайды.

2. Тауарларға қатысты өкілеттігі бар тұлғаның, немесе оның өкілінің жазбаша жүгінуі бойынша кеден органы көрсетілген мерзімді ұзартады.

Тауарларды уақытша сақтаудың шекті мерзімі 4 (төрт) айдан, ал халықаралық почталық алмасу орындарында (мекемелерінде) сақтаудағы халықаралық почта жөнелтімдеріне, сондай-ақ жолаушы алмаған немесе талап етпеген, әуе көлігімен тасымалданатын багажға қатысты - 6 (алты) айдан аспауы тиіс.

Тауардың жекелеген санаттары үшін Кеден одағы комиссиясының шешімімен осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзімнен аз уақытша сақтау мерзімі белгіленуі мүмкін.

3. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күнінен кейінгі күннен бастап есептеледі.

4. Тауарларды уақытша сақтау мерзімі аяқталғаннан соң кедендік рәсімге орналастырылмаған тауарларды осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес кеден органы кідіртеді.

 

171-бап. Уақытша сақтауда тұрған тауарлармен жасалатын операциялар

1. Тауарларға қатысты өкілеттілігі бар тұлғалар, немесе олардың өкілдері уақытша сақтауда тұрған тауарлармен оларды өзгермейтін қалпында сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет кәдімгі операцияларды, оның ішінде тауарларды қарау, өлшеу, оларды уақытша сақтау орны шегінде ауыстыруды жасауға құқылы.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілмеген операциялар, оның ішінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу, бұзылған ораманы түзету, сондай-ақ тауарларды кейіннен тасымалдауға дайындау үшін қажет операциялар кеден органының рұқсатымен жүргізілуі мүмкін.

Егер оларды жүзеге асыру тауарды жоюға немесе оның қалпын өзгертуге әкеп соқтыратын болса, кеден органы мұндай операцияларды жүргізуге рұқсат беруден бас тартады.

 

172-бап. Тауарларды уақытша сақтау кезінде кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттемелердің пайда болуы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Уақытша сақтауға орналастырылатын шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты уәкілеттігі бар басқа тұлғада -кеден органы бұл құжаттарды тіркеген сәттен бастап;

2)уақытша сақтау қоймасының иесінде - тауарларды уақытша сақтау қоймасында орналастырған сәттен бастап;

3)уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада - кеден органы тауарды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген күннен бастап пайда болады.

2. Уақытша сақтауға орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу бойынша міндеттеме:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты өкілеттігі бар басқа тұлғада, -тауарларды уақытша сақтау қоймасында орналастырған кезде не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда уақытша сақтауға басқа тұлға қабылдаған кезде;

2) уақытша сақтау қоймасының иесінде - тауарды уақытша сақтау қоймасынан кедендік рәсімге орналастыруға байланысты берген кезде;

3) тауарды кедендік рәсімге орналастырған кезде - уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада;

4) осы тармақтың 1) - 3) тармақшаларында көрсетілген тұлғаларда - тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес, сондай-ақ осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда ұсталғанда тоқтатылады.

3. Тауарларды уақытша сақтаған кезде кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі:

1) тасымалдаушыда немесе тауарларды уақытша сақтау үшін ұсынылған құжаттарды тіркеген сәтте тауарларға қатысты уәкілеттігі бар басқа тұлғада - бұл құжаттарды тіркеген сәттен бастап:

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар оларды уақытша сақтау қоймасына орналастырғанға дейін жоғалған, не оларды тұлға уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу, тасымалдау мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн - кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімі болып есептеледі, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркелген күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасында орналастырғанға дейін, не оларды тұлға уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, - оларды тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркеу күні;

2) уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орындарда тауарларды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада:

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырғанға дейін жоғалған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу (тасымалдау) мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттарды кеден органында тіркелген күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға алған жағдайда, - осы тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттар кеден органында тіркелген күн;

3) уақытша сақтау қоймасының иесінде, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында тауарды уақытша сақтауды жүзеге асырушы тұлғада:

уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында сақталып тұрған тауарлар жоғалған жағдайда, апаттың немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған (қайтарымсыз жоғалған), не тасу (тасымалдау) мен сақтаудың қалыпты жағдайлары кезіндегі табиғи кему салдарынан жойылуын қоспағанда, тауар жоғалған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырылған күн;

уақытша сақтауға орналастырылған тауарлар алушыға немесе басқа тұлғаға кеден органының рұқсатынсыз оларды уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында уақытша сақтауға берген жағдайда, - осы тапсырған күн, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтау қоймасында, не уақытша сақтау қоймасы болып табылмайтын орында орналастырылған күн;

тауарларды алушының қоймасында сақталып тұрған тауарларды уақытша сақтау мақсатынан басқаша пайдаланған жағдайда - осылай қолданған күні, ал егер ол күн белгісіз болса - тауарларды уақытша сақтауға орналастыру үшін ұсынылған құжаттар кеден органында тіркелген күн болып есептеледі.

4. Кедендік әкелу баждары, салықтар, осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда, тауарды ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне орналастыру кезінде төленетін, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік преференциялар мен жеңілдіктерді есепке алмастан, кедендік баж алымдарының, салықтардың, кедендік құнның, олардың табиғи көріністегі физикалық сипаты (саны, массасы, көлемі немесе басқа сипаттамасы) және валюталар бағамы тұрғысынан есептелген кедендік әкелу бажының, салықтардың сомаларына сәйкес, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, кедендік әкелу бажын, салықтарды төлеу мерзімінің күні қолданыста болған, сәйкесінше осы баптың 3-тармағында белгіленген мөлшерде төленуге тиіс.

 

5-бөлім. ТАУАРЛАРДЫ КЕДЕНДІК РӘСІМГЕ ОРНАЛАСТЫРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ КЕДЕНДІК ОПЕРАЦИЯЛАР

 

26-тарау. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты

кедендік операциялар туралы жалпы ережелер

 

173-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау тәртібі

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операциялар кеден одағының кеден заңнамасында, ал осы Кодексте немесе кеден одағына қатысушы мемлекеттердің өзге халықаралық шарттарында белгіленген жағдайларда - кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіпте және шарттарда жасалады.

2. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау тәртібі мен технологиясы кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлардың түрлеріне, осындай өткізулер үшін пайдаланылатын көлік (автомобиль, әуе жолы, темір жол, теңіз, өзен және басқа) түріне қарай, сондай-ақ тауарлардың өткізетін тұлғалардың санаттарын кеден одағының кеден заңнамасында және (немесе) кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында белгіленеді.

Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында айқындалатын кедендік операцияларды жасау тәртібі мен технологиясы кедендік әкелу баждарын төлеуден және тарифтік емес реттеу шараларынан, демпингке қарсы, өтемақылық және арнайы қорғау шаралары қолданудан толық немесе ішінара босатуға әкеп соқпауға тиіс.

3. Кеден органдарының атынан тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды мұндай кедендік операцияларды жасауға уәкілетті кеден органдарының лауазымды тұлғалары, өздерінің лауазымдық міндеттеріне (функционалдық) сәйкес жасайды.

4. Кеден органдарының тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезіндегі талаптары негізделген болуы және кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет талаптармен шектелуі тиіс.

5. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операциялар тауардың шыққан, жөнелткен, межелі еліне және арналуына қарамастан бірдей қолданылады.

 

174-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кеден органына кедендік декларацияны және (немесе) осы Кодексте көзделген жағдайларда тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті құжаттарды тапсырған сәттен басталады.

2. Ветеринарлық, фитосанитарлық және мемлекеттік бақылаудың басқа түрлеріне жатқызылатын тауарлар тиісті бақылаудан өткен соң ғана кедендік рәсімге орналастырылады.

3. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру тауарларды мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес шығарумен аяқталады.

 

175-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастырумен байланысты кедендік операцияларды жасау орны мен уақыты

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастырумен байланысты кедендік операциялар, кеден органдарының тұрған жерінде және олардың жұмыс кезінде жасалады.

2. Декларанттың, не кедендік өкілдің дәлелді сұранысы бойынша тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты жекелеген кедендік операциялар кеден органдарының тұрған жері мен жұмыс кезінен тыс уақытта жасалуы мүмкін.

 

176-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыру кезінде осы Кодекспен белгіленген тұлғалар кеден органына тауарларды шығару үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынуға міндетті.

Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасаған кезде, кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету үшін қажет және оларды ұсыну кеден одағының кеден заңнамасында көзделген құжаттар мен мәліметтерді ғана ұсынуды талап етуге құқылы.

2. Тауарларды шығару үшін қажетті құжаттар мен мәліметтердің тізбесі, және оларды ұсыну мерзімі осы Кодекспен белгіленеді.

3. Кеден органдары құжаттардағы кеден органының тауарларды шығару туралы шешім қабылдауына әсер ететін мәліметтерді өзгертпейтін, жаңылыс қателердің, техникалық немесе грамматикалық қателердің болуына байланысты құжаттарды қабылдаудан бас тартуға құқығы жоқ.

4. Тауарларды шығаруға қажетті құжаттар осы Кодекске сәйкес электронды құжат нысанында ұсынылуы мүмкін.

5. Кедендік құжаттардың нысандары Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

Кедендік құжаттар, егер осы Кодекске сәйкес өзге белгіленбеген болса, орыс тілінде толтырылады.

6. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық келісімдеріне және кеден одағына мүше мемлекеттердің шетел мемлекеттерімен жасасқан халықаралық келісімдеріне сәйкес, тауарларды шығаруды оңайлату мен жеделдету мақсатында кедендік мақсатта қолданылатын басқа мемлекеттердің кедендік құжаттары қолданылуы мүмкін.

 

177-бап. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде мүдделі тұлғалардың немесе олардың өкілдерінің қатысуы

1. Тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде мүдделі тұлғалар немесе олардың өкілдері қатысуға құқылы.

2. Кеден органының талабы бойынша мүдделі тұлғалар немесе олардың өкілдері тауарларды кедендік рәсімге орналастыруға байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде, кеден органына оны жасауға көмек көрсету үшін қатысуға міндетті.

 

178-бап. Тауарлардың жекелеген санаттарын кедендік рәсімге бірінші кезекте орналастыру тәртібі

Табиғи апаттар, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар зардаптарын жоюға қажет тауарлар, бейбітшілікті қолдау акцияларын не оқыту-жаттығуларын өткізуге қажетті әскери мақсаттағы өнімдер, сондай-ақ тез бұзылуға бейім тауарлар, тірі жануарлар, радиоактивті материалдар, жарылғыш заттар, халықаралық пошта жөнелтілімдері, экспресс-жүктер, гуманитарлық және техникалық көмек, бұқаралық ақпарат құралдары үшін хабарламалар мен материалдар, қосалқы бөлшектер, қозғалтқыштар, шығыс материалдары, халықаралық тасымалдың көлік құралдарын жөндеу үшін қажет жабдықтар мен құрал-саймандар және басқа ұқсас тауарлар кедендік рәсімге бірінші кезектегі тәртіппен орналастырылады.

 

27-тарау. Тауарларды кедендік декларациялау

 

179-бап. Тауарларды кедендік декларациялау туралы жалпы ережелер

1. Тауарлар кедендік рәсімге орналастырылған кезде, не осы Кодекске сәйкес белгіленген басқа жағдайларда кедендік декларациялауға жатқызылады.

2. Тауарларды кедендік декларациялауды декларант, не декларанттың атынан және оның тапсырысы бойынша әрекет ететін кедендік өкіл жүргізеді.

3. Кедендік декларациялау жазбаша және (немесе) электронды насандарда кедендік декларацияны қолдана отырып жүргізіледі.

 

180-бап. Кедендік декларация

1. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде тауарларды алып өтуші тұлғалар мен мәлімделген кедендік рәсімдерге байланысты кедендік декларацияның сынадай түрлері қолданылады:

1) тауарларға арналған декларация;

2) транзиттік декларация;

3) жолаушылар кедендік декларациясы;

4) көлік құралының декларациясы.

Кедендік декларацияны толтыру нысандары мен тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

2. Кедендік декларацияда көрсетілуге тиіс мәліметтер тізбесі кедендік төлемдерді есептеу мен ендіру, кедендік статистиканы қалыптастыру және кеден одағының кеден заңнамасын және кеден одағына мүше мемлекеттердің басқа заңнамаларын қолдану мақсаты үшін қажетті мәліметтермен ғана шектеледі.

3. Тауарлар декларациясы мен транзиттік декларацияда көрсетілуге тиіс мәліметтер кедендік рәсімге, тауардың түріне, алып ету үшін қолданылатын көлік түріне, тауарларды алып өтуші тұлғалар санатына байланысты Кеден одағы комиссиясының шешімімен не кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасында, егер бұл Кеден одағы комиссиясының шешімінде көзделсе, қысқартылуы мүмкін.

Жолаушылардың кедендік декларациясында және көлік құралының декларациясында көрсетілуге тиіс мәліметтер Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

4. Кедендік декларация ретінде көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) кедендік рәсімге сәйкес тауарды шығару үшін қажетті мәліметтері бар өзге құжаттар, осы Кодекспен және Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын жағдайлар мен тәртіпте қолданылуы мүмкін.

5. Кедендік декларация осы Кодекске сәйкес электронды құжат түрінде ұсынылуы мүмкін.

Кедендік декларацияны электронды құжат түрінде ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

6. Кедендік декларацияны жазбаша нысанда тапсыру, егер осы Кодексте, Кеден одағы комиссиясының шешімінде не жағдайларда Кеден одағы комиссиясының шешімінде көзделген кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленбесе, кеден органына оның электронды нұсқасын ұсынумен ілесіп отыру қажет.

Кедендік декларацияның электронды құрылымы мен нысаны, сондай-ақ оны ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

181-бап. Тауарларға арналған декларация

1. Кедендік рәсімдерге орналастырылған кезде, кедендік транзит рәсімін қоспағанда, кеден органына тауар декларациясы ұсынылады.

2. Тауарлар декларациясында мынадай негізгі мәліметтер, оның ішінде кодталған түрде:

1) мәлімделетін кедендік рәсім;

2)декларант, кедендік өкіл, тауарды жөнелтуші және алушы туралы мәліметтер;

3) тауарларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік құралдар туралы және (немесе) оларды кеден одағының кедендік аумағында кедендік бақылаумен тасымалдау туралы мәліметтер;

4) тауарларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік құралдар туралы және (немесе) оларды кеден одағының кедендік аумағында кедендік бақылаумен тасымалданған (тасымалданатын) көлік құралдар туралы мәліметтер;

5) тауарлар туралы мәліметтер:

атауы;

сипаттамасы;

Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың жіктеу коды;

шыққан елінің атауы;

жөнелткен (межелі) ел атауы;

орама сипаттамасы (саны, түрі, таңбалау және реттік саны);

килограммға шаққанда саны (брутто салмағы және нетто салмағы) және де өзге өлшеу бірліктерінде;

кедендік құн;

статистикалық құны;

6) кедендік төлемдердің есептелуі туралы мәліметтер:

кедендік баж, салық, кедендік алым ставкалары;

кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдікті пайдалану;

кедендік бажды, салықты, кедендік алымдарды есептеу сомасы;

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленетін және осы Кодекске сәйкес кедендік төлемдерді есептеуде қолданылатын валюталар бағамы;

7) сыртқы экономикалық мәміле және оның негізгі шарттары туралы мәліметтер;

8) шектеулердің сақталуы туралы мәліметтер;

9) тауар өндіруші туралы мәліметтер;

10) тауарларды кедендік рәсімге орналастыру шарттарын сақтау туралы мәліметтер;

11) осы Кодекстің 183-бабына сәйкес ұсынылатын құжаттар туралы мәліметтер;

12) тауарлар декларациясын қалыптастырушы тұлға туралы мәліметтер;

13) тауарлар декларациясын қалыптастыру күні мен орны көрсетіледі.

 

182-бап. Транзиттік декларация

1. Тауарды кедендік транзит кедендік рәсіміне орналастыру кезінде кеден органына транзиттік декларация ұсынылады.

2. Транзиттік декларация ретінде көлік (тасымал), коммерциялық және (немесе) халықаралық келісімдермен белгіленген, осы баптың 3-тармағында көрсетілген мәліметтері бар басқа да құжаттар ұсынылуы мүмкін.

3. Транзиттік декларацияда мыналар:

1) көлік (тасымал) құжатына сәйкес тауарды жөнелтуші, алушы туралы;

2) жөнелтуші ел, тауардың межелі елі туралы;

3) декларант туралы;

4) тасымалдаушы туралы;

5)тауарлар тасымалданатын халықаралық тасымалдың көлік құралы туралы;

6) көлік (тасымал), коммерциялық құжаттарға сәйкес тауардың атауы, саны, құны туралы;

7) тауарларды кодтау және сипаттаудың Үйлестірілген жүйесіне немесе Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының алғашқы алты белгісінен кем емес деңгейдегі тауар коды туралы;

8) Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының немесе Тауарларды кодтау және сипаттаудың үйлестірілген жүйесінің әрбір коды бойынша тауардың брутто салмағы немесе көлемі, сондай-ақ өзге өлшеу бірліктеріндегі тауар саны туралы (мұндай мәліметтер болған жағдайда);

9) жүк орындарының саны;

10) көлік (тасымал) құжатына сәйкес тауардың межелі пункті туралы;

11) тауарлардың кеден шекарасы арқылы өтуімен байланысты шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар туралы, егер мұндай алып ету осы құжаттар болған жағдайда рұқсат етілсе;

12) жолда жоспарланған тауарларды қайта тиеу немесе жүк операциялары туралы мәліметтер болуы тиіс.

Егер осы баптың 2-тармағында көрсетілген, транзиттік декларация ретінде қабылданатын құжаттарда осы тармақта көрсетілген барлық мәліметтер қамтылмаса, жетіспейтін мәліметтер, осындай транзиттік декларацияға қоса берілетін не онымен бірге келе жатқан, кеден органына ұсынылатын құжаттарда қамтылуға тиіс.

4. Кеден органа декларанттан осы баптың 3-тармағында көрсетілгендерден басқа мәліметтерді талап етуге құқығы жоқ.

5. Кеден органы транзиттік декларацияны, оның ішінде кеден органдарында қолданылатын ақпараттық жүйелер мен ақпараттық технологияларды қолдана отырып тіркейді.

Транзиттік декларацияны ұсыну және тіркеу Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

183-бап. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде құжаттарды ұсыну

1. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кедендік декларацияны беру кеден органына олардың негізінде кедендік декларация толтырылған құжаттарды ұсынумен сүйемелденуі қажет.

Мұндай құжаттарға:

1) кедендік декларацияны беретін тұлғаның өкілеттіктерін растайтын құжаттар;

2) сыртқы экономикалық мәміле жасалғанын растайтын құжаттар, ал сыртқы экономикалық мәміле болмаған жағдайда - тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға иелік ету құқығын растайтын өзге құжаттар, сондай-ақ декларанттың иелігіндегі өзге де коммерциялық құжаттар;

3) көліктік (тасымал) құжаттары;

4) тыйымдар мен шектеулердің сақталуын растайтын құжат;

5) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемдік шараларды қолдануға байланысты шектеулердің сақталуын растайтын құжат;

6) осы Кодекспен көзделген жағдайларда, тауарлардың шыққан елін растайтын құжат;

7) сыртқы экономикалық қызметтің Тауар номенклатурасы бойынша тауарды жіктеу коды мәлімделген құжаттар;

8) кедендік төлемдердің төленгенін және (немесе) қамтамасыз етілуін растайтын құжат;

9) кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдік құқығын, кедендік баждан, салықтардан толық немесе жартылай босатудың осы Кодекспен белгіленген кедендік рәсімдерге сәйкес, не кедендік баж, салықтарды есептеу үшін базаны (салық базасын) азайту қолданылғанын растайтын құжаттар;

10) кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімінің өзгертілгенін растайтын құжаттар;

11) тауарлардың мәлімделген құнын және тауарлардың кедендік құнын анықтау үшін таңдалған әдісті растайтын құжаттар;

12) кеден одағына мүше мемлекеттердің валюталық заңнамасына сәйкес валюталық бақылау саласындағы талаптардың сақталуын растайтын құжат;

13) тауарларды автомобиль көлігімен кедендік транзит рәсімімен тасымалдаған жағдайда халықаралық тасымалдың көлік құралының тіркелуін және ұлттық тиесілілігін растайтын құжат жатады.

Егер осы тармақта көрсетілген құжаттарда кедендік декларацияда мәлімделген мәліметтер болмаса, олардың негізінде кедендік декларация толтырылған құжаттар ұсынылады.

Тауарларға декларация берген кезде кедендік әкету баждары қолданылмайтын тауарларды кедендік экспорт рәсіміне орналастыру үшін осы тармақтың 1), 2), 5), 8), 9), 13) тармақшаларында, сондай-ақ мұндай құжаттар болған жағдайда осы тармақтың 3) тармақшасында көрсетілген құжаттардан өзге құжаттарды кеден органына ұсыну талап етілмейді.

2. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде ұсынылатын құжаттар тізбесі кедендік декларациялау нысанына (жазбаша, электрондық), кедендік декларацияны, кедендік рәсімдер түрлеріне, тауарлар мен тұлғалар санатына байланысты ) кеден одағының кеден заңнамасына немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес қысқартылуы мүмкін.

3. Егер солардың негізінде кедендік декларация толтырылған жекелеген құжаттарды кедендік декларация ұсынылған сәтте тапсыру мүмкін болмаса, декларанттың дәлелді жүгінуі бойынша кеден органы мұндай құжаттарды тауар шығарылғанға дейін, ал кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген жағдайларда - тауарлар шығарылғаннан кейін тапсыруға рұқсат етеді.

4. Тауарларды кедендік ресімдеу кезінде құжаттардың түпнұсқасы не олардың көшірмесі ұсынылады. Кеден органы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген жағдайларда, ұсынылған құжаттар көшірмелерінің олардың түпнұсқаларына сәйкестігін тексеруге құқылы.

Егер тауарларды кедендік декларациялау кезінде кеден органына кедендік декларациялауда қолданылатын құжаттар бұрын тапсырылған жағдайда, осы құжаттардың көшірмесін ұсыну, не мұндай құжаттардың кеден органына тапсырылғаны жөнінде мәліметтерді көрсету жеткілікті.

5. Тауарларды кедендік декларациялау кезінде құжаттар осы Кодекске сәйкес, электрондық құжат түрінде ұсынылуы мүмкін.

Электронды құжаттарды ұсыну және қолдану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

6. Кедендік декларацияны электронды нысанда тапсыру кедендік декларацияны толтыруға негіз болған құжаттардың, оның ішінде осы Кодекстің 240, 253, 265, 294, 299, 308-баптарымен белгіленген құжаттарды ұсынумен сүйемелдеудің қажеттілігі жоқ, егер, мұндай құжаттар кеден органына бұрын ұсынылған болса, олар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кейіннен тапсырылуы мүмкін.

7. Кеден органдары кедендік декларациялау кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің мемлекеттік тілінде немесе шет тілінде қалыптастырылған құжаттар мен мәліметтерді қолдануы және қабылдауы мүмкін.

Кеден органы кедендік декларациялау кезінде мұндай құжаттар кеден органына ұсынылатын, кеден одағына мүше мемлекеттің мемлекеттік тілі болып табылмайтын тілде толтырылған құжаттардағы мәліметтерді аударып беруді талап етуге құқылы.

 

184-бап. Кедендік декларациялау кезінде кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес ұсынылатын қосымша құжаттар

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде мәлімделген кедендік рәсімдердің шарттарына сәйкес осы Кодекстің 183-бабында көрсетілген құжаттарға қосымша осы Кодекстің 240, 253, 265, 294, 299 және 308-баптарында, ал кедендік рәсімдерді белгілеген жағдайда:

осы Кодекстің 202-бабының 2-тармақшасына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарында;

осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген құжаттар ұсынылады.

 

185-бап. Кедендік декларацияны ұсыну мерзімдері

1. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тауарларға кедендік декларация, тауарларды уақытша сақтау мерзімі біткенге дейін тапсырылады.

2. Егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарларға кедендік декларация олардың кеден одағының кедендік аумағынан кеткеніне дейін тапсырылады.

3. Оларға қатысты оларды қайтару туралы шешім шығарылған және оларды осы Кодекске сәйкес кедендік декларациялауға жататын әкімшілік құқық бұзушылықтың немесе қылмыстың қаруы, жасау құралы немесе заты болып табылған тауарларға қатысты кедендік декларация:

1) қылмыстық (әкімшілік) жауапкершіліктен босату туралы шешім;

2) әкімшілік жауапкершіліктен босату туралы кеден органының (лауазымды тұлғаның) шешімі;

3) қылмыстық (әкімшілік) іс бойынша өндірісті тоқтату туралы соттың немесе кеден органының (лауазымды тұлғаның)шешімі;

4) қылмыстық (әкімшілік) жауапкершілікке тарту туралы соттың немесе кеден органының (лауазымды тұлғаның) шешімі заңды күшіне енген күнінен бастап 30 (отыз) күн ішінде беріледі.

4. Оларға қатысты кедендік декларация белгіленген мерзімде берілмеген, осы баптың 3-тармағында көрсетілген тауарларды кеден органдары осы кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстайды.

 

186-бап. Декларант

Декларант:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы;

сыртқы экономикалық мәмілені жасасқан не оның атынан (тапсыруымен) осы мәміле жасалған;

сыртқы экономикалық мәміле жасалмаған кезде - иелену, пайдалану, және (немесе) тауарларды билеу құқығы бар;

2) шетелдік тұлғалар:

жеке пайдалануы үшін тауарларды алып өтетін жеке тұлға;

осы Кодекстің 45-тарауына сәйкес кедендік жеңілдіктерді пайдаланатын тұлға;

уақытша әкелу, кері экспорт, сондай-ақ осы өкілдіктердің жеке мұқтаждықтары үшін әкелінетін тауарларға ғана қатысты ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсіміне мәлімдеген кезде- кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында белгіленген тәртіппен құрылған өкілдігі бар ұйым;

бір тарапы болып Кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы шығатын мәміле шеңберінде емес, билеу құқығы бар тұлға;

3) кедендік транзиттің кедендік рәсімін мәлімдеу үшін - осы баптың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген тұлғалар, сондай-ақ:

тасымалдаушы, оның ішінде кедендік тасымалдаушы;

егер ол кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы болып табылса, экспедитор.

 

187-бап. Декларанттың құқықтары

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде және тауарды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті кедендік операцияларды жасау кезінде декларант:

1) кедендік бақылаудағы тауарларды қарауға, өлшеуге және жүк операцияларын орындауға;

2) кедендік бақылаудағы тауарлардың сынамалары мен үлгілерін осы Кодекстің 155-бабында көзделген шарттар сақталған жағдайда кеден органының рұқсатымен алуға;

3) кеден органдарының лауазымды тұлғалары тауарларды кедендік қарау мен тексеріп қарауы кезінде және тауарлардың үлгілері мен сынамаларын алғанда қатысуға;

4) өздері декларациялайтын тауарлардың кеден органдарында бар үлгілері мен сынамаларының қорытындысымен танысуға;

5) осы Кодекске сәйкес құжаттар мен мәліметтерді электронды құжат түрінде ұсынуға;

6) кеден органдарының және лауазымды тұлғалардың әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдануға;

7) өзі декларациялайтын тауары туралы мәліметтерді нақтылау үшін сарапшыларды тартуға;

8) осы Кодексте көзделген басқа да құқықтар мен құзыреттілікті пайдалануға құқылы.

 

188-бап. Декларанттың міндеттері

Тауарларды кедендік декларациялау кезінде және тауарды кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті кедендік операцияларды жасау кезінде декларант:

1) тауарларды кедендік декларациялау жүргізуге;

2) егер кеден одағының кеден заңнамасымен өзге белгіленбесе, кеден органына, олардың негізінде кедендік декларация толтырылған  құжаттарды, ұсынуға;

3) декларацияланатын тауарларды осы Кодексте көзделген жағдайларда, не кеден органының талабы бойынша ұсынуға;

4) осы Кодекске сәйкес кедендік төлемдерді төлеуге және (немесе) олардың төленуін қамтамасыз етуге;

5)тиісті кеден рәсімінде тауарларды қолдану шарты мен талаптарын сақтауға;

6) осы Кодекске сәйкес өзге талаптарды орындауға міндетті.

 

189-бап. Декларанттың жауапкершілігі

Декларант осы Кодекстің 188-бабында көзделген міндеттерді орындамағаны, сондай-ақ декларацияда көрсетілген, оның ішінде кеден органдары тауарларды тәуекелдерді басқару жүйесін пайдалана отырып шығару туралы шешім қабылдаған кезде дәйектемесіз мәліметтерді мәлімдегені үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жауапты болады.

 

190-бап. Кедендік декларацияны беру және тіркеу

1. Кедендік декларацияны декларант немесе кедендік өкіл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік декларацияны тіркеуге құқылы кеден органына тапсырылады.

2. Кедендік декларацияны, оның электронды көшірмесін, қажетті құжаттарды тапсырған күні мен уақыты кеден органымен, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып тіркеледі.

3. Кеден органы кедендік декларацияны Кеден одағының комиссиясы айқындайтын тәртіппен кедендік декларация ұсынылған сәттен бастап екі сағаттан аспайтын мерзімде тіркейді немесе тіркеуден бас тартады.

4. Кеден органы кедендік декларацияны тіркеуден:

1) кедендік декларация кедендік декларацияны тіркеуге құқылы кеден органына тапсырылған;

2) кедендік декларация уәкілетті емес тұлғамен берілген;

3) кедендік декларацияда осы Кодекстің 180-182-баптарымен көзделген қажет мәліметтер көрсетілмеген;

4) кедендік декларацияға қол қойылмаған не тиісінше ресімделмеген немесе куәландырылмаған;

5) декларацияланатын тауарларға қатысты осы Кодекске сәйкес тапсырғанға дейін немесе декларацияны ұсынғанда жасалатын әрекеттер жасалмаған жағдайда бас тартады.

5. Кедендік декларацияны тіркеуден бас тарту кеден органының лауазымды тұлғасымен жазбаша нысанда бас тарту себебін көрсете отырып ресімделеді.

Кедендік декларацияны тіркеуден бас тартқан жағдайда, кедендік декларация және ұсынылған құжаттар декларантқа не кедендік өкілге қайтарылады.

6. Егер кедендік декларацияны кеден органы тіркемесе ондай декларация кедендік мақсатта тапсырылмаған болып саналады.

7. Тіркелген сәттен бастап кедендік декларация заңды мағынасы бар фактілерді куәландыратын құжат болып саналады.

8. Осы баптың 2-3-тармақтарының ережелері кедендік транзит рәсіміне орналастырылатын тауарларды кедендік декларациялау кезінде қолданылмайды.

 

191-бап. Кедендік декларацияда мәлімделген мәліметтерді өзгерту және толықтыру

1. Кедендік декларацияда мәлімделген мәліметтер кеден органының рұқсаты бойынша декларанттың дәлелді жазабаша жүгінуі бойынша тауарлар шығарылғанға дейін келесі шарттар сақталғанда өзгертілуі немесе толықтырылуы мүмкін:

егер енгізілген өзгертулер мен толықтырулар тауарды шығару туралы шешім қабылдауға әсер етпесе, және кедендік төлемдердің сомасын анықтауға әсер ететін мәліметтерді өзгертуге соқтырмаса, кедендік құнды түзетуді және тыйымдар мен шектеулерді сақтағанда;

декларант жүгінгенге дейін кеден органы оны кедендік қарауды өткізу орны мен уақыты туралы хабардар етпесе, және (немесе) тауарға қатысты кедендік бақылаудың басқа нысандарын қолдану жөнінде шешім шығармаса;

тіркелген кедендік декларациядағы мәліметтерді өзгерту және толықтыру тіркелген кедендік декларациясында мәлімделген тауар туралы мәліметтерден басқа мәліметті мәлімдеуге жол бермейді.

2. Тауар шыққаннан кейін кедендік декларациясындағы мәліметтерді өзгерту және толықтыру Кеден одағының комиссиясының шешімі айқындайтын жағдайлар мен тәртіпте рұқсат етіледі.

3. Кеден органдарының өз бетінше, тұлғаның тапсырмасы немесе сұрауы бойынша кеден декларациясын толтыруға, онда көрсетілген мәліметтерді өзгертуге немесе толықтыруға, енгізуі кеден органдарының құзыретіне енетіндерді, сондай-ақ кедендік құнды түзетуді және тауарды шығарғаннан кейін кедендік төлемдердің сомасын анықтауға әсер ететін мәліметтерді өзгертуге, және кеден одағының кеден заңнамасына сәйкес тыйымдар мен шектеулерді сақтауды қоспағанда, құқығы жоқ.

 

192-бап. Кедендік декларацияны кері шақыру

1. Декларанттың жазабаша жүгінуі бойынша тіркелген шетелдік тауарларға кедендік жүк декларациясы кеден органы тауарды шығару туралы шешім қабылдағанға дейін кері шақырылуы мүмкін.

Кедендік декларацияны кері шақырған кезде жаңа декларация тауарларды уақытша сақтау мерзімі шегінде ұсынылуы қажет.

Кедендік декларацияны осы пункттің екінші бөлігінде көрсетілген мерзімде ұсынбаған жағдайда тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес кеден органымен ұсталады.

2. Декларанттың жазбаша жүгінуі бойынша кеден одағының тауарларының кедендік декларациясы тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан нақты шыққанға дейін кері шақырылуы мүмкін.

Кеден одағының тауарларына кедендік декларацияны кері шақыру үшін кері шақыру туралы өтініште тауардың тұрған жері көрсетілуі тиіс.

3. Егер декларанттың өтінішін алғанға дейін кеден органы кедендік декларацияда мәлімделген тауарларға кедендік тексеріп қарауды жүргізу орны мен уақыты туралы декларантты хабардар етпесе және (немесе) әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке әкеп соғатын кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтарды анықтамаса, кедендік декларацияны қайтарып алуға кеден органының жазбаша рұқсатымен жол беріледі.

Кедендік декларация тауарды кедендік тексеруді жүргізгеннен кейін, егер мұндай тексеру нәтижесінде әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке соқтыратын кеден заңнаманы бұзушылық анықталмаса кері шақырылуы мүмкін.

 

193-бап. Тауарларды алдын ала кедендік декларациялау

1. Кедендік декларация шетелдік тауарларға қатысты оларды кеден одағының кедендік аумағына әкелгенге дейін ұсынылуы мүмкін.

2. Егер кедендік мақсаттар үшін тауарларға ілеспе көліктік (тасымалдаушы) немесе коммерциялық құжаттардың пайдаланылуы тиіс болса, тауарларды алдын ала кедендік декларациялау кезінде кеден органы бұл құжаттардың декларант растаған көшірмелерін немесе бұл құжаттардағы мәліметтерді электронды түрде қабылдайды және тауарларды кеден органдарына көрсеткеннен кейін аталған құжаттардың көшірмелеріндегі мәліметтерді құжаттардың түпнұсқаларындағы, соның ішінде электрондық құжаттардағы мәліметтермен салыстырады.

3. Алдын ала кедендік декларациялау кезінде кедендік декларацияда өз сипаты бойынша тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелгенге және (немесе) оларды кеден органына көрсеткенге дейін декларантқа белгілі бола алмайтын мәліметтер жоқ болуы мүмкін.

Мұндай мәліметтер кедендік декларацияға тауарларды Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленген тәртіппен шығару туралы шешім қабылданғанға дейін енгізілуі тиіс.

4. Көліктік (тасымалдау) немесе коммерциялық құжаттар негізінде бұрын мәлімделгеннен өзгеше құндық, сандық немесе салмақтық көрсеткіштер өзгерген жағдайда, міндетті түрде құнның, санның немесе салмақтың өзгергенін растайтын құжаттар ұсынылады.

5. Егер тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелгеннен кейін декларант бұрын мәлімделгеннен өзгеше құндық, сандық немесе салмақтық көрсеткіштердің сәйкессіздігін тапқан жағдайда, декларант осы Кодекстің 192-бабында көзделген тәртіппен кедендік декларацияны қайтарып алуға құқылы.

6. Егер тауарлар кедендік декларацияны тіркеген кеден органына не кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген өзге кеден органына оны тіркеген күннен кейінгі күннен бастап 30 (отыз) күнтізбелік күн ішінде көрсетілмесе немесе бұл мерзім ішінде тыйым салулар мен шектеулер енгізілсе, кеден органы мұндай тауарларды шығарудан бас тартады.

 

194-бап. Тауарларды кедендік декларациялаудың ерекшеліктері

Кеден одағының кеден заңнамасына және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тауарлардың және оларды өткізетін тұлғалардың санаттарына, соның ішінде мына жағдайларда:

1) егер декларантта кедендік декларациялау үшін қажетті нақты мәліметтер болмаса;

2) тауарларды бір тұлға белгілі бір уақыт кезеңі ішінде кедендік шекара арқылы тұрақты түрде өткізу кезінде;

3) тауарларды құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізген кезде;

4) тауарларды жиналмаған немесе бөлшектелген түрде, соның ішінде жиынтықталмаған немесе аяқталмаған түрде белгіленген уақыт кезеңі ішінде өткізу кезінде тауарларды кедендік декларациялаудың ерекшеліктері белгіленуі мүмкін.

  

28-тарау. Тауарларды шығару

 

195-бап. Тауарларды шығару үшін негіздемелер және тауарларды шығару тәртібі

1.  Кеден органы тауарларды шығаруды мына шарттар сақталған кезде:

1) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес көрсетілген құжаттарды тауарлар шығарылғаннан кейін ұсынуға болатын жағдайларды қоспағанда, кеден органына осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің өзге де халықаралық шарттарына сәйкес тауарларды шығару үшін қажетті лицензиялар, сертификаттар, рұқсаттар және (немесе) өзге де құжаттар ұсынылғанда;

2) осы Кодекске сәйкес, ал кедендік рәсімдерді белгілеген кезде:

осы Кодекстің 202-бабының 2-тармақшасына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына;

осы Кодекстің 202-бабының 3-тармағына сәйкес - кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғалар тауарларды таңдап алған кедендік рәсімге орналастыру үшін қажетті талаптар мен шарттарды сақтағанда;

3) тауарға қатысты кедендік баждар, салықтар төленгенден, не осы Кодекске сәйкес оларды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылғанда жүзеге асырады.

2. Кеден органдары тауарларды шығаруды осы Кодекстің 196-бабында көрсетілген мерзімнен аспайтын мерзімде жүзеге асырады.

3. Кеден одағы комиссиясының шешімімен өзгеше тәртіп белгіленбесе, тауарларды шығаруды кеден органының лауазымды адамы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен, кедендік декларацияға және (немесе) коммерциялық, көліктік (тасымалдау) құжаттарға тиісті белгілерді, сондай-ақ кеден органының ақпараттық жүйелеріне тиісті мәліметтерді енгізу (қою) жолымен жүргізеді.

 

196-бап. Тауарларды шығару мерзімдері

1. Егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, тауарларды шығаруды кеден органы кедендік декларация тіркелген күннен кейінгі 1 (бір) жұмыс күнінен кешіктірмей аяқтауға тиіс.

Кедендік әкету баждары қолданылмайтын, кедендік экспорт рәсіміне орналастырылатын тауарларды және кедендік уақытша әкету рәсіміне орналастырылатын, тізбелерін Кеден одағының комиссиясы айқындайтын тауарларды шығаруды кеден органы тауарларға декларациялар тіркелген сәттен бастап 4 (төрт) сағаттан кешіктірмей, ал тауарларға декларациялар кеден органының жұмыс уақытының аяқталуына 4 (төрт) сағаттан аз уақыт қалғанда тіркелген жағдайда осы кеден органының жұмыс уақыты басталған сәттен бастап 4 (төрт) сағаттан кешіктірмей аяқтауға тиіс.

Көрсетілген мерзімдер кедендік бақылау жүргізу уақытын қамтиды.

2. Осы Кодекстің 193-бабына сәйкес тауарларды алдын ала кедендік декларациялауды қолданған кезде тауарларды шығаруды кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кеден органына тауарлар ұсынылған күннен кейінгі 1 (бір) жұмыс күнінен кеш емес мерзімде аяқтауға тиіс.

3. Тауарларды шығару осы Кодекстің 331-бабына сәйкес тоқтатыла тұруы мүмкін.

4.Тауарларды шығару мерзімі кеден органы басшысының (бастығының), ол уәкілеттік берген кеден органы басшысы (бастығы) орынбасарының не оларды алмастыратын адамдардың жазбаша рұқсатымен кедендік бақылау нысанын жүргізу немесе аяқтау үшін қажетті уақытқа ұзартылуы мүмкін және осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, кедендік декларация тіркелген күннен кейінгі күннен бастап 10 (он) жұмыс күнінен аспауға тиіс.

5. Кеден одағы комиссиясының шешімімен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен тауарларды шығарудың осы баптың 1-тармағында белгіленген ұзақтығы неғұрлым аз мерзім белгіленуі мүмкін.

 

197-бап. Кедендік декларацияны бергенге дейін тауарларды шығару

1. Кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, осы Кодекстің 178-бабында көрсетілген, кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін (әкелінген) тауарлардың жекелеген санаттарын кедендік рәсімдермен орналастыру кезінде, сондай-ақ, осы Кодекстің 41-бабының 2-тармағына сәйкес уәкілетті экономикалық операторларға қатысты арнайы оңайлатуларды қолдану кезінде тауарларды шығару декларант:

1) тауарларды жөнелтуші және алушы, жөнелтуші елі және тауарлардың мақсаты туралы мәліметтер, атауы, сипаты, Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша кем дегенде бірінші төрт белгі деңгейіндегі тауардың жіктеме коды, тауарлардың брутто салмағы және құны бар коммерциялық немесе өзге де құжаттарды;

2) тауарларды шығару айынан кейінгі айдың оныншы күнінен кешіктірмей, оның тауарларды пайдалану мақсаты және тауарлар орналастырылатын кедендік рәсім туралы мәліметтер бар кедендік декларацияны беретіні және қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынатыны туралы жазбаша міндеттемені;

3) мұндай құжаттар мен мәліметтердің кедендік декларацияны беру кезінде ұсынылуы мүмкін болған жағдайларды қоспағанда, тыйымдар мен шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар мен мәліметтерді ұсыну шартымен кедендік декларацияны бергенге дейін жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Кедендік декларацияны бергенге дейін тауарларды шығару кезінде осы тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) декларантта мұндай шығару күнінен бастап;

2) Кодекстің 80-бабының 2-тармағының 1) - 7), 9) және 10) тармақшаларымен белгіленген жағдайларда және кедендік декларацияға тауарларды шығару туралы белгілер енгізу (қою) кезінде тоқтатылады;

3) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мерзім өткенге дейін орындалуға жатады. Бұл ретте әкелу кедендік баждарды, салықтарды есептеу мақсаты үшін кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, кедендік декларацияны тіркеген күні қолданыста болған кедендік баждардың, салықтардың ставкалары және валюта бағамы қолданылады;

4) егер осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мерзім ішінде кедендік декларацияны бергенге дейін шығарылған тауарларға қатысты кеден органы кедендік декларацияда тауарларды шығару туралы белгі енгізбеген (қоймаған) жағдайда - осы баптың 1 -тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мерзімнің соңғы күні орындалуға жатады. Бұл ретте Бұл ретте әкелу кедендік баждарды, салықтарды есептеу мақсаты үшін кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мерзімнің соңғы күні қолданыста болған кедендік баждардың, салықтардың ставкалары және валюта бағамы қолданылады.

3. Осы Кодекстің 178-бабында көрсетілген тауарларға қатысты, табиғи зілзаланың, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою үшін қажетті тауарларды, бейбітшілікті ұстау не оқуларды өткізу бойынша акцияларды орындау үшін қажетті әскери мақсаттағы, сондай-ақ гуманитарлық және техникалық өнімдерді қоспағанда, оларды кедендік декларацияны бергенге дейін шығару күніне кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылады.

4. Декларант уәкілетті экономикалық оператор болып табылатын тауарларды кедендік декларация берілгенге дейін шығару төлеуге жататын әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасы, егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделсе, осы Кодекстің 39-бабына сәйкес уәкілетті экономикалық оператор ұсынған кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету сомасынан аспауы шартымен қолданылады.

 

198-бап. Құжаттарды, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін зерттеу не сарапшының қорытындысын алу қажет болған кезде тауарларды шығару

1. Егер кеден органдары тауарлардың сынамаларын немесе үлгілерін, егжей-тегжейлі техникалық құжаттарды зерттеу немесе кедендік декларацияда немесе кеден органдарына ұсынылған өзге де құжаттарда көрсетілген мәліметтердің дұрыстығын тексеру мақсатымен сараптама жүргізу қажеттігі туралы шешім қабылдаса, тауарларды шығару декларанттың мұндай зерттеулерді немесе сараптамаларды жүргізу нәтижелері бойынша қосымша есептелуі мүмкін кедендік баждардың, салықтардың сомасындағы кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсынуы шартымен кедендік сараптама нәтижелерін алғанға дейін жүргізіледі.

2. Тауарларды шығару кеден органдары тауарларға тыйымдар мен шектеулер қолданылуы мүмкін екендігін көрсететін белгілерді тапқан жағдайда ғана және декларант оларды сақтауды растайтын дәлелдемелерді ұсынбағанда, жүргізілмейді.

 

199-бап. Әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс анықталған кезде тауарларды шығару

1. Әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс анықталған жағдайда тауарларды шығару іс бойынша өндіріс аяқталғанға дейін немесе әкімшілік процесстің аяқталуына дейін, егер мұндай тауарлар алынбаса немесе оларға кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы сәйкес тыйым салынбаса жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен қосымша есептелуі мүмкін кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету қажеттілігі көзделуі мүмкін.

 

200-бап. Шартты түрде шығарылған тауарлар

1. Оларға қатысты:

1) кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу бойынша тауарларды пайдалану және (немесе) оларға иелік ету жөніндегі шектеулермен іліктес жеңілдіктер берілген;

2) пайдалану және (немесе) оларға иелік ету жөніндегі шектеулер осы Кодекстің 195-бабы 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген құжаттарды тауарларды шығарғаннан кейін ұсынуға байланысты болған;

3) кеден одағына мүше мемлекет мөлшері Бірыңғай кедендік тарифте белгіленген кедендік әкелу баждары ставкаларының мөлшерінен аз кедендік әкелу баждары ставкаларын қолданған болса, ішкі тұтыну үшін кедендік шығару рәсіміне орналастырылған тауарлар шартты түрде шығарылған деп саналады.

2. Осы баптың 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген шартты түрде шығарылған тауарлар жеңілдіктер беру шарттарына сәйкес мақсаттарда ғана пайдаланылуы мүмкін.

Осы баптың 1-тармағының 2-тармақшасында көрсетілген, шартты түрде шығарылған тауарларды үшінші тұлғаларға, оның ішінде оларды сату немесе өзгеше тәсілмен иеліктен айыру жолымен беруге тыйым салынады, ал егер көрсетілген тауарларды әкелуге шектеулер осы тауарлардың сапасын және қауіпсіздігін тексеруге байланысты болған жағдайларда оларды кез келген нысанда пайдалануға (тұтынуға) тыйым салынады.

Осы баптың 1-тармағының 3-тармақшасында көрсетілген шартты түрде шығарылған тауарлар кеден органы оларды шығаруды жүзеге асырған кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында ғана пайдаланылуы мүмкін.

3. Шартты түрде шығарылған тауарлардың шетелдік тауарлар мәртебесі болады және кедендік бақылауда болады.

4. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасында өзгеше көзделмесе, осы баптың 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген тауарлар кедендік әкелу баждарының, салықтардың тиесілі сомаларын төлеу жөніндегі міндеттер тоқтатылған сәтке дейін шартты түрде шығарылған деп есептеледі.

5. Шартты түрде шығарылған тауарларға:

осы баптың 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты кедендік әкелу баждарының, салықтардың тиесілі сомаларын төлеу жөніндегі міндеттер тоқтатылғаннан;

осы баптың 1-тармағының 2-тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты осы Кодекстің 195-бабының 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген құжаттар ұсынылғаннан;

осы баптың 1-тармағының 3-тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты Бірыңғай кедендік тарифте белгіленген кедендік әкелу баждарының ставкалары бойынша есептелген кедендік әкелу баждары сомалары мен тауарларды шығарған кезде төленген кедендік әкелу баждарының сомаларының айырмасы мөлшерінде кедендік әкелу баждары төленгеннен кейін кеден одағының тауары мәртебесін иеленеді.

Халықаралық шарттармен және (немесе) Кеден одағы комиссиясының шешімдерімен шартты түрде шығарылған тауарлар кеден одағының тауары мәртебесін иеленетін өзге мән-жайлар белгіленуі мүмкін.

6. Кеден одағының тауары мәртебесін иелену үшін шартты түрде шығарылған тауарлар ішкі тұтыну үшін кедендік шығару рәсіміне қайтадан орналастыруға жатпайды.

Осы баптың 5-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайларда кедендік баждарды, салықтарды төлеу не осы Кодекстің 195-бабының 1-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген құжаттарды ұсыну тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен айқындалады.

7. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен тауарларды шартты түрде шығарылған тауарларға жатқызудың өзге жағдайлары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.

 

201-бап. Тауарларды шығарудан бас тарту

1. Осы Кодекстің 195-бабының 1-тармағымен белгіленген тауарларды шығарудың шарттарын сақтамаған кезде, сондай-ақ осы Кодекстің 193-бабының 6-тармағында және осы баптың 2-тармағында көрсетілген жағдайларда кеден органы тауарларды шығару мерзімі өткенге дейін кешіктірмей мұндай бас тарту үшін негіздеме болған барлық себептерді және оларды жою жөніндегі ұсынымдарды көрсете отырып, жазбаша нысанда тауарларды шығарудан бас тартады.

Тауарларды шығарудан бас тартуды ресімдеу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

2. Кеден органы:

егер әкімшілік немесе қылмыстық істі қозғауға себеп болып табылмайтын, анықталған бұзушылықтар жойылған;

анықталған бұзушылықтар жойылған, ал декларацияланатын тауарлар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес алынбаған немесе оларға тыйым салынбаған жағдайларды қоспағанда, егер тауарларға кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органдары кеден одағының кеден заңнамасын бұзушылықтарды анықтаған болса, тауарларды шығарудан бас тартады.

 

6-бөлім. КЕДЕНДІК РӘСІМДЕР

 

29-тарау. Кедендік рәсімдер туралы жалпы ережелер

 

202-бап. Кедендік рәсімдердің түрлері

1. Кедендік реттеу мақсатында тауарларға қатысты кедендік рәсімдердің мынадай түрлері белгіленеді:

1) ішкі тұтыну үшін шығару;

2) экспорт;

3) кедендік транзит;

4) кеден қоймасы;

5) кедендік аумақта қайта өңдеу;

6) кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу;

7) ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу;

8) уақытша әкелу (жіберу);

9) уақытша әкету;

10) кері импорт;

11) кері экспорт;

12) бажсыз сауда;

13) жою;

14) мемлекет пайдасына бас тарту;

15) еркін кедендік аймақ;

16) еркін қойма;

17) арнайы кедендік рәсім (кеден мақсаты үшін кеден одағының кедендік аумағында немесе одан тысқары тауарлардың жекелеген санаттарын пайдалану және (немесе) иелік ету талаптары мен шарттарын айқындайтын кедендік рәсім).

2. Осы баптың 1-тармағының 15) және 16) тармақшаларында көрсетілген кедендік рәсімдер кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленеді.

3. Арнайы кедендік рәсім Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған шарттарға сәйкес және тауарлардың санаттарына қатысты кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленеді.

 

203-бап. Кедендік рәсімді таңдау және өзгерту

1. Тұлғаның таңдауы бойынша кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарлар осы Кодекспен және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген тәртіпте және шарттарда белгілі бір кедендік рәсіммен орналастырылады.

2. Тұлға осы Кодекске сәйкес таңдалған кедендік рәсімді басқасына өзгертуге құқылы.

 

204-бап. Кедендік рәсіммен орналастыру

Тауарларды кедендік рәсіммен орналастыру күні болып осы Кодексте белгіленген тәртіпте кеден органының тауарды шығарған күні саналады.

 

205-бап. Тауарларды кедендік рәсіммен орналастыру шарттарын сақтауды растау міндеті

Тауарларды кедендік рәсіммен орналастыру шарттарын сақтауды растау міндеті декларантқа жүктеледі.

 

206-бап. Кедендік рәсімдердің шарттарын сақтауды кедендік бақылау

1. Олармен орналастырған кезде тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін алмайтын кедендік рәсімдердің шарттарын сақтауды кедендік бақылауды осы Кодекспен белгіленген тәртіппен мұндай кедендік рәсімге сәйкес аумағында тауарлар шығарылған кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органдары жүргізеді.

2. Кеден органы тауарларды шығарған мемлекеттен өзге кеден одағына мүше мемлекеттің аумағындағы осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарларға қатысты кедендік бақылау осы Кодекстің 17-тарауына сәйкес жүргізіледі.

 

207-бап. Кедендік рәсімнің шарттары мен талаптарын сақтамағаны үшін жауапкершілік

Декларант кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кедендік рәсімдердің шарттары мен талаптарын орындамағаны үшін жауапкершілікте болады.

 

208-бап. Кедендік рәсіммен орналастырылған тауарларды алу (тұтқындау) салдары

1. Кедендік рәсіммен орналастырылған тауарларды кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес алу не мұндай тауарлар тұтқындалған жағдайда, осы тауарларға қатысты кедендік рәсімнің қолданылуы тоқтатыла тұрады.

Егер тауарларды алу не тұтқындаудың күшін жою туралы шешім қабылданса, кедендік рәсімнің қолданылуы қайта жаңғыртылады.

Кедендік рәсімнің қолданылуын қайта жаңғыртқан кезде оларды есептеу және төлеу осы бөлімге сәйкес көзделген проценттер, кедендік рәсімнің қолданылуын тоқтата тұру кезеңіне есептелмейді және төленбейді.

2. Кедендік рәсіммен орналастырылған тауарларды сот шешімі бойынша тәркілеу және мемлекет меншігіне айналдыру кезінде, осы тауарларға қатысты кедендік рәсімнің қолданылуы тоқтатылады, ал тәркіленген және мемлекет меншігіне айналдырылған тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін алады.

3. Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тұлғаны әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке тарту оның кедендік рәсімді сақтамағандығына байланысты болса және жол берілген сақтамау аталған кедендік рәсімді одан әрі қолданудың мүмкін еместігіне әкеп соқтырса, кедендік рәсімнің қолданылуы тұлғаны жауапкершілікке тарту жөніндегі тиісті шешімнің күшіне енген күнінен кейінгі күннен бастап 15 (он бес) күнтізбелік күннің ішінде аяқталуы тиіс.

Оларға қатысты осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кедендік рәсімнің қолданылуы аяқталмаған тауарларды кеден органдары осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстайды.

  

30-тарау. Ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімі

 

209-бап. Ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімінің мазмұны

Ішкі тұтыну үшін шығару - егер осы Кодекспен өзге белгіленбесе, онымен орналастырған кезде шетелдік тауарлар кеден одағының кедендік аумағында оларды пайдалану және билік ету бойынша шектеулерсіз болатын кедендік рәсім.

 

210-бап. Тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарлар мына шарттарды сақтаған кезде ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылады:

1) егер тарифтік артықшылықтар, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер белгіленбесе, әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу;

2) шектеулер мен тыйымдарды сақтау;

3) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемдік шараларды қолдануға байланысты шектеулерді сақтауды растайтын құжаттар.

2. Көрсетілген шарттарды орындаған кезде тауар кеден одағы тауарларының мәртебесін алады.

3. Тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулермен ұштасқан кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер берілген кезде тауарлар осы Кодекстің 200-бабына сәйкес шартты түрде шығарылуға жатады және шетелдік тауарлар мәртебесін сақтайды.

 

211-бап. Ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы, тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органының кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты, - осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда;

2) бұл тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулермен ұштасқан кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді пайдалана отырып, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты:

егер тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулерді қолданудың өзге де мерзімі белгіленбесе, бұл кезеңде осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасымен белгіленген кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімінің келмеуі шартымен ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығарған күннен бастап бес жыл өткеннен соң;

бұл кезеңде осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасымен белгіленген кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімінің келмеуі шартымен тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулерді қолданудың өзге де белгіленген мерзімі өткен соң;

мұндай тауарларды мемлекет пайдасына бас тартудың немесе жоюдың кедендік рәсімдерімен орналастыру кезінде ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығарған күннен бастап бес жылдың ішінде не жеңілдікті қолданудың өзге де белгіленген мерзімі ішінде -  тауарларды мемлекет меншігіне қабылдауды не оны жоюды растайтын құжатты кеден органына ұсынған кезден бастап;

бес жылдың ішінде не ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығарған күннен бастап жеңілдікті қолданудың өзге де белгіленген мерзімі ішінде болған, осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда;

мұндай орналастыруға дейін осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасымен белгіленген кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімінің келмеуі шартымен шартты түрде шығарылған тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырған кезде тоқтатылады.

3. Әкелу кедендік баждар, салықтар мынадай мерзімдерде төлеуге жатады:

1) ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты, - ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығарғанға дейін;

2) мұндай тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулермен ұштасатын кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді пайдалана отырып, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты:

мұндай жеңілдіктерді қолданудан бас тартқан жағдайда - тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияға жеңілдікті пайдаланудан бас тарту бөлігінде өзгерістер енгізгенге дейін;

мұндай жеңілдіктерді пайдалануға байланысты белгіленген бұл тауарларды пайдалану және (немесе) иелік ету бойынша шектеулерді бұзатын немесе жеңілдіктер беру шарттарына сәйкес келетін мақсаттарды бұзатын тауарлармен іс-әрекеттер жасаған жағдайда, - көрсетілген іс-әрекеттерді жасаған бірінші күні, ал егер бұл күн белгіленбесе - кеден органы тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеген күні төлеуге жатады.

 

31-тарау. Экспорттың кедендік рәсімі

 

212-бап. Экспорт кедендік рәсімінің мазмұны

1. Экспорт - кеден одағының тауарлары кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкетілетін және одан тысқары жерлерде тұрақты болатын кездегі кедендік рәсім.

2. Экспорттың кедендік рәсімімен орналастыруға бұрын уақытша әкетудің немесе кедендік аумақтық тыс жерлерде қайта өңдеудің кедендік рәсімдерімен орналастырылған тауарларға оларды кеден органдарына іс жүзінде ұсынбастан жол беріледі.

 

213-бап. Тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарлар экспорттың кедендік рәсіміне мынадай шарттар сақталған кезде:

1) егер әкету кедендік баждарды төлеу бойынша жеңілдіктер белгіленбесе, әкету кедендік баждарды төлегенде;

2)тыйым салулар мен шектеулер сақталғанда;

3) үшінші елдерге қатысты әкету кедендік баждарын қолдану мәселелерін реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес Кеден одағының комиссиясы қалыптастыратын тауарлардың жиынтық тізбесіне енгізілген тауарларға қатысты тауардың шығуы туралы сертификат ұсынылғанда орналастырылады.

2. Экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған және кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілген тауарлар кеден одағы тауарының мәртебесін жоғалтады.

 

214-бап. Экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кезден бастап туындайды.

2. Декларантта экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндет осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Егер осы Кодекспен өзге мерзім белгіленбесе, әкету кедендік баждар экспорттың кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды шығарғанға дейін төлеуге жатады.

 

32-тарау. Кедендік транзиттің кедендік рәсімі

 

215-бап. Кедендік транзит туралы жалпы ережелер

1. Кедендік транзит - оған сәйкес кеден одағының кедендік аумағы бойынша тауарлар кедендік бақылаумен, оның ішінде кеден одағына қатысушы болып табылмайтын мемлекеттің аумағы арқылы жөнелтуші кеден органынан межелі кеден органына дейін тарифтік емес реттеу мен техникалық реттеу шараларын қоспағанда, тыйым салулар мен шектеулерді қолдана отырып, кедендік баждарды, салықтарды төлеместен тасымалданатын кедендік рәсім.

2. Кедендік транзит:

1) келу жеріндегі кеден органынан кету жеріндегі кеден органынан дейін шетелдік тауарларды;

2) келу жеріндегі кеден органынан ішкі кеден органына дейін шетелдік тауарларды;

3) шетелдік тауарларды, сондай-ақ егер бұл осы баптың 5-тармағына сәйкес көзделген болса, ішкі кеден органынан кету жеріндегі кеден органынан дейін кеден одағының тауарларын;

4) бір ішкі кеден органынан басқа ішкі кеден органына дейін шетелдік тауарларды;

5) кеден одағына қатысушы болып табылмайтын мемлекеттің аумағы арқылы кету жеріндегі кеден органынан келу жеріндегі кеден органына дейін кеден одағының тауарларын тасымалдау кезінде қолданылады.

3. Егер әуе көлігі халықаралық рейс жасау уақытында келу жерінде тауарларды ішінара тиместен (түсірместен) аралық немесе мәжбүрлі түрде (техникалық) қонса, кедендік транзит әуе көлігімен тасымалданатын тауарларға қатысты қолданылмайды.

Халықаралық почта жөнелтілімдерімен, құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша тасымалданатын тауарларға қатысты кедендік транзит осы Кодекспен белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, қолданылады.

Кеден одағының кедендік аумағы бойынша теміржол көлігімен тасымалданатын тауарларға қатысты кедендік транзит ерекшеліктері кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалады.

Теңіз көлігімен өткізілетін тауарларға қатысты, сондай-ақ осы баптың 2-тармағының 2) және 4) тармақшаларына сәйкес кеден одағына мүше бір мемлекеттің ғана аумағы арқылы өткізілетін тауарларды тасымалдау кезінде осындай кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен кедендік транзиттің ерекшеліктері белгіленуі мүмкін.

4. Кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды кедендік декларациялауды осы Кодекстің 186-бабының 1 және 3-тармақтарында көрсетілген тұлғалар жүзеге асырады.

5. Егер осы Кодекспен және (немесе) Кеден одағының комиссиясымен өзге көзделмесе, экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар кедендік транзиттің кедендік рәсіміне орналастырылмастан кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалданады.

6. Осы тарауды қолдану мақсаты үшін халықаралық тасымалдаудың көлік құралы деп кеден одағының кедендік аумағы бойынша шегінен шықпастан онымен тауарлар тасымалданатын көлік құралы да түсініледі.

 

216-бап. Тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

Тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастыруға мынадай шарттар сақталған кезде:

1) тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе мұндай аумақтан әкетуге тыйым салынбағанда;

2) егер мұндай өткізуге осы құжаттар бар болған кезде жол берілсе, тауарларға қатысты тауарларды кедендік шекара арқылы өткізумен байланысты шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар ұсынылғанда;:

3) егер тауарлар келу жерінде мұндай бақылауға жатса, әкелінетін тауарларға қатысты шекаралық бақылау және мемлекеттік бақылаудың өзге де түрлері жүзеге асырылғанда;

4) транзиттік декларация ұсынылғанда;

5) тауарларға қатысты осы Кодекстің 217-бабына сәйкес кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз ету шаралары қолданылғанда;

6) осы Кодекстің 109-бабына сәйкес тауарларды сәйкестендіру қамтамасыз етілгенде;

7) егер тауарлар кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалданған жағдайда, халықаралық тасымалдаудың көлік құралы тиісті түрде жабдықталғанда жол беріледі.

 

217-бап. Кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз ету шаралары

1. Кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз ету шараларына:

1) осы Кодекстің 12-тарауына сәйкес шетелдік тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету;

2) кедендік алып жүру;

3) тауарларды тасымалдау бағытын белгілеу жатады.

2. Егер:

1) декларант ретінде кедендік тасымалдаушы немесе уәкілетті экономикалық оператор түссе;

2)тауарлар теміржол және құбыржол көлігімен немесе электр беру желілері бойынша тасымалданса;

3) бұл халықаралық шарттармен белгіленсе;

4) тауарлар кедендік алып жүрумен тасымалданса;

5) осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген өзге де жағдайларда кедендік транзит кезінде кеден органы осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынуды талап етпейді.

3. Осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз ету шаралары тәуекелдерді басқару жүйесінің негізінде айқындалған жағдайларда кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз етудің өзге де шараларына қосымша ғана қолданылуы мүмкін.

Жөнелтуші кеден органдарының бағыты көліктік (тасымалдау) құжаттарда көрсетілген мәліметтер негізінде айқындалады.

Жөнелтуші кеден органының жазбаша рұқсатымен не ол жүрер жол бойынша тұрған кез келген кеден органының рұқсатымен бағытты өзгертуге жол беріледі.

 

218-бап. Кедендік сүйемелдеу

1. Кедендік сүйемелдеу - кедендік транзиттің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кеден органдарының лауазымды адамдары не өзге де ұйымдар жүзеге асыратын кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдайтын көлік құралдарын сүйемелдеу.

2. Кеден органы:

1).тәуекелдерді басқару жүйесінің негізінде айқындалған;

2)осы Кодекстің 12-тарауына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз ету ұсынылмаған не оның жеткіліксіздігі;

3) егер көрсетілген қаулылардың ең болмағанда, біреуі орындалмаса, тасымалдаушы әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы заңды күшіне енген қаулылармен белгіленген кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде міндеттерді бірнеше рет орындамаған;

4) тасымалдаушы осы Кодекстің 227-бабына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндетті орындамаған жағдайда кедендік алып жүру туралы шешім қабылдауға құқылы.

3. Кеден органы кедендік сүйемелдеу туралы шешім қабылдаған жағдайда кеден органы оны осындай шешім қабылданған сәттен бастап 24 сағаттан кешіктірмей ұйымдастырады.

 

219-бап. Кедендік транзиттің мерзімі

1. Жөнелтуші кеден органынан межелі кеден органына дейінгі кедендік транзиттің мерзімін жөнелтуші кеден органы көлік түрлерін және (немесе) декларанттың немесе егер тасымалдаушы кедендік транзиттің кедендік рәсімінің декларанты ретінде әрекет етпесе, тасымалдаушының өтінішін негізге ала отырып, және көлік құралдары мүмкіндіктерінің, белгіленген бағыттың, тасымалдаудың басқа шарттарының негізінде тауарларды тасымалдаудың әдеттегі мерзіміне сәйкес, сондай-ақ халықаралық шарттарға сәйкес жүргізушінің еңбек режимінің талаптарын және демалысын ескере отырып, бірақ кедендік транзиттің неғұрлым шекті мерзімінен аспайтындай белгілейді.

2. Кедендік транзиттің шекті мерзімі бір айға екі мың километр есебінен айқындалатын мерзімнен аспауға тиіс.

3. Егер тасымалдаушы кедендік транзиттің кедендік рәсімінің декларанты болып түспесе, декларанттың немесе тасымалдаушының дәлелді өтініші бойынша кеден органы белгілеген кедендік транзиттің мерзімі осы баптың 2-тармағымен белгіленген мерзім шегінде ұзартылуы мүмкін.

 

220-бап. Тауарларды жеткізу орны

1. Кедендік транзит кезінде тауарларды жеткізу орнын жөнелтуші кеден органы көліктік (тасымалдау) құжаттарда көрсетілген межелі пункт туралы мәліметтердің негізінде айқындайды.

Кеден одағына мүше мемлекеттер заңнамасымен белгіленген жағдайларда жөнелтуші кеден органы көліктік (тасымалдау) құжаттарда көрсетілген мәліметтерге қарамастан жеткізу орнын белгілеуге құқылы.

Тауарларды жеткізу орны межелі кеден органының қызметі өңіріндегі кедендік бақылау аймағы болып табылады. Бұл ретте, егер осы Кодексте өзге көзделмесе, олардың келген жерінен тасымалданатын тауарлар кеден органының тұрған жеріне жеткізіледі.

Темір жол көлігімен өткізілетін тауарларды жеткізу орны межелі станциядағы (кіре беріс жолдарындағы) кедендік бақылау аймағы болып табылады

2. Егер көлік саласында кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес межелі пункттің кедендік транзиті өзгерсе, тасымалдаушы тауарларды жеткізу орнын өзгерту туралы өтінішпен кеден органына жүгінуге құқылы. Бұл ретте, тасымалдаушы оның жүру бағытындағы кез келген кеден органына еркін нысанда жазылған межелі пункттің өзгергені туралы өтінішті, межелі пункттің өзгергенін растайтын құжаттарды, сондай-ақ транзиттік декларацияны және тауарларға арналған өзге де құжаттарды ұсынады.

Тауарларды жеткізу орнын өзгерту туралы шешімді кеден органы осы тармақтың бірінші абзацында көрсетілген өтініш пен құжаттарды алған күннен кейінгі күннен кешіктірмей қабылдайды. Көрсетілген шешім жеткізу орны өзгерген тауарларға қатысты кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау және жаңа транзиттік декларацияны толтыру жолымен ресімделеді. Тауарлар кедендік транзиттің кедендік рәсімімен кеден органы тауарларды жеткізу орнын өзгерту туралы шешім қабылдаған күні орналастырылады.

 

221-бап. Тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдау кезінде халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын жабдықтау

1. Тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдау үшін көлік құралдары мынадай талаптарды сақтай отырып, құрастырылған және жабдықталған болуға тиіс:

1) кедендік пломбалар қарапайым және сенімді әдіспен салынған болуы мүмкін;

2) тауарлар халықаралық тасымалдау көлік құралының пломбаланған жүк орналастыру бөлігінен алынбауға және оларды ашқанда көрінетін із қалдырмастан немесе кедендік пломбалар мен мөрлерді бүлдірместен оларға салынбауға тиіс;

3) тауарлар жасырылуы мүмкін жасырын орындар жоқ;

4) тауарлардың болуы мүмкін орындарға тауарларды кедендік қарау үшін жеңіл қол жеткізіледі.

2. Егер мұндай көлік құралы оны халықаралық шарттармен белгіленген құрастыру және жабдықтау талаптарына сәйкес келсе, халықаралық тасымалдаудың көлік құралына осы баптың 1-тармағымен белгіленген талаптар орындалған болып саналады.

3. Халықаралық тасымалдау көлік құралының осы баптың 1 және 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкестігі халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға жіберу туралы куәлікті алу жолымен алдын ала расталуы мүмкін.

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға жіберу туралы куәлік:

жеке тәртіппен;

көлік құралдары құрылысының түрі (сериялары) бойынша берілуі мүмкін.

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға жіберу туралы куәлікті кеден органы мүдделі тұлғаның өтініші бойынша көрсетілген өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей береді. Көрсетілген куәлік халықаралық тасымалдау көлік құралының құрылысында өзгерістер болғанға дейін, бірақ екі жылдан аспайтын мерзімде қолданыста болып қалады.

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға жіберу туралы куәлік басқа тұлғаға ауысқан кезде көлік құралдарын иелену құқығы күшінде қалады.

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға жіберу туралы куәліктің нысаны және оны беру және пайдалану тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

4.Кеден органдары:

тауарларды тасымалдауды кедендік тасымалдаушы жүзеге асырған;

алдын ала жіберу халықаралық шарттармен көзделмеген жағдайда, халықаралық тасымалдаудың көлік құралын тауарларды кедендік пломбалармен және мөрлермен тасымалдауға алдын ала жіберуді талап етпейді.

 

222-бап. Тиеу, қайта тиеу (қайта аудару) және тауарлармен өзге де жүк операциялары, сондай-ақ кедендік транзит кезінде халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын ауыстыру

1. Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тасымалданатын тауарларды тиеуге, қайта тиеуге (қайта аударуға) және өзге де жүк операцияларына, сондай-ақ мұндай тауарларды тасымалдайтын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын ауыстыруға осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайларды қоспағанда, жөнелтуші кеден органның немесе қызмет өңірінде тиісті жүк операциялары жүзеге асырылатын кеден органының рұқсатымен жол беріледі.

Егер осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген халықаралық тасымалдаудың тауарлары мен көлік құралдарына қатысты операциялар салынған кедендік пломбалар мен мөрлерді бүлдірместен жүзеге асырылады не тауарларға кедендік пломбалар мен мөрлер салынбаса, мұндай операцияларды жүзеге асыруға кеден орган жазбаша және (немесе) электронды нысанда хабардар еткеннен кейін жол беріледі.

2. Егер оларды жүзеге асыру тауарлардың жоғалуына немесе қасиеттерінің өзгеруіне әкеп соғуы мүмкін болған жағдайда не көліктік (тасымалдау) құжаттарда, шектеулерді сақтауды растайтын құжаттарда не бақылаушы мемлекеттік органдар берген өзге де құжаттарда мұндай операцияларды жүзеге асыруға тыйымдар болған кезде кеден органы тауарлармен жүк операцияларын жүзеге асыруға рұқсат беруден.бас тартуы мүмкін.

3. Кеден органы тұлғасының өтініші бойынша кеден органының жұмыс уақытынан тыс кедендік бақылаудағы тауарлармен жүк операцияларын жүргізуге рұқсат береді.

 

223-бап. Кедендік транзиттің кедендік рәсімі кезіндегі тасымалдаушының міндеттері

Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде тасымалдаушы осы кедендік рәсімінің декларанты болып табылатындығына қарамастан:

1) тауарларды және оларға арналған құжаттарды жөнелтуші кеден органы белгілеген мерзімде, егер ол белгіленсе, белгілі бір бағыт бойынша жүре отырып, тауарларды жеткізу орнына жеткізуге;

2) тауарлардың, егер олар қолданылса, пломбалар мен мөрлердің не өзге де сәйкестендіру құралдарының сақталуын қамтамасыз етуге;

3) осы Кодекстің 222-бабының 1-тармағымен көзделген жағдайларды қоспағанда, кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тасымалданатын тауарларды тиеуге, қайта тиеуге (қайта аударуға) және өзге де жүк операцияларына, сондай-ақ мұндай тауарларды тасымалдайтын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын ауыстыруға кеден органдарының рұқсатынсыз жол бермеуге міндетті.

 

224-бап. Тасымалдаушының жауапкершілігі

1. Тауарларды және оларға арналған құжаттарды жеткізбеген кезде тасымалдаушы кеден органы тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген жағдайды қоспағанда, тасымалдаушы кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдау кезінде өз міндеттерін орындамағаны үшін аумағында бұзушылық анықталған кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

225-бап. Кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау

1. Кедендік транзиттің кедендік рәсімі тауарлар жөнелтуші кеден органы белгілеген орынға жеткізілгеннен кейін аяқталады.

2. Кедендік транзиттің кедендік рәсімі аяқталғанға дейін тауарларды жеткізу орындарындағы тауарлар кедендік бақылау аймағына орналастырылады.

Тауарларды кедендік бақылау аймағына орналастыруға тәуліктің кез келген уақытында жол беріледі.

3. Кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау үшін тасымалдаушы межелі кеден органына транзиттік декларацияны, сондай-ақ:

автомобильдік көлікпен тасымалданатын тауарларға қатысты олардың тауарларды жеткізу орнына келген кезінен бастап 1 (бір) сағат ішінде, ал тауарлар кеден органының белгіленген жұмыс уақытынан тыс келген жағдайда, осы кеден органының жұмыс уақыты басталған кезден бастап 2 (екі) сағат ішінде;

егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында өзге мерзім белгіленбесе, су, әуе кемелерін және теміржол көлігін пайдалана отырып, тасымалданған тауарларға қатысты халықаралық тасымалдарды жүзеге асыру кезінде порттардың, әуежайлардың немесе теміржол станцияларының техникалық процеспен белгіленген уақыт ішінде онда бар басқа да құжаттарды ұсынуға міндетті.

Кеден органының талабы бойынша тасымалдаушы тауарды көрсетуге міндетті.

4. Межелі кеден органы осы баптың 3-тармағында көрсетілген құжаттарды тасымалдаушы ұсынған кезден бастап 1 (бір) сағаттың ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен белгіленген тәртіппен тіркейді.

5. Межелі кеден органы кедендік транзиттің кедендік рәсімін мейілінше қысқа мерзімде, бірақ транзиттік құжаттарда немесе транзиттік декларация ретінде танылатын кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау туралы өзге де құжаттарда белгілерді қою жолымен құжаттарды тіркегеннен кейін жиырма төрт сағаттан кешіктірместен аяқтайды.

Кеден органдарының кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтауды ресімдеу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

6. Егер темір жол немесе су көлігімен тасымалданатын тауарларға қатысты кеден одағының кеден заңнамасымен немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен өзге мерзім белгіленбесе, тасымалдаушы немесе өзге де мүдделі тұлға кедендік транзиттің кедендік рәсімі аяқталғаннан кейін үш сағаттың ішінде тауарларды уақытша сақтауға орналастырумен немесе оларды кеден рәсіміне сәйкес кедендік декларациялауға байланысты кедендік операцияларды жасауға міндетті.

Осы тармақтың ережелері кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарларға қатысты кету орнында кедендік рәсімді аяқтау кезінде қолданылмайды.

 

226-бап. Кедендік транзиттің кедендік рәсімі кезіндегі авария, дүлей күштің әсері немесе өзге де жағдайлар кезінде қолданылатын шаралар

1. Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдауға кедергі болатын авариялар, ырық бермес күштің әсері немесе өзге де жағдайлар кезінде тасымалдаушы тауарлар мен көлік құралдарының сақталуын қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолдануға, жақын кеден органына осы жағдайлар туралы және тауарлардың орналасқан жері туралы дереу хабарлауға, сондай-ақ тауарлардың орнын ауыстыруға немесе (егер оның көлігі бұзылған болса) жақын кеден органына не оларды кеден органы көрсеткен өзге жерге тасымалдауды қамтамасыз етуге міндетті. Осы жағдайлар туралы хабар алған кеден органы кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдауға кедергі болатын туындаған жағдайлар туралы жөнелтуші кеден органына және межелі кеден органына хабарлауға міндетті.

2. Осы баптың талаптарын сақтауға байланысты тасымалдаушы келтірген шығыстарды кеден органдары өтемейді.

 

227-бап. Кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылатын шетелдік тауарларға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) осы рәсімнің қолданылу уақытында әкелімдік кедендік баждарды салықтарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 225-бабының 6-тармағына сәйкес кедендік транзиттің кедендік рәсімі аяқталған кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Шетелдік тауарлар кеден органы белгілеген жеткізу орнына жеткізілмеген жағдайда, әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі:

1) егер шетелдік тауарларды жеткізбеу тасымалдаушы кеден органының рұқсатынсыз алушыға немесе өзге де тұлғаға беру себебі бойынша болса, -мұндай беру күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген күні;

2) авария немесе дүлей күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымалдың) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, егер шетелдік тауарларды жеткізбеу тауарларды жоғалту себебі бойынша болса, - мұндай жоғалту күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген күні;

3) шетелдік тауарларды жеткізбеу өзге де себептер бойынша болса, - кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген күні болып саналады.

4) Кедендік әкелу баждары, салықтар тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кеден органының транзиттік декларацияны тіркеу күніне есептелген кедендік әкелу баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

5) Осы баптың 3 және 4-тармақтарына сәйкес төленген немесе өндіріп алынған кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндетті осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тоқтату кезінде кедендік әкелу баждары, салықтар осы Кодекске сәйкес белгіленген тәртіпте қайтарылуға (есепке жатқызылуға) жатады.

6. Егер осы Кодекстің 85-бабының 3-тармағына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді кедендік транзит кедендік рәсімінің декларанты емес, өзге тұлға ұсынған болса, осы баппен көзделген жағдайларда кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндет декларантпен қатар, мұндай тұлғада туындайды.

 

228-бап. Кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) кеден одағының тауарларына қатысты кедендік әкету баждарын төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта кеден одағының кедендік транзиттің кедендік рәсіміне орналастырылатын (орналастырылған) тауарларына қатысты кедендік әкету баждарын төлеу бойынша міндет осы Кодекстің 215-бабының 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген күнінен бастап күшіне енеді.

2. Декларантта кеден одағының кедендік транзиттің кедендік рәсіміне орналастырылатын (орналастырылған) тауарларына қатысты кедендік әкету баждарын төлеу бойынша міндет;

1) Осы рәсімнің қолданылу уақытында кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 225-бабының 6-тармағына сәйкес кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау кезінде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Тауарлар кеден органы белгілеген жеткізу орнына жеткізілмеген жағдайда кедендік әкету баждарын төлеу мерзімі кеден органының транзиттік декларацияны тіркеген күні болып саналады.

4. Кедендік әкету баждары тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кеден органының транзиттік декларацияны тіркеу күніне есептелген кедендік әкету баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарына сәйкес төленген немесе өндіріп алынған кедендік әкету баждарын төлеу бойынша міндетті осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тоқтату кезінде кедендік әкету баждары осы Кодекске сәйкес белгіленген тәртіппен қайтарылуға (есепке жатқызылуға) жатады.

  

33-тарау. Кеден қоймасының кедендік рәсімі

 

229-бап. Кеден қоймасының кедендік рәсімінің мазмұны

Кеден қоймасы - шетелдік тауарлар кедендік бақылаумен кеден қоймасында белгіленген мерзім ішінде кедендік баждар, салықтар төленбестен және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан сақталатын кездегі кедендік рәсім.

 

230-бап. Тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Кеден қоймасының кедендік рәсіммен:

оларды кеден қоймасының кедендік рәсіміне сәйкес кедендік декларациялау күніне жарамдылық және (немесе) сатылу мерзімі жүз сексен күнтізбелік күннен кем құрайтын тауарларды;

тізбесі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын тауарларды қоспағанда, кез келген шетелдік тауарлар орналастырылуы мүмкін.

2. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен бұрын өзге кедендік рәсімдермен орналастырылған тауарлар орналастырылуы мүмкін.

3. Осы Кодекспен көзделген жағдайларда, уақытша әкелудің немесе кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімдерінің қолданылуын тоқтату мақсатында кеден қоймасының кедендік рәсімімен шетелдік тауарлар орналастырылуы мүмкін.

4. Бұған кеден органының жазбаша нысандағы рұқсатының болуы шартымен, өздерінің үлкен габариттеріне байланысты кеден қоймасына орналастырыла алмайтын тауарларды кеден қоймасында іс жүзінде орналастырмастан, кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастыруға жол беріледі.

Оларды кеден қоймасына іс жүзінде орналастырмастан, тауарларды осы кедендік рәсіммен орналастыру кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік баждардың, салықтардың төленуін қамтамасыз етуді ұсыну жағдайлары айқындалуы мүмкін.

 

231-бап. Тауарларды кеден қоймасында сақтау мерзімі

1. Тауарларды кеден қоймасында сақтау мерзімі тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырған күннен бастап үш жылдан аспауға тиіс.

2. Шектеулі жарамдылық және (немесе) сатылу мерзімі бар тауарлар жүз сексен күнтізбелік күннен кешіктірілмей, көрсетілген мерзім өткенге дейін өзге кедендік рәсіммен орналастырылуға тиіс.

3. Кеден қоймасында сақталу мерзімі өткен тауарларды кеден органдары осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес ұстайды.

4. Тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен бірнеше рет орналастыру кезінде, соның ішінде осы рәсімнің декларанттары болып әр түрлі тұлғалар түскенде, тауарларды кеден қоймасында жалпы сақтау мерзімі осы баптың 1-тармағымен белгіленген мерзімнен аспауға тиіс.

 

232-бап. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлармен жасалатын операциялар

1. Бұл операциялар тауарлар жай-күйінің, орамдарының және (немесе) сәйкестендіру құралдарының өзгеруіне әкеп соқпауы шартымен, тауарларға қатысты өкілеттіктері бар тұлғалар немесе олардың өкілдері кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлармен олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті әдеттегі операцияларды жасауға, соның ішінде тауарларды қарауға және өлшеуге, оларды кеден қоймасы шегінде орындарынан ауыстыруға құқылы.

2. Кеден органының рұқсатымен кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлармен қарапайым жинақтау операциялары, сондай-ақ:

сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу;

партияны бөлшектеу, жөнелтілімдерді қалыптастыру, сұрыптау, орау, қайта орау, таңбалау бойынша операциялар, тауар түрін жақсарту бойынша операциялар жасалуы мүмкін.

3. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлармен жасалатын барлық операциялар Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша жіктеме кодының өзгеруіне байланысты осы тауарлардың сипаттамасын өзгертпеуге тиіс.

4. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлардың барлығына немесе бір бөлігіне қатысты тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға билік ету құқықтарын беруді көздейтін мәмілелер жасалуы мүмкін.

 

233-бап. Кеден қоймалары және олардың түрлері

1. Кеден қоймасы болып кеден қоймасының кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды сақтауға арналған арнайы белгіленген және жайластырылған құрылым, жай және (немесе) ашық алаңша танылады.

2. Кеден қоймалары ашық немесе жабық түрде болуы мүмкін.

Егер олар кез келген тауарларды сақтау және тауарларға қатысты өкілеттіктері бар кез келген тұлғалардың пайдалануы үшін қолжетімді болса, кеден қоймалары ашық түрдегі қоймалар болып табылады.

Егер олар кеден қоймасы иесінің тауарларын сақтауға арналған болса, кеден қоймалары жабық түрдегі қоймалар болып табылады.

Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен жабық түрдегі кедендік қоймаларда сақталуға жол берілетін тауарлардың жекелеген санаттары айқындалуы мүмкін.

3. Кеден қоймаларын орналастыру, жайластыру және жабдықтау бойынша талаптар, сондай-ақ олардың құрылу және қызмет ету тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

4. Кеден органдары кеден қоймаларының тізілімін жүргізеді  және оларды мерзімді жариялауды, соның ішінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып қамтамасыз етеді.

5. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған және (немесе) кеден қоймаларында орналастырылған тауарларға қатысты есеп жүргізу және есептілік беру тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

234-бап. Тауарларды кеден қоймасында сақтау

1. Басқа тауарларға зиян келтіруі мүмкін немесе сақтаудың ерекше шарттарын талап ететін тауарлар мұндай тауарларды сақтау талаптарына сәйкес жабдықталған кеден қоймаларында орналастырылуға тиіс.

2. Кеден қоймасында экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған кеден одағының тауарларын алты ай ішінде сақтауға жол беріледі.

3. Кеден қоймасының қызмет етуі тоқтатылған жағдайда, кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар осы қойманың қызмет етуін тоқтату туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен бастап 60 (алпыс) күнтізбелік күн ішінде басқа кеден қоймасына ауыстырылуы  не осы Кодекске сәйкес өзге кедендік рәсіммен орналастырылуға тиіс.

60 (алпыс) күнтізбелік күн ішінде осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген әрекеттер жасалмаған кезде осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес тауарларды кеден органдары ұстайды.

 

235-бап. Кеден қоймасында сақталу кезеңінде жарамсыз болған, бүлінген немесе зақымданған тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастыру

Кеден қоймасында сақталу кезеңінде ырық бермес күш әсерінің салдарынан жарамсыз болған, бүлінген немесе зақымданған тауарлар жарамсыз, бүлінген немесе зақымданған күйінде әкелінгендей болғанда, декларант таңдап алған кедендік рәсіммен орналастырылуға жатады.

 

236-бап. Кеден қоймасы кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау

1. Кеден қоймасы кедендік рәсімінің қолданылуы тауарлардың кеден қоймасында сақталу мерзімі өткенге дейін тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастырумен аяқталады.

Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар өзге кедендік рәсіммен толық немесе ішінара орналастырылуы мүмкін.

2. Тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастырғаннан кейін бұл тауарлар оларды өзге кедендік рәсіммен орналастырған күннен кейінгі күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде әкетілуге жатады.

 

237-бап. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылатын шетелдік тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) декларантта кеден органының кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап;

2) кеден қоймасының иесінде - тауарларды кеден қоймасына орналастырған кезден бастап туындайды.

2. Кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) декларантта - тауарларды кеден қоймасына орналастыру кезінде не егер, тауарларды сақтау кеден қоймасында жүзеге асырылмаса, тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастыру кезінде;

2) кеден қоймасының иесінде - оларды өзге кедендік рәсіммен орналастыруға байланысты тауарларды кеден қоймасынан беру кезінде;

3) осы тармақтың 1) және 2) тармақтарында көрсетілген тұлғаларда - тауарлар осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес ұсталғанда, сондай-ақ осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі:

1) декларантта:

авария немесе дүлей күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымалдың) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, оларды кеден қоймасына орналастырғанға дейін тауарларды жоғалтқан жағдайда, - мұндай жоғалту күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

авария немесе дүлей күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымалдың) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, егер тауарларды сақтау кеден қоймасында жүзеге асырылмаса, тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастырғанға дейін жоғалтқан немесе өзге тұлғаға берген жағдайда, - мұндай жоғалту күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастыру үшін үсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

2) кеден қоймасының иесінде:

авария немесе дүлей күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, тауарларды жоғалтқан жағдайда, - тауарлардың жоғалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - тауарлардың кеден қоймасына орналастырылған күні;

мұндай тауарларға қатысты олардың кедендік рәсіммен орналастырылуын растайтын құжаттарды ұсынбастан тауарларды кеден қоймасынан берген жағдайда, - беру күні, ал егер бұл күн анықталмаса, -тауарлардың кеден қоймасына орналастырылған күні болып саналады.

4. Кедендік әкелу баждарын, салықтар тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді ескерместен, тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кеден органының тауарларды кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеу күніне есептелген кедендік әкелу баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

238-бап. Оларды кеден қоймасында сақтағаннан кейін тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде кедендік баждарды, салықтарды есептеу ерекшеліктері

Тауарларды кеден қоймасында сақтағаннан кейін оларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезде осы Кодекске сәйкес кедендік баждарды, салықтарды есептеу мақсаты үшін тауарлардың кедендік құны және (немесе) олардың табиғи көріністегі (саны, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамасы) физикалық сипаттамасы кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеген күніне оларды осы күні кеден одағының кедендік аумағына әкелгендей айқындалады.

  

34-тарау. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімі

 

239-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімінің мазмұны

1. Кедендік аумақта қайта өңдеу - шетелдік тауарлар әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде босатыла отырып және кейін қайта өңдеу өнімдерінің кеден одағының аумағынан тысқары әкетілумен тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан, белгіленген мерзімде кеден одағының кедендік аумағында қайта өңдеу бойынша операциялар жасау мақсаты үшін пайдаланылатын кездегі кедендік рәсім.

2. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар шетелдік тауарлардың мәртебесін сақтайды, ал тауарларды қайта өңдеу бойынша операция нәтижесінде алынған тауарлар шетелдік тауарлардың мәртебесін алады.

3. Шетелдік тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау кезінде кеден одағының тауарларын пайдалануға жол беріледі.

 

240-бап. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік. рәсімімен орналастыруға:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы берген және осы Кодекстің 244-бабымен айқындалған мәліметтерді қамтыған тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжаттың ұсынылуы;

Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру мақсаты оларды жөндеу болып табылса, осы тармақшаның бірінші абзацында көрсетілген құжат ретінде декларант кедендік декларацияны пайдалануға құқылы;

2) осы Кодекстің 248-бабына сәйкес балама тауарлармен ауыстыру жағдайын қоспағанда, кеден органдарының шетелдік тауарларды олардың қайта өңделу өнімдерінде сәйкестендіруі шартымен жол беріледі.

 

241-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеу жөніндегі операциялар

1. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялар:

1) ол кезінде шетелдік тауарлар өздерінің жеке сипаттамалары жоғалтатын тауарларды қайта өңдеуді және өңдеуді;

2) монтаждауды, жинақтауды, бөлшектеуді және шақтауды қосқанда, тауарларды дайындауды;

3) оны қалпына келтіруді, құрамдас бөлшектерді ауыстыруды қосқанда, тауарды жөндеуді;

4) егер бұл тауарлар толық немесе ішінара қайта өңдеу процесінде пайдаланылса да, қайта өңдеу өнімдерінің өндірісіне жәрдем беретін немесе оны жеңілдететін тауарлардың шикізаты ретінде пайдалануды қамтиды. Бұл операция осы тармақтың 1) - 3) тармақшаларында көрсетілген операциялардың бірімен бір мезгілде жасалуға тиіс.

2. Тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларға:

1) оларды сатуға және тасымалдауға дайындау кезінде тауарлардың сақталуын қамтамасыз ету бойынша операциялар;

2) төл алу, жануарларды, құжаттарды, балықтарды өсіру және бордақылау, сондай-ақ шаян тәрізділер мен моллюскаларды өсіру;

3) ағаштар мен өсімдіктерді өсіру;

4) ақпаратты, дыбыс- және бейне жазбаларды ақпарат тасымалдағыштарының кез келген түрлеріне көшіру және көбейту;

5) шетелдік тауарларды технологиялық процесте көмекші құралдар ретінде (жабдықтар, станоктар, тетіктер және басқалар) пайдалану жатпайды.

 

242-бап. Шетелдік тауарларды қайта өңдеу өнімдеріндегі сәйкестендіру

Шетелдік тауарларды қайта өңдеу өнімдерінде сәйкестендіру мақсатында мынадай тәсілдер пайдаланылуы мүмкін:

1) декларанттың, қайта өңдеуді жүзеге асыратын тұлғаның немесе кеден органдары лауазымды тұлғаларының бастапқы шетелдік тауарларға арналған құжаттарға мөрлерді, мөртаңбаларды, сандық және басқа да таңбалауды қоюы;

2) шетелдік тауарлар масштабында егжей-тегжейлі сипаттау, суретке түсіру, бейнелеу;

3) шетелдік тауарлардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің алдын ала іріктеп алынған сынамаларын, үлгілерін салыстыру;

4) тауарларда бар маркалауды, соның ішінде сериялық нөмірлер түрінде пайдалану;

5) тауарлар сипатының және тауарларды қайта өңдеу бойынша жасалатын операциялардың негізінде, соның ішінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияны жасаудың технологиялық процесінде шетелдік тауарларды пайдалану туралы, сондай-ақ қайта өңдеу өнімдері өндірісінің технологиясы туралы ұсынылған егжей-тегжейлі мәліметтерді зерттеу жолымен немесе тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау уақытында кедендік бақылауды жүзеге асыру жолымен қолданылуы мүмкін өзге де тәсілдер.

 

243-бап. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімі

1. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімі үш жылдан аспауға тиіс.

Тауарларды қайта өңдеу мерзімінің етуі оларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру күнінен, ал тауарларды жекелеген партиялармен (бірнеше партия) кедендік декларациялау кезінде - осы кедендік рәсіммен тауарлардың бірінші партиясын орналастыру күнінен басталады.

Кеден одағы комиссиясының шешімімен тауарлардың жекелеген санаттары үшін тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің неғұрлым ұзақ мерзімі айқындалуы мүмкін.

2. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің мерзімі:

1) тауарларды қайта өңдеудің өндірістік процесінің ұзақтығын;

2) қайта өңдеу өнімдерін іс жүзінде әкету үшін және шетелдік тауарлардың артық қалдықтарына және қалдықтарына билік етумен байланысты кедендік операцияларды жасау үшін қажетті уақытты;

3. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімі осы баптың 1-тармағымен белгіленген мерзім шегінде ұзартылуы мүмкін.

4. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімін белгілеу және ұзарту тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

244-бап. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжат

1. Кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы беретін тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжатты аумағында осы құжат берілетін кеден одағына мүше мемлекеттің кез келген, соның ішінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды тікелей жасамайтын тұлғасы алуы мүмкін.

2. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжат:

1) құжат берілген тұлға;

2) қайта өңдеу операцияларын тікелей жасайтын тұлға (тұлғалар);

3) шетелдік тауарлардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің атауы, Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес жіктемесі, олардың мөлшері мен құны;

4) сыртқы экономикалық мәміленің жасалғанын растайтын құжаттар не сыртқы экономикалық мәміле шеңберінде тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға билік ету құқығын растайтын өзге де құжаттар;

5) қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормалары;

6) тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялар, оларды жасау тәсілдері;

7) тауарларды сәйкестендіру тәсілдері;

8) қалдықтар мен артық қалдықтардың атауы, сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес жіктелуі, олардың мөлшері мен құны;

9) тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімі;

10) егер мұндай ауыстыруға жол берілсе, балама тауарлармен ауыстыру;

11) қалдықтарды одан әрі коммерциялық пайдаланудың мүмкіндіктері;

12) тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру және осы кедендік рәсімді аяқтау болжанатын кеден органы (кеден органдары) туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

3. Егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленсе, тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің шарттары туралы құжат өзге да мәліметтерді қамтуы мүмкін.

4. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің шарттары туралы құжатты беру, оған өзгерістер немесе толықтыруларды енгізу, сондай-ақ оны қайтарып алу (жою) нысаны мен тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

5.Шетелдік тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсіміне сәйкес шығаруды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжатты уәкілетті органы берген кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүзеге асырады.

 

245-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормалары

1. Қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормасы деп шетелдік тауарлардың белгілі бір мөлшерін қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қайта өңдеу өнімдерінің мөлшері немесе проценттік құрамы түсініледі.

2. Егер кедендік аумақта қайта өңдеу бойынша операциялар  сипаттамалары негізінен тұрақты болып қалатын және әдетте анық белгіленген техникалық талаптарға сәйкес жүзеге асырылатын және қайта өңдеудің өзгермеген сападағы өнімдерін алуға әкелетін тауарларға қатысты жасалса, кеден одағына мүше мемлекеттердің құзыретті органдары қайта өңдеу өнімдерінің стандартты шығарылу нормаларын белгілеуі мүмкін.

 

246-бап. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған артық қалдықтар және өндірістік шығасылар

1. Шетелдік тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған артық қалдықтар, көрсетілген артық қалдықтар оларды одан әрі коммерциялық пайдалану үшін жарамсыз күйге қайта өңделген жағдайды қоспағанда, өзге кедендік рәсіммен орналастыруға жатады.

2. Кеден мақсаты үшін көрсетілген артық қалдықтар кеден одағының кедендік аумағына осы күйінде әкелінген тауарлар ретінде қаралады.

Қалдықтардың кедендік құнын айқындау ерекшеліктері Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

3. Қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау нәтижесінде пайда болатын және (немесе) біржола жоғалатын өндірістік шығындар өзге кедендік рәсіммен орналастырылуға жатпайды.

 

247-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлардың қалдықтары

Шығарылу нормаларына сәйкес қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау нәтижесінде пайда болған тауарлардың қалдықтары өзге кедендік рәсіммен орналастырылуға жатады.

 

248-бап. Балама тауарлармен ауыстыру

1. Кеден органының рұқсатымен кедендік аумақта қайта. өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған шетелдік тауарларды балама тауарлармен ауыстыруға жол беріледі.

2. Балама тауарлар деп өзінің сипаты, сапасы және техникалық сипаттамалары бойынша шетелдік тауарлармен сәйкес келетін кеден одағының тауарлары түсініледі.

Кедендік экспорт рәсіміне сәйкес бұрын әкетілген тауарлардың құрамына кірген ақаулы түрдегі бөлшектерді, тораптарды, агрегаттарды кепілдікті жөндеу үшін әкелген жағдайда, кеден одағының өздерінің сипаты, сапасы мен техникалық сипаттамалары бойынша әкелінген тауарлармен сәйкес келетін тауарлары олардың жөнделген және (немесе) тозған жай-күйін ескерместен, баламалы тауарлар ретінде қаралады.

3. Балама тауарларды қайта өңдеу нәтижесінде алынған тауарлар осы тараудың ережелеріне сәйкес шетелдік тауарларды қайта өңдеу өнімдері ретінде қаралады.

4. Балама тауарлар шетелдік тауарлардың мәртебесін алады, сондай-ақ олармен ауыстырылған тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін алады.

5. Егер шетелдік тауарларды балама тауарлармен ауыстыруға  рұқсат етілсе, балама тауарлардан алынған қайта өңдеу өнімдерін әкетуге шетелдік тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелгенге дейін жол беріледі. Бұл ретте мұндай ауыстыру тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

249-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау

1. Кедендік аумақта қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуы тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін қайта өңдеу өнімдерінің, қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарлардың, қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қалдықтар мен артық қалдықтардың осы Кодекспен көзделген тәртіпте және шарттарда кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылуымен аяқталады.

Кедендік аумақта кедендік қайта өңдеу рәсімінің қолданылуы тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін қайта өңдеу жөніндегі операцияларға ұшырамаған қайта өңдеу өнімдерін, шетелдік тауарларды, қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қалдықтар мен тұқылдарды осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда ішкі тұтыну үшін кедендік шығару рәсіміне немесе кедендік транзит рәсімін қоспағанда, өзге кедендік рәсімге орналастыру арқылы аяқталуы мүмкін. Бұл ретте қайта өңдеу өнімдеріне қатысты тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмайды.

2. Тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімінің қолданылуы (тауарларды қайта өңдеу мерзімінің өтуі) қайта өңдеу өнімдерін кедендік қойманың немесе уақытша әкелудің кедендік рәсімдерімен орналастырған жағдайда тоқтатыла тұруы мүмкін. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімінің қолданылуын тоқтата тұру және қайта жаңғырту тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

3. Қайта өңдеу өнімдері кері экспорттың кедендік рәсімімен және (немесе) өзге де кедендік рәсімдермен бір немесе бірнеше партиялармен (жөнелтілімдермен) орналастырылуы мүмкін.

Бұл ретте қайта өңдеу өнімдеріне қатысты тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмайды.

 

250-бап. Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органының кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта кедендік кедендік аумақта қайта өңдеудің рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) осы рәсімнің қолданылу уақытында әкелімдік кедендік баждарды салықтарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 243-бабының 1-тармағына сәйкес белгіленген тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімі аяқталған кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Кедендік әкелу баждарын, салықтарды төлеу мерзімі:

1) шетелдік тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжат берілген тұлға болып табылмайтын және (немесе) қайта өңдеу бойынша операцияларды кеден органдарының рұқсатынсыз тікелей жүзеге асыратын тұлға болып табылмайтын тұлғаға берген кезде - тауарлардың берілген күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

2) авария немесе дүлей күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымалдың) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, - тауарлардың жоғалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

3) осы Кодекстің 243-бабының 1-тармағына сәйкес белгіленген тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімі аяқталмаған кезде - тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткен күн болып саналады.

4. Кедендік әкелу баждар, салықтар тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер ескерілместен, төленуге жататын, кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеу күніне есептелген кедендік әкелу баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

5. Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған қайта өңдеу өнімдерін кеден одағының кедендік аумағынан әкетпеген кезде осы Кодекстің 300-бабының 4-тармағының екінші бөлігіне сәйкес төленуге жататын әкелімдік кедендік баждардың, салықтардың сомасынан осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлға көрсетілген сомаға қатысты әкелімдік кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімін ұзарту берілгендей, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген тәртіпте проценттерді төлейді.

Проценттер кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күнінен бастап кеден органының тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күніне дейін есептеледі.

 

251-бап. Шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде кедендік аумақта қайта өңдеудің рәсімімен орналастырылған және олардың шығарылу нормаларына сәйкес қайта өңдеу өнімдерін дайындау үшін пайдаланылған шетелдік тауарларға қатысты есептелген кеден әкелу баждарының, салықтардың сомалары төленеді.

2. Қайта өңдеу өнімдерін және (немесе) қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде әкелімдік кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленетін валюталар бағамы кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күніне айқындалады.

3. Қайта өңдеу өнімдерін және (немесе) қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленген кедендік әкелу баждарының, салықтардың сомасынан кеден органының тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны ұсынған күнінен бастап осы сомаға қатысты оларды төлеу мерзімін ұзарту берілгендей, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен есептелген проценттер төленеді.

  

35-тарау. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімі

 

252-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу кедендік рәсімінің мазмұны

1. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу - кейін қайта өңдеу өнімдері кеден одағының кедендік аумағында әкеліне отырып, кеден одағының тауарлары кеден одағының кедендік аумағынан тыс қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау мақсатымен кедендік баждарды, салықтарды төлеуден шартты түрде босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданылмастан белгіленген мерзімде кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін кездегі кедендік рәсім.

2. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған және кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілген тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін жоғалтады.

 

253-бап. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыруға:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы берген және осы Кодекстің 257-бабымен айқындалған мәліметтер бар тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу шарттары туралы құжаттың ұсынылуы шартымен жол беріледі.

Егер тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу рәсімімен орналастыру мақсаты оларды жөндеу болып табылса, осы тармақшаның бірінші абзацында көрсетілген құжат ретінде кедендік декларация пайдаланылуы мүмкін;

2) осы Кодекстің 259-бабына сәйкес қайта өңдеу өнімдерін шетелдік тауарлармен ауыстырған жағдайды қоспағанда, кеден органдарында кеден одағының тауарларын оларды қайта өңдеу өнімдерінде сәйкестендіру мүмкіндігінің болуы шартымен жол беріледі.

2. Кеден одағының комиссия кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыруға тыйым салынған тауарлардың тізбесін айқындауға құқылы.

3. Тауарларды пайдалану және (немесе) оларға билік ету бойынша шектеулермен ұштасқан кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктер беріле отырып, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар оларды жөндеу бойынша операцияларды жасау үшін кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылуы мүмкін.

 

254-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу бойынша операциялар

Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімінде қайта өңдеу бойынша операциялар:

1) тауарлар өздерінің жеке сипаттамаларын жоғалтатын кездегі тауарларды қайта өңдеуді және өңдеуді;

2) монтаждауды, жинақтауды, бөлшектеуді, және шақтауды қосқанда, тауарларды дайындауды;

3) оны қалпына келтіруді, құрамдас бөлшектерді ауыстыруды қосқанда, тауарды жөндеуді қамтиды.

 

255-бап. Кеден одағының тауарларын қайта өңдеу өнімдеріндегі сәйкестендіру

Кеден одағының тауарларын оларды қайта өңдеу өнімдерінде сәйкестендіру мақсатында мынадай тәсілдер қолданылуы мүмкін:

1) декларанттың, қайта өңдеуді жүзеге асыратын тұлғаның немесе кеден органдары лауазымды тұлғаларының кеден одағының бастапқы тауарларына арналған құжаттарға мөрлерді, мөртаңбаларды, сандық және басқа да таңбалауды қоюы;

2) кеден одағы тауарларының масштабында егжей-тегжейлі сипаттау, суретке түсіру, бейнелеу;

3) кеден одағы тауарларының және оларды қайта өңдеу өнімдерінің алдын ала іріктеп алынған сынамаларын, үлгілерін салыстыру;

4) тауарларда бар маркалауды, соның ішінде сериялық нөмірлер түрінде пайдалану;

5) тауарлар сипатының және тауарларды қайта өңдеу бойынша жүзеге асырылатын операциялардың негізінде, соның ішінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияны жасаудың технологиялық процесінде кеден одағының тауарларын пайдалану туралы, сондай-ақ қайта өңдеу өнімдері өндірісінің технологиясы туралы ұсынылған егжей-тегжейлі мәліметтерді зерттеу жолымен қолданылуы мүмкін өзге де тәсілдер.

 

256-бап. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу мерзімі

1. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу мерзімі 2 (екі) жылдан аспауға тиіс.

Тауарларды қайта өңдеу мерзімінің өтуі оларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру күнінен, ал тауарларды жекелеген партиялармен (бірнеше партия) кедендік декларациялау кезінде -осы кедендік рәсіммен тауарлардың бірінші партиясын орналастыру күнінен басталады.

2. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің мерзімі:

1) тауарларды қайта өңдеудің өндірістік процесінің ұзақтығын;

2) қайта өңдеу өнімдерін іс жүзінде әкелу үшін және оларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімін аяқтайтын кедендік рәсімдермен орналастыру үшін қажетті уақытты қамтиды.

3. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу мерзімі осы баптың 1-тармағымен белгіленген мерзім шегінде ұзартылуы мүмкін.

4. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу мерзімін белгілеу және ұзарту тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

257-бап. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу шарттары туралы құжат

1. Кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы беретін тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу шарттары туралы құжатты аумағында осы құжат берілетін кеден одағына мүше мемлекеттің кез келген тұлғасы алуы мүмкін.

2. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу шарттары туралы құжат:

1) құжат берілген тұлға;

2) қайта өңдеу операцияларын тікелей жүзеге асыратын тұлға (тұлғалар);

3) кеден одағы тауарларының және оларды қайта өңдеу өнімдерінің атауы, Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес жіктемесі, олардың мөлшері мен құны;

4) сыртқы экономикалық мәміленің жасалғанын растайтын құжаттар не сыртқы экономикалық мәміле шеңберінде тауарларды иелену, пайдалану  және(немесе) оларға билік ету құқығын растайтын өзге де құжаттар;

5) қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормалары;

6) тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялар, оларды жасау тәсілдері;

7) тауарларды сәйкестендіру тәсілдері;

8) тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу мерзімі;

9) егер мұндай ауыстыруға жол берілсе, қайта өңдеу өнімдерін шетелдік тауарлармен ауыстыру;

10) тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру және осы кедендік рәсімді аяқтау болжанатын кеден органы (кеден органдары) туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

3. Егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленсе, тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің шарттары туралы құжат өзге да мәліметтерді қамтуы мүмкін.

4. Тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің шарттары туралы құжатты беру, оған өзгерістер немесе толықтыруларды енгізу, сондай-ақ оны қайтарып алу (жою) нысаны мен тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

5.Кеден одағының тауарларын кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсіміне сәйкес шығаруды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу шарттары туралы құжатты уәкілетті органы берген кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүзеге асырады.

 

258-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормалары

1. Қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормасы деп кеден одағы тауарларының белгілі бір мөлшерін қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қайта өңдеу өнімдерінің мөлшері немесе проценттік құрамы түсініледі.

2. Егер кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу бойынша операциялар сипаттары негізінен тұрақты болып қалатын және әдетте анық белгіленген техникалық талаптарға сәйкес жүзеге асырылатын және қайта өңдеудің өзгермеген сападағы өнімдерін алуға әкелетін тауарларға қатысты жасалса, кеден одағына мүше мемлекеттердің құзыретті  органдары қайта өңдеу өнімдерінің стандартты шығарылу нормаларын белгілеуі мүмкін.

 

259-бап. Қайта өңдеу өнімдерін шетелдік тауарлармен ауыстыру

1. Егер жөндеу қайта өңдеу бойынша операциялар болып табылған жағдайда, сондай-ақ тауарларды құбыр жол көлігімен өткізген кезде кеден органының рұқсатымен өз сипаты, сапасы және техникалық сипаттамасы бойынша қайта өңдеу өнімдеріне сәйкес келетін қайта өңдеу өнімдерін шетелдік тауарлармен ауыстыруға жол беріледі

2. Егер қайта өңдеу өнімдерін балама шетелдік тауарлармен ауыстыруға рұқсат берілсе, бұл тауарларды әкелуге кеден одағының тауарларын кеден одағының кедендік аумағынан тысқары әкеткенге дейін жол беріледі. Бұл ретте мұндай ауыстырудың тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

260-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау

1. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімінің қолданылуы тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін қайта өңдеу өнімдерін осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда кері экспорттың немесе ішкі тұтынудың кедендік рәсімдерімен орналастырылуымен аяқталады.

Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуы тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған тауарларды осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда кері импорттаудың немесе экспорттаудың кедендік рәсімдерімен орналастырылуымен аяқталады.

Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар және (немесе) оларды қайта өңдеу өнімдері кеден одағына мүше мемлекеттің аумағына қайтарылуға жатса, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімі экспорттың кедендік рәсімімен аяқталмауға тиіс.

2. Қайта өңдеу өнімдері кері экспорт және ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімдеріне бір немесе бірнеше партиялармен (жөнелтімдермен) орналастырылуы мүмкін.

 

261-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсіміне орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкету кедендік баждарын төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген сәтінен бастап пайда болады.

2. Декларантта кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелінетін кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1)осы рәсімнің қолданылу уақытында әкелу кедендік баждарын салықтарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 260-бабының 1-тармағына сәйкес тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімі аяқталған кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында көрсетілген жағдайларда тоқтатылады.

3. Әкету кедендік баждарын, салықтарды төлеу мерзімі:

1) тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды кеден органдарының рұқсатынсыз тікелей жүзеге асыратын тұлға болып табылмайтын тұлғаға берген кезде - тауарлардың берілген күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды беру фактісін анықтаған күні;

2) авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымал) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін тауарларды жоғалтқан кезде - тауарлардың жоғалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды жоғалту фактісін анықтаған күні;

3) осы Кодекстің 260-бабының 1-тармағына сәйкес тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімі аяқталмаған кезде - тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткен күн болып саналады.

4. Әкету кедендік баждар, салықтар тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кеден органының тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеу күніне есептелген әкету кедендік баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

262-бап. Қайта өңдеу өнімдерін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

Қайта өңдеу өнімдерін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде әкелу кедендік баждар, салықтар мынадай тәртіппен төленеді:

1) төленуге жататын әкелу кедендік баждар сомасы тауарларды қайта өңдеу операциялары құнының негізінде айқындалады.

Егер қайта өңдеу бойынша операциялардың құнын белгілеу мүмкін болмаса, ол қайта өңдеу өнімдерінің кедендік құны мен кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлардың кедендік құнының әр түрлілігі ретінде, осы тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан қайта өңдеу өнімдерін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру күні әкетілгендей айқындалады;

Егер қайта өңдеу өнімдеріне әкелу кедендік баждардың ерекшелікті ставкалары қолданылса, төленуге жататын әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасы қайта өңдеу бойынша операциялар құнының қайта өңдеу өнімдерінің кедендік құнына арақатынасына қайта өңдеу өнімдеріне қатысты ерекшелікті ставка бойынша есептелген кедендік баж сомасының шығарылуы ретінде, қайта өңдеу өнімдері ішкі шығару үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылғандай айқындалады.

2) төленуге жататын қосылған құн салығының сомасы бұл операциялардың құнын растайтын құжаттар болмаған кезде қайта өңдеу өнімдерінің құны мен қайта өңдеу үшін әкетілген тауарлардың кедендік құны арасындағы әр түрлілік ретінде айқындалуы мүмкін тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялар құнының негізінде айқындалады.

3) тауарларды қайта өңдеу бойынша операция әкетілген тауарларды жөндеу болып табылған жағдайды қоспағанда, қайта өңдеу өнімдеріне қатысты акциздердің сомасы толық көлемде төленуге жатады.

 

263-бап. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде тауарлардың кедендік құны және (немесе) олардың табиғи көріністегі физикалық сипаттамасы (мөлшері, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамасы), әкелу кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін валюталар бағамы кеден органының тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күніне айқындалады.

2. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік  рәсімімен орналастырылған тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленген әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасынан кеден органының тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны ұсынған күнінен бастап осы сомаға қатысты оларды төлеу мерзімін ұзарту берілгендей, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіппен есептелген проценттер төленеді.

  

36-тарау. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімі

 

264-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімінің мазмұны

Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу - кейін қайта өңдеу өнімдеріне қолданылатын ставкалар бойынша кедендік баждарды төлей отырып, қайта өңдеу өнімдерінің ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылуы шартымен, шетелдік тауарлар әкелу кедендік баждарды төлеместен, тыйымдар мен шектеулерді, сондай-ақ арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемдік шараларды қолдана отырып, белгіленген мерзімде кеден одағының кедендік аумағында қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау мақсатымен пайдаланылатын кездегі кедендік рәсім.

 

265-бап. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тізбесі Кеден одағының комиссиясы кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалатын тауарларға қатысты ішкі тұтыну үшін қайта өңдеуге жол беріледі.

2. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыруға:

1) кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы берген және осы Кодекстің 269-бабымен анықталған мәліметтер бар тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу шарттары туралы құжаттың ұсынылуы;

2) кеден органдарында шетелдік тауарларды оларды қайта  өңдеу өнімдерінде сәйкестендіру мүмкіндігінің болуы;

3) егер қайта өңдеу өнімдеріне қатысты төленуге жататын әкелу кедендік баждардың сомасы, егер олар ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған болса, шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырған күніне төленуге жататыннан аз болуы;

4) қайта өңдеу өнімдері экономикалық тиімді тәсілмен бастапқы жай-күйіне келтіріле алмауы шартымен жол беріледі.

3. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар шетелдік тауарлардың мәртебесін сақтайды, ал тауарларды қайта өңдеу нәтижесінде алынған тауарлар шетелдік тауарлардың мәртебесін алады.

4. Осы Кодекспен көзделген талаптар мен шарттардың сақталуы шартымен ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен бұрын кедендік рәсімдермен орналастырылған шетелдік тауарлар орналастырылуы мүмкін.

 

266-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу бойынша операциялар

1. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімінде қайта өңдеу бойынша операциялар:

1) оның кезінде шетелдік тауарлар өздерінің жеке сипаттамаларын жоғалтатын тауарларды қайта өңдеуді және өңдеуді;

2) монтаждауды, жинақтауды, бөлшектеуді және шақтауды қоса алғанда, тауарларды дайындауды қамтиды.

2. Тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларға:

1) оларды сатуға және тасымалдауға дайындау кезінде тауарлардың сақталуын қамтамасыз ету бойынша операциялар;

2) төл алу, жануарларды, құстарды, балықтарды өсіру және бордақылау, сондай-ақ шаян тәріздестер мен моллюскілерді өсіру;

3) ағаштар мен өсімдіктерді өсіру;

4) ақпаратты, дыбыс- және бейне жазбаларды ақпарат тасымалдағыштарының кез келген түрлеріне көшіру және көбейту.

 

267-бап. Шетелдік тауарларды қайта өңдеу өнімдерінде сәйкестендіру

Шетелдік тауарларды қайта өңдеу өнімерінде сәйкестендіру мақсатында мынадай тәсілдер пайдаланылуы мүмкін:

1) декларанттың, қайта өңдеуді жүзеге асыратын тұлғаның немесе кеден органдары лауазымды тұлғаларының бастапқы шетелдік тауарларға арналған құжаттарға мөрлерді, мөртаңбаларды, сандық және басқа да таңбалауды қоюы;

2) шетелдік тауарлар масштабында егжей-тегжейлі сипаттау, суретке түсіру, бейнелеу;

3) шетелдік тауарлардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің алдын ала іріктеп алынған сынамаларын, үлгілерін салыстыру;

4) тауарларда бар маркалауды, соның ішінде сериялық нөмірлер түрінде пайдалану;

5) тауарлар сипатының және тауарларды қайта өңдеу бойынша жүзеге асырылатын операциялардың негізінде, соның ішінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияны жасаудың технологиялық процесінде шетелдік тауарларды пайдалану туралы, сондай-ақ қайта өңдеу өнімдері өндірісінің технологиясы туралы ұсынылған егжей-тегжейлі мәліметтерді зерттеу жолымен немесе тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау уақытында кедендік бақылауды жүзеге асыру жолымен қолданылуы мүмкін өзге де тәсілдер.

 

268-бап. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу мерзімі

1. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу мерзімі бір жылдан аспауға тиіс.

Тауарларды қайта өңдеу мерзімінің өтуі оларды ішкі тұтыну қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру күнінен, ал тауарларды жекелеген партиялармен (бірнеше партия) кедендік декларациялау кезінде - осы кедендік рәсіммен тауарлардың бірінші партиясын орналастыру күнінен басталады.

Кеден одағы комиссиясының шешімімен тауарлардың жекелеген санаттары үшін тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің неғұрлым ұзақ мерзімі айқындалуы мүмкін.

2. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің мерзімі:

1) тауарларды қайта өңдеудің өндірістік процесінің ұзақтығын;

2) қайта өңдеу өнімдерін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру үшін қажетті уақытты қамтиды.

3. Тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу мерзімі осы баптың 1-тармағымен белгіленген мерзім шегінде ұзартылуы мүмкін.

4. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу мерзімін белгілеу  және ұзарту тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

269-бап. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу шарттары туралы құжат

1. Кеден одағына мүше мемлекеттің уәкілетті органы беретін тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу шарттары туралы құжатты аумағында осы осы құжат берілетін кеден одағына мүше мемлекеттің кез келген, соның ішінде тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларды тікелей жүзеге асырмайтын тұлғасы алуы мүмкін.

2. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу шарттары туралы құжат:

1) құжат берілген тұлға;

2) қайта өңдеу операцияларын тікелей жүзеге асыратын тұлға (тұлғалар);

3) шетелдік тауарлардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің атауы, Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес жіктемесі, олардың мөлшері мен құны;

4) сыртқы экономикалық мәміленің жасалғанын растайтын құжаттар не сыртқы экономикалық мәміле шеңберінде тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға билік ету құқығын растайтын өзге де құжаттар;

5) қайта өңдеу өнімдерінің шығарылу нормалары;

6)тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялар, оларды жасау тәсілдері;

7) тауарларды сәйкестендіру тәсілдері;

8) қалдықтар мен артық қалдықтардың атауы, Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес жіктелуі, олардың мөлшері мен құны;

9) тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу мерзімі;

10) қалдықтарды одан әрі коммерциялық пайдаланудың мүмкіндіктері;

11)тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру және осы кедендік рәсімді аяқтау болжанатын кеден органы (кеден органдары) туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

3. Егер бұл кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленсе, тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің шарттары туралы құжат өзге да мәліметтерді қамтуы мүмкін.

4. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің шарттары туралы құжатты беру, оған өзгерістер немесе толықтыруларды енгізу, сондай-ақ оны қайтарып алу (жою) нысаны мен тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

5. Шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсіміне сәйкес шығаруды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу шарттары туралы құжатты уәкілетті органы берген кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүзеге асырады.

 

270-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу өнімдерінің шығарылым нормалары

1. Қайта өңдеу өнімдерінің шығарылым нормасы деп шетелдік тауарлардың белгілі бір мөлшерін қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қайта өңдеу өнімдерінің мөлшері немесе проценттік құрамы түсініледі.

2.Егер ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу бойынша операциялар сипаттамалары негізінен тұрақты болып қалатын және әдетте анық белгіленген техникалық талаптарға сәйкес жүзеге асырылатын және қайта өңдеудің өзгермеген сападағы өнімдерін алуға әкелетін тауарларға қатысты жасалса, кеден одағына мүше мемлекеттердің құзыретті органдары қайта өңдеу өнімдерінің стандартты шығарылу нормаларын белгілеуі мүмкін.

 

271-бап. Тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған артық қалдықтар және өндірістік шығындар

1. Шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған қалдықтар, көрсетілген қалдықтар оларды одан әрі коммерциялық пайдалану үшін жарамсыз күйге қайта өңделген жағдайды қоспағанда, өзге кедендік рәсіммен орналастыруға жатады.

2. Кеден мақсаты үшін көрсетілген артық қалдықтар кеден одағының кедендік аумағына осы күйінде әкелінген тауарлар ретінде қаралады.

Қалдықтардың кедендік құнын айқындау ерекшеліктері Кеден одағы комиссиясының шешімімен белгіленеді.

3. Қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау нәтижесінде пайда болатын және (немесе) біржола жоғалатын өндірістік шығындар өзге кедендік рәсімімен орналастырылуға жатпайды.

 

272-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлардың қалдықтары

Шығарылу нормаларына сәйкес қайта өңдеу бойынша операцияларды жасау нәтижесінде пайда болған тауарлардың қалдықтары өзге кедендік рәсіммен орналастырылуға жатады.

 

273-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау

1. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімінің қолданылуы тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін қайта өңдеу өнімдерінің осы Кодекспен көзделген тәртіпте және шарттарда ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылуымен аяқталады.

Бұл ретте қайта өңдеу өнімдеріне қатысты тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмайды.

 

274-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органының кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік  рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты салықтарды төлеу бойынша міндет осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Декларантта ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік  рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды төлеу бойынша міндет:

1) осы рәсімнің қолданылу уақытында әкелу кедендік баждарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 268-бабының 1-тармағына сәйкес белгіленген тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімі аяқталған кезде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында көрсетілген жағдайларда тоқтатылады.

4. Шетелдік тауарларға қатысты салықтар тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсіміне сәйкес шығарғанға дейін төленуге жатады.

5. Әкелу кедендік баждарды төлеу мерзімі:

1) шетелдік тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу шарттары туралы құжат берілген тұлға болып табылмайтын және (немесе) қайта өңдеу бойынша операцияларды кеден органдарының рұқсатынсыз тікелей жүзеге асыратын тұлға болып табылмайтын тұлғаға берген кезде - тауарлардың берілген күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

2) авария немесе еңсерілмес күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымал) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, шетелдік тауарлар тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін жоғалған кезде - тауарлардың жоғалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні;

3) осы Кодекстің 268-бабының 1-тармағына сәйкес белгіленген тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімі аяқталмаған кезде - тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткен күн болып саналады.

6. Осы баптың 5-тармағында көрсетілген әкелу кедендік баждар шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеу күніне есептелген әкелу кедендік баждардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

275-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімінің аяқталуы кезінде қайта өңдеу өнімдерін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Кеден одағына мүше мемлекеттер экономикасының салаларын дамыту және кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында инвестициялық тауарларды импорттық ауыстыруды ынталандыру мақсатында Кеден одағының комиссиясы кедендік баждарды қолдану мақсаты үшін қайта өңдеу өнімдеріне қатысты мұндай тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күніне айқындалған кедендік құнның және (немесе) олардың табиғи көріністегі (мөлшері, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамасы) физикалық сипаттамасының қолданылуы мүмкін болғанда, тауарлардың және (немесе) оларды қайта өңдеу өнімдерінің жекелеген түрлерін айқындауға құқылы.

2. Қайта өңдеу өнімдеріне қатысты кедендік баждардың ставкалары ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлардың шығу елі бойынша қолданылады. Қайта өңдеу процесінде әр түрлі елдерде шығарылған шетелдік тауарлар пайдаланылған жағдайда, кедендік баждардың ставкаларын қолдану мынадай ерекшеліктер ескеріле отырып жүзеге асырылады:

1) егер қайта өңдеу нәтижесінде Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша кез келген бірінші терт белгі деңгейінде өзгеріс болса, қайта өңдеу өнімдеріне сауда-саяси қатынастарында неғұрлым қолайлылық танытатын ұлттың режимі берілетін елдерден әкелінетін тауарларға сияқты кедендік баждардың ставкалары қолданылады;

2) өзге жағдайларда, кедендік құны артық осы шетелдік тауарлардың шығарылу бойынша кедендік баждардың ставкалары қолданылады.

 

276-бап. Ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімінің қолданылуы аяқталған кезде қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде тауарларды қайта өңдеу мерзімі өткенге дейін кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін әкелу кедендік баждарының ставкалары кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күніне айқындалады.

2. Қайта өңдеу бойынша операцияларға ұшырамаған шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленген әкелу кедендік баждардың сомасынан кеден органының тауарларды ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны ұсынған күнінен бастап осы сомаға қатысты оларды төлеу мерзімін ұзарту берілгендей, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте есептелген проценттер төленеді.

  

37-тарау. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімі

 

277-бап. Уақытша әкелу (жіберу) кедендік рәсімінің мазмұны

Уақытша әкелу (жіберу) - шетелдік тауарлар әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеуден шартты түрде толық немесе ішінара босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмастан, кейін кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырыла отырып кеден одағының кеден аумағында белгіленген мерзім ішінде пайдаланылатын кездегі кедендік рәсім.

 

278-бап. Тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыруға осы кедендік рәсіммен орналастырылған тауарларды уақытша әкелудің кедендік рәсімін аяқтау мақсатында кейін оларды кедендік ресімдеу кезінде сәйкестендіру мүмкіндігінің болуы шартымен жол беріледі.

Тауарларды сәйкестендіру кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес әкелінген тауарларды ауыстыруға жол берілген жағдайларда талап етілмейді.

2. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен:

1) оларды жекелеген данада жарнама және (немесе) көрсету мақсатында немесе көрме экспонаттары не өндіріс үлгілері ретінде уақытша әкелген жағдайларды қоспағанда, алкоголь, темекі және темекі өнімдерін қоса алғанда, тамақ өнімдерін, сусындарды;

2) қалдықтарды, оның ішінде өндірістің қалдықтарын;

3) кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған тауарларды орналастыруға жол берілмейді.

3. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен бұрын  өзге кедендік рәсімдермен орналастырылған тауарлар осы Кодекспен көзделген талаптар мен шарттардың сақталуы шартымен орналастырылуы мүмкін.

 

279-бап. Уақытша әкелінген тауарларды пайдалану және оларға билік ету бойынша шектеулер

1. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар (бұдан әрі - уақытша әкелінген тауарлар) табиғи тозу немесе тасымалдаудың (тасымал) және (немесе) пайдаланудың (қолданудың) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кему салдарынан болған өзгерістерден басқа, өзгеріссіз жай-күйінде қалуға тиіс.

Оларды кері экспорттау кезінде кеден органының тауарларды сәйкестендіруді қамтамасыз етуі шартымен уақытша әкелінген тауарлармен жөндеу операцияларын (күрделі жөндеу мен жаңғыртуды қоспағанда), техникалық қызмет көрсетуді және тауарларды қалыпты жай-күйде ұстау үшін қажетті басқа операцияларды қоса алғанда, олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті операцияларды жасауға жол беріледі.

Уақытша әкелінген тауарлармен сынақтар, зерттеулер, тестілеу, тексерулер жүргізуге, тәжірибелер немесе эксперименттер жүргізуге не оларды сынақтар, зерттеулер, тестілеу, тексерулер жүргізу, тәжірибелер немесе экспериметтер жүргізу барысында пайдалануға жол беріледі.

Олардың кері экспорты кезінде кеден органының тауарларды сәйкестендіруін қамтамасыз ету шартымен жөндеу операцияларын (күрделі жөндеуді және жаңғыртуды қоспағанда),техникалық қызмет көрсетуді және тауарларды қалыпты жай-күйінде ұстау үшін қажетті басқа да операцияларды қоса алғанда, олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті операцияларды жасауға жол беріледі.

2. Уақытша әкелінген тауарлар декларанттың іс жүзіндегі иелігінде және пайдаланылуында болуы тиіс.

3. Декларанттың уақытша әкелінген тауарларды өзге тұлғаның иелігіне және пайдалануына:

1) оларға техникалық қызмет көрсету, жөндеу (күрделі жөндеуді  және(немесе) жаңғыртуды қоспағанда), сақтау, тасымалдау мақсатында, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттарымен айқындалған жағдайлардағы өзге де мақсатта - кеден органының рұқсатынсыз;

2) өзге де жағдайларда - кеден органының рұқсатымен беруіне жол беріледі.

4. Уақытша әкелінген тауарларды өзге тұлғаларға иеленуіне  және пайдалануына беруге кеден органының рұқсатын алу мақсатында осы тауарлардың декларанты оларды кедендік рәсіммен орналастыруды жүргізген кеден органына онда уақытша әкелінген тауарларды басқа тұлғаға беру себептерін және осы тұлға туралы мәліметтерді көрсете отырып, жазбаша өтініш береді.

Уақытша әкелінген тауарларды өзге тұлғаларға иеленуіне және пайдалануына беру уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімінің декларантын осы тараумен белгіленген талаптар мен шарттарды сақтаудан босатпайды және уақытша әкелудің мерзімін ұзартпайды.

5. Көлік құралдары болып табылатын уақытша әкелінген тауарларды осы Кодекстің 48-тарауымен белгіленген тәртіпте халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары ретінде кеден одағының кедендік аумағынан тыс жерлерде пайдалануға жол беріледі.

 

280-бап. Тауарларды уақытша әкелу мерзімдері

1. Тауарларды уақытша әкелу мерзімін кеден органы мұндай әкелудің мақсаты мен жағдайларына сүйене отырып, декларанттың өтініші негізінде белгілейді және осы баппен көзделген жағдайларды қоспағанда, тауарларды уақытша әкелудің кедендік рәсімімен орналастырған күннен бастап екі жылдан аспауға тиіс.

Декларанттың жазбаша өтініші бойынша тауарларды уақытша әкелу мерзімін кеден органы осы тармақтың бірінші абзацында көрсетілген мерзім не осы баптың 2-тармағына сәйкес айқындалған мерзім шегінде ұзартылуы мүмкін.

2. Тауарлардың жекелеген санаттары үшін оларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу мақсаттарына байланысты Кеден одағының комиссиясы осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген мерзімнен ұзақтығы неғұрлым қысқа немесе неғұрлым ұзақ мерзімді белгілеуі мүмкін.

3. Тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен бірнеше рет орналастырған кезде, соның ішінде осы кедендік рәсімнің декларанттары болып әр тұлғалар түскенде, уақытша әкелу мерзімі осы  баптың 1-тармағының бірінші абзацында көрсетілген мерзімнен не осы баптың 2-тармағына сәйкес белгіленген мерзімнен аспауға тиіс.

 

281-бап. Уақытша әкелу (жіберу) кедендік рәсімнің қолданылуын аяқтау және тоқтата тұру

1. Уақытша әкелу (жіберу) кедендік рәсімінің қолданылуы уақытша әкелудің мерзімі өткенге дейін осы Кодекспен көзделген тәртіппен және шарттарда уақытша әкелінген тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырумен аяқталады.

Осы Кодекспен көзделген тәртіппен және шарттарда уақытша әкелу (жіберу) кедендік рәсімінің қолданылуы уақытша әкелудің мерзімі өткенге дейін уақытша әкелінген тауарларды кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, осы Кодекспен көзделген тәртіпте және шарттарда өзге кедендік рәсіммен орналастырумен аяқталуы мүмкін.

2. Уақытша әкелудің мерзімі өткенге дейін уақытша әкелу (жол беру) кедендік рәсімінің қолданылуы уақытша әкелінген тауарларды кеден қоймасы рәсіміне не Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған өзге кедендік рәсімге орналастырған жағдайда тоқтатыла тұруы мүмкін. Уақытша әкелу (жол беру) кедендік рәсімін тоқтата тұру және жаңғырту тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

3. Уақытша әкелінген тауарлар кері экспорттың кедендік рәсімімен не өзге кедендік рәсіммен бір немесе бірнеше партиялармен орналастырылуы мүмкін.

 

282-бап. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде және ішінара шартты түрде босату

1. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде босатыла отырып уақытша әкелінген тауарлардың тізбесі, сондай-ақ оның шекті мерзімін қоса алғанда, мұндай босатудың шарттары кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарға сәйкес және (немесе) Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

2. Егер Кеден одағы комиссиясының шешімімен өзге белгіленбесе, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде босатыла отырып уақытша әкелінген тауарлар кеден органы осы тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырған кеден одағына мүше мемлекет аумағының шегінде пайдаланылады.

3. Олар бойынша кедендік баждарды, салықтарды толық шартты түрде төлеуден босату берілмеген тауарларға қатысты, сондай-ақ осы баптың 1-тармағына сәйкес белгіленген кедендік баждарды, салықтарды толық шартты түрде босатудың шарттарын сақтамаған кезде кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босату қолданылады.

Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босату кезінде мұндай тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны тіркеген күні тауарлардың кеден одағының кедендік аумағында болуының әрбір толық және толық емес күнтізбелік айы үшін тауарлар ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылғанда төленуге жататындай кедендік баждардың, салықтардың сомасынан үш процент төленеді.

4. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босату кезінде кедендік баждардың, салықтардың сомасы тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру кезінде осы кедендік рәсімнің қолданылу мерзімінің белгіленген кезеңі бойына немесе декларанттың таңдауы бойынша мерзімді, бірақ үш айда кемінде бір рет төленеді. Кедендік баждардың, салықтардың сомасын төлеу мерзімділігін кеден органының келісімімен декларант айқындайды.

5. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босата отырып, уақытша әкелу кезінде өндіріп алынатын кедендік баждардың, салықтардың жалпы сомасы, егер тауарлар кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді ескерместен, мұндай тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны тіркеу күні ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылғанда төленуге жататындай кедендік баждардың, салықтардың сомасынан аспауға тиіс.

6. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімін аяқтау кезінде осы Кодекстің 1-тармағына сәйкес кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босату кезінде төленген кедендік баждардың, салықтардың сомасы қайтаруға (есепке алуға) жатпайды.

 

283-бап. Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік  рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) осы рәсімнің қолданылу кезінде әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу мерзімі келген жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 281-бабының 1-тармағына сәйкес уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімін аяқтау кезінде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден ішінара шартты түрде босату кезінде әкелу кедендік баждар мынадай мерзімде:

1) уақытша әкелудің белгіленген мерзімі ішінде төленуге не  мұндай төлемнің мерзімділігі жағдайында төленуге жататын әкелу кедендік баждарын, салықтар сомасының бірінші бөлігін төлеуге жататын кедендік баждардың, салықтардың барлық сомасын төлеу кезінде тауарларды уақытша әкелудің  (жіберудің) кедендік рәсіміне сәйкес шығарғанға дейін;

2) мұндай төлемнің мерзімділігі жағдайында оның ішінде әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу жүргізілетін кезең басталғанға дейін;

3) мұндай тауарларды пайдалану және (немесе) иелену бойынша шектеулермен ұштасатын кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді пайдалана отырып, уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты:

мұндай жеңілдіктерді пайдаланудан бас тартқан жағдайда - оған сәйкес тауарлар уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған кедендік декларацияға жеңілдіктерден бас тарту бөлігінде өзгерістер енгізілгенге дейін;

мұндай жеңілдіктерді пайдаланумен байланысты белгіленген  мұндай тауарларды пайдалану және (немесе) иелену бойынша шектеулерді бұзу арқылы тауарлармен әрекеттер жасаған жағдайда - көрсетілген әрекеттерді жасаудың бірінші күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - оған сәйкес тауарлар уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні;

4) тауарлар кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде босатыла отырып, уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған кездегі шарттарды бұзған жағдайда - оған сәйкес тауарлар уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні төленуге жатады.

4. Кедендік баждарды, салықтарды төлеуден толық шартты түрде немесе ішінара шартты түрде босата отырып, уақытша әкелудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу мерзімі:

1) уақытша әкелінген тауарларды кеден органының рұқсатынсыз  өзге тұлғаларға табыс еткен кезде - табыс етілген күні, ал егер бұл күн анықталмаса - тауарларды уақытша әкетудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні;

2) авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымал) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, тауарларды уақытша әкелу мерзімі кезеңінде уақытша әкелінген тауарларды жоғалтқан кезде -тауарлардың жоғалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - тауарларды уақытша әкетудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні;

3) осы Кодекстің 281-бабының 1-тармағына сәйкес уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау кезінде - тауарларды уақытша әкелу мерзімі өткен күні болып саналады.

5. Әкелу кедендік баждар, салықтар осы баптың 4-тармағымен белгіленген жағдайларда мұндай тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша тарифтік артықшылықтарды және жеңілдіктерді ескерместен, оған сәйкес тауарлар уақытша әкелудің (жіберудің) кеден рәсімімен орналастырылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні есептелген әкелу кедендік баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

284-бап. Уақытша әкелінген тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Уақытша әкелінген тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес белгіленетін әкелу кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, валюталар бағамы уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күніне айқындалады.

2. Оларға қатысты ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімінің декларанты уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімінде кедендік баждарды, салықтарды төлеген тауарларды уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімінен кейін ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде, кедендік баждарды, салықтарды ішінара шартты түрде босату кезінде әкелу кедендік баждар, салықтар ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын кедендік баждардың, салықтардың және уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсіміне сәйкес төленген кедендік баждардың, салықтардың есептелген сомасының айырмашылық көлемінде төленеді.

Егер осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырғанға дейін осы тауарлар кеден қоймасының, уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен (рәсімдерімен) орналастырылса немесе уақытша сақтауға орналастырылса да осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері қолданылады.

3. Оларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеуден шартты түрде толық немесе шартты түрде ішінара босату қолданылған тауарларды ішкі тұтыну үшін кедендік шығару рәсіміне орналастыру кезінде мұндай босату қолданылған кезең үшін егер осы сомаларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеуден шартты түрде толық немесе шартты түрде ішінара босату қолданылған күннен бастап кейінге қалдыру (мерзімін ұзарту) ұсынылған жағдайда төленуі тиіс кедендік баждар, салықтар сомаларынан кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен есептелген процент төленуге тиіс.

Уақытша әкелінген тауарлардың жекелеген санаттары үшін Кеден одағының комиссиясы осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген процентті төлемейтін жағдайларды айқындауға құқылы.

  

38-тарау Уақытша әкетудің кедендік рәсімі

 

285-бап. Уақытша әкету кедендік рәсімінің мазмұны

Уақытша әкету - кеден одағының тауарлары әкету кедендік баждарды төлеуден толық босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмастан, кейін кері импорттың кеден рәсімімен орналастырыла отырып кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкетілетін және белгіленген мерзім ішінде пайдаланылатын кездегі кедендік рәсім.

Уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастырылған және кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілген тауарлар кеден одағы тауарларының мәртебесін жоғалтады.

 

286-бап. Тауарларды уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарларды уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастыруға кейін уақытша әкетудің кедендік рәсімін аяқтау кезінде осы кедендік рәсіммен орналастырылған тауарларды сәйкестендіру мүмкіндігінің шартымен жол беріледі.

Тауарларды сәйкестендіру кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес әкетілген тауарларды ауыстыруға жол берілген жағдайларда талап етілмейді.

2. Уақытша әкетудің кедендік рәсімімен:

1) оларды жарнама және (немесе) көрсету мақсатында немесе көрме экспонаттары не өнеркәсіптік үлгілер ретінде санаулы даналарда әкеткен жағдайларды қоспағанда, алкоголь, темекі және темекі бұйымдарын, шикізатты және жартылай фабрикаттарды, жұмсалатын материалдар мен үлгілерді қосқанда, тамақ өнімдерін, сусындарды;

2) қалдықтарды, соның ішінде өнеркәсіптік қалдықтарды;

3) кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкетуге тыйым салынған тауарларды орналастыруға жол берілмейді.

 

287-бап. Уақытша әкетілген тауарларды пайдалану және билік ету бойынша шектеулер

1. Уақытша әкетілген тауарлар тасымалдаудың (тасымал), сақтаудың және (немесе) пайдаланудың (қолданудың) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи тозу немесе табиғи кему салдарынан болған өзгерістерден басқа, өзгеріссіз күйде қалуға тиіс.

2. Олардың кері импорты кезінде кеден органының тауарларды сәйкестендіруді қамтамасыз етуі шартымен жөндеу операцияларын (күрделі жөндеуді және жаңғыртуды қоспағанда) жөндеу операцияларын, техникалық қызмет көрсетуді және тауарларды қалыпты жай-күйде ұстау үшін қажетті басқа да операцияларды қосқанда, олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті операцияларды жасауға жол беріледі.

 

288-бап. Тауарларды уақытша әкету мерзімдері

1. Кеден органы тауарларды уақытша әкету мерзімін осы баптың 2- тармағымен көзделген жағдайды қоспағанда, мұндай әкетудің мақсаты мен жағдайын негізге ала отырып, декларанттың өтініші негізінде белгілейді.

Кеден органы декларанттың жазбаша өтініші бойынша тауарларды уақытша әкетудің мерзімін осы баптың 2 және 3-тармақтарын ескере отырып, ұзарту мүмкін.

2. Оларды кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкетудің мақсаттарына қарай тауарлардың жекелеген санаттары үшін, сондай-ақ оларды уақытша әкету кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес кері әкелу міндетті болып табылатын тауарлардың жекелеген түрлері үшін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен мұндай тауарларды уақытша әкетудің шекті мерзімдері белгіленуі мүмкін.

3. Оларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен оларды осы мемлекеттің аумағына қайтару міндеттілігі белгіленбеген, уақытша әкетілген тауарларға меншік құқығын шетелдік тұлғаға берген жағдайда, бұл тауарларды уақытша әкету мерзімі ұзартуға жатпайды, ал бұл тауарлар осы Кодекстің 243-бабының 1-тармағының екінші бөлігін ескере отырып, экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылуға жатады.

 

289-бап. Уақытша әкету кедендік рәсімінің қолданылуын аяқтау

1. Уақытша әкету кедендік рәсімінің қолданылуы уақытша әкетудің мерзімі өткенге дейін уақытша әкетілген тауарларды осы Кодекспен көзделген тәртіпте және шарттарды кері импорттың кедендік рәсімімен орналастырумен аяқталады.

Егер кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес уақытша әкетілген тауарлар кеден одағының кедендік аумағына міндетті түрде қайта әкелінуге жатқан жағдайларды қоспағанда, уақытша әкету кедендік рәсімінің қолданылуы уақытша әкетудің мерзімі өткенге дейін оларды осы Кодекспен көзделген тәртіпте және шарттарды кеден органына іс жүзінде көрсетпестен, уақытша әкетілген тауарларды экспорттың, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу немесе уақытша әкетудің кедендік рәсімдерімен орналастырумен аяқталуы мүмкін.

2. Уақытша әкетілген тауарлар кері импорттың кедендік рәсімімен не өзге кеден рәсіммен бір немесе бірнеше партиялармен орналастырылуы мүмкін.

 

290-бап. Уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкету кедендік баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндет:

1) осы Кодекстің 289-бабының 1-тармағына сәйкес уақытша әкетудің кедендік рәсімін аяқтау кезінде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында көрсетілген жағдайларда тоқтатылады.

3. Авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан не тасымалдаудың (тасымал) және сақтаудың, пайдаланудың (қолданудың) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кему нәтижесінде жойылуды (біржола жоғалуды) қоспағанда, осы Кодекстің 289-бабының 1-тармағына сәйкес уақытша әкетудің мерзімі өткенге дейін уақытша әкетудің кедендік рәсімі аяқталмаған кезде кеден органдары белгілеген уақытша әкету мерзімінің өткен күні әкету кедендік баждарын төлеу мерзімі болып саналады.

4. Әкету кедендік баждар тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, тауарларды уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні есептелген әкету кедендік баждарының сомаларына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

291-бап. Уақытша әкетілген тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру ерекшеліктері

1. Уақытша әкетілген тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде тауарлардың кедендік құны және (немесе) олардың табиғи көріністегі физикалық сипаттамалары (саны, массасы, көлемі немесе өзге де сипаттамалары), әкету кедендік баждардың ставкалары, кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін валюта бағамы тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күніне айқындалады.

2. Тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленген әкету кедендік баждарының сомасынан, егер тауарларды уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастыру үшін ұсынылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күннен бастап осы сомаға қатысты мерзімін ұзарту берілгендей болса, кеден одағына мүше мемлекеттерінде заңнамаларымен белгіленген тәртіпте есептелген проценттер төленеді.

 

39-тарау. Кері импорттың кедендік рәсімі

 

292-бап. Кері импорт кедендік рәсімінің мазмұны

1. Кері импорт - кеден одағының кедендік аумағынан бұрын әкетілген тауарлар кедендік баждар, салықтар төленбестен және тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмастан, осы Кодекстің 293-бабымен белгіленген мерзімдерде кеден одағының кедендік аумағына қайта әкетілетін кездегі кедендік рәсім.

2. Осы Кодекстің 253-бабының 3-тармағына сәйкес кеден одағының кедендік аумағынан әкетілген тауарларды қайта өңдеу өнімдері болып табылатын, осы Кодекстің 293-бабының 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген тауарларды қоспағанда, кері импорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар, кеден одағы тауарларының мәртебесін алады.

 

293-бап. Тауарларды кері импорттың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Кері импорттың кедендік рәсімімен:

1) Егер бұл тауарлар кері импорттың кедендік рәсімімен оларды кеден одағының кедендік аумағынан әкету кезінде кедендік шекара арқылы өткізген күннен кейінгі күннен бастап үш жыл ішінде немесе осы баптың 2-тармағына сәйкес белгіленген өзге де мерзімде орналастырылса;

бұл тауарлар тасымалдаудың (тасудың), сақтаудың және (немесе) пайдаланудың (эксплуатация) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи тозу немесе табиғи кему салдарынан болған өзгерістерді қоспағанда, өзгеріссіз күйінде болса;

кеден органына осы Кодекстің 294-бабына сәйкес құжаттар ұсынылса, экспорттың кедендік рәсіммен орналастырылған не кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды қайта өңдеу өнімдері болып табылатын және кері экспорттың кедендік рәсіміне сәйкес кеден одағының кедендік аумағынан әкетілген,

2) егер бұл тауарлар уақытша әкету мерзімі ішінде әкелінсе және тасымалдаудың (тасудың) және (немесе) пайдаланудың (эксплуатация) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи тозу немесе табиғи кему салдарынан болған өзгерістерді, сондай-ақ оларды уақытша әкетудің кедендік рәсіміне сәйкес пайдалану кезінде мұндай тауарларға қатысты жол берілетін өзгерістерді қоспағанда, олар кеден одағының кедендік аумағынан әкетілгендегі сол күйінде болса, уақытша әкетудің кедендік рәсімімен орналастырылған;

3) егер бұл тауарлар қайта өңдеу мерзімі ішінде әкелінсе және және тасымалдаудың (тасудың), сақтаудың және (немесе) пайдаланудың (эксплуатация) қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи тозу немесе табиғи кему салдарынан болған өзгерістерді қоспағанда, олар кеден одағының кедендік аумағынан әкетілгендегі сол күйінде болса, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған;

4) егер ақысыз (кепілді) жөндеу қайта өңдеудің мақсаты болса және оларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен шығару кезінде осы тауарларды ақысыз (кепілді) жөндеу себебі болып табылған ақаулықтың (ақаулықтардың) болуы ескерілген тауарларды қайта өңдеу өнімдерін қоспағанда, бұл тауарлар қайта өңдеу мерзімі ішінде кері импорттың кедендік рәсімімен орналастырылса, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды қайта өңдеу өнімдері болып табылатын, бұрын шығарылған тауарлар орналастырылуы мүмкін.

2. Тауарлардың жекелеген санаттарына қатысты Кеден одағы комиссиясының шешімімен осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мерзімнен аспайтын мерзімдер белгілінуі мүмкін.

3. Кері импорт кезінде мұндай салықтардың сомасы және (немесе) проценттер тауарлардың кедендік аумақтан әкетілуімен байланысты төленбегенде не қайтарылғанда, салықтарды және (немесе) олардан проценттерді, сондай-ақ өзге де салықтардың, субсидиялардың сомасын және төленбеген не төлемдер, жеңілдіктер не тауарлардың кедендік аумақтан әкетілуімен байланысты өтеулер ретінде тікелей немесе жанама алынған өзге де соманы өтеу кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен белгіленген тәртіпте және шарттарда жүргізіледі.

Кері импорттау кезінде кедендік әкелу баждарының сомалары тауарларды кедендік аумақтан әкетуге байланысты төленбеген не қайтарылған жағдайда, мұндай баждарды өтеу кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарына сәйкес жүргізіледі.

4. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген, оған сәйкес тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан әкетілген кедендік рәсімдердің бірінің декларанты болып табылатын тұлға кері импорт кедендік рәсімінің декларанты болып түсуі мүмкін.

Кеден одағының кеден заңнамасымен өзге тұлғаның кері импорт кедендік рәсімінің декларанты болып түсуі мүмкін болатын жағдайлар белгіленуі мүмкін.

5. Тауарлар кері импорттың кедендік рәсімімен олар осы баптың 1-тармағында көрсетілген кедендік рәсімдердің бірімен орналастырылған кеден одағына мүше мемлекетте орналастырылады.

 

294-бап. Тауарларды кері импорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер

1. Тауарларды кері импорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін декларант кеден органына тауарларды кедендік аумақтан әкету жағдайлары туралы мәліметтерді, сондай-ақ егер тауарлармен мұндай операциялар кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерде жүргізілсе, тауарларды жөндеу бойынша операциялар туралы мәліметтерді ұсынады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәліметтерді растау үшін декларант тауарларды әкету кезінде қабылданған кедендік декларацияны, оларды әкету кезінде тауарлардың кедендік шекарадан өткен күнін растайтын құжаттарды ұсынады.

 

295-бап. Әкету кедендік баждарын қайтару (есепке алу)

Егер көрсетілген тауарлар мұндай тауарларды экспорттың кедендік рәсімімен орналастырған күннен кейінгі күннен бастап алты айдан кешіктірілмей кері импорттың кедендік рәсімімен орналастырылса, кері импорттың кедендік рәсімімен орналастырылған, осы Кодекстің 293-бабының 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты әкету кедендік баждарының, салықтардың төленген сомасын қайтару (есепке алу) жүргізіледі.

 

40-тарау. Кері экспорттың кедендік рәсімі

 

296-бап. Кері экспорт кедендік рәсімінің мазмұны

Кері экспорт - кеден одағының кедендік аумағына бұрын әкелінген тауарлар не кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды қайта өңдеу өнімдері әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеместен не (немесе) олардың төленген сомасын қайтара отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан осы аумақтан әкетілетін кездегі кедендік рәсім.

 

297-бап. Тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

Кері экспорттың кедендік рәсімімен:

1) кедендік одағының кедендік аумағында орналасқан, соның ішінде тарифтік емес реттеу шараларын бұза отырып әкелінген тауарлар және кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды қайта өңдеу өнімдері;

2) егер бұл тауарлар сыртқы экономикалық мәміле шарттарының орындалмау себебі бойынша, соның ішінде мөлшері, сапасы, сипаттамасы бойынша қайтарылса, мына талаптардың сақталуы шартымен:

тауарлар кері экспорттың кедендік рәсімімен ішкі тұтыну үшін шығарылған күннен кейінгі күннен бастап бір жыл ішінде орналастырылғанда;

кеден органына осы Кодекстің 299-бабына сәйкес құжаттар ұсынылғанда;

ақаулықтарды анықтау үшін тауарларды пайдалану қажет болған жағдайларды немесе тауарларды қайтаруға әкеп соққан өзге де жағдайларды қоспағанда, тауарлар кеден одағының кедендік аумағында пайдаланылмағанда және жөнделмегенде;

кеден органының сәйкестендіруі мүмкін болғанда, ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар орналастырылуы мүмкін.

 

298-бап. Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды тасымалдау ерекшеліктері

Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан осы Кодекстің 32-тарауына сәйкес әкетіледі.

 

299-бап. Бұрын ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер

Бұрын ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін декларант кеден органына:

1) тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу жағдайлары туралы (сыртқы экономикалық мәмілелердің жасалуын растайтын құжаттардың негізінде);

2) сыртқы экономикалық мәміленің шарттарын орындамау туралы;

3) осы тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру туралы;

4) осы тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырғаннан кейін пайдалану туралы мәліметтерді қамтитын құжаттарды ұсынады.

 

300-бап. Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы мен тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған (орналастырылатын) шетелдік тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған (орналастырылатын) шетелдік тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет:

1) Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған тәртіпте кету жеріндегі кеден органы растаған шетелдік тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкету кезінде;

2) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан не тасымалдаудың (тасымал) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кему нәтижесінде жойылуды (біржола жоғалуды) қоспағанда, кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған шетелдік тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан әкетпеу кезінде тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып саналады.

4. Осы баптың 3-тармағымен белгіленген әкелу кедендік баждар, салықтар кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді ескерместен, шетелдік тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, тауарларды кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күніне есептелген әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

Кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды қайта өңдей өнімдеріне қатысты әкелу кедендік баждар, салықтар кедендік аумақта қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылған және олардың шығарылым нормаларына сәйкес қайта өңдеу өнімдерін дайындау үшін пайдаланылған шетелдік тауарларға қатысты төленуге жататын кедендік баждардың, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

5. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасына сәйкес әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет тоқтатылған кезде осы баптың 3-тармағына сәйкес төленген немесе өндіріп алынған әкелу кедендік баждар, салықтар осы Кодекске сәйкес белгіленген тәртіпте қайтарылуға жатады.

6. Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты әкелу кедендік баждар, салықтар төленуге жатпайды.

 

301-бап. Әкелу кедендік баждарының, салықтардың, сомасын қайтару (есепке алу)

Кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған және кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетілген, осы Кодекстің 297-бабының 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген тауарларға қатысты осы Кодекстің 13-тарауына сәйкес төленген әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасын қайтару (есепке алу) жүргізіледі.

 

41-тарау. Бажсыз сауда кедендік рәсімі

 

302-бап. Бажсыз сауда кедендік рәсімінің мазмұны

Бажсыз сауда - тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан кететін жеке тұлғаларға не шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге, оларға теңестірілген халықаралық ұйымдардың өкілдіктеріне, консулдық мекемелерге, сондай-ақ дипломатиялық агенттерге, консулдық лауазымды адамдарға және олардың өздерімен бірге тұратын отбасы мүшелеріне кедендік баждар, салықтар төленбестен және тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмастан, бажсыз сауда дүкендерінде бөлшек түрде сатылатын кездегі кедендік рәсім.

 

303-бап. Тауарларды бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелуге, кеден одағының кедендік аумағынан тыс жерлерге әкетуге тыйым салынған, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында айналдыруға тыйым салынған тауарларды қоспағанда, бажсыз сауда кедендік рәсімімен кез келген тауарлар орналастырылуы мүмкін.

Кеден одағының комиссиясы бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылуға жатпайтын өзге тауарлардың тізбесін белгілеуі мүмкін.

2. Осы тауарлардың сатылуы жүзеге асырылатын бажсыз сауда дүкенінің иесі ғана бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарлардың декларанты болып түсе алады.

3. Бажсыз сауда дүкенінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын тауарлар бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылуға жатпайды.

4. Кеден одағының тауарлары бажсыз сауда кедендік рәсімімен кедендік декларацияны беру жолымен орналастырылады.

 

304-бап. Бажсыз сауда дүкендері

1. Бажсыз сауда дүкендерінің жұмыс істеу тәртібі, оларды орналастыру, абаттандыру, жабдықтау талаптары, аталған дүкендерде тауарларды сату ережесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен  айқындалады.

2. Бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларға қатысты есеп жүргізу және есептілік беру тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалады.

 

305-бап. Бажсыз сауда кедендік рәсімін аяқтау

1. Бажсыз сауда кедендік рәсімінің әрекеті осы кедендік рәсімімен орналастырылған тауарларды осы Кодекстің 302-бабында көрсетілген тұлғаларға бажсыз сауда дүкендерінде бөлшек түрде сатумен немесе осы Кодекске сәйкес өзге кедендік рәсімдермен орналастырумен аяқталады.

2. Бажсыз сауда дүкендерінің қызметін тоқтатқан жағдайда, бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар аталған дүкеннің қызметі тоқтатылған күнінен кейінгі күнінен бастап бір ай ішінде өзге кедендік рәсімімен орналастырылуға жатады.

Осы тармақтың 1-бөлігінде көрсетілген әрекеттер жасалмаған кезде осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес кеден органдары тауарларды ұстайды.

 

306-бап. Бажсыз сауданың кеден рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты әкету кедендік баждарды төлеу бойынша міндеттің туындауы және тоқтатылуы және оларды төлеу мерзімі

1. Декларантта бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылатын шетелдік тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу бойынша міндет кеден органы кедендік декларацияны тіркеген кезінен бастап туындайды.

2. Декларантта бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылатын (орналастырылған) шетелдік тауарларға қатысты әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу міндеті:

1) бұл тауарларды осы Кодекстің 302-бабында көрсетілген тұлғаларға сатқан кезде;

2) бұл тауарларды өзге кедендік рәсіммен орналастырған кезде;

3) осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес кеден органдары тауарларды ұстаған кезде;

4) осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағымен белгіленген жағдайларда тоқтатылады.

3. Әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу мерзімі болып:

1) бажсыз сауда кедендік рәсімінің талаптары мен шарттарын бұза отырып, шетелдік тауарларды пайдалану және иелену кезінде - белгіленген талаптар мен шарттарды бұзатын әрекеттердің жасалған күні, ал егер бұл күн анықталмаса, - тауарларды бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні;

авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылуды (біржола жоғалуды) не тасымалдаудың (тасымалдың) және сақтаудың қалыпты жағдайы кезіндегі табиғи кемуді қоспағанда, шетелдік тауарларды жоғалтқан жағдайда, - тауарларды жоғалтқан күні, ал егер бұл күн анықталмаса, -тауарларды бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастыру үшін берілген кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күні саналады.

4. Осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда әкелу кедендік баждар, салықтар тарифтік артықшылықтарды және кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша жеңілдіктерді ескерместен, тауарларды ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын, оған сәйкес тауарлар бажсыз сауда кедендік рәсімімен орналастырылған кедендік декларацияны кеден органы тіркеген күніне есептелген әкелу кедендік баждарының, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемде төленуге жатады.

 

42-тарау. Кедендік жою рәсімі

 

307-бап. Кедендік жою рәсімінің мазмұны

Жою - шетелдік тауарлар әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеместен және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан кедендік бақылаумен жойылатын кездегі кедендік рәсім.

Тауарларды залалсыздандыру, толық жою немесе өзгеше олар ішінара немесе толық өзінің  тұтыну және (немесе) өзге де қасиеттерін жоғалтатын және экономикалық тиімді тәсілмен бастапқы жай-күйіне келтіру мүмкін болмайтын жай-күйге келтіру тауарларды жою деп түсініледі.

Кедендік жою рәсімі апат немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан жойылған, біржола жоғалған тауарларға қатысты қолданылуы да мүмкін.

 

308-бап. Тауарларды жоюдың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Тауарларды кедендік жою рәсімімен орналастыруға кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес тиісті уәкілетті мемлекеттік орган беретін, онда жою тәсілі мен орны көрсетілетін жою мүмкіндігі туралы қорытынды негізінде жол беріледі.

Тауар апат немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан біржола жоғалған жағдайда қорытынды талап етілмейді. Мұндай тауарларды жоюдың кедендік рәсімімен орналастыру үшін тауарларды апат немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан біржола жоғалту фактілерін растайтын құжаттар ұсынылуы тиіс.

2. Кедендік жою рәсімімен мынадай санаттағы тауарлар орналастырылмайды:

1) мәдени, археологиялық, тарихи құндылықтар;

2) індеттер мен эпизоотиялардың және карантинді объектілердің таралуының жолын кесу мақсатында, оларды жою талап етілетін жағдайларды қоспағанда, кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес қорғалатын түрлерге жататын жануарлар мен өсімдіктер, олардың бөліктері мен дериваттары;

3) кепілдік қатынастар тоқтағанға дейін кепілдік зат ретінде кеден органдары қабылдаған тауарлар;

4) алынған немесе тыйым салынған тауарлар, оның ішінде кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес заттай дәлелдемелер болып табылатын тауарлар;

5) тізбесін Кеден одағының комиссиясы айқындайтын өзге де тауарлар.

3. Егер мұндай жою:

1) қоршаған ортаға зиян келтіруі немесе адам өмірі мен денсаулығы үшін қауіп төндіруі мүмкін болса;

2) олардың кәдімгі мақсатына сәйкес тауарларды тұтыну жолымен жүргізілсе;

3) кеден одағына мүше мемлекеттер үшін шығыстарға әкеп соқса, тауарларды жоюға жол берілмейді.

4. Тауарларды жоюдың кедендік рәсімі декларанттың есебінен жүргізіледі.

5. Тауарларды жою осы тауарларды іс жүзінде жою үшін қажетті уақыт, оларды жою тәсілі мен орны негізінде кеден органы белгілеген мерзімде жүргізіледі.

 

309-бап. Кедендік жою рәсімін қолданудың ерекшеліктері

1. Тауарларды жою тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен айқындалады.

2. Тауарларды жою нәтижесінде қалыптасқан қалдықтар, оларды одан әрі пайдалану мүмкін болған кезде тиісті кедендік рәсімге орналастырылуы тиіс және әкелу кедендік баждары мен салықтарды өндіріп алу мақсаты үшін кеден одағының кедендік аумағына осы күйінде әкелінген шетелдік тауар ретінде қаралады.

Тауарларды жою нәтижесінде қалыптасқан қалдықтар кеден одағының кедендік аумағында оларды одан әрі коммерциялық пайдалану үшін жарамсыз күйде болған және экономикалық тиімді тәсілмен бастапқы қалпына келтіру мүмкін болмаған жағдайда, олар кеден одағының тауары ретінде қаралады.

  

43-тарау. Мемлекет пайдасына бас тарту кедендік рәсімі

 

310-бап. Мемлекет пайдасына бас тарту кедендік рәсімінің мазмұны

1. Мемлекет пайдасына бас тарту - шетелдік тауарлар кедендік төлемдерді төлеместен және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан кеден одағына мүше мемлекеттердің меншігіне өтеусіз берілетін кедендік рәсім.

2. Мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік рәсімімен орналастырылған тауарлар кеден одағы тауарының мәртебесін алады.

 

311-бап. Тауарларды мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік рәсімімен орналастыру шарттары

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған, сондай-ақ кеден одағына мүше мемлекеттердің аумағында айналымға тыйым салынған тауарларды қоспағанда, шетелдік тауарлар мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік рәсімімен орналастырылуы мүмкін.

Кеден одағы комиссиясының шешімімен мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік рәсімімен орналастыруға жатпайтын өзге тауарлардың тізбесі белгіленуі мүмкін.

2. Мемлекет пайдасына тауарлардан бас тарту тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен айқындалады.

 

 

7-бөлім. ТАУАРЛАРДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНА ҚАТЫСТЫ КЕДЕНДІК ШЕКАРА АРҚЫЛЫ ӨТКІЗУ ЖӘНЕ КЕДЕНДІК ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ ЖАСАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

 

44-тарау. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты

кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері

 

312-бап. Халықаралық почта жөнелтілімдері

1. Халықаралық почта жөнелтілімдеріне посылкалар және Дүниежүзілік почта одағының актілеріне сәйкес почта алмасу объектілері болып табылатын жазбаша хат-хабарлар жөнелтілімдері жатады.

2. Халықаралық почта жөнелтілімдерін жіберу Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген құжаттармен қоса жіберілуге тиіс.

3. Халықаралық почта женелтілімдерін кеден органының рұқсатынсыз почта байланысы операторларының олардың алушыларына беруі не кеден одағының кедендік аумағынан тыс жерлерге жөнелтуі мүмкін емес

 

313-бап. Тауарларды халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберу ерекшеліктері

1. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен:

1)кеден одағының кедендік аумағына әкелуге немесе осы аумақтан әкетуге тыйым салынған;

2) Дүниежүзілік почта одағының актілеріне сәйкес жіберуге тыйым салынған;

3) егер мұндай тауарлар Кеден одағы комиссиясының шешіміне сәйкес халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілуге тыйым салынса, оларға қатысты шектеулер қолданылатын тауарларды жіберуге жол берілмейді:

2. Жеке тұлғалардың атына халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін жеке пайдалануына арналған тауарларға қатысты, сондай-ақ Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалған өзге жағдайларда тарифтік емес реттеу шаралары қолданылмайды.

3. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберуге тыйым салынған және (немесе) шектеулер қойылған тауарларға билік ету Кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес жүргізіледі.

 

314-бап. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері

1. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты кедендік операцияларды кеден органдары халықаралық почта алмасу орындарында (мекемелерінде) не кеден органы айқындаған өзге орындарда жүргізеді.

Халықаралық почта алмасу орындары (мекемелері) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларымен айқындалады.

2. Халықаралық почта женелтілімдерімен жіберілетін тауарларды кедендік декларациялау халықаралық почта жөнелтілімдерін алып жүретін Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген құжаттарды не тауарларға арналған декларацияны пайдалана отырып жүргізіледі.

3. Жеке тұлғаның жеке пайдалануына арналған тауарларды қоспағанда, халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарлар, егер:

1) кедендік баждарды, салықтарды төлеуге жатқан;

2) тауарларға қатысты арнайы қорғаулар, антидемпингтік және өтемдік шаралар қолданылған және тыйымдар мен шектеулер сақталған;

3) тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан іс жүзінде әкетуді тауарларды жөнелтуші кеден және (немесе) салық органдарына растауы тиіс болған;

4) тауарлар ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімінен өзге кедендік рәсіммен орналастырылған жағдайда, тауарларға арналған декларацияны пайдалана отырып, кедендік декларациялауға жатады.

4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілмеген жағдайларда кедендік декларациялау халықаралық почта жөнелтілімдерін алып жүретін және мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес тауарларды шығару үшін қажетті мәліметтер бар Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген құжаттарды пайдалана отырып жүргізіледі.

5. Кеден одағының кедендік аумағынан шығарылатын, халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларды кедендік декларациялау оларды жөнелту үшін почта байланысының операторына бергенге дейін жүзеге асырылады.

6. Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген жағдайларда жөнелтушіге қайтаруға жататын тауарларды кедендік декларациялауды почта байланысының операторы кеден органына жазбаша өтінішті және халықаралық почта жөнелтілімдерін алып жүретін, Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген құжаттарды беру жолымен жүзеге асырады.

 

315-бап. Халықаралық почта жөнелтілімдерін кедендік бақылау

1. Почта байланысының операторы кеден органының талабы бойынша кедендік қарауды және кедендік тексеріп қарауды жүргізу үшін халықаралық почта жөнелтілімдерін көрсетеді. Мұндай ұсынулардың тәсілдерін кеден органдары айқындайды.

2. Кеден органдары оларға әкелінетін почта жөнелтілімдерінің мынадай түрлерін ұсынуды талап етпейді:

аэрограммалар;

почталық карточкалар және хаттар;

секограммалар.

Көрсетілген почта жөнелтілімдерімен кеден одағының кедендік аумағына әкелуге тыйым салынған немесе шектелген тауарлар бар деп болжауға жеткілікті негіздер бар болған кезде, сондай-ақ іріктеу немесе кездейсоқ негізде кедендік қарауды және кедендік тексеріп қарауды жүргізу кезінде кеден органы көрсетілген почта жөнелтілімдерін көрсетуді талап етуге құқылы.

3. Кеден органы почта байланысының операторынан оларға қатысты кеден органдары іріктеу немесе кездейсоқ негізде кедендік қарауды және кедендік тексеріп қарауды жүргізетін әкетілетін халықаралық почта жөнелтілімдерін талап етуге құқылы.

4. Халықаралық почта алмасу орындарына (мекемелеріне) бүлінген түрде, салмағы сәйкес келмей, бүлініп салынған немесе қажетті ілеспе құжаттарсыз түскен халықаралық почта жөнелтілімдері почта байланысының операторы ресімдеген актімен қоса кеден органына көрсетіледі.

5. Халықаралық почта жөнелтілімдерін кедендік тексеріп қарау кезінде мөлшерінде айырмашылықтар болған кезде және салынымдар сәйкес келмеген кезде почта байланысы операторының жұмыскері кеден органының лауазымды тұлғасымен бірлесіп кедендік тексеріп қарау актісіне қол қояды.

6. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға кедендік қарау немесе кедендік тексеріп қарау жүргізу кезінде кеден органдары кедендік бақылаудың техникалық құралдарын пайдаланады.

 

316-бап. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды қолдану

1. Егер халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты тауарларға арналған декларацияны беру талап етілмесе, кедендік баждарды, салықтар, олардың нысаны мен толтыру тәртібін Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын кедендік кіріс ордерін пайдалана отырып, халықаралық почта алмасу орындарында (мекемелерінде) кедендік операцияларды жүзеге асыратын кеден органдары есептейді және қоса есептейді.

Кедендік баждардың, салықтардың сомасын есептеу Дүниежүзілік почта одағының актілерімен көзделген және кедендік мақсат үшін пайдаланылатын құжаттарда көрсетілген тауарлардың құны туралы мәліметтердің негізінде жүргізіледі.

Жарияланған құндылығы бар халықаралық почта жөнелтілімдеріне қатысты кедендік баждардың, салықтардың сомасы, егер ол кедендік мақсат үшін пайдаланылатын құжаттарда көрсетілген құннан асқан жағдайда ғана осы жарияланған құндылық негізінде есептеледі.

2. Почта байланысының операторы халықаралық почта жөнелтілімдерін оларды алушыларға осы халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты кедендік  төлемдердің төленуі шартымен береді.

3. Халықаралық почта жөнелтілімдерімен жіберілетін тауарларға қатысты кедендік баждар, салықтар осы Кодекспен және кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шарттарымен белгіленген мөлшерде төленуге жатады.

4. Халықаралық почта жөнелтілімдерін жоғалтқан, оларды алушыға кеден органының рұқсатынсыз берген кезде көрсетілген почта жөнелтілімдерін жоғалтқан немесе берген почта байланысының операторы кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндетті болады.

 

45-тарау. Шетелдік тұлғалардың жекелеген санаттарының тауарларды өткізу ерекшеліктері

 

317-бап. Осы тарауды пайдалану саласы

1. Осы тараудың ережелері дипломатиялық өкілдіктер, консулдық мекемелер, шетел мемлекеттерінің өзге де ресми өкілдіктері, халықаралық ұйымдар, осы өкілдіктердің, мекемелер мен ұйымдардың жеке құрамы кедендік шекара арқылы өткізетін тауарларға қатысты, сондай-ақ халықаралық шарттарға сәйкес артықшылықтарды, басымдылықтарды және (немесе) иммунитеттерді пайдаланатын шетелдік тұлғалардың жекелеген санаттарының дербес пайдалануына арналған тауарларға қатысты қолданылады.

2. Кеден одағы комиссиясының шешімімен ресми және жеке пайдалану үшін дипломатиялық өкілдіктер, консулдық мекемелер, шетел мемлекеттерінің өзге де ресми өкілдіктері, халықаралық ұйымдар, осы өкілдіктердің, мекемелер мен ұйымдардың жеке құрамы өткізетін тауарларды кедендік декларациялау ерекшеліктері, тауарлардың жекелеген санаттарын өткізу нормалары айқындалуы мүмкін.

 

318-бап. Шетел мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктерінің тауарларды өткізуі

Кеден одағына мүше мемлекеттердің аумақтарында орналасқан шетел мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктері дипломатиялық өкілдіктердің жеке пайдалануына арналған тауарларды кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан кеден одағының кедендік аумағына әкелуі және осы аумақтан әкетуі мүмкін.

 

319-бап. Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігі басшысының және шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамы мүшелерінің тауарларды өткізуі

1. Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігі басшысы және шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамының мүшелері, сондай-ақ олармен бірге тұратын олардың отбасы мүшелері, егер олар келген мемлекетте тұрақты тұрмаса және келген мемлекеттің азаматтары болып табылмаса, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан, бастапқы жайғасуға арналған тауарларды қосқанда, олардың жеке пайдалануына арналған тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуі және кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерге олардың жеке пайдалануына арналған тауарларды әкетуі мүмкін.

2. Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігі басшысының, шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамы мүшелерінің, сондай-ақ олармен бірге тұратын олардың отбасы мүшелерінің жеке багажы, егер олар келген мемлекетте тұрақты тұрмаса және келген мемлекеттің азаматтары болып табылмаса, онда жеке пайдалануға арналмаған тауарлар немесе оларға қатысты кеден одағына мүше мемлекеттерге әкелуге немесе кеден одағына мүше мемлекеттерден әкетуге тыйым салынған не карантиндік ереже реттелетін тауарлар бар деп болжауға маңызды негіздемелер болмаған кезде кедендік тексеріп қараудан босатылады. Мұндай тауарларды кедендік тексеріп қарау көрсетілген тұлғалардың немесе олардың өкілдерінің қатысуымен жүргізілуі тиіс.

 

320-бап. Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің әкімшілік-техникалық жеке құрамы мүшелерінің тауарларды өткізуі

Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің әкімшілік -техникалық жеке құрамы мүшелері және олармен бірге тұратын олардың отбасы мүшелері, егер олар келген мемлекетте тұрақты тұрмаса және келген мемлекеттің азаматтары болып табылмаса, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан, бастапқы жайғасуға арналған тауарларды қосқанда, олардың жеке пайдалануына арналған тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуі мүмкін.

 

321-бап. Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамының мүшелеріне берілетін кедендік жеңілдіктердің әкімшілік-техникалық және қызмет көрсететін жеке құрамының мүшелеріне тарауы

Кеден одағына мүше мемлекеттің шетел мемлекетімен халықаралық шарты негізінде шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамы мүшелеріне берілетін кедендік жеңілдіктер келген мемлекетте тұрақты тұрмайтын және келген мемлекеттің азаматтары болып табылмайтын осы өкілдіктің әкімшілік-техникалық және қызмет көрсететін жеке құрамының мүшелеріне, сондай-ақ олармен бірге тұратын олардың отбасы мүшелеріне әрбір жеке шетел мемлекетіне қатысты өзаралық принципі негізінде тарауы мүмкін.

 

322-бап. Шетел мемлекеттерінің консулдық мекемелерінің және олардың қызметкерлерінің тауарларды өткізуі

1. Шетел мемлекетінің консулдық мекемесінің басшысын қосқанда, шетел мемлекеттерінің консулдық мекемелеріне және шетел мемлекеттерінің консулдық қызметшілеріне, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне шетел мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктері немесе шетел мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктерінің тиісті персоналы үшін осы Кодекспен көзделген жеңілдіктер беріледі.

2. Кеден одағына мүше мемлекеттің шетел мемлекетімен халықаралық шарты негізінде келген мемлекетте тұрақты тұрмайтын шетел мемлекетінің консулдық мекемесінің қызмет көрсететін қызметкерлеріне, сондай-ақ олармен бірге тұратын олардың отбасы мүшелеріне әрбір жеке шетел мемлекетіне қатысты өзаралық принципі негізінде шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің тиісті әкімшілік-техникалық және қызмет көрсететін жеке құрамының мүшелеріне осы Кодекспен берілетін кедендік жеңілдіктер тарауы мүмкін.

 

323-бап. Шетел мемлекеттерінің дипломатиялық почтасын және консулдық вализаларын кедендік шекара арқылы өткізу

1. Кедендік шекара арқылы өткізілетін шетел мемлекеттерінің дипломатиялық почтасы және консулдық вализалары не ашуға, не ұстауға жатпайды.

Консулдық вализарда ресми пайдалануға ғана арналмаған құжаттар және (немесе) тауарлар бар деп болжауға маңызды негіздемелер болған кезде кеден органы өкілдік ететін шетел мемлекетінің уәкілетті тұлғаларының консулдық вализаны кеден органы лауазымды тұлғасының қатысуымен ашуын талап етуге құқылы. Ашудан бас тартылған жағдайда, консулдық вализа жіберген жеріне қайтарылады.

2. Дипломатиялық почтаны және консулдық вализаны құрайтын барлық орындарында осы орындардың сипатын көрсететін көрінетін сыртқы белгісі болуға тиіс.

3. Дипломатиялық почта ресми пайдалануға ғана арналған дипломатиялық құжаттар мен тауарларды, ал консулдық вализа - ресми пайдалануға ғана арналған ресми хат-хабарлар мен құжаттарды немесе тауарларды қамтуы мүмкін.

 

324-бап. Шетелдік дипломатиялық және консулдық курерьлерге арналған кедендік жеңілдіктер

1. Шетелдік дипломатиялық және консулдық курьерлер олардың жеке пайдалануына арналған тауарларды кедендік тексеріп қараудан, кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан, әрбір жеке шетел мемлекетіне қатысты өзаралық принципінің негізінде кеден одағының кедендік аумағына әкелуі және осы аумақтан әкетуі мүмкін.

2. Шетелдік дипломатиялық және консулдық курьерлер онда олардың мәртебесі және дипломатиялық почтаны және консулдық вализаны құрайтын орындарының саны көрсетілетін ресми курьерлік парақпен қамсыздандырылған болуға тиіс. Курьерлік параққа қол қойылады және дипломатиялық почтаны және консулдық вализаны жөнелтетін мекеменің мөрімен бекітіледі.

3. Дипломатиялық почта және консулдық вализа, сондай-ақ осы дипломатиялық почтаны немесе консулдық вализаны ғана тасымалдау үшін тағайындалған және курьерлік ресми парақпен қамсыздандырылған уақытша дипломатиялық немесе консулдық курьерге сеніп тапсырылуы мүмкін.

 

325-бап. Шетел мемлекеттері делегацияларының өкілдері мен мүшелеріне арналған кедендік жеңілдіктер

Шетел мемлекеттерінің өкілдеріне, парламент және үкімет делегацияларының мүшелеріне, сондай-ақ өзаралық негізде кеден одағына мүше мемлекеттерге халықаралық келіссөздерге, халықаралық конференцияларға және кеңестерге қатысу үшін немесе басқа да ресми тапсырмалармен келетін шетел мемлекеттерінің делегациялары мүшелеріне шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамы мүшелеріне осы Кодекспен көзделген кедендік жеңілдіктер беріледі. Мұндай жеңілдіктер, сондай-ақ көрсетілген тұлғалармен бірге жүретін отбасы мүшелеріне де беріледі.

 

326-бап. Кеден одағының кедендік аумағы арқылы транзитпен өтетін шетел мемлекеттері дипломатиялық жеке құрамы мүшелерінің, консулдық лауазымды тұлғалардың, делегациялардың өкілдері мен мүшелерінің тауарларды өткізуі

Кеден одағының кедендік аумағы арқылы өтетін шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің дипломатиялық жеке құрамы мүшелеріне және шетел мемлекетінің консулдық мекемелерінің консулдық лауазымдық тұлғаларына, олардың отбасы мүшелеріне, осы Кодекстің 325-бабында көрсетілген тұлғаларға дипломатиялық өкілдіктің дипломатиялық жеке құрамы мүшелері үшін осы Кодекспен көзделген кедендік жеңілдіктер беріледі.

 

327-бап. Халықаралық, мемлекетаралық және үкіметаралық ұйымдарға, олардың жанындағы шетел мемлекеттері өкілдіктеріне, сондай-ақ осы ұйымдар мен өкілдіктердің жеке құрамына арналған кедендік жеңілдіктер

Халықаралық мемлекетаралық және үкіметаралық ұйымдарға, олардың жанындағы шетел мемлекеттерінің өкілдіктеріне, сондай-ақ осы ұйымдар мен өкілдіктердің жеке құрамына және олардың отбасы мүшелеріне арналған кедендік жеңілдіктер тиісті халықаралық шарттармен айқындалады.

  

46-тарау. Зияткерлік меншік объектілері бар тауарларға қатысты кедендік операциялар жасау ерекшеліктері

 

328-бап. Кеден органдары зияткерлік меншік объектілеріне құқық қорғау бойынша қолданатын шаралар

1. Кеден органдары өз құзыреті шегінде осы тараумен белгіленген тәртіпте зияткерлік меншік объектілеріне құқық иеленушілердің құқығын қорғау бойынша шаралар қолданады.

2. Кеден органдары зияткерлік меншік объектілеріне құқық қорғау бойынша шараларды кедендік шекара арқылы:

1) жеке тұлғалар жеке пайдалану үшін, соның ішінде олардың атына халықаралық почта жөнелтімдерінде жіберілетін;

2) кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес;

3) шетел мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктері, консулдық мекемелері, шетел мемлекеттерінің өзге де ресми өкілдіктері, халықаралық ұйымдар, осы өкілдіктердің, мекемелер мен ұйымдардың жеке құрамы ресми және жеке пайдалану үшін өткізетін тауарларға қатысты қолданбайды.

3. Кеден органдары қабылдайтын зияткерлік меншік объектілеріне құқық қорғау бойынша шаралар құқық иеленушінің кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес өз құқығын қорғаудың кез келген амалын қолдануына кедергі болмайды.

4. Кеден органдары кедендік тізілімі кеден одағына мүше мемлекетте кеден органдарының деректерімен жүргізілетін зияткерлік меншік объектілеріне және кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізіліміне енгізілген зияткерлік меншік объектілеріне, ал кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес мұндай кедендік тізілімдерге енгізілмеген зияткерлік меншік объектілеріне қатысты да құқық қорғау бойынша шараларды қолданады.

 

329-бап. Кеден органдарының зияткерлік меншік объектілеріне құқық қорғау мерзімі

Зияткерлік меншік объектілеріне құқық иеленушінің құқығын қорғау мерзімі зияткерлік меншік объектілерін кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден органдары жүргізетін кедендік тізілімдерге және кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізіліміне енгізген кезде, құқық иеленушінің өтініште көрсеткен мерзімін ескере отырып, бірақ мұндай тізілімдерге енгізілген күннен бастап екі жылдан аспайтын мерзімде белгіленеді.

Көрсетілген мерзім құқық иеленушінің өтініші негізінде шектеусіз сан рет, бірақ әрбір ретте осы тараумен көзделген талаптардың сақталуы шартымен, екі жылдан аспай ұзартылуы мүмкін.

Құқық иеленушінің зияткерлік меншік объектілеріне құқығын қорғау мерзімі құқық иеленушінің тиісті зияткерлік меншік объектісіне құқық мерзімінен аспауға тиіс.

 

330-бап. Зияткерлік меншік объектілерінің кедендік тізілімі

1. Кеден органдары құқық иеленушілердің өтініштері негізінде зияткерлік меншік объектілерін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамалармен белгіленген тәртіпте және шарттарда кеден одағына мүше мемлекеттерінің кеден органында жүргізілетін зияткерлік меншік объектілерінің кедендік тізіліміне енгізеді.

2. Кеден органдары кеден одағына мүше мемлекеттер аумағында қорғауға жататын зияткерлік меншік объектілерін осы мемлекеттің заңнамасына сәйкес кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органында жүргізілетін зияткерлік меншік объектілерінің кедендік тізіліміне енгізеді.

3. Зияткерлік меншік объектілерін кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізіліміне енгізу шарттары және оны енгізу тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалады.

 

331-бап. Зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды шығаруды тоқтата тұру

1. Егер кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүргізетін кедендік тізілімге немесе кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізіліміне енгізілген зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды кедендік рәсімдермен орналастырумен байланысты кедендік операцияларды жасау кезінде кеден органдары зияткерлік меншік құқығын бұзушылық белгілерін тапса, мұндай тауарларды шығару он жұмыс күніне дейінгі мерзімге тоқтатыла тұрады

Кеден органы құқық иеленушінің немесе оның мүддесін білдіретін тұлғаның сұрау салуы бойынша көрсетілген мерзімді ұзартуы мүмкін, бірақ көрсетілген тұлғалар уәкілетті органға кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құқық иеленушінің құқығын қорғау үшін жүгінсе, ол он жұмыс күнінен аспауға тиіс.

Тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы және тауарларды шығаруды тоқтата тұру мерзімін ұзарту туралы шешімдерді кеден органының басшысы немесе ол өкілдік берген тұлға жазбаша нысанда қабылдайды.

2. Кеден органы зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы шешім қабылдаған күннен кейінгі бір жұмыс күнінен кешіктірмей, декларантты және құқық иеленушіні немесе оның мүддесін білдіретін тұлғаны мұндай тоқтата тұру, себептері және тоқтата тұру мерзімі туралы хабардар етеді, сондай-ақ декларантқа құқық иеленушінің немесе оның мүддесін білдіретін тұлғаның атын (аты-жөні, тегі) және орналасқан жерін (мекенжайын), құқық. иеленушіге немесе оның мүддесін білдіретін тұлғаға декларанттың атын (аты-жөні, тегі) және орналасқан жерін (мекенжайын) хабарлайды.

3. Кеден органына тауарларды алуды, оларға тыйым салуды не оларды тәркілеуді растайтын құжаттарды не кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес өзге де құжаттарды ұсынған жағдайларды қоспағанда, зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды шығару мерзімі өткеннен кейін мұндай тауарларды шығару осы Кодекспен белгіленген тәртіпте жаңғыртылады және жүргізіледі.

4. Кеден органдары құқық иеленушінің өтінішісіз кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүргізетін кедендік тізілімге және кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізіліміне енгізілмеген зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды шығаруды тоқтата тұруға құқылы.

5. Егер құқық иеленушінің құқығын бұзушылық анықталмаған болса, осы тарауға сәйкес тауарларды шығаруды тоқтата тұру нәтижесінде декларантқа, меншік иесіне, зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды алушыға, мүліктік зиян (шығын) келтіргені үшін құқық иеленуші кеден одағына мүше мемлекеттердің азаматтық заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

 

332-бап. Зияткерлік меншік объектілері бар тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы шешімнің күшін жою

1. Егер:

1) кеден органына мұндай шешімді жою туралы құқық иеленушіден немесе оның мүддесін білдіретін адамнан өтініш түссе;

2) зияткерлік меншік объектісі кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органы жүргізетін зияткерлік меншік объектілерінің кедендік тізілімінен кедендік тізілімдерінен және кеден одағына мүше мемлекеттердің зияткерлік меншік объектілерінің бірыңғай кедендік тізілімінен алынып тасталса;

3) өзге жағдайлар кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленсе, тауарларды шығаруды тоқтата тұту мерзімі өткенге дейін тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы шешім күшін жоюға жатады.

2. Тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы шешімнің күшін жоюды кеден органының басшысы немесе ол өкілдік берген тұлға жазбаша нысанда ресімдейді.

3. Тауарларды шығаруды тоқтата тұру туралы шешімнің -күшін жойғаннан кейін мұндай тауарларды шығару, егер өзгесі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделмесе, осы Кодекске сәйкес жаңғыртылады және жүргізіледі.

 

333-бап. Ақпаратты ұсыну, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу

1. Кеден органы декларантқа, құқық иеленушіге немесе оның мүдделерін білдіретін тұлғаға шығаруды тоқтата тұру туралы шешім қабылданған тауарлар туралы ақпаратты ұсынады.

2. Осы бапқа сәйкес декларант, құқық иеленуші немесе оның мүдделерін білдіретін тұлға алған ақпарат құпия болып табылады және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен көзделген жағдайларды қоспағанда, олар мұны жария етпеуге, үшінші тұлғаға, сондай-ақ мемлекеттік органдарға бермеуге тиіс.

3. Кеден органының жазбаша рұқсатымен құқық. иеленушінің, декларанттың немесе олардың өкілдерінің оларға қатысты шығаруды тоқтата тұру туралы шешім қабылданған тауарлардың сынамалары мен үлгілерін кедендік бақылаумен алуға, оларға зерттеу жүргізуге, сондай-ақ мұндай тауарларды қарауға, суретке түсіруге немесе өзге де тәсілмен белгілеп қоюға құқығы бар.

  

47-тарау. Тауарларды құбыржол көлігі және электр беру желілерімен өткізу

 

334-бап. Осы тарауды қолдану саласы

Осы тараумен тауарларды кедендік шекара арқылы құбыржол көлігі мен электр беру желілері бойынша өткізудің осы Кодекстің өзге ережесімен айқындалмаған ерекшеліктері айқындалады.

Осы Кодекспен реттелмеген бөлігіндегі тауарларды кедендік шекара арқылы құбыржол көлігі мен электр беру желілері бойынша өткізудің тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шарттармен айқындалады.

 

335-бап. Құбыржол көлігімен өткізілетін тауарларды әкелу, әкету және кедендік декларациялау ерекшеліктері

1. Құбыржол көлігімен өткізілетін тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуге және осы аумақтан әкетуге мәлімделген кедендік рәсімге сәйкес тауарларды шығарғаннан кейін жол беріледі.

2. Кедендік декларацияны берген кезде кеден органына құбыржол көлігімен өткізілетін тауарларды нақты көрсету талап етілмейді.

3. Құбыржол көлігімен өткізілетін тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелу және осы аумақтан әкелу кезінде тасымалдаудың технологиялық салдарынан тауарларды араластыруға, сондай-ақ тауарлардың мөлшерін және күйін (сапасын) және кеден одағына мүше мемлекеттердегі қолданысындағы техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттарға сәйкес тауарлардың ерекше сипаттамасын өзгертуге жол беріледі.

4. Құбыржол көлігімен өткізілетін тауарларды кедендік декларациялау ерекшеліктері осы Кодекстің 194-бабына сәйкес айқындалады.

5. Құбыржол көлігімен өткізілетін тауарлардың мөлшері осы Кодекстің 337-бабына сәйкес технологиялық белгіленген жерлерде орнатылған есепке алу аспаптары көрсеткіштерінің, тиісті сыртқы сауда шарттары бойынша тауарларды іс жүзінде жеткізу туралы актілердің, тапсыру-қабылдау актілерінің, тауарлардың сапа сертификаттарының және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес айқындалатын есепті кезеңде құбыржол көлігімен өткізілетін тауарлардың өндірілген, жеткізілген және пайдаланылған көлемдерін белгілі жерлерге бөлуді растайтын басқа да ұқсас құжаттардың негізінде айқындалады.

6. Құбыржол көлігімен өткізілетін, кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін тауарларды кедендік декларациялау кезінде осы тауарларды жөнелту мемлекетінің аумағында орналасқан есептеу аспаптарының не шектес мемлекеттің аумағында не осы Кодекстің 337-бабының 1-тармағына сәйкес өзге жерлерде орналасқан есептеу аспаптарының көрсеткіштері пайдаланылады.

Құбыржол көлігімен өткізілетін, кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін тауарларды кедендік декларациялау кезінде осы тауарларды жөнелту мемлекетінің аумағында орналасқан есептеу аспаптарының не шектес мемлекеттің аумағында не осы Кодекстің 337-бабының 1-тармағына сәйкес өзге жерлерде орналасқан есептеу аспаптарының көрсеткіштері пайдаланылады.

7. Құбыржол көлігімен өткізілетін табиғи газды кедендік декларациялау кезінде оның саны мен сапасын растау үшін солардың негізінде осындай өткізу жүзеге асырылатын сыртқы сауда шарттарының талаптарымен айқындалған оны контрагенттерге тапсыру орындарында орналасқан есептеу аспаптары көрсеткіштерінің негізінде жасалған табиғи газды іс жүзінде жеткізу туралы актілер пайдаланылады.

 

336-бап. Электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды әкелу, әкету және кедендік декларациялау ерекшеліктері

1. Электр беру желілері бойынша (бұдан әрі осы тарауда - электр энергиясы) өткізілетін тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуге және осы аумақтан әкетуге кеден органына кедендік декларацияны бергенге дейін жол беріледі.

Декларациялау кейін электр энергиясын ішкі тұтыну үшін шығарудың және экспорттың кедендік рәсімдерімен орналастыруға арналған кедендік декларацияны ұсынумен, тиісінше оны іс жүзінде жеткізудің әрбір күнтізбелік айынан кейінгі айдың жиырмасынан кешіктірмей жүзеге асырылады.

2. Кедендік декларацияны берген кезде кеден органына электр энергиясын көрсету талап етілмейді.

3. Кедендік декларациялауға электр энергиясының әкелінген  және әкетілген іс жүзіндегі мөлшері жатады. Электр энергиясының мөлшері технологиялық келісілген және электр энергиясының өтуін белгілейтін жерлерде орнатылған коммерциялық есеп құралдары көрсеткіштерінің, тиісті сыртқы сауда шарттары бойынша тауарларды іс жүзінде жеткізу туралы актілердің, тапсыру-қабылдау актісінің және электр энергиясының сальдо-перетогы ретінде (кернеудің барлық кластарының барлық жұмыс істеп тұрған мемлекетаралық электр беру желілері бойынша қарсы бағыттардағы электр энергиясы перетогының алгебралық сомасы), егер кеден одағына қатысушы мемлекеттердің заңнамасымен электр энергиясының мөлшерін айқындаудың өзге тәртібі белгіленбесе, әрбір күнтізбелік ай ішінде электр энергиясының іс жүзінде етуін растайтын басқа да құжаттардың негізінде айқындалады.

Сальдо-перетоктың есептелген мәні кеден одағына мүше мемлекеттердегі қолданыстағы техникалық регламенттерге және ұлттық стандарттарға сәйкес электр энергиясын өткізу кезінде орын алатын желілердегі электр энергиясының жоғалу көлеміне түзетіледі.

4. Кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін электр энергиясын кедендік декларациялау кезінде осы Кодекстің 337-бабының 1-тармағына сәйкес осы электр энергиясын жөнелтетін мемлекеттің аумағында орналасқан есеп құралдарының не шектес мемлекеттің аумағында орналасқан есеп құралдарының көрсеткіштері пайдаланылады.

Кеден одағының кедендік аумағына әкелінетін электр энергиясын кедендік декларациялау кезінде осы Кодекстің 337-бабының 1-тармағына сәйкес осы электр энергиясының межелі мемлекетінің аумағында орналасқан есеп құралдарының не шектес мемлекеттің аумағында орналасқан есеп құралдарының көрсеткіштері пайдаланылады.

5. Электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды кедендік декларациялау ерекшеліктері осы Кодекстің 194-бабына сәйкес айқындалады.

 

337-бап. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды есепке алу құралдарын орнату жерлері

1. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды есепке алу құралдары кеден одағының кедендік аумағында орнатылады.

Кедендік шекара арқылы құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды есепке алу құралдарын орнату жерлері олардың жұмысын және кеден органдары лауазымды тұлғаларының қолжетімдік тәртібін айқындайтын кеден одағына мүше мемлекетпен шектес мемлекеттің халықаралық шарттарының болуы шартымен осы аумақтан тысқары жерлерде болуы мүмкін.

Құбыржол көлігімен өткізілетін табиғи газды есептеу аспаптары кеден одағының кедендік аумағында және (немесе) оның шегінен тыс өлшеуді жүргізу табиғи газды тасымалдау технологиясымен негізделген және (немесе) солардың негізінде осындай өткізу жүзеге асырылатын сыртқы сауда шарттарының талаптарымен айқындалған орындарда болуы мүмкін.

2. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды есепке алу құралдарын орнату жерлері кедендік шекарадан еткен кезде кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес бекітіледі.

3. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша кеден одағының кедендік аумағында орналасқан өткізілетін тауарларды есепке алу құралдарының көрсеткіштеріндегі ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізудің және өзгертудің алдын алу мақсатымен кеден органдары мұндай құралдарға сәйкестендіру құралдарын салады.

Егер есептеу аспаптары кеден одағының кедендік шекарасынан тыс жерлерде болса, кеден одағына мүше мемлекеттің халықаралық шартының негізінде кеден органдары осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген сәйкестендіру құралдарын салады.

 

 

338-бап. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды сәйкестендіру

Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарларды сәйкестендіру жүзеге асырылмайды, бұл кеден органдарына құжаттардағы мәліметтерді, есептегіштердегі және басқа да өлшеу құралдарындағы мәліметтерді пайдалана отырып, кедендік мақсатта тауарлардың мөлшерін, сапасын және басқа да сипаттамаларын анықтауға кедергі болмайды.

 

339-бап. Құбыржол көлігімен және электр беру желілері бойынша өткізілетін тауарлардың транзитін кедендік декларациялау

1. Кеден одағының кедендік аумағы бойынша және (немесе) есеп құралдарын орнату жерлерінде орналасқан пункттердің арасындағы кеден одағына қатысушы болып табылмайтын мемлекет аумағы бойынша құбыржол көлігімен өткізілетін шетелдік тауарлардың кедендік транзиті тек кеден одағына мүше мемлекеттер арасындағы халықаралық шарттарға ғана және кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасына ғана сәйкес қолданылады.

2. Энергия жүйелерінің паралельді жағдайында кеден одағының кедендік аумағы арқылы электр беру желілері бойынша өткізілетін электр энергиясы кедендік транзиттің кедендік рәсімімен орналастырылуға жатпайды. Бұл ретте электр энергиясы іс  жүзінде өткізілген әрбір күнтізбелік айдан кейінгі айдың жиырмасынан кешіктірмей кеден органына есеп айырысу кезеңінде өткізудің көлемі, электр энергиясының шартты құны туралы және өзге де кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген мәліметтерді көрсете отырып, жазбаша өтініш ұсыну қажет.

3. Кеден одағына мүше мемлекеттердегі қолданыстағы техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттарға сәйкес тасымалдаудың технологиялық ерекшеліктері салдарынан кеден одағының кедендік аумағы бойынша құбыржол көлігімен өткізілетін транзиттік тауарлардың сипаттамалық ерекшеліктерін өзгертуге жол беріледі.

 

48-тарау. Тауарларды, жолаушыларды және багажды халықаралық тасымалдауды жүзеге асыру кезінде халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын өткізу

 

340-бап. Осы тарауды қолдану саласы

1. Осы тарау жеке пайдалануға арналған көлік құралдарын қоспағанда, шетел мемлекеттерінде тіркелген халықаралық тасымалдаудың  көлік құралдарын (бостарын қосқанда) мұндай аумақта немесе одан тысқары жерлерде халықаралық тасымалдауды аяқтау немесе бастау үшін кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелуді және кеден одағына мүше мемлекеттерде тіркелген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын (бостарын қосқанда) халықаралық тасымалдауды аяқтау немесе бастау үшін мұндай аумақтан уақытша әкетудің тәртібін реттейді.

2. Осы тараудағы ережелер кеден одағының кедендік аумағынан әкетілетін және мұндай аумаққа қайта әкелінетін:

1) балық аулау, теңіз түбі мен оның жер қойнауларының минералдық және басқа да жансыз ресурстарын барлау мен өңдеу, лоцмандық және мұз жарып жол ашу, іздестіру, құтқару және тіркеуге алу операциялары, теңізге батқан мүлікті көтеру, гидротехникалық, су асты-техникалық және басқа да осыған ұқсас жұмыстар, санитарлық, карантиндік және басқа да бақылау, теңіздің аумағын қорғау мен сақтау, теңіз ғылыми зерттеулерін жүргізу, оқу, спорт және мәдени мақсаттарында, сондай-ақ сауда мақсатында теңізде жүзуге байланысты өзге де мақсаттарда пайдаланылатын су кемелеріне;

2) азаматтық және мемлекеттік әуе кемелері, экспериментті авиацияда пайдаланылатын (экспериментті ұшуларды жүзеге асыратын), тауарлар мен жолаушыларды халықаралық тасымалдау үшін пайдаланылмайтын әуе кемелеріне;

3) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жөндеу-қалпына келтіру және өзге де жұмыстар үшін пайдаланылатын теміржол қозғалмалы құрамға қатысты да қолданылады.

 

341-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын өткізу тәртібі

1. Кедендік шекарадан өтетін халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары осы Кодекспен көзделген кедендік операцияларды жүргізу үшін тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында тоқтауға және тұруға жатады.

2. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарының тұру ұзақтығы кедендік операцияларды жүргізу үшін қажетті уақыт негізінде:

1) кедендік операцияларды бастау немесе аяқтау кеден органдарына қатысты емес себептер бойынша жүзеге асырылуы мүмкін болған;

2) осы халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарында тасымалданатын тауарларды кедендік рәсіммен орналастыру тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарында тікелей жүзеге асырылатын;

3) осы халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарында тасымалданатын тауарларға қатысты кедендік транзитті қамтамасыз ету шарасы ретінде кедендік алып жүру қолданылатын;

4) халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша сақтау тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарының аумағында орналасқан уақытша сақтау орындарында жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, әуе, теміржол және автомобильдік көлік үшін үш сағаттан, ал әуе көлігі үшін - сегіз сағаттан аспауы тиіс.

3. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын тауарларды кедендік шекара арқылы өткізу орындарындағы олардың тұру жерлерінен жөнелту тиісінше осы Кодекстің 23 және 24-тарауларында көзделген, тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келуі немесе тауарлардың  мұндай аумақтан кетуі кезінде жасалатын кедендік операциялар аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

4. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары кедендік рәсімдермен орналастырылмастан, осы Кодекстің 350-бабына сәйкес кедендік декларациялауға жатады.

5. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан және техникалық реттелместен, кедендік шекара арқылы өткізіледі.

 

342-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкелу

1. Халықаралық тасымалдаудың техникалық құралдарын кеден одағының кедендік аумағына кедендік баждарды, салықтарды төлеместен уақытша әкелуге бір мезгілде мына шарттардың сақталуымен:

1) егер халықаралық тасымалдаудың көлік құралы шетел мемлекетінде шетел азаматына тіркелсе;

2) кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасы, қарапайым жазбаша нысандағы сенімхатпен немесе осындай қызметтерді көрсетуге арналған шартпен тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсетуге тиісінше уәкілеттік берілген шетелдік тұлға халықаралық тасымалдаудың көлік құралын жүктерді, жолаушыларды және (немесе) багажды кеден одағының кедендік аумағында не одан тысқары жерлерде халықаралық тасымалдауды аяқтау не бастау үшін пайдаланған жағдайларды қоспағанда, егер шетелдік тұлға халықаралық тасымалдаудың көлік құралын кеден одағының кедендік аумағына әкелсе және пайдаланса, жол беріледі.

2. Кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарында шетелдік тауарлардың мәртебесі болады.

3. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкелу кедендік транзиттің кедендік рәсімін қоспағанда, осы Кодекстің 343-бабымен көзделген мерзімдерде оларды кеден одағының кедендік аумағынан әкетумен немесе кедендік рәсімдермен орналастырумен аяқталады.

4. Уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағынан әкету кез келген кеден органы арқылы жүзеге асырылады.

 

343-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкелу мерзімдері

1. Кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары оларға байланысты мұндай тауарлар кеден одағының кедендік аумағына әкелінген тасымалдау операциялары аяқталғаннан кейін осы аумақтан, егер халықаралық шарттармен өзге белгіленбесе, осы Кодекстің 219-бабының ережелерін ескеріп есептелген мерзімдерде әкетілуі тиіс.

2. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын осы баптың 1-тармағында көрсетілген мерзімдерде әкету мүмкін болмаған кезде мүдделі тұлғаның дәлелді сұрау салуы бойынша кеден органы халықаралық тасымалдаудың көлік құралын уақытша әкелудің мерзімін халықаралық тасымалдаудың көлік құралын әкету мүмкін болмаған себептерді жою үшін қажетті уақытқа ұзартады.

 

344-бап. Уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарымен жасалатын операциялар

1. Уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарымен олардың кеден одағының кедендік аумағына жүруі не көрсетілген аумақта болуы кезінде талап етілген оларға техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу бойынша кәдімгі операцияларды жасауға жол беріледі.

2. Кеден одағының кедендік аумағында:

уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағында басталатын және аяқталатын (бұдан әрі осы тарауда пайдалану мақсаты үшін) жүктерді, багажды және (немесе) жолаушыларды тасымалдау үшін пайдалануға;

оларды жөндеу, техникалық қызмет көрсету, сақтау үшін беруді не халықаралық тасымалдаудың техникалық құралын дереу әкету арқылы тасымалдау операциясын аяқтау мақсатында беруді қоспағанда, уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын өзге тұлғаларға, соның ішінде жалға (субжалға) беруге жол берілмейді.

Кеден одағының кедендік аумағы бойынша ішкі тасымалдау үшін жолаушыларды тасымалдауды жүзеге асыратын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, сондай-ақ жүктерді және (немесе) багажды теміржол қозғалмалы құрамды пайдалану ерекшеліктері кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалады.

3. Уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын пайдалану не оларды осы баптың 2-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайларда өзге тұлғаларға беруге осы көлік құралдарының кедендік рәсімдермен орналастырылуы шартымен жол беріледі.

Көрсетілген әрекеттер уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кедендік рәсімдермен орналастырмастан аяқталған жағдайда, көлік құралына арналған кедендік декларацияның тіркелген күніне есептелген, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша артықшылықтар мен жеңілдіктерді ескерместен, мұндай халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыру кезінде төленуге жататын әкелу кедендік баждардың, салықтардың сомасына сәйкес келетін көлемдегі кедендік баждар, салықтар төленуге жатады. Бұл ретте көрсетілген әрекеттерді жасаудың бірінші күні, ал егер бұл күн анықталмаса, -кеден органы көлік құралына арналған кедендік декларацияны тіркеген күні кедендік баждарды, салықтарды төлеу мерзімі болып саналады.

 

345-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкету

1. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын уақытша әкетуге осы халықаралық тасымалдаудың көлік құралы кеден одағының тауары болып табылуы және осы тармақтың екінші бөлігінде және осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден одағына мүше мемлекеттің аумағында кеден одағына мүше мемлекеттің тұлғасына тіркелуі шартымен жол беріледі.

Әуе кемесінің кеден одағының тауары болып табылуы және кеден одағына мүше мемлекет тұлғасының халықаралық тасымалдау мақсаты үшін пайдалануы шартымен әуе кемелерін халықаралық тасымалдың көлік құралы ретінде уақытша әкетуге жол беріледі.

2. Кеден одағының кедендік аумағынан уақытша әкетілетін, кеден одағының тауарлары болып табылатын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары осы аумақтан іс жүзінде әкетілген кезде кеден одағы тауарларының мәртебесін сақтайды, ал осы баптың 4-тармағында көрсетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары шетелдік тауарлардың мәртебесін сақтайды.

3. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары кеден одағының кедендік аумағынан әкету кедендік баждарды төлеместен уақытша әкетіледі.

4. Бұрын уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімімен орналастырылған не осы Кодекстің 200-бабына сәйкес шартты түрде шығарылған тауарлар болып табылатын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкетуге жол беріледі.

5. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын уақытша әкетуге кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерде қандай тұлға және оны қандай мақсатта пайдаланатынына қарамастан жол беріледі.

 

346-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкетудің мерзімдері

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкетудің мерзімдері шектелмейді.

 

347-бап. Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарымен жасалатын операциялар

1. Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарымен:

1) егер оларға деген қажеттілік халықаралық тасымалдаудың  көлік құралын халықаралық тасымалдауда пайдалану кезінде туындамаса, оны сақтауды, пайдалануды және оны әкетілген күні болған жай-күйінде ұстауды қамтамасыз ету үшін қажетті техникалық қызмет көрсету және (немесе) ағымдағы жөндеу операцияларын;

2) өтеусіз (кепілді) жөндеу бойынша операцияларды;

3) кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерде орын алған оның авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан бүлінунен кейін халықаралық тасымалдаудың көлік құралын қалпына келтіру үшін жүзеге асырылатын күрделі жөндеуді қосқанда, жөндеу бойынша операцияларды жасауға жол беріледі.

2. Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарына қатысты жөндеу бойынша операцияларға және (немесе) осы.баптың 1-тармағында көрсетілмеген басқа да операцияларға осы  көлік құралдарын кедендік аумақтан тыс жерлерде қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырылуы шартымен жол беріледі.

Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кедендік аумақтан тыс жерлерде қайта өңдеудің кедендік рәсімімен орналастырмастан көрсетілген операциялар жасалған жағдайда, мұндай халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын әкелген кезде осы Кодекстің 262-бабына сәйкес кедендік баждар, салықтар төленуге жатады.

 

348-бап. Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын әкелу

1. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкету оларды кеден одағының кедендік аумағына әкелумен не кеден одағының тауарлары болып табылатын халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын экспорттың не кедендік аумақтан тыс жерлерде қайта өңдеудің кедендік рәсімдерімен орналастырумен, ал осы Кодекстің 345-бабының 4-тармағында көрсетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырумен аяқталады.

Шетелдік тұлғаға уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралына меншік құқығын берген жағдайда, мұндай халықаралық тасымалдаудың көлік құралын әкеткен тұлға әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралының меншік құқығын берген күннен бастап 30 күн ішінде кеден одағының тауарлары болып табылатын халықаралық тасымалдаудың көлік құралын экспорттың кедендік рәсімімен, ал осы Кодекстің 345-бабының 4-тармағында көрсетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралын кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастыруға міндетті.

Мұндай тауарларды кедендік декларациялауға оларды кеден органына іс жүзінде көрсетпестен жол беріледі.

2. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкету олардың кеден одағының кедендік аумағына әкелінуімен аяқталған кезде мұндай халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары кеден одағының кедендік аумағына кедендік баждарды, салықтарды төлеместен әкелінеді.

3. Уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағына әкелу кез келген кеден органы арқылы жүзеге асырылады.

 

349-бап. Жабдықтарды және қосалқы бөлшектерді уақытша әкелу және уақытша әкету

1. Жүктерді тиеуге, түсіруге, өңдеуге және қорғауға немесе осы халықаралық тасымалдаудың көлік құралымен ететін жолаушыларға және (немесе) багажға қызмет көрсетуге арналған, халықаралық тасымалдаудың  көлік құралымен уақытша әкелінетін арнайы жабдықтар оның халықаралық тасымалдаудың көлік құралынан бөлек немесе бөлек емес түрде пайдаланылуы мүмкін екеніне қарамастан, кеден одағының кедендік аумағына кедендік баждарды, салықтарды төлеместен және тарифтік емес және техникалық реттеу шараларын қолданбастан әкелінеді.

2. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралын жөндеуге, техникалық қызмет көрсетуге немесе пайдалануға арналған қосалқы бөлшектер және жабдықтар кеден одағының кедендік аумағына кедендік баждарды, салықтарды төлеместен және тарифтік емес және техникалық реттеу шараларын қолданбастан әкелінеді.

3. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралына салынған, бөлшектер мен жабдықтарды ауыстыру мақсатында әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралын жөндеу немесе қызмет көрсету кезінде пайдалануға арналған қосалқы бөлшектер олардың кеден одағының кедендік аумағына әкетілуі кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлеместен және тарифтік емес және техникалық реттеу шараларын қолданбастан кеден одағының кедендік аумағынан әкетіледі.

Кеден одағының кедендік аумағына қосалқы бөлшектерді және жабдықтарды әкелуге кері импорттың кедендік рәсіміне қолданылатындай кедендік баждарды, салықтарды төлеместен жол беріледі.

4. Кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен ауыстыру мақсатында халықаралық тасымалдаудың көлік құралынан оны пайдалану процесінде түсірілген қосалқы бөлшектерді және жабдықтарды кеден одағының кедендік аумағына әкелудің немесе мұндай аумақтан әкетудің өзге де ерекшеліктері айқындалуы мүмкін.

 

350-бап. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын, қосалқы бөлшектерді және жабдықтарды кедендік декларациялау

1. Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кедендік декларациялау тасымалдаушының кеден органына көлік құралына арналған кедендік декларацияны ұсынуы арқылы халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелу және мұндай уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын мұндай аумақтан әкету кезінде, сондай-ақ халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағынан уақытша әкету және мұндай уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын мұндай аумаққа әкелу кезінде жүзеге асырылады.

2. Егер онда халықаралық тасымалдаудың көлік құралы, оның бағыты, жүгі, керек-жарақтары туралы, экипажы туралы және жолаушылары туралы мәліметтер, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын әкелу (әкету) мақсаты және (немесе) халықаралық тасымалдаудың көлік құралын жөндеу немесе пайдалану үшін өткізілетін қосалқы бөлшектердің, жабдықтардың атауы туралы мәліметтер болса, көлік түріне қарай осы Кодекстің 159-бабында көрсетілген, қатысушылары кеден одағына мүше мемлекеттер болып табылатын көлік саласындағы халықаралық шарттармен көзделген тасымалдаушының стандартты құжаттары көлік құралына арналған кедендік декларация ретінде қолданылады.

Егер тасымалдаушының ұсынылған стандартты құжаттарында барлық қажетті мәліметтер болмаса, халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кедендік декларациялау белгіленген нысандағы көлік құралына арналған кедендік декларацияны ұсыну жолымен жүзеге асырылады. Бұл ретте ұсынылған тасымалдаушының стандартты құжаттары көлік құралына арналған кедендік декларацияның ажырамас бөлігі ретінде қаралады.

Уақытша әкелінген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кеден одағының кедендік аумағынан әкету кезінде уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын мұндай аумаққа әкелу кезінде кеден органына көлік құралына арналған кедендік декларация ретінде уақытша әкелінген немесе тиісінше уақытша әкетілген халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын декларациялау кезінде ұсынылған көлік құралына арналған кедендік декларацияны пайдалануына жол беріледі.

Халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын кедендік декларациялау кезінде кеден органы өзге де мәліметтерді ұсынуды талап етуге құқылы.

3. Егер қосалқы бөлшектер мен жабдықтар халықаралық тасымалдаудың көлік құралымен кедендік шекара арқылы бір мезгілде өткізілсе, осы Кодекстің 349-бабына сәйкес көлік құралына арналған кедендік декларацияда олар туралы мәліметтерді мәлімдеуге жол беріледі.

4. Берілген көлік құралына арналған кедендік декларацияны кеден органы тіркейді.

5. Көлік құралына арналған кедендік декларацияны тексеру нәтижелері бойынша кеден органы көлік құралына арналған кедендік декларацияда Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын нысан бойынша және тәртіпте белгілерді қою жолымен халықаралық тасымалдаудың көлік құралын уақытша әкелуді немесе уақытша әкетуді не халықаралық тасымалдаудың көлік құралдарын уақытша әкетуді немесе уақытша әкелуді аяқтауды ресімдейді.

6. Пайдаланылмаған және қайта әкетілмеген қосалқы бөлшектер мен жабдықтар осы Кодекспен белгіленген талаптар мен шарттардың сақталуымен кедендік рәсімдермен орналастырылуға жатады.

  

49-тарау. Жеке пайдалануға арналған тауарларды өткізу ерекшеліктері

 

351-бап. Осы тарауда пайдаланылатын терминдер

Осы тарауда мынадай терминдер және олардың анықтамалары пайдаланылады:

1) иесімен бірге жөнелтілмейтін багаж - осы жеке тұлғаның кеден одағының кедендік аумағына кіруімен немесе оның кеден одағының кедендік аумағынан кетуімен байланысты кедендік шекара арқылы іс жүзінде етуі үшін халықаралық тасымалдау (көлік экспедициясы) шарты бойынша тасымалдаушыға берілген немесе берілетін жеке тұлғаға тиесілі жеке пайдалануға арналған тауарлар;

2) иесімен бірге жөнелтілетін багаж - қолжүгін қосқанда, кедендік шекарадан өтетін жеке тұлға тікелей өткізетін жеке пайдалануға арналған тауарлар;

3) тасымалдаушы жеткізетін жеке пайдалануға арналған тауарлар - кедендік шекара арқылы өтпеген жеке тұлғаның атына не жеке тұлғадан кедендік шекара арқылы іс жүзінде өткізу үшін халықаралық тасымалдау шарты бойынша (жөнелту құжаты, коносамент және өзге де құжаттар бойынша) тасымалдаушыға берілген немесе берілетін жеке пайдалануға арналған тауарлар;

4) жеке пайдалануға арналған көлік құралы - осы көлік құралын тұлғаларды сыйақы үшін тасымалдау, тауарларды сыйақы немесе тегін тасымалдау үшін емес, жеке мақсатта ғана өткізетін жеке тұлғаның меншігіндегі немесе иелігіндегі қосалқы бөлшектерімен және әдеттегі керек-жарақтарымен және жабдықтарымен бірге, оның кәдімгі бактарында жанар-жағар майы мен отыны бар авто-, мотокөлік құралы, тіркеме, су немесе әуе кемесі.

 

352-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды өткізу туралы жалпы ережелер

1. Жеке пайдалануға арналған тауарлар кедендік шекара арқылы осы тараудың ережелеріне сәйкес, осы тараумен реттелмеген бөлігінде, - кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіпке сәйкес өткізіледі.

2. Кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға тарифтік емес реттеу және техникалық реттеу шаралары қолданылмайды.

3. Кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларды жеке пайдалануға арналған тауарларға жатқызу критерийлері, жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік төлемдерді төлеместен өткізудің құн, мөлшер және салмақ нормалары, жеке пайдалануға арналған тауарлардың жекелеген санаттарын кедендік төлемдерді төлеуден босату жағдайлары, сондай-ақ кедендік баждарды, салықтарды қолдану тәртібі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен белгіленеді.

 

353-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды өткізу тәсілдері

Жеке пайдалануға арналған тауарлар кедендік шекара арқылы тасымалдаушы жеткізетін тауарлар ретінде иесімен бірге жөнелтілетін немесе иесімен бірге жөнелтілмейтін багажда, сондай-ақ осы Кодекстің 44-тарауына сәйкес халықаралық почта жөнелтілімдерімен өткізілуі мүмкін.

 

354-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты жасалатын кедендік операциялар

1. Кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік операциялар осы Кодекспен және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалатын тәртіпте жасалады.

2. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік операциялар кеден одағының кедендік аумағына келу немесе осы аумақтан кету орындарындағы не аумағында мұндай тауарлардың декларанты ретінде түсуге құқығы бар жеке тұлға тұрақты (немесе уақытша) тұратын кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органындағы өту тәсілдеріне қарай жасалады.

3. Жеке пайдалануға арналған тауарларды жеке тұлғалар жеке пайдалануға арналған автомобиль көлік құралдарында немесе поезда өткізген кезінде кеден органдары осы тұлғаларға, бұл кеден одағының кеден заңнамасын сақтау үшін қажет болған жағдайларды қоспағанда, көлік құралдарынан шықпай кедендік операцияларды жасауға мүмкіндік береді.

4. Жеке пайдалануға арналған тауарлар кедендік шекарадан өту кезінде осы Кодекстің 355-бабына сәйкес кедендік декларациялауға және осы Кодекспен көзделген кедендік рәсімдермен орналастырылмастан жеке пайдалану үшін шығаруға жатады. Тауарларды жеке пайдалану үшін шығарумен байланысты кедендік операцияларды жасау тәртібі кеден одағының кеден заңнамасымен айқындалады.

Жеке пайдалануға арналған тауарларды өткізетін тұлғаның қалауы бойынша мұндай тауарларға қатысты осы Кодекске сәйкес оларды уақытша сақтауға орналастырумен, кедендік рәсімдермен орналастырумен, сондай-ақ, егер олар келу орнын тастап кетпесе, кеден одағының кедендік аумағынан әкетілумен байланысты кедендік операциялар жасалуы мүмкін.

Осы тармақтың бірінші және екінші бөліктерінде көрсетілген кедендік операциялар жасалмаған жағдайда, осы Кодекстің 21-тарауына сәйкес тауарлар ұстауға жатады.

5. Кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік бақылау осы Кодекске және (немесе) кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартына сәйкес жүргізіледі.

 

355-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялау

1. Жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялауды жеке тұлғалар кедендік шекара арқылы жүруі кезінде кеден органына тауарларды көрсете отырып, бір мезгілде жүзеге асырады.

2. Жазбаша түрде кедендік декларациялауға: - жатады.

1) иесімен бірге жөнелтілмейтін багажда немесе тасымалдаушымен жеке тұлғаның мекенжайына жеткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарлар;

2) тарифтік емес және техникалық реттеу шараларынан басқа, оларға қатысты тыйымдар мен шектеулер қолданылатын кез келген тәсілмен өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарлар,

3) кез келген тәсілмен өткізілетін, соның ішінде құны және (немесе) мөлшері мұндай тауарларды кедендік төлемдерді төлеместен өткізудің кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен белгіленген нормаларынан асатын уақытша әкелінетін жеке пайдалануға арналған тауарлар;

4) кеден одағының кедендік аумағынан уақытша әкетілетін және  мұндай аумаққа қайта әкелінетін, кеден одағына мүше мемлекеттердің аумағында тіркелген жеке пайдалануға арналған көлік құралдарын қоспағанда, кез келген тәсілмен өткізілетін жеке пайдалануға арналған көлік құралдары;

5) кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен және (немесе) халықаралық шартымен белгіленген жағдайларда, кеден одағына мүше мемлекеттердің валютасы, жол чектері бағалы қағаздар және (немесе) валюталық құндылықтар, жол чектері;

6) мәдени құндылықтар;

7) егер оларды өткізетін жеке тұлғаның иесімен бірге жөнелтілмейтін багажы болса, иесімен бірге жөнелтілетін багажда әкелінетін жеке пайдалануға арналған тауарлар;

8) кеден одағының кеден заңнамасымен айқындалған өзге де тауарлар жатады.

3. Жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялау жолаушының кедендік декларациясын қолдана отырып, жазбаша түрде жүргізіледі.

Жолаушының кедендік декларациясының нысаны, оны толтыру, беру және тіркеу тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

4. Жеке тұлға өз қалауы бойынша жолаушының кедендік декларациясын қолдана отырып, жазбаша нысанда кедендік декларациялауға жатпайтын жеке пайдалануға арналған тауарларға кедендік декларациялау жүргізуге құқылы.

5. Он алты жасқа толмаған жеке тұлғаның жеке пайдалануға арналған тауарларын кедендік декларациялауды оны алып жүретін тұлға (ата-анасының бірі, осы тұлғаны асырап алушы, қамқорлыққа алушы немесе қамқоршы, оны алып жүретін өзге де тұлға- не алып жүретін тұлғалар болмаған кезде тасымалдаушының өкілі, ал ата-аналарының, асырап алушылардың, қамқорлыққа алушылардың немесе қамқоршылардың алып жүрусіз кәмелет жасқа толмаған тұлғалар тобының ұйымдасып шығуы (кіруі) кезінде - топ жетекшісі не тасымалдаушының өкілі) жүргізеді.

6. Қайтыс болғандардың денесі (сүйектері) салынған табыттарды және мәйіті (күлі) салынған сауыттарды кедендік шекара арқылы өткізу кезінде кедендік декларациялауды қайтыс болғанның денесі (сүйектері) салынған табытты немесе мәйіті (күлі) салынған сауыттарды алып жүретін тұлға осы тармақтың екінші және үшінші бөліктерінде көрсетілген құжаттарды ұсына отырып, еркін нысанда өтініш беру жолымен жүзеге асырады.

Қайтыс болғандардың мәйіті (күлі) салынған сауыттарды және денесі (сүйектері) салынған табыттарды кеден одағының кедендік шекарасынан әкету кезінде мынадай құжаттар ұсынылады:

1) кеден одағына мүше мемлекеттердің азаматтық хал актілерін тіркеу үшін белгіленген тәртіпте азаматтық хал актілерінің жазба бөлімдері беретін өлгені туралы куәлік не өлгені туралы медициналық куәлік не көрсетілген құжаттардың нотариалды куәландырылған көшірмелері;

2) қайта көмген жағдайда, эксгумация мүмкіндігі туралы жергілікті мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарының еркін нысандағы қорытындысы;

3) оларда бөгде салымдардың жоқтығын көрсете отырып, оларды қайтыс болғанның денесімен (сүйектерімен) бірге жөнелткен жағдайда, қайтыс болғанның нәрселері мен құндылықтарының тізімдемесі қоса беріле отырып, мырыш табыттарын дәнекерлеу бойынша жерлеу қызметін көрсетуді жүзеге асыратын мамандандырылған ұйымның еркін нысандағы актісі (анықтамасы);

Қайтыс болғандардың мәйіті (күлі) салынған сауыттарды және денелері (сүйектері) салынған табыттарды кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде мынадай құжаттар ұсынылады:

1) жөнелтуші елдің уәкілетті мекемесі берген өлгені туралы куәлік не өлгені туралы медициналық куәлік немесе осы құжаттардың көшірмелері;

2) оларда бөгде салымдардың жоқтығын көрсете отырып, оларды қайтыс болғанның денесімен (сүйектерімен) бірге жөнелткен жағдайда, қайтыс болғанның нәрселері мен құндылықтарының тізімдемесі қоса беріле отырып, мырыш табыттарын дәнекерлеу бойынша жерлеу қызметін көрсетуді жүзеге асыратын ұйымның еркін нысандағы актісі (анықтамасы).

 

356-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды декларациялау кезінде құжаттарды ұсыну

1. Жолаушылар кедендік декларациясын беру кеден органына онда мәлімделген мәліметтерді растайтын құжаттардың ұсынылуымен қоса жүруі тиіс.

Мұндай құжаттарға:

1) жеке басын куәландыратын құжаттар (соның ішінде кәмелетке толмаған тұлғалар);

2) кәмелетке толмаған тұлғаны асырап алуды, қамқорға алуды, қамқорлықты растайтын құжаттар;

3) декларацияланатын жеке пайдалануға арналған тауарлардың құнын растайтын құжаттар;

4) көліктік (тасымалдау) құжаттар;

5) кедендік төлемдерді төлеу бойынша жеңілдіктерге құқықты растайтын, соның ішінде жеке тұлғаның жеке пайдалануға арналған тауарларды уақытша әкелуін (әкетуін) растайтын, сондай-ақ жеке тұлғаны босқын, мәжбүрлі қоныс аударушы не кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған тәртіпте тұрақты тұруға қоныс аударушы деп тануды растайтын құжаттар;

6) тарифтік емес және техникалық реттеу шараларынан басқа, шектеулердің сақталуын растайтын құжаттар;

7) жеке пайдалануға арналған көлік құралын сәйкестендіруге мүмкіндік беретін мәліметтер бар құжаттар;

8) жеке пайдалануға арналған көлік құралын иелену, пайдалану және (немесе) билік ету құқығын растайтын құжаттар;

9) ұсынылуы кеден одағының кеден заңнамасында көзделген басқа да құжаттар мен мәліметтер жатады.

2. Иесімен бірге жөнелтілмейтін багажбен өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларды декларациялау кезінде осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттарға қосымша оның кедендік шекара арқылы жүруі кезінде жеке тұлғаға берілген, кеден органы ресімдеген жолаушылар кедендік декларациясының данасы ұсынылады.

Оны жоғалту себебі бойынша немесе өзге де себептер бойынша жолаушылар кедендік декларациясын ұсынбаған кезде, егер жеке тұлға басқаша дәлелдей алмаса, жеке пайдалануға арналған тауарлар кедендік төлемдерді төлеуден босатылған тауарларды әкелудің құн, мөлшер, салмақ нормаларынан асыра әкелінген ретінде қаралады.

 

357-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялау кезінде екі дәліз жүйесін қолдану

1. Кеден одағының кедендік аумағына келу кезінде немесе осы аумақтан кету кезінде жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялау мақсаты үшін екі дәліз жүйесі қолданылуы мүмкін.

2. Екі дәліз жүйесін қолдану кедендік шекара арқылы өтетін жеке тұлғаның жеке пайдалануға арналған тауарларды жазбаша декларациялауды және кедендік операцияларды жасау үшін тиісті дәлізді («жасыл» немесе «қызыл») өз бетінше таңдауын көздейді.

3. Тауарлардың кеден одағының кедендік аумағына келу және осы аумақтан кету орындарында екі дәліз жүйесін жайластыруға қолданылатын талаптар Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

 

358-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларды уақытша әкелу

1. Көлік құралдарын қоспағанда, шетелдік жеке тұлғалар кеден одағының кедендік аумағына тізбесі кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалған жеке пайдалануға арналған тауарларды осы аумақта өзінің болуы кезеңіне кедендік төлемдерді төлеуден босатыла отырып, уақытша әкелуге құқылы.

Уақытша әкелінген жеке пайдалануға арналған тауарлар жазбаша нысанда кедендік декларациялауға жатқан жағдайларда, мұндай тауарларды уақытша әкелу мерзімін кеден органы оның кеден одағының кедендік аумағында болу ұзақтығын ескере отырып, шетелдік жеке тұлға өтінішінің негізінде белгілейді.

2. Шетелдік жеке тұлғалар кеден одағының кедендік аумағына шетел мемлекеттерінің аумағында тіркелген жеке пайдалануға арналған көлік құралдарын кедендік төлемдерді төлеуден босатыла отырып, өзінің уақытша болуы, бірақ бір жылдан аспайтын мерзіміне уақытша әкелуге құқылы.

Шетелдік жеке тұлғаның дәлелді өтініші бойынша кеден органдары жеке пайдалануға арналған көлік құралдарын уақытша әкелу мерзімін мұндай көлік құралдарын уақытша әкелген күннен бастап бір жыл шегінде ұзартуы мүмкін.

3. Уақытша әкелінген жеке пайдалануға арналған тауарларды, соның көлік құралдарын пайдалану және (немесе) билік ету құқығын кеден одағының кедендік аумағында басқа тұлғаға беруге кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіпте оларды кедендік декларациялау және кедендік төлемдерді төлеу шартымен жол беріледі.

4. Уақытша әкелінген жеке пайдалануға арналған тауарлар кеден одағының кедендік аумағынан кез келген кеден органы арқылы қайта әкетілуі мүмкін.

5. Уақытша әкелінген жеке пайдалануға арналған тауарлар белгіленген мерзім өткен соң әкетілмеуіне байланысты кеден одағының  кеден аумағында болған жағдайда, мұндай тауарларға қатысты кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіпте кедендік баждар, салықтар өндіріп алынады.

6. Авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан уақытша әкелінген жеке пайдалануға арналған тауарлар біржола жоғалған жағдайда, мұндай тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан қайта әкету кеден органдарының авария немесе еңсерілмейтін күш әсерін тануы шартымен жүргізілмеуі мүмкін.

 

359-бап. Жеке тұлғалардың жеке пайдалануға арналған тауарларды уақытша әкетуі

1. Кеден одағына мүше мемлекеттердің жеке тұлғалары кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып, жеке пайдалануға арналған тауарларды кеден одағының кедендік аумағынан өзінің шетел мемлекетінің аумағында уақытша болуы кезеңіне уақытша әкетуге және оларды қайта әкелуге құқылы.

2. Егер мұндай сәйкестендіру әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босата отырып, оларды қайта әкелуге ықпал етсе, жеке тұлғаның өтініші бойынша кеден органы уақытша әкетілген жеке пайдалануға арналған тауарларға сәйкестендіру жүргізеді. Тауарларды сәйкестендіру туралы бір данасы тауарларды әкететін жеке тұлғаға берілетін жолаушылар кедендік декларациясында көрсетіледі.

Мұндай сәйкестендірудің болмауы кеден органына кеден одағының кеден заңнамасымен айқындалған тәртіпте бұл тауарлардың кеден одағының кедендік аумағынан уақытша әкетілгенінен кейін қайта әкелінуін растау шартымен жеке тұлғалардың әкелу кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып, жеке пайдалануға арналған тауарларды қайта әкелуіне кедергі болмайды.

3. Уақытша әкетілген жеке пайдалануға арналған көлік құралдарымен олардың кеден одағының кедендік аумағынан тысқары жерлерде болуы кезінде қажет болған техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу бойынша операцияларды жасауға жол беріледі.

4. Уақытша әкетілген жеке пайдалануға арналған көлік құралына тиісті уәкілетті мемлекеттік органдарында есепке алынуға жататын бөлшектерін ауыстыруға байланысты жөндеу жасау кезінде кеден одағына мүше мемлекеттердің азаматтық заңнамасына сәйкес жасалған шарттың талаптарына сәйкес кепілді жөндеу немесе қызмет көрсету жүзеге асырылған не оның авария немесе еңсерілмейтін күш әсерінің салдарынан зақымдануынан кейін көлік құралын қалпына келтіру үшін қажетті жөндеу жүзеге асырылған жағдайларды қоспағанда, ауыстырылған бөлшек кедендік декларациялауға жатады.

 

360-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу

1. Жеке тұлғалар толтыру нысаны мен тәртібі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалатын кедендік кіріс ордерінің негізінде жеке пайдалануға арналған тауарларды жазбаша нысанда кедендік декларациялау кезінде кедендік баждарды, салықтарды төлейді.

Кедендік кіріс ордерінің бір данасы кедендік баждарды, салықтарды төлеген тұлғаға табыс етіледі.

Кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік кіріс ордерін толтыруды және кедендік баждарды, салықтарды есептеуді кеден органының лауазымды тұлғасы жүргізеді.

2. Жеке тұлғалар кедендік шекара арқылы өткізілетін жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды кедендік баждардың, салықтардың бірыңғай ставкалары бойынша немесе осы Кодекстің 77-бабына сәйкес қолданылатын кедендік баждар, салықтар бойынша есептелген кедендік баждардың, салықтардың сомасына тең жиынтық кедендік төлем түрінде төлейді.

3. Кедендік баждардың, салықтардың бірыңғай ставкалары кеден одағына қатысушы мемлекеттердің халықаралық шартымен белгіленеді.

4. Жеке пайдалануға арналған тауарларға қатысты кедендік баждардың, салықтардың бірыңғай ставкаларын, жиынтық кедендік төлемді қолдану тәртібі, кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндеттің туындауы және тоқтатылуы, сондай-ақ оларды төлеу мерзімдері кеден одағына қатысушы мемлекеттердің халықаралық шартымен айқындалады.

 

361-бап. Жеке пайдалануға арналған тауарлардың кедендік құны

1. Жеке пайдалануға арналған тауарлардың кедендік құны жеке пайдалануға арналған тауарлардың құны туралы мәліметтер бар құжаттардың түпнұсқаларымен расталған, мұндай тауарлардың жеке тұлға мәлімдеген құны негізінде айқындалады.

Жеке тұлғалардың жеке пайдалануға арналған тауарларды кеден одағының кедендік аумағына әкелуі кезінде тауарлардың кеден құнына олардың кеден одағының кедендік аумағына келгеніне дейін және кейін тасымалдау және сақтандыру бойынша шығыстар енгізілмейді.

2. Жеке пайдалануға арналған тауарларды өткізетін жеке тұлғада қажетті құжаттар және (немесе) олардың құны туралы мәліметтер болмаған жағдайда не тұлға ұсынған құжаттар және (немесе) мәліметтер дұрыс болып табылмайды деп ұйғаруға негізделген себептер болған кезде кеден органының лауазымды тұлғасы тауарлардың кедендік құнын ұқсас тауарларға кеден органының иелігінде бар баға ақпаратының негізінде, соның ішінде ұқсас тауарларды бөлшек сатуды жүзеге асыратын шетелдік фирмалардың каталогтарында көрсетілген деректердің негізінде айқындайды.

Жеке тұлға кедендік құнды айқындау үшін ұсынылған мәліметтердің дұрыстығын дәлелдеуге құқылы.

Осы бапты қолдану мақсаты үшін ұқсас тауар деп әкелінетін тауардың сипаттамаларына жақын, яғни өзінің мақсаты, қолданылуы, сапа, техникалық және өзге де сипаттамалары бойынша әкелінетін тауармен сәйкес келетін сипаттамалары бар тауар түсініледі.

 

362-бап. Жеке тұлғалар өткізетін жеке пайдалануға арналған көлік құралдары үшін қосалқы бөлшектер мен отын

1. Жеке тұлғалар кеден одағының кедендік аумағына уақытша әкелген жеке пайдалануға арналған көлік құралдарын жөндеу үшін қажетті қосалқы бөлшектер кедендік баждарды, салықтарды төлеуден босатыла отырып, мұндай көлік құралдарын уақытша әкелудің мерзімінен аспайтын мерзімге уақытша әкелінуі мүмкін.

2. Жеке тұлғалар кедендік шекара арқылы өткізетін жеке пайдалануға арналған көлік құралдарының құрылымымен көзделген бактардағы отын кедендік баждарды, салықтарды төлеместен, кеден одағының кедендік аумағына әкелінуі немесе тиісінше осы аумақтан әкетілуі мүмкін.

  

50-тарау. Керек-жарақтарға қатысты кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері

 

363-бап. Осы тарауды қолдану саласы

1. Керек-жарақтарды кедендік шекара арқылы өткізу осы тараудың ережелеріне сәйкес, ал осы тараумен реттелмеген бөлікте, - кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.

2. Керек-жарақтарды кедендік шекара арқылы өткізу кедендік баждарды, салықтарды төлеместен және тарифтік емес реттеу шараларын қолданбастан жүзеге асырылады.

3. Осы тараудың ережелері жеке тұлғалардың жеке пайдалану үшін қолданатын көлік құралдарындағы тауарларға қатысты қолданылмайды.

4. Кеден одағы комиссиясының шешімімен осы тараудың ережелері қолданылатын керек-жарақтардың сандық нормалары айқындалуы мүмкін.

Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес белгіленген нормалардан асып кететін керек-жарақтар осы Кодекске сәйкес кедендік рәсімдерге орналастыруға жатады.

 

364-бап. Керек-жарақтарға қатысты кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері

1. Кеден одағының кедендік аумағына әкелу кезінде керек-жарақтарға қатысты кедендік операциялар келу орындарында, кеден одағының кедендік аумағынан әкету кезінде - халықаралық тасымалдауды бастау орындарында не кету орындарында жүргізіледі.

2. Керек-жарақтар тауарларды кедендік рәсімдермен орналастырмастан кедендік декларациялауға жатады.

Керек-жарақтарды кедендік декларациялау кезінде кедендік декларация ретінде тауарға арналған декларация, көліктік (тасымалдау), коммерциялық және (немесе) өзге де құжаттар пайдаланылуы мүмкін.

Керек-жарақтарды кедендік декларациялау кезінде кедендік декларацияда көрсетілуге жататын мәліметтердің тізбесі Кеден одағы комиссиясының шешімімен айқындалады.

3. Керек-жарақтарға қатысты операциялар тіркеу еліне немесе су кемелерінің, әуе кемелерінің немесе поездардың ұлттылығына қарамастан, бірдей жасалады.

 

365-бап. Керек-жарақтарды пайдалану

1. Осы кемелерді қалыпты пайдалану және техникалық қызмет көрсету үшін қажетті, жолаушылардың және су кемелерінің экипаж мүшелерінің пайдалануына арналған керек-жарақтар, егер экипаж осы уақытта кемені тастап кетпесе, жолаушылардың және экипаж мүшелерінің санына, сондай-ақ тұру ұзақтығына тиісті мөлшерде олардың кеден одағының кедендік аумағында болуы, соның ішінде су кемелерін докта, верфьте немесе кеме жөндеу заводында жөндеу кезінде осы кемелерде тұтынылуы және пайдаланылуы мүмкін.

2. Әуе кемелерінің кеден одағының кедендік аумағында орналасқан бір әуежайға немесе бірнеше әуежайға жоспарланбаған қонуы кезінде осы кемелерді қалыпты пайдалануға және техникалық қызмет көрсетуге арналған керек-жарақтар және әуе кемелерінің қону пункттерінде болуы кезінде және олардың арасында ұшу кезінде экипаждар мүшелерінің және жолаушылардың тұтынуына арналған керек-жарақтар әуе кемелерінің қону пункттерінде болуы кезінде және олардың арасында ұшу кезінде пайдаланылуы мүмкін.

3. Әуе кемелерінің жолаушылары мен экипаждар мүшелеріне оларды осы кемелердің борттарында пайдалану мақсатынсыз сатуға арналған керек-жарақтар оларды сату осы кемелердің борттарында жүзеге асырылуы шартымен әуе кемелерінің кеден одағының кедендік аумағында болуы кезінде сатылуы мүмкін.

4. Осы поездарды қалыпты пайдалану және техникалық қызмет көрсету үшін қажетті, поездар жолаушыларының және поезд бригадалары жұмыскерлерінің пайдалануына арналған керек-жарақтар осы поездарда, жолаушылардың және поезд бригадалары жұмыскерлерінің санына, сондай-ақ тұру ұзақтығына және жолда болу уақытына тиісті мөлшерде олардың жүру жолында немесе аралық тоқтау не кеден одағының кедендік аумағында тұру пункттерінде тұтынылуы және пайдаланылуы мүмкін.

5. Кеден органдары тасымалдаушыны су кемелерінің, әуе кемелерінің немесе поездардың кеден одағының кедендік аумағында болуы кезінде осы тараумен көзделген керек-жарақтарды пайдалану шарттарын сақтауды қамтамасыз ету үшін қажетті шараларды қолдануға міндеттеуге құқылы.

Кеден органының шешімі бойынша керек-жарақтар сақталатын орын кедендік пломбалар мен мөрлерді қою жолымен мөрленуі мүмкін.

6. Егер осы тараумен көзделген шарттар сақталса, кеден органының рұқсатымен керек-жарақтар уақытша түсірілуі, тиісінше жүктерді, жолаушыларды және (немесе) багажды халықаралық  тасымалдайтын басқа да кемелерге немесе басқа да поездарға берілуі мүмкін.

7. Керек-жарақтарды осы тараумен көзделмеген мақсатта пайдалануға оларды ішкі тұтыну үшін шығарудың немесе экспорттың кедендік рәсімдерімен орналастырған кезде жол беріледі.

 8-тарау. ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

 

366-бап. Жалпы өтпелі ережелер

1. Осы Кодекс кеден одағының кеден заңнамасымен реттелетін және оның күшіне енген күнінен бастап туындаған қатынастарға қолданылады.

2. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін туындаған, кеден одағының кеден заңнамасымен реттелетін қатынастар бойынша осы Кодекс осы Кодекстің 367-372-баптарында көзделген ережелерді ескере отырып, оның күшіне енген күнінен бастап туындайтын құқықтар мен міндеттерге қолданылады.

3. Егер осы Кодекспен көзделген кеден одағына қатысушы мемлекеттердің халықаралық шарттары мен Кеден одағы комиссиясының шешімдері осы Кодекстің күшіне енген кезінде күшіне енбесе, олардың күшіне енгеніне дейін тиісті құқық қатынастарын реттейтін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасы қолданылады.

 

367-бап. Кеден ісі саласында қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға және өзге де тұлғаларға қатысты өтпелі ережелер

1. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін құрылған Беларусь Республикасындағы кедендік агенттер (өкілдер), Қазақстан Республикасындағы кедендік брокерлер және Ресей Федерациясындағы кедендік брокерлер (өкілдер), кедендік тасымалдаушылар, уақытша сақтау қоймаларының, кеден қоймаларының және бажсыз сауда дүкендерінің иелері осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап алты ай ішінде кеден саласындағы қызметті жүзеге асыруға құқылы.

2. Беларусь Республикасындағы кедендік агенттер (өкілдер), Қазақстан Республикасындағы кедендік брокерлер және Ресей Федерациясындағы кедендік брокерлер (өкілдер) осы баптың 1 тармағында көрсетілген мерзімде кедендік өкілдер болып танылады.

3. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін құрылған кедендік тасымалдаушылар осы Кодекстің 18-бабының 4-тармағына сәйкес өз мәртебесін растамастан, осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап алты ай ішінде кеден одағының кеден заңнамасымен белгіленген жағдайлар мен шарттарда кедендік бақылаудағы тауарларды кеден одағының кедендік аумағы бойынша тасымалдауды жүзеге асыруға құқылы.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері кедендік тасымалдаушыларды Кеден одағының комиссиясы қалыптастыратын кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізіліміне енгізу туралы ақпарат және кедендік тасымалдаушы ретінде қызметті жүзеге асыру құқығын растайтын құжаттың көшірмесі болған кезде қолданылады.

Кеден органдары осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін осы Кодекстің 18-бабының 3-тармағының екінші бөлігіне сәйкес кедендік тасымалдаушылардың жалпы тізілімін қалыптастыру үшін Кеден одағының комиссиясына кедендік тасымалдаушылардың тізілімін ұсынады.

4. Осы Кодекстің 13-бабының ережелері, егер оның заңнамасымен кеден өкілінің кедендік баждарды, салықтарды төлеу міндеті кедендік баждарды, салықтарды төлеушімен бірдей туындайтыны көзделсе, заңды тұлғаларды кеден өкілдерінің тізіліміне енгізу шарттары ретінде мұндай қамтамасыз етуді енгізу күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша бір миллион евродан кем емес балама сомадағы кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсыну бөлігінде кеден одағына мүше мемлекеттерде қолданылады.

Заңнамаларымен осы Кодекстің күшіне енген күніне кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша мұндай бірдей міндет көзделмесе, кеден одағына мүше мемлекеттер бір жыл ішінде өз заңнамасында кеден өкілінде кедендік баждарды, салықтарды төлеу бойынша міндет кедендік баждарды, салықтарды төлеушімен бірдей туындайтын ережелер көзделетініне міндеттенеді.

5. Беларусь Республикасы үшін осы Кодекстің 39-бабының ережелері, заңды тұлғаларға уәкілетті экономикалық оператор мәртебесін беру шарттары ретінде мұндай қамтамасыз етуді енгізу күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленген валюта бағамы бойынша бір миллион евродан кем емес балама сомадағы кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсыну бөлігінде осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап он сегіз ай өткен соң күшіне енеді.

6. Беларусь Республикасында «Сыртқы экономикалық қызметке адал қатысушы» мәртебесіне ие тұлғалар, Қазақстан Республикасында ең аз тәуекел санатына жатқызылған сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың тізіліміне енгізілген тұлғалар, Ресей Федерациясында оларға қатысты кедендік ресімдеудің арнайы оңайлатылған рәсімдері белгіленген тұлғалар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап алты ай ішінде мұндай тұлғалар үшін осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен айқындалған оңайлату көлемінде осы Кодекстің 41-бабына сәйкес уәкілетті экономикалық операторға берілетін арнайы жеңілдіктерді пайдаланады.

 

368-бап. Кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері туралы өтпелі ережелер

1. Тауарға арналған декларацияны кеден одағының кедендік аумағындағы кез келген кеден органына беруге жол беретін кеден одағына мүше мемлекеттердің халықаралық шартының күшіне енгеніне дейін:

осы Кодекстің 186-бабының 2) тармақшасында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, тауарға арналған декларация оның заңнамасына сәйкес тауардың декларанты болып табылатын тұлға құрылған, тіркелген не аумағына тұрақты тұратын кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органына беріледі;

Кеден одағына мүше мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктері, консулдық мекемелері, өзге де ресми өкілдіктері және халықаралық ұйымдары тауарларға декларацияны олар аумағында орналасқан кеден одағына мүше мемлекеттің кеден органына береді.

2. Кедендік бақылаумен уақытша сақтауда тұрған тауарларға осы Кодекстің күшінен енген күніне осы тармақтың екінші бөлігі ескеріле отырып, осы Кодекстің 25-тарауының ережелері қолданылады.

Осы Кодекстің күшіне енген күніне уақытша сақтауда тұрған тауарларды уақытша сақтау мерзімі аумағында мұндай уақытша сақтау жүзеге асырылатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осы тауарлардың уақытша сақтауға орналастырылған күнінен бастап есептеледі.

3. Кедендік бақылаумен уақытша сақтауда тұрған тауарларға қатысты тауарға арналған декларация осы Кодекстің күшіне енген күніне аумағында мұндай уақытша сақтау жүзеге асырылатын кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осы тауарлардың уақытша сақтауға орналастырылған күнінен бастап есептелетін уақытша сақтау мерзімі өткенге дейін кеден органына берілуге тиіс.

4. Кеден органы осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін оларға кедендік декларацияны қабылдаған (тіркеген) тауарлар кеден органы осы кедендік декларацияны қабылдаған (тіркеген) күніне кеден одағына мүше мемлекеттердің заңнамасымен белгіленген тәртіпте және шарттарда мәлімделген кедендік режиммен орналастырылуға жатады.

 

369-бап. Кедендік бақылаудағы тауарларды тасымалдау ерекшеліктері туралы өтпелі ережелер

1. Осы Кодекс күшіне енгенге дейін кеден органы оларға транзиттік декларацияны (кедендік транзит құжатын, тауарлардың жеткізілуін бақылау құжатын) қабылдаған (тіркеген) тауарларға қатысты транзиттік декларацияны (кедендік транзит құжатын, тауарлардың жеткізілуін бақылау құжатын) кеден органы қабылдаған (тіркеген) күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленген тәртіпте және шарттарда кедендік транзитке (тауардың жеткізілуін бақылау құжатын ресімдеу) рұқсат беру жүзеге асырылады, ал кедендік бақылаумен кеден одағының аумағы бойынша тасымалдау жүзеге асырылады және аяқталады.

2. Осы Кодекс күшіне енгенге дейін оларға қатысты кеден органы кедендік транзитке (тауарлардың жеткізілуін бақылау құжаты ресімдеген) рұқсат берген тауарларды кедендік бақылаумен кеден одағының аумағы бойынша тасымалдау кедендік транзитке (тауарлардың жеткізілуін бақылау құжаты ресімделген) рұқсат берілген күніне кеден одағына мүше мемлекеттің заңнамасымен белгіленген тәртіпте және шарттарда жүзеге асырылады және аяқталады.

 

370-бап. Тауарлардың мәртебесі және кедендік рәсімдер туралы өтпелі ережелер

1. Кеден одағының кедендік аумағында орналасқан және осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін:

Беларусь Республикасында еркін айналыс, кері импорт және мемлекет пайдасына бас тарту;

Қазақстан Республикасында тауарларды ішкі тұтыну үшін шығару, тауарлардың кері импорты және тауарлардан мемлекет пайдасына бас тарту;

Ресей Федерациясында тауарларды ішкі тұтыну үшін шығару, кері импорт және тауарлардан мемлекет пайдасына бас тарту кедендік режимдермен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап тиісінше ішкі тұтыну үшін шығарудың, кері импорттың және мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік рәсімдерімен орналастырылған болып саналады және оларға қатысты осы Кодекстің және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

2. Осы Кодекстің күшіне енген күніне кеден мақсаты үшін Беларусь Республикасында отандық тауарлардың, Қазақстан Республикасында қазақстандық тауарлардың және Ресей Федерациясында ресейлік тауарларды мәртебесі болған осы баптың 1-тармағында көрсетілген тауарлар кеден одағының тауарлары болып танылады.

3. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін Беларусь Республикасында  және Ресей Федерациясында экспорттың және Қазақстан Республикасында тауарлардың экспортының кедендік режимінде орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап экспорт кедендік рәсімімен орналастырылған болып танылады және оларға қатысты осы Кодекстің және кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

4. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін:

Беларусь Республикасында кедендік аумақта қайта өңдеу және кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу;

Қазақстан Республикасында тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеу, тауарларды еркін айналыс үшін қайта өңдеу және тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу;

Ресей Федерациясында кедендік аумақта қайта өңдеу, ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу және кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу кедендік режимдермен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап тиісінше кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу және ішкі тұтыну үшін қайта өңдеудің кедендік рәсімдерімен орналастырылған болып танылады және оларға қатысты, сондай-ақ осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін мұндай тауарларды қайта өңдеу операцияларының нәтижесінде алынған тауарларға қатысты осы баптың екінші және үшінші бөліктері ескеріле отырып, осы Кодекстің және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген кедендік рәсімдер тиісінше осы Кодекстің 243, 256 және 268-баптарымен анықталған мерзімдер шегінде тауарларды қайта өңдеу мерзімдерін ұзарту мүмкіндігі ескеріле отырып, тауарларды кедендік режимдермен орналастыру кезінде белгіленген мерзімдер өткенге дейін қолданыста болады.

Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін кеден одағына мүше мемлекеттердің бірінің аумағынан кеден одағына басқа бір қатысушы мемлекеттің аумағына әкелінген не кеден одағына мүше мемлекеттердің бірінің аумағынан кеден одағына екінші бір қатысушы мемлекеттің аумағынан әкетілген, Беларусь Республикасында отандық тауарлардың, Қазақстан Республикасында қазақстандық тауарлардың, Ресей Федерациясында ресейлік тауарлардың мәртебесі болған тауарларға қолданылған осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген кедендік режимдер осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап өзінің қолданылуын тоқтатады. Осы кедендік режимдермен орналастырылған тауарлар және мұндай тауарларды қайта өңдеу операцияларының нәтижесінде алынған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап кеден одағының тауарлары болып танылады.

5. Осы кодекстің күшіне енгеніне дейін кеден қоймасының кедендік режимімен орналастырылған тауарлар, экспорттың кедендік рәсіміне сәйкес әкетуге арналған тауарларды қоспағанда, кеден қоймасының кедендік рәсімімен орналастырылған болып танылады және оларға қатысты осы баптың екінші және үшінші бөліктері ескеріле отырып, осы Кодекстің және кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін кедендік қойманың кедендік режимімен орналастырылған, экспорттың кедендік рәсіміне сәйкес әкетуге арналған тауарлар осы Кодекстің 234-бабының 2-тармағына сәйкес кедендік қоймаларда сақталады.

Кеден қоймасының кедендік рәсімі осы Кодекстің 231-бабымен белгіленген мерзімдер шегінде оларды ұзарту мүмкіндігі ескеріле отырып, тауарларды кеден қоймасының кедендік режимімен орналастыру кезінде белгіленген сақтау мерзімдері өткенге дейін қолданыста болады.

6. Осы Кодекс күшіне енгеніне дейін:

Беларусь Республикасында және Ресей Федерациясында уақытша әкелу және уақытша әкету;

Қазақстан Республикасында тауарлар мен көлік құралдарын уақытша әкелу және тауарлар мен көлік құралдарын уақытша әкетудің кедендік режимдерімен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап тиісінше уақытша әкелудің (жіберудің) және уақытша әкетудің кедендік рәсімдерімен орналастырылған болып саналады және осы баптың екінші және үшінші бөліктері ескеріле отырып, оларға қатысты осы Кодекстің және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

Уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімі осы Кодекстің 280-бабында көрсетілген мерзімдер шегінде оларды ұзарту мүмкіндігі ескеріле отырып, тауарларды уақытша әкелудің кедендік режимімен орналастыру кезінде белгіленген уақытша әкелу мерзімдері өткенге дейін қолданыста болады.

Уақытша әкетудің кедендік рәсімі осы Кодекстің 288-бабына сәйкес оларды ұзарту мүмкіндігі ескеріле отырып, тауарларды уақытша әкетудің кедендік режимімен орналастыру кезінде белгіленген уақытша әкету мерзімдері өткенге дейін қолданыста болады.

7. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін Беларусь Республикасында және Ресей Федерациясында кері экспорттың және Қазақстан Республикасында тауарлардың кері экспортының кедендік режимдерімен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап тиісінше кедендік кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған болып саналады және оларға қатысты осы Кодекстің және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

Кедендік аумақта қайта өңдеудің (тауарларды кедендік аумақта қайта өңдеудің) кедендік режимдеріне сәйкес тауарларды қайта өңдеу бойынша операциялардың нәтижесінде алынған қайта өңдеу өнімдерін әкету мақсатында, осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін кедендік режимдермен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап кері экспорттың кедендік рәсімімен орналастырылған болып саналады.

8. Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін:

Беларусь Республикасында және Ресей Федерациясында жою және бажсыз сауда;

Қазақстан Республикасында тауарларды жою және бажсыз сауда дүкенінің кедендік режимдерімен орналастырылған тауарлар осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап тиісінше жою немесе бажсыз сауданың кедендік рәсімдерімен орналастырылған болып саналады және оларға қатысты осы Кодекстің және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

9. Осы баптың ережелері осы Кодекстің күшіне енгенінен кейін осы Кодекстің 368-бабының 4-тармағына сәйкес кедендік режимдермен орналастырылған тауарларға қолданылады.

 

371-бап. Көлік құралдарына қатысты кедендік операцияларды жасау ерекшеліктері туралы өтпелі ережелер

Осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін мұндай көлік құралдарымен жолаушыларды және тауарларды халықаралық тасымалдауды жүзеге асыру кезінде кеден одағының кедендік аумағына әкелінген, шетел мемлекеттерінде тіркелген көлік құралдары осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары болып танылады және оларға осы Кодекстің 48-тарауының және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

Кеден одағына мүше мемлекеттерде тіркелген және осы Кодекстің күшіне енгеніне дейін мұндай көлік құралдарымен жолаушыларды және тауарларды халықаралық тасымалдауды жүзеге асыру кезінде кеден одағының кедендік аумағынан әкетілген көлік құралдары осы Кодекстің күшіне енген күнінен бастап халықаралық тасымалдаудың көлік құралдары болып танылады және оларға осы Кодекстің 48-тарауының және (немесе) кеден одағы кеден заңнамасының өзге де актілерінің ережелері қолданылады.

 

372-бап. Жер қойнауын пайдалану (отын-энергетикалық сектор) саласында туындаған құқық қатынастары жөніндегі өтпелі ережелер

Қазақстан Республикасында және Ресей Федерациясында осы Кодекс күшіне енгенге дейін жер қойнауын пайдалану саласында (отын-энергетикалық сектор) туындаған және ол күшіне енгеннен кейін туындайтын құқық қатынастарына Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының оларға сәйкес тиісті келісім-шарттар қолданылатын кеден заңнамасы, ал онымен реттелмеген бөлігінде осы Кодекстің ережелері қолданылады.